Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi

    ๑๐. จูฬสุคนฺธเตฺถรอปทานํ

    10. Cūḷasugandhattheraapadānaṃ

    ๒๗๒.

    272.

    ‘‘อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺป, พฺรหฺมพนฺธุ มหายโส;

    ‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;

    กสฺสโป นาม โคเตฺตน, อุปฺปชฺชิ วทตํ วโรฯ

    Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.

    ๒๗๓.

    273.

    ‘‘อนุพฺยญฺชนสมฺปโนฺน, พาตฺติํสวรลกฺขโณ;

    ‘‘Anubyañjanasampanno, bāttiṃsavaralakkhaṇo;

    พฺยามปฺปภาปริวุโต, รํสิชาลสโมตฺถโฎฯ

    Byāmappabhāparivuto, raṃsijālasamotthaṭo.

    ๒๗๔.

    274.

    ‘‘อสฺสาเสตา ยถา จโนฺท, สูริโยว ปภงฺกโร;

    ‘‘Assāsetā yathā cando, sūriyova pabhaṅkaro;

    นิพฺพาเปตา ยถา เมโฆ, สาคโรว คุณากโรฯ

    Nibbāpetā yathā megho, sāgarova guṇākaro.

    ๒๗๕.

    275.

    ‘‘ธรณีริว สีเลน, หิมวาว สมาธินา;

    ‘‘Dharaṇīriva sīlena, himavāva samādhinā;

    อากาโส วิย ปญฺญาย, อสโงฺค อนิโล ยถาฯ

    Ākāso viya paññāya, asaṅgo anilo yathā.

    ๒๗๖.

    276.

    ‘‘ตทาหํ พาราณสิยํ, อุปปโนฺน มหากุเล;

    ‘‘Tadāhaṃ bārāṇasiyaṃ, upapanno mahākule;

    ปหูตธนธญฺญสฺมิํ, นานารตนสญฺจเยฯ

    Pahūtadhanadhaññasmiṃ, nānāratanasañcaye.

    ๒๗๗.

    277.

    ‘‘มหตา ปริวาเรน, นิสินฺนํ โลกนายกํ;

    ‘‘Mahatā parivārena, nisinnaṃ lokanāyakaṃ;

    อุเปจฺจ ธมฺมมโสฺสสิํ, อมตํว มโนหรํฯ

    Upecca dhammamassosiṃ, amataṃva manoharaṃ.

    ๒๗๘.

    278.

    ‘‘ทฺวตฺติํสลกฺขณธโร, สนกฺขโตฺตว จนฺทิมา;

    ‘‘Dvattiṃsalakkhaṇadharo, sanakkhattova candimā;

    อนุพฺยญฺชนสมฺปโนฺน, สาลราชาว ผุลฺลิโตฯ

    Anubyañjanasampanno, sālarājāva phullito.

    ๒๗๙.

    279.

    ‘‘รํสิชาลปริกฺขิโตฺต, ทิโตฺตว กนกาจโล;

    ‘‘Raṃsijālaparikkhitto, dittova kanakācalo;

    พฺยามปฺปภาปริวุโต, สตรํสี ทิวากโรฯ

    Byāmappabhāparivuto, sataraṃsī divākaro.

    ๒๘๐.

    280.

    ‘‘โสณฺณานโน ชินวโร, สมณีว 1 สิลุจฺจโย;

    ‘‘Soṇṇānano jinavaro, samaṇīva 2 siluccayo;

    กรุณาปุณฺณหทโย, คุเณน วิย สาคโรฯ

    Karuṇāpuṇṇahadayo, guṇena viya sāgaro.

    ๒๘๑.

    281.

    ‘‘โลกวิสฺสุตกิตฺติ จ, สิเนรูว นคุตฺตโม;

    ‘‘Lokavissutakitti ca, sinerūva naguttamo;

    ยสสา วิตฺถโต วีโร, อากาสสทิโส มุนิฯ

    Yasasā vitthato vīro, ākāsasadiso muni.

    ๒๘๒.

    282.

    ‘‘อสงฺคจิโตฺต สพฺพตฺถ, อนิโล วิย นายโก;

    ‘‘Asaṅgacitto sabbattha, anilo viya nāyako;

    ปติฎฺฐา สพฺพภูตานํ, มหีว มุนิสตฺตโมฯ

    Patiṭṭhā sabbabhūtānaṃ, mahīva munisattamo.

    ๒๘๓.

    283.

    ‘‘อนุปลิโตฺต โลเกน, โตเยน ปทุมํ ยถา;

    ‘‘Anupalitto lokena, toyena padumaṃ yathā;

    กุวาทคจฺฉทหโน, อคฺคิขโนฺธว โสภสิ 3ฯ

    Kuvādagacchadahano, aggikhandhova sobhasi 4.

    ๒๘๔.

    284.

    ‘‘อคโธ วิย สพฺพตฺถ, กิเลสวิสนาสโก;

    ‘‘Agadho viya sabbattha, kilesavisanāsako;

    คนฺธมาทนเสโลว, คุณคนฺธวิภูสิโตฯ

    Gandhamādanaselova, guṇagandhavibhūsito.

    ๒๘๕.

    285.

    ‘‘คุณานํ อากโร วีโร, รตนานํว สาคโร;

    ‘‘Guṇānaṃ ākaro vīro, ratanānaṃva sāgaro;

    สินฺธูว วนราชีนํ, กิเลสมลหารโกฯ

    Sindhūva vanarājīnaṃ, kilesamalahārako.

    ๒๘๖.

    286.

    ‘‘วิชยีว มหาโยโธ, มารเสนาวมทฺทโน;

    ‘‘Vijayīva mahāyodho, mārasenāvamaddano;

    จกฺกวตฺตีว โส ราชา, โพชฺฌงฺครตนิสฺสโรฯ

    Cakkavattīva so rājā, bojjhaṅgaratanissaro.

    ๒๘๗.

    287.

    ‘‘มหาภิสกฺกสงฺกาโส, โทสพฺยาธิติกิจฺฉโก;

    ‘‘Mahābhisakkasaṅkāso, dosabyādhitikicchako;

    สลฺลกโตฺต ยถา เวโชฺช, ทิฎฺฐิคณฺฑวิผาลโกฯ

    Sallakatto yathā vejjo, diṭṭhigaṇḍaviphālako.

    ๒๘๘.

    288.

    ‘‘โส ตทา โลกปโชฺชโต, สนรามรสกฺกโต;

    ‘‘So tadā lokapajjoto, sanarāmarasakkato;

    ปริสาสุ นราทิโจฺจ, ธมฺมํ เทสยเต ชิโนฯ

    Parisāsu narādicco, dhammaṃ desayate jino.

    ๒๘๙.

    289.

    ‘‘ทานํ ทตฺวา มหาโภโค, สีเลน สุคตูปโค;

    ‘‘Dānaṃ datvā mahābhogo, sīlena sugatūpago;

    ภาวนาย จ นิพฺพาติ, อิเจฺจวมนุสาสถฯ

    Bhāvanāya ca nibbāti, iccevamanusāsatha.

    ๒๙๐.

    290.

    ‘‘เทสนํ ตํ มหสฺสาทํ, อาทิมชฺฌนฺตโสภณํ;

    ‘‘Desanaṃ taṃ mahassādaṃ, ādimajjhantasobhaṇaṃ;

    สุณนฺติ ปริสา สพฺพา, อมตํว มหารสํฯ

    Suṇanti parisā sabbā, amataṃva mahārasaṃ.

    ๒๙๑.

    291.

    ‘‘สุตฺวา สุมธุรํ ธมฺมํ, ปสโนฺน ชินสาสเน;

    ‘‘Sutvā sumadhuraṃ dhammaṃ, pasanno jinasāsane;

    สุคตํ สรณํ คนฺตฺวา, ยาวชีวํ นมสฺสหํฯ

    Sugataṃ saraṇaṃ gantvā, yāvajīvaṃ namassahaṃ.

    ๒๙๒.

    292.

    ‘‘มุนิโน คนฺธกุฎิยา, โอปุเญฺชสิํ 5 ตทา มหิํ;

    ‘‘Munino gandhakuṭiyā, opuñjesiṃ 6 tadā mahiṃ;

    จตุชฺชาเตน คเนฺธน, มาเส อฎฺฐ ทิเนสฺวหํฯ

    Catujjātena gandhena, māse aṭṭha dinesvahaṃ.

    ๒๙๓.

    293.

    ‘‘ปณิธาย สุคนฺธตฺตํ, สรีรวิสฺสคนฺธิโน 7;

    ‘‘Paṇidhāya sugandhattaṃ, sarīravissagandhino 8;

    ตทา ชิโน วิยากาสิ, สุคนฺธตนุลาภิตํฯ

    Tadā jino viyākāsi, sugandhatanulābhitaṃ.

    ๒๙๔.

    294.

    ‘‘‘โย ยํ คนฺธกุฎิภูมิํ, คเนฺธโนปุญฺชเต สกิํ;

    ‘‘‘Yo yaṃ gandhakuṭibhūmiṃ, gandhenopuñjate sakiṃ;

    เตน กมฺมวิปาเกน, อุปปโนฺน ตหิํ ตหิํฯ

    Tena kammavipākena, upapanno tahiṃ tahiṃ.

    ๒๙๕.

    295.

    ‘‘‘สุคนฺธเทโห สพฺพตฺถ, ภวิสฺสติ อยํ นโร;

    ‘‘‘Sugandhadeho sabbattha, bhavissati ayaṃ naro;

    คุณคนฺธยุโตฺต หุตฺวา, นิพฺพายิสฺสตินาสโว’ฯ

    Guṇagandhayutto hutvā, nibbāyissatināsavo’.

    ๒๙๖.

    296.

    ‘‘เตน กเมฺมน สุกเตน, เจตนาปณิธีหิ จ;

    ‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;

    ชหิตฺวา มานุสํ เทหํ, ตาวติํสมคจฺฉหํฯ

    Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.

    ๒๙๗.

    297.

    ‘‘ปจฺฉิเม จ ภเว ทานิ, ชาโต วิปฺปกุเล อหํ;

    ‘‘Pacchime ca bhave dāni, jāto vippakule ahaṃ;

    คพฺภํ เม วสโต มาตา, เทเหนาสิ สุคนฺธิตาฯ

    Gabbhaṃ me vasato mātā, dehenāsi sugandhitā.

    ๒๙๘.

    298.

    ‘‘ยทา จ มาตุกุจฺฉิมฺหา, นิกฺขมามิ ตทา ปุรี 9;

    ‘‘Yadā ca mātukucchimhā, nikkhamāmi tadā purī 10;

    สาวตฺถิสพฺพคเนฺธหิ, วาสิตา วิย วายถฯ

    Sāvatthisabbagandhehi, vāsitā viya vāyatha.

    ๒๙๙.

    299.

    ‘‘ปุปฺผวสฺสญฺจ สุรภิ, ทิพฺพคนฺธํ มโนรมํ;

    ‘‘Pupphavassañca surabhi, dibbagandhaṃ manoramaṃ;

    ธูปานิ จ มหคฺฆานิ, อุปวายิํสุ ตาวเทฯ

    Dhūpāni ca mahagghāni, upavāyiṃsu tāvade.

    ๓๐๐.

    300.

    ‘‘เทวา จ สพฺพคเนฺธหิ, ธูปปุเปฺผหิ ตํ ฆรํ;

    ‘‘Devā ca sabbagandhehi, dhūpapupphehi taṃ gharaṃ;

    วาสยิํสุ สุคเนฺธน, ยสฺมิํ ชาโต อหํ ฆเรฯ

    Vāsayiṃsu sugandhena, yasmiṃ jāto ahaṃ ghare.

    ๓๐๑.

    301.

    ‘‘ยทา จ ตรุโณ ภโทฺท, ปฐเม โยพฺพเน ฐิโต;

    ‘‘Yadā ca taruṇo bhaddo, paṭhame yobbane ṭhito;

    ตทา เสลํ 11 สปริสํ, วิเนตฺวา นรสารถิฯ

    Tadā selaṃ 12 saparisaṃ, vinetvā narasārathi.

    ๓๐๒.

    302.

    ‘‘เตหิ สเพฺพหิ ปริวุโต 13, สาวตฺถิปุรมาคโต;

    ‘‘Tehi sabbehi parivuto 14, sāvatthipuramāgato;

    ตทา พุทฺธานุภาวํ ตํ, ทิสฺวา ปพฺพชิโต อหํฯ

    Tadā buddhānubhāvaṃ taṃ, disvā pabbajito ahaṃ.

    ๓๐๓.

    303.

    ‘‘สีลํ สมาธิปญฺญญฺจ, วิมุตฺติญฺจ อนุตฺตรํ;

    ‘‘Sīlaṃ samādhipaññañca, vimuttiñca anuttaraṃ;

    ภาเวตฺวา จตุโร ธเมฺม, ปาปุณิํ อาสวกฺขยํฯ

    Bhāvetvā caturo dhamme, pāpuṇiṃ āsavakkhayaṃ.

    ๓๐๔.

    304.

    ‘‘ยทา ปพฺพชิโต จาหํ, ยทา จ อรหา อหุํ;

    ‘‘Yadā pabbajito cāhaṃ, yadā ca arahā ahuṃ;

    นิพฺพายิสฺสํ ยทา จาหํ, คนฺธวโสฺส ตทา อหุฯ

    Nibbāyissaṃ yadā cāhaṃ, gandhavasso tadā ahu.

    ๓๐๕.

    305.

    ‘‘สรีรคโนฺธ จ สทาติเสติ 15 เม, มหารหํ จนฺทนจมฺปกุปฺปลํ;

    ‘‘Sarīragandho ca sadātiseti 16 me, mahārahaṃ candanacampakuppalaṃ;

    ตเถว คเนฺธ อิตเร จ สพฺพโส, ปสยฺห วายามิ ตโต ตหิํ 17 ตหิํฯ

    Tatheva gandhe itare ca sabbaso, pasayha vāyāmi tato tahiṃ 18 tahiṃ.

    ๓๐๖.

    306.

    ‘‘กิเลสา ฌาปิตา มยฺหํ…เป.… วิหรามิ อนาสโวฯ

    ‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.

    ๓๐๗.

    307.

    ‘‘สฺวาคตํ วต เม อาสิ…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํฯ

    ‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.

    ๓๐๘.

    308.

    ‘‘ปฎิสมฺภิทา จตโสฺส…เป.… กตํ พุทฺธสฺส สาสนํ’’ฯ

    ‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.

    อิตฺถํ สุทํ อายสฺมา จูฬสุคโนฺธ เถโร อิมา คาถาโย อภาสิตฺถาติ;

    Itthaṃ sudaṃ āyasmā cūḷasugandho thero imā gāthāyo abhāsitthāti;

    จูฬสุคนฺธเตฺถรสฺสาปทานํ ทสมํฯ

    Cūḷasugandhattherassāpadānaṃ dasamaṃ.

    ภทฺทิยวโคฺค ปญฺจปญฺญาสโมฯ

    Bhaddiyavaggo pañcapaññāsamo.

    ตสฺสุทฺทานํ –

    Tassuddānaṃ –

    ภทฺทิโย เรวโต เถโร, มหาลาภี จ สีวลี;

    Bhaddiyo revato thero, mahālābhī ca sīvalī;

    วงฺคีโส นนฺทโก เจว, กาฬุทายี ตถาภโยฯ

    Vaṅgīso nandako ceva, kāḷudāyī tathābhayo.

    โลมโส วนวโจฺฉ จ, สุคโนฺธ เจว ทสโม;

    Lomaso vanavaccho ca, sugandho ceva dasamo;

    ตีณิ คาถาสตา ตตฺถ, โสฬสา จ ตทุตฺตริฯ

    Tīṇi gāthāsatā tattha, soḷasā ca taduttari.

    อถ วคฺคุทฺทานํ –

    Atha vagguddānaṃ –

    กณิการวฺหโย วโคฺค, ผลโท ติณทายโก;

    Kaṇikāravhayo vaggo, phalado tiṇadāyako;

    กจฺจาโน ภทฺทิโย วโคฺค, คาถาโย คณิตา จิมาฯ

    Kaccāno bhaddiyo vaggo, gāthāyo gaṇitā cimā.

    นวคาถาสตานีห , จตุราสีติเยว จ;

    Navagāthāsatānīha , caturāsītiyeva ca;

    สปญฺญาสํ ปญฺจสตํ, อปทานา ปกาสิตาฯ

    Sapaññāsaṃ pañcasataṃ, apadānā pakāsitā.

    สห อุทานคาถาหิ, ฉสหสฺสานิ โหนฺติมา;

    Saha udānagāthāhi, chasahassāni hontimā;

    เทฺวสตานิ จ คาถานํ, อฎฺฐารส ตทุตฺตริฯ

    Dvesatāni ca gāthānaṃ, aṭṭhārasa taduttari.




    Next: ๕๖. ยสวโคฺค • 56. Yasavaggo




    Footnotes:
    1. รมฺมณีว (สฺยา.)
    2. rammaṇīva (syā.)
    3. โสภติ (สี.), โส วสิ (สฺยา. ก.)
    4. sobhati (sī.), so vasi (syā. ka.)
    5. อุพฺพเฎฺฎสิํ (สฺยา.)
    6. ubbaṭṭesiṃ (syā.)
    7. สรีรสฺส วิคนฺธิโน (สี. สฺยา. ปี.)
    8. sarīrassa vigandhino (sī. syā. pī.)
    9. ปุรํ (สฺยา. ก.)
    10. puraṃ (syā. ka.)
    11. เสสํ (สฺยา.)
    12. sesaṃ (syā.)
    13. สหิโต (สี. สฺยา. ปี.)
    14. sahito (sī. syā. pī.)
    15. สทา วาเสติ (ก.)
    16. sadā vāseti (ka.)
    17. ยหิํ (สฺยา.)
    18. yahiṃ (syā.)



    Related texts:



    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā / ๑๐. จูฬสุคนฺธเตฺถรอปทานวณฺณนา • 10. Cūḷasugandhattheraapadānavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact