Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya |
੧੦. ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਂ
10. Cūḷasāropamasuttaṃ
੩੧੨. ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਸਾવਤ੍ਥਿਯਂ વਿਹਰਤਿ ਜੇਤવਨੇ ਅਨਾਥਪਿਣ੍ਡਿਕਸ੍ਸ ਆਰਾਮੇ। ਅਥ ਖੋ ਪਿਙ੍ਗਲਕੋਚ੍ਛੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਪਿਙ੍ਗਲਕੋਚ੍ਛੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਯੇਮੇ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਸਙ੍ਘਿਨੋ ਗਣਿਨੋ ਗਣਾਚਰਿਯਾ ਞਾਤਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ ਤਿਤ੍ਥਕਰਾ ਸਾਧੁਸਮ੍ਮਤਾ, ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਪੂਰਣੋ ਕਸ੍ਸਪੋ, ਮਕ੍ਖਲਿ ਗੋਸਾਲੋ, ਅਜਿਤੋ ਕੇਸਕਮ੍ਬਲੋ, ਪਕੁਧੋ ਕਚ੍ਚਾਯਨੋ, ਸਞ੍ਚਯੋ 1 ਬੇਲਟ੍ਠਪੁਤ੍ਤੋ, ਨਿਗਣ੍ਠੋ ਨਾਟਪੁਤ੍ਤੋ, ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਸਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ ਸਬ੍ਬੇવ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੂ’’ਤਿ? ‘‘ਅਲਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਤਿਟ੍ਠਤੇਤਂ – ਸਬ੍ਬੇਤੇ ਸਕਾਯ ਪਟਿਞ੍ਞਾਯ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ ਸਬ੍ਬੇવ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ, ਉਦਾਹੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਅਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੁ ਏਕਚ੍ਚੇ ਨਾਬ੍ਭਞ੍ਞਂਸੂਤਿ। ਧਮ੍ਮਂ ਤੇ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਦੇਸੇਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਂ ਸੁਣਾਹਿ, ਸਾਧੁਕਂ ਮਨਸਿ ਕਰੋਹਿ, ਭਾਸਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਪਿਙ੍ਗਲਕੋਚ੍ਛੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਪਚ੍ਚਸ੍ਸੋਸਿ। ਭਗવਾ ਏਤਦવੋਚ –
312. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho piṅgalakoccho brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho piṅgalakoccho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘yeme, bho gotama, samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā, bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo, makkhali gosālo, ajito kesakambalo, pakudho kaccāyano, sañcayo 2 belaṭṭhaputto, nigaṇṭho nāṭaputto, sabbete sakāya paṭiññāya abbhaññaṃsu sabbeva nābbhaññaṃsu, udāhu ekacce abbhaññaṃsu ekacce nābbhaññaṃsū’’ti? ‘‘Alaṃ, brāhmaṇa, tiṭṭhatetaṃ – sabbete sakāya paṭiññāya abbhaññaṃsu sabbeva nābbhaññaṃsu, udāhu ekacce abbhaññaṃsu ekacce nābbhaññaṃsūti. Dhammaṃ te, brāhmaṇa, desessāmi, taṃ suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho piṅgalakoccho brāhmaṇo bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
੩੧੩. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਪਟਿਕਂ, ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਨ વਤਾਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਰਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਤਚਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਪਟਿਕਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ। ਤਥਾ ਹਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਪਟਿਕਂ, ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
313. ‘‘Seyyathāpi, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ atikkamma papaṭikaṃ, sākhāpalāsaṃ chetvā ādāya pakkameyya ‘sāra’nti maññamāno. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘na vatāyaṃ bhavaṃ puriso aññāsi sāraṃ, na aññāsi phegguṃ, na aññāsi tacaṃ, na aññāsi papaṭikaṃ, na aññāsi sākhāpalāsaṃ. Tathā hayaṃ bhavaṃ puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ atikkamma papaṭikaṃ, sākhāpalāsaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissatī’ti.
੩੧੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ , ਪਪਟਿਕਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਨ વਤਾਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਰਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਤਚਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਪਟਿਕਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ। ਤਥਾ ਹਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ ਪਪਟਿਕਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
314. ‘‘Seyyathāpi vā pana, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ , papaṭikaṃ chetvā ādāya pakkameyya ‘sāra’nti maññamāno. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘na vatāyaṃ bhavaṃ puriso aññāsi sāraṃ, na aññāsi phegguṃ, na aññāsi tacaṃ, na aññāsi papaṭikaṃ, na aññāsi sākhāpalāsaṃ. Tathā hayaṃ bhavaṃ puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ papaṭikaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissatī’ti.
੩੧੫. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਤਚਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਨ વਤਾਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਰਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਤਚਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਪਟਿਕਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ। ਤਥਾ ਹਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਤਚਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
315. ‘‘Seyyathāpi vā pana, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ, tacaṃ chetvā ādāya pakkameyya ‘sāra’nti maññamāno. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘na vatāyaṃ bhavaṃ puriso aññāsi sāraṃ, na aññāsi phegguṃ, na aññāsi tacaṃ, na aññāsi papaṭikaṃ, na aññāsi sākhāpalāsaṃ. Tathā hayaṃ bhavaṃ puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ, tacaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissatī’ti.
੩੧੬. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ, ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਨ વਤਾਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਰਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਤਚਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਪਟਿਕਂ, ਨ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ। ਤਥਾ ਹਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ, ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
316. ‘‘Seyyathāpi vā pana, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ, phegguṃ chetvā ādāya pakkameyya ‘sāra’nti maññamāno. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘na vatāyaṃ bhavaṃ puriso aññāsi sāraṃ, na aññāsi phegguṃ, na aññāsi tacaṃ, na aññāsi papaṭikaṃ, na aññāsi sākhāpalāsaṃ. Tathā hayaṃ bhavaṃ puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ, phegguṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissatī’ti.
੩੧੭. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ વਾ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਸਾਰਞ੍ਞੇવ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਮੇਯ੍ਯ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਮਾਨੋ। ਤਮੇਨਂ ਚਕ੍ਖੁਮਾ ਪੁਰਿਸੋ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ વਦੇਯ੍ਯ – ‘ਅਞ੍ਞਾਸਿ વਤਾਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਂ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਤਚਂ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਪਪਟਿਕਂ, ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ। ਤਥਾ ਹਯਂ ਭવਂ ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਸਾਰਞ੍ਞੇવ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਭવਿਸ੍ਸਤੀ’ਤਿ।
317. ‘‘Seyyathāpi vā pana, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato sāraññeva chetvā ādāya pakkameyya ‘sāra’nti jānamāno. Tamenaṃ cakkhumā puriso disvā evaṃ vadeyya – ‘aññāsi vatāyaṃ bhavaṃ puriso sāraṃ, aññāsi phegguṃ, aññāsi tacaṃ, aññāsi papaṭikaṃ, aññāsi sākhāpalāsaṃ. Tathā hayaṃ bhavaṃ puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato sāraññeva chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti jānamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ anubhavissatī’ti.
੩੧੮. ‘‘ਏવਮੇવ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ, ਦੁਕ੍ਖੋਤਿਣ੍ਣੋ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’ਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ – ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕવਾ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਪ੍ਪਞ੍ਞਾਤਾ ਅਪ੍ਪੇਸਕ੍ਖਾ’ਤਿ। ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਨ વਾਯਮਤਿ, ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਪਪਟਿਕਂ, ਸਾਖਾਪਲਾਸਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ।
318. ‘‘Evameva kho, brāhmaṇa, idhekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto, appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena attamano hoti paripuṇṇasaṅkappo. So tena lābhasakkārasilokena attānukkaṃseti, paraṃ vambheti – ‘ahamasmi lābhasakkārasilokavā, ime panaññe bhikkhū appaññātā appesakkhā’ti. Lābhasakkārasilokena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya na chandaṃ janeti, na vāyamati, olīnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathāpi so, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ atikkamma papaṭikaṃ, sākhāpalāsaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissati. Tathūpamāhaṃ, brāhmaṇa, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
੩੧੯. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ, ਦੁਕ੍ਖੋਤਿਣ੍ਣੋ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’ਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ , ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ – ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸੀਲવਾ ਕਲ੍ਯਾਣਧਮ੍ਮੋ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਦੁਸ੍ਸੀਲਾ ਪਾਪਧਮ੍ਮਾ’ਤਿ। ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਨ વਾਯਮਤਿ, ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਤਚਂ, ਪਪਟਿਕਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ, ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ।
319. ‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto, appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. So tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Lābhasakkārasilokena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati , anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So sīlasampadaṃ ārādheti. So tāya sīlasampadāya attamano hoti, paripuṇṇasaṅkappo. So tāya sīlasampadāya attānukkaṃseti, paraṃ vambheti – ‘ahamasmi sīlavā kalyāṇadhammo, ime panaññe bhikkhū dussīlā pāpadhammā’ti. Sīlasampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya na chandaṃ janeti, na vāyamati, olīnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathāpi so, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ atikkamma tacaṃ, papaṭikaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ, tañcassa atthaṃ nānubhavissati. Tathūpamāhaṃ, brāhmaṇa, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
੩੨੦. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ, ਦੁਕ੍ਖੋਤਿਣ੍ਣੋ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋ, ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’ਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ । ਸੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ – ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਸਮਾਹਿਤੋ ਏਕਗ੍ਗਚਿਤ੍ਤੋ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਸਮਾਹਿਤਾ વਿਬ੍ਭਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਾ’ਤਿ। ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ, ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਨ વਾਯਮਤਿ, ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਫੇਗ੍ਗੁਂ, ਤਚਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ।
320. ‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, dukkhotiṇṇo dukkhapareto, appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti, na paripuṇṇasaṅkappo. So tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Lābhasakkārasilokena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So sīlasampadaṃ ārādheti. So tāya sīlasampadāya attamano hoti no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tāya sīlasampadāya na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Sīlasampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko . So samādhisampadaṃ ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti, paripuṇṇasaṅkappo. So tāya samādhisampadāya attānukkaṃseti, paraṃ vambheti – ‘ahamasmi samāhito ekaggacitto, ime panaññe bhikkhū asamāhitā vibbhantacittā’ti. Samādhisampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca, tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya na chandaṃ janeti, na vāyamati, olīnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathāpi so, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ atikkamma phegguṃ, tacaṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissati. Tathūpamāhaṃ, brāhmaṇa, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
੩੨੧. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’ਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ । ਸੋ ਤੇਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ – ‘ਅਹਮਸ੍ਮਿ ਜਾਨਂ ਪਸ੍ਸਂ વਿਹਰਾਮਿ, ਇਮੇ ਪਨਞ੍ਞੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਅਜਾਨਂ ਅਪਸ੍ਸਂ વਿਹਰਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਨ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, ਨ વਾਯਮਤਿ, ਓਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮੇવ ਸਾਰਂ, ਫੇਗ੍ਗੁਂ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਮਞ੍ਞਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ।
321. ‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena…pe… antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti na paripuṇṇasaṅkappo. So tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Lābhasakkārasilokena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So sīlasampadaṃ ārādheti. So tāya sīlasampadāya attamano hoti, no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tāya sīlasampadāya na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Sīlasampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So samādhisampadaṃ ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti, no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tāya samādhisampadāya na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Samādhisampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So ñāṇadassanaṃ ārādheti. So tena ñāṇadassanena attamano hoti, paripuṇṇasaṅkappo . So tena ñāṇadassanena attānukkaṃseti, paraṃ vambheti – ‘ahamasmi jānaṃ passaṃ viharāmi, ime panaññe bhikkhū ajānaṃ apassaṃ viharantī’ti. Ñāṇadassanena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya na chandaṃ janeti, na vāyamati, olīnavuttiko ca hoti sāthaliko. Seyyathāpi so, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato atikkammeva sāraṃ, phegguṃ chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti maññamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ nānubhavissati. Tathūpamāhaṃ, brāhmaṇa, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
੩੨੨. ‘‘ਇਧ ਪਨ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਹੋਤਿ – ‘ਓਤਿਣ੍ਣੋਮ੍ਹਿ ਜਾਤਿਯਾ ਜਰਾਯ ਮਰਣੇਨ ਸੋਕੇਹਿ ਪਰਿਦੇવੇਹਿ ਦੁਕ੍ਖੇਹਿ ਦੋਮਨਸ੍ਸੇਹਿ ਉਪਾਯਾਸੇਹਿ , ਦੁਕ੍ਖੋਤਿਣ੍ਣੋ ਦੁਕ੍ਖਪਰੇਤੋ , ਅਪ੍ਪੇવ ਨਾਮ ਇਮਸ੍ਸ ਕੇવਲਸ੍ਸ ਦੁਕ੍ਖਕ੍ਖਨ੍ਧਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤਕਿਰਿਯਾ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥਾ’ਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤਾਯ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਯ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ। ਸੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਂ ਆਰਾਧੇਤਿ। ਸੋ ਤੇਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਅਤ੍ਤਮਨੋ ਹੋਤਿ, ਨੋ ਚ ਖੋ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਪ੍ਪੋ। ਸੋ ਤੇਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਨ ਅਤ੍ਤਾਨੁਕ੍ਕਂਸੇਤਿ, ਨ ਪਰਂ વਮ੍ਭੇਤਿ। ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਚ ਯੇ ਅਞ੍ਞੇ ਧਮ੍ਮਾ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਚ੍ਛਿਕਿਰਿਯਾਯ ਛਨ੍ਦਂ ਜਨੇਤਿ, વਾਯਮਤਿ, ਅਨੋਲੀਨવੁਤ੍ਤਿਕੋ ਚ ਹੋਤਿ ਅਸਾਥਲਿਕੋ।
322. ‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco puggalo saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito hoti – ‘otiṇṇomhi jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi , dukkhotiṇṇo dukkhapareto , appeva nāma imassa kevalassa dukkhakkhandhassa antakiriyā paññāyethā’ti. So evaṃ pabbajito samāno lābhasakkārasilokaṃ abhinibbatteti. So tena lābhasakkārasilokena na attamano hoti, na paripuṇṇasaṅkappo. So tena lābhasakkārasilokena na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Lābhasakkārasilokena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So sīlasampadaṃ ārādheti. So tāya sīlasampadāya attamano hoti, no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tāya sīlasampadāya na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Sīlasampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So samādhisampadaṃ ārādheti. So tāya samādhisampadāya attamano hoti, no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tāya samādhisampadāya na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Samādhisampadāya ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko. So ñāṇadassanaṃ ārādheti. So tena ñāṇadassanena attamano hoti, no ca kho paripuṇṇasaṅkappo. So tena ñāṇadassanena na attānukkaṃseti, na paraṃ vambheti. Ñāṇadassanena ca ye aññe dhammā uttaritarā ca paṇītatarā ca tesaṃ dhammānaṃ sacchikiriyāya chandaṃ janeti, vāyamati, anolīnavuttiko ca hoti asāthaliko.
੩੨੩. ‘‘ਕਤਮੇ ਚ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ? ਇਧ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿવਿਚ੍ਚੇવ ਕਾਮੇਹਿ વਿવਿਚ੍ਚ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹਿ ਸવਿਤਕ੍ਕਂ ਸવਿਚਾਰਂ વਿવੇਕਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਪਠਮਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
323. ‘‘Katame ca, brāhmaṇa, dhammā ñāṇadassanena uttaritarā ca paṇītatarā ca? Idha, brāhmaṇa, bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ વਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਾਨਂ વੂਪਸਮਾ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਪਸਾਦਨਂ ਚੇਤਸੋ ਏਕੋਦਿਭਾવਂ ਅવਿਤਕ੍ਕਂ ਅવਿਚਾਰਂ ਸਮਾਧਿਜਂ ਪੀਤਿਸੁਖਂ ਦੁਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪੀਤਿਯਾ ਚ વਿਰਾਗਾ ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਚ વਿਹਰਤਿ, ਸਤੋ ਚ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਸੁਖਞ੍ਚ ਕਾਯੇਨ ਪਟਿਸਂવੇਦੇਤਿ, ਯਂ ਤਂ ਅਰਿਯਾ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ – ‘ਉਪੇਕ੍ਖਕੋ ਸਤਿਮਾ ਸੁਖવਿਹਾਰੀ’ਤਿ ਤਤਿਯਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati, sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘upekkhako satimā sukhavihārī’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho , brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸੁਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚ ਪਹਾਨਾ ਪੁਬ੍ਬੇવ ਸੋਮਨਸ੍ਸਦੋਮਨਸ੍ਸਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਅਦੁਕ੍ਖਮਸੁਖਂ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਤਿਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਝਾਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਰੂਪਸਞ੍ਞਾਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮਾ ਪਟਿਘਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮਾ ਨਾਨਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਨਂ ਅਮਨਸਿਕਾਰਾ ‘ਅਨਨ੍ਤੋ ਆਕਾਸੋ’ਤਿ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sabbaso rūpasaññānaṃ samatikkamā paṭighasaññānaṃ atthaṅgamā nānattasaññānaṃ amanasikārā ‘ananto ākāso’ti ākāsānañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਾਸਾਨਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘ਅਨਨ੍ਤਂ વਿਞ੍ਞਾਣ’ਨ੍ਤਿ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sabbaso ākāsānañcāyatanaṃ samatikkamma ‘anantaṃ viññāṇa’nti viññāṇañcāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ વਿਞ੍ਞਾਣਞ੍ਚਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ‘ਨਤ੍ਥਿ ਕਿਞ੍ਚੀ’ਤਿ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sabbaso viññāṇañcāyatanaṃ samatikkamma ‘natthi kiñcī’ti ākiñcaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਆਕਿਞ੍ਚਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sabbaso ākiñcaññāyatanaṃ samatikkamma nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca.
‘‘ਪੁਨ ਚਪਰਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਬ੍ਬਸੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਸਮਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਪਞ੍ਞਾਯ ਚਸ੍ਸ ਦਿਸ੍વਾ ਆਸવਾ ਪਰਿਕ੍ਖੀਣਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮੋ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰੋ ਚ ਪਣੀਤਤਰੋ ਚ। ਇਮੇ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਧਮ੍ਮਾ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨੇਨ ਉਤ੍ਤਰਿਤਰਾ ਚ ਪਣੀਤਤਰਾ ਚ।
‘‘Puna caparaṃ, brāhmaṇa, bhikkhu sabbaso nevasaññānāsaññāyatanaṃ samatikkamma saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, paññāya cassa disvā āsavā parikkhīṇā honti. Ayampi kho, brāhmaṇa, dhammo ñāṇadassanena uttaritaro ca paṇītataro ca. Ime kho, brāhmaṇa, dhammā ñāṇadassanena uttaritarā ca paṇītatarā ca.
੩੨੪. ‘‘ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਸੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਪੁਰਿਸੋ ਸਾਰਤ੍ਥਿਕੋ ਸਾਰਗવੇਸੀ ਸਾਰਪਰਿਯੇਸਨਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤੋ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਤਿਟ੍ਠਤੋ ਸਾਰવਤੋ ਸਾਰਂਯੇવ ਛੇਤ੍વਾ ਆਦਾਯ ਪਕ੍ਕਨ੍ਤੋ ‘ਸਾਰ’ਨ੍ਤਿ ਜਾਨਮਾਨੋ। ਯਞ੍ਚਸ੍ਸ ਸਾਰੇਨ ਸਾਰਕਰਣੀਯਂ ਤਞ੍ਚਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਨੁਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਤਥੂਪਮਾਹਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਇਮਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ વਦਾਮਿ।
324. ‘‘Seyyathāpi so, brāhmaṇa, puriso sāratthiko sāragavesī sārapariyesanaṃ caramāno mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato sāraṃyeva chetvā ādāya pakkanto ‘sāra’nti jānamāno. Yañcassa sārena sārakaraṇīyaṃ tañcassa atthaṃ anubhavissati. Tathūpamāhaṃ, brāhmaṇa, imaṃ puggalaṃ vadāmi.
‘‘ਇਤਿ ਖੋ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਨਯਿਦਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਲਾਭਸਕ੍ਕਾਰਸਿਲੋਕਾਨਿਸਂਸਂ, ਨ ਸੀਲਸਮ੍ਪਦਾਨਿਸਂਸਂ, ਨ ਸਮਾਧਿਸਮ੍ਪਦਾਨਿਸਂਸਂ, ਨ ਞਾਣਦਸ੍ਸਨਾਨਿਸਂਸਂ। ਯਾ ਚ ਖੋ ਅਯਂ , ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਅਕੁਪ੍ਪਾ ਚੇਤੋવਿਮੁਤ੍ਤਿ – ਏਤਦਤ੍ਥਮਿਦਂ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, ਏਤਂ ਸਾਰਂ ਏਤਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Iti kho, brāhmaṇa, nayidaṃ brahmacariyaṃ lābhasakkārasilokānisaṃsaṃ, na sīlasampadānisaṃsaṃ, na samādhisampadānisaṃsaṃ, na ñāṇadassanānisaṃsaṃ. Yā ca kho ayaṃ , brāhmaṇa, akuppā cetovimutti – etadatthamidaṃ, brāhmaṇa, brahmacariyaṃ, etaṃ sāraṃ etaṃ pariyosāna’’nti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਪਿਙ੍ਗਲਕੋਚ੍ਛੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਅਭਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ, ਭੋ ਗੋਤਮ…ਪੇ॰… ਉਪਾਸਕਂ ਮਂ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਧਾਰੇਤੁ ਅਜ੍ਜਤਗ੍ਗੇ ਪਾਣੁਪੇਤਂ ਸਰਣਂ ਗਤ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ vutte, piṅgalakoccho brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama…pe… upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਦਸਮਂ।
Cūḷasāropamasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.
ਓਪਮ੍ਮવਗ੍ਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਤਤਿਯੋ।
Opammavaggo niṭṭhito tatiyo.
ਤਸ੍ਸੁਦ੍ਦਾਨਂ –
Tassuddānaṃ –
ਮੋਲ਼ਿਯਫਗ੍ਗੁਨਰਿਟ੍ਠਞ੍ਚ ਨਾਮੋ, ਅਨ੍ਧવਨੇ ਕਥਿਪੁਣ੍ਣਂ ਨਿવਾਪੋ।
Moḷiyaphaggunariṭṭhañca nāmo, andhavane kathipuṇṇaṃ nivāpo;
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੧੦. ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Cūḷasāropamasuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਚੂਲ਼ਸਾਰੋਪਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Cūḷasāropamasuttavaṇṇanā