| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೦. ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Cūḷasāropamasuttavaṇṇanā
೩೧೨. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋತಿ ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಪಿಙ್ಗಲಧಾತುಕೋ। ಕೋಚ್ಛೋತಿ ಪನಸ್ಸ ನಾಮಂ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪಿಙ್ಗಲಕೋಚ್ಛೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸಙ್ಘಿನೋತಿಆದೀಸು ಪಬ್ಬಜಿತಸಮೂಹಸಙ್ಖಾತೋ ಸಙ್ಘೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಙ್ಘಿನೋ। ಸ್ವೇವ ಗಣೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಗಣಿನೋ। ಆಚಾರಸಿಕ್ಖಾಪನವಸೇನ ತಸ್ಸ ಗಣಸ್ಸ ಆಚರಿಯಾತಿ ಗಣಾಚರಿಯಾ। ಞಾತಾತಿ ಪಞ್ಞಾತಾ ಪಾಕಟಾ। ‘‘ಅಪ್ಪಿಚ್ಛಾ ಸನ್ತುಟ್ಠಾ, ಅಪ್ಪಿಚ್ಛತಾಯ ವತ್ಥಮ್ಪಿ ನ ನಿವಾಸೇನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಸಮುಗ್ಗತೋ ಯಸೋ ಏತೇಸಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಯಸಸ್ಸಿನೋ। ತಿತ್ಥಕರಾತಿ ಲದ್ಧಿಕರಾ। ಸಾಧುಸಮ್ಮತಾತಿ ಇಮೇ ಸಾಧು ಸುನ್ದರಾ ಸಪ್ಪುರಿಸಾತಿ ಏವಂ ಸಮ್ಮತಾ। ಬಹುಜನಸ್ಸಾತಿ ಅಸ್ಸುತವತೋ ಅನ್ಧಬಾಲಪುಥುಜ್ಜನಸ್ಸ। ಇದಾನಿ ತೇ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ ಪೂರಣೋತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಪೂರಣೋತಿ ತಸ್ಸ ಸತ್ಥುಪಟಿಞ್ಞಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಕಸ್ಸಪೋತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಸೋ ಕಿರ ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಕುಲಸ್ಸ ಏಕೂನದಾಸಸತಂ ಪೂರಯಮಾನೋ ಜಾತೋ, ತೇನಸ್ಸ ‘‘ಪೂರಣೋ’’ತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಮಙ್ಗಲದಾಸತ್ತಾ ಚಸ್ಸ ‘‘ದುಕ್ಕಟ’’ನ್ತಿ ವತ್ತಾ ನತ್ಥಿ, ಅಕತಂ ವಾ ನ ಕತನ್ತಿ। ‘‘ಸೋ ಕಿಮಹಮೇತ್ಥ ವಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಲಾಯಿ। ಅಥಸ್ಸ ಚೋರಾ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿಂಸು। ಸೋ ಪಣ್ಣೇನ ವಾ ತಿಣೇನ ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತುಮ್ಪಿ ಅಜಾನನ್ತೋ ಜಾತರೂಪೇನೇವ ಏಕಂ ಗಾಮಂ ಪಾವಿಸಿ। ಮನುಸ್ಸಾ ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಅಯಂ ಸಮಣೋ ಅರಹಾ ಅಪ್ಪಿಚ್ಛೋ, ನತ್ಥಿ ಇಮಿನಾ ಸದಿಸೋ’’ತಿ ಪೂವಭತ್ತಾದೀನಿ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪಸಙ್ಕಮನ್ತಿ। ಸೋ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಸಾಟಕಂ ಅನಿವತ್ಥಭಾವೇನ ಇದಂ ಉಪ್ಪನ್ನ’’ನ್ತಿ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಾಟಕಂ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ನ ನಿವಾಸೇಸಿ, ತದೇವ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಪಞ್ಚಸತಾ ಮನುಸ್ಸಾ ಪಬ್ಬಜಿಂಸು, ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಪೂರಣೋ ಕಸ್ಸಪೋ’’ತಿ।
312.Evaṃme sutanti cūḷasāropamasuttaṃ. Tattha piṅgalakocchoti so brāhmaṇo piṅgaladhātuko. Kocchoti panassa nāmaṃ, tasmā ‘‘piṅgalakoccho’’ti vuccati. Saṅghinotiādīsu pabbajitasamūhasaṅkhāto saṅgho etesaṃ atthīti saṅghino. Sveva gaṇo etesaṃ atthīti gaṇino. Ācārasikkhāpanavasena tassa gaṇassa ācariyāti gaṇācariyā. Ñātāti paññātā pākaṭā. ‘‘Appicchā santuṭṭhā, appicchatāya vatthampi na nivāsentī’’tiādinā nayena samuggato yaso etesaṃ atthīti yasassino. Titthakarāti laddhikarā. Sādhusammatāti ime sādhu sundarā sappurisāti evaṃ sammatā. Bahujanassāti assutavato andhabālaputhujjanassa. Idāni te dassento seyyathidaṃ pūraṇotiādimāha. Tattha pūraṇoti tassa satthupaṭiññassa nāmaṃ. Kassapoti gottaṃ. So kira aññatarassa kulassa ekūnadāsasataṃ pūrayamāno jāto, tenassa ‘‘pūraṇo’’ti nāmaṃ akaṃsu. Maṅgaladāsattā cassa ‘‘dukkaṭa’’nti vattā natthi, akataṃ vā na katanti. ‘‘So kimahamettha vasāmī’’ti palāyi. Athassa corā vatthāni acchindiṃsu. So paṇṇena vā tiṇena vā paṭicchādetumpi ajānanto jātarūpeneva ekaṃ gāmaṃ pāvisi. Manussā taṃ disvā, ‘‘ayaṃ samaṇo arahā appiccho, natthi iminā sadiso’’ti pūvabhattādīni gahetvā upasaṅkamanti. So ‘‘mayhaṃ sāṭakaṃ anivatthabhāvena idaṃ uppanna’’nti tato paṭṭhāya sāṭakaṃ labhitvāpi na nivāsesi, tadeva pabbajjaṃ aggahesi. Tassa santike aññepi pañcasatā manussā pabbajiṃsu, taṃ sandhāyāha ‘‘pūraṇo kassapo’’ti.
ಮಕ್ಖಲೀತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಗೋಸಾಲಾಯ ಜಾತತ್ತಾ ಗೋಸಾಲೋತಿ ದುತಿಯಂ ನಾಮಂ। ತಂ ಕಿರ ಸಕದ್ದಮಾಯ ಭೂಮಿಯಾ ತೇಲಘಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛನ್ತಂ, ‘‘ತಾತ, ಮಾ ಖಲೀ’’ತಿ ಸಾಮಿಕೋ ಆಹ। ಸೋ ಪಮಾದೇನ ಖಲಿತ್ವಾ ಪತಿತ್ವಾ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಭಯೇನ ಪಲಾಯಿತುಂ ಆರದ್ಧೋ। ಸಾಮಿಕೋ ಉಪಧಾವಿತ್ವಾ ಸಾಟಕಕಣ್ಣೇ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ಸೋಪಿ ಸಾಟಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಅಚೇಲಕೋ ಹುತ್ವಾ ಪಲಾಯಿ, ಸೇಸಂ ಪೂರಣಸದಿಸಮೇವ।
Makkhalīti tassa nāmaṃ. Gosālāya jātattā gosāloti dutiyaṃ nāmaṃ. Taṃ kira sakaddamāya bhūmiyā telaghaṭaṃ gahetvā gacchantaṃ, ‘‘tāta, mā khalī’’ti sāmiko āha. So pamādena khalitvā patitvā sāmikassa bhayena palāyituṃ āraddho. Sāmiko upadhāvitvā sāṭakakaṇṇe aggahesi. Sopi sāṭakaṃ chaḍḍetvā acelako hutvā palāyi, sesaṃ pūraṇasadisameva.
ಅಜಿತೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಕೇಸಕಮ್ಬಲಂ ಧಾರೇತೀತಿ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ। ಇತಿ ನಾಮದ್ವಯಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ‘‘ಅಜಿತೋ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತತ್ಥ ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ ನಾಮ ಮನುಸ್ಸಕೇಸೇಹಿ ಕತಕಮ್ಬಲೋ, ತತೋ ಪಟಿಕಿಟ್ಠತರಂ ವತ್ಥಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಯಥಾಹ – ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯಾನಿ ಕಾನಿಚಿ ತನ್ತಾವುತಾನಂ ವತ್ಥಾನಂ, ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ ತೇಸಂ ಪಟಿಕಿಟ್ಠೋ ಅಕ್ಖಾಯತಿ, ಕೇಸಕಮ್ಬಲೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸೀತೇ ಸೀತೋ ಉಣ್ಹೇ ಉಣ್ಹೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ದುಗ್ಗನ್ಧೋ ದುಕ್ಖಸಮ್ಫಸ್ಸೋ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೩.೧೩೮)।
Ajitoti tassa nāmaṃ. Kesakambalaṃ dhāretīti kesakambalo. Iti nāmadvayaṃ saṃsanditvā ‘‘ajito kesakambalo’’ti vuccati. Tattha kesakambalo nāma manussakesehi katakambalo, tato paṭikiṭṭhataraṃ vatthaṃ nāma natthi. Yathāha – ‘‘seyyathāpi, bhikkhave, yāni kānici tantāvutānaṃ vatthānaṃ, kesakambalo tesaṃ paṭikiṭṭho akkhāyati, kesakambalo, bhikkhave, sīte sīto uṇhe uṇho dubbaṇṇo duggandho dukkhasamphasso’’ti (a. ni. 3.138).
ಪಕುಧೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಕಚ್ಚಾಯನೋತಿ ಗೋತ್ತಂ। ಇತಿ ನಾಮಗೋತ್ತಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ, ‘‘ಪಕುಧೋ ಕಚ್ಚಾಯನೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಸೀತುದಕಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಕೋ ಏಸ, ವಚ್ಚಂ ಕತ್ವಾಪಿ ಉದಕಕಿಚ್ಚಂ ನ ಕರೋತಿ, ಉಣ್ಹೋದಕಂ ವಾ ಕಞ್ಜಿಯಂ ವಾ ಲಭಿತ್ವಾ ಕರೋತಿ, ನದಿಂ ವಾ ಮಗ್ಗೋದಕಂ ವಾ ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ, ‘‘ಸೀಲಂ ಮೇ ಭಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವಾಲಿಕಥೂಪಂ ಕತ್ವಾ ಸೀಲಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ಗಚ್ಛತಿ, ಏವರೂಪೋ ನಿಸ್ಸಿರಿಕಲದ್ಧಿಕೋ ಏಸ।
Pakudhoti tassa nāmaṃ. Kaccāyanoti gottaṃ. Iti nāmagottaṃ saṃsanditvā, ‘‘pakudho kaccāyano’’ti vuccati. Sītudakapaṭikkhittako esa, vaccaṃ katvāpi udakakiccaṃ na karoti, uṇhodakaṃ vā kañjiyaṃ vā labhitvā karoti, nadiṃ vā maggodakaṃ vā atikkamma, ‘‘sīlaṃ me bhinna’’nti vālikathūpaṃ katvā sīlaṃ adhiṭṭhāya gacchati, evarūpo nissirikaladdhiko esa.
ಸಞ್ಜಯೋತಿ ತಸ್ಸ ನಾಮಂ। ಬೇಲಟ್ಠಸ್ಸ ಪುತ್ತೋತಿ ಬೇಲಟ್ಠಪುತ್ತೋ। ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಣ್ಠನಕಿಲೇಸೋ ಪಲಿಬುಜ್ಝನಕಿಲೇಸೋ ನತ್ಥಿ, ಕಿಲೇಸಗಣ್ಠರಹಿತಾ ಮಯನ್ತಿ ಏವಂ ವಾದಿತಾಯ ಲದ್ಧನಾಮವಸೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ। ನಾಟಸ್ಸ ಪುತ್ತೋತಿ ನಾಟಪುತ್ತೋ। ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸೂತಿ ಯಥಾ ತೇಸಂ ಪಟಿಞ್ಞಾ, ತಥೇವ ಜಾನಿಂಸು। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಸಚೇ ನೇಸಂ ಸಾ ಪಟಿಞ್ಞಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ಸಬ್ಬೇ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು। ನೋ ಚೇ, ನ ಅಬ್ಭಞ್ಞಂಸು। ತಸ್ಮಾ ಕಿಂ ತೇಸಂ ಪಟಿಞ್ಞಾ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾ ನ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಾತಿ, ಅಯಮೇತಸ್ಸ ಪಞ್ಹಸ್ಸ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ಭಗವಾ ನೇಸಂ ಅನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವಕಥನೇನ ಅತ್ಥಾಭಾವತೋ ಅಲನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಉಪಮಾಯ ಅತ್ಥಂ ಪವೇದೇನ್ತೋ ಧಮ್ಮಮೇವ ದೇಸೇತುಂ, ಧಮ್ಮಂ, ತೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ದೇಸೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಆಹ।
Sañjayoti tassa nāmaṃ. Belaṭṭhassa puttoti belaṭṭhaputto. Amhākaṃ gaṇṭhanakileso palibujjhanakileso natthi, kilesagaṇṭharahitā mayanti evaṃ vāditāya laddhanāmavasena nigaṇṭho. Nāṭassa puttoti nāṭaputto. Abbhaññaṃsūti yathā tesaṃ paṭiññā, tatheva jāniṃsu. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace nesaṃ sā paṭiññā niyyānikā sabbe abbhaññaṃsu. No ce, na abbhaññaṃsu. Tasmā kiṃ tesaṃ paṭiññā niyyānikā na niyyānikāti, ayametassa pañhassa attho. Atha bhagavā nesaṃ aniyyānikabhāvakathanena atthābhāvato alanti paṭikkhipitvā upamāya atthaṃ pavedento dhammameva desetuṃ, dhammaṃ, te brāhmaṇa, desessāmīti āha.
೩೨೦. ತತ್ಥ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯಾತಿ ಸಚ್ಛಿಕರಣತ್ಥಂ। ನ ಛನ್ದಂ ಜನೇತೀತಿ ಕತ್ತುಕಮ್ಯತಾಛನ್ದಂ ನ ಜನಯತಿ। ನ ವಾಯಮತೀತಿ ವಾಯಾಮಂ ಪರಕ್ಕಮಂ ನ ಕರೋತಿ। ಓಲೀನವುತ್ತಿಕೋ ಚ ಹೋತೀತಿ ಲೀನಜ್ಝಾಸಯೋ ಹೋತಿ। ಸಾಥಲಿಕೋತಿ ಸಿಥಿಲಗ್ಗಾಹೀ, ಸಾಸನಂ ಸಿಥಿಲಂ ಕತ್ವಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದಳ್ಹಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ।
320. Tattha sacchikiriyāyāti sacchikaraṇatthaṃ. Na chandaṃ janetīti kattukamyatāchandaṃ na janayati. Na vāyamatīti vāyāmaṃ parakkamaṃ na karoti. Olīnavuttiko ca hotīti līnajjhāsayo hoti. Sāthalikoti sithilaggāhī, sāsanaṃ sithilaṃ katvā gaṇhāti, daḷhaṃ na gaṇhāti.
೩೨೩. ಇಧ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಭಿಕ್ಖು, ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹೀತಿ ಕಥಂ ಇಮೇ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದಿಧಮ್ಮಾ ಞಾಣದಸ್ಸನೇನ ಉತ್ತರಿತರಾ ಜಾತಾತಿ? ನಿರೋಧಪಾದಕತ್ತಾ। ಹೇಟ್ಠಾ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದಿಧಮ್ಮಾ ಹಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಪಾದಕಾ , ಇಧ ನಿರೋಧಪಾದಕಾ, ತಸ್ಮಾ ಉತ್ತರಿತರಾ ಜಾತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಇತಿ ಭಗವಾ ಇದಮ್ಪಿ ಸುತ್ತಂ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿನಾವ ನಿಟ್ಠಪೇಸಿ। ದೇಸನಾವಸಾನೇ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಸರಣೇಸು ಪತಿಟ್ಠಿತೋತಿ।
323.Idha, brāhmaṇa bhikkhu, vivicceva kāmehīti kathaṃ ime paṭhamajjhānādidhammā ñāṇadassanena uttaritarā jātāti? Nirodhapādakattā. Heṭṭhā paṭhamajjhānādidhammā hi vipassanāpādakā , idha nirodhapādakā, tasmā uttaritarā jātāti veditabbā. Iti bhagavā idampi suttaṃ yathānusandhināva niṭṭhapesi. Desanāvasāne brāhmaṇo saraṇesu patiṭṭhitoti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cūḷasāropamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ತತಿಯವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tatiyavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧೦. ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತಂ • 10. Cūḷasāropamasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಚೂಳಸಾರೋಪಮಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Cūḷasāropamasuttavaṇṇanā
