| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๑๐. จูฬสุคนฺธเตฺถรอปทานวณฺณนา
10. Cūḷasugandhattheraapadānavaṇṇanā
ทสมาปทาเน อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺปติอาทิกํ อายสฺมโต สุคนฺธเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต กสฺสปสมฺมาสมฺพุทฺธกาเล พาราณสิยํ วิภวสมฺปเนฺน กุเล นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถุ สนฺติเก ธมฺมํ สุตฺวา สพฺพทา นมสฺสมาโน มหาทานํ ททมาโน มาสสฺส สตฺตกฺขตฺตุํ ภควโต คนฺธกุฎิยา จตุชฺชาติคเนฺธน วิลิเมฺปสิฯ ‘‘มม นิพฺพตฺตนิพฺพตฺตฎฺฐาเน สรีรโต สุคนฺธคโนฺธ นิพฺพตฺตตู’’ติ ปตฺถนํ อกาสิฯ ภควา ตํ พฺยากาสิฯ โส ยาวตายุกํ ฐตฺวา ปุญฺญานิ กโรโนฺต ตโต จุโต เทวโลเก นิพฺพโตฺต กามาวจรโลกํ สรีรคเนฺธน สุคนฺธํ กุรุมาโน สุคนฺธเทวปุโตฺตติ ปากโฎ อโหสิฯ โส เทวโลกสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา ตโต จุโต อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท มหาโภคกุเล นิพฺพตฺติ, ตสฺส มาตุกุจฺฉิคตเสฺสว มาตุยา สรีรคเนฺธน สกลเคหํ สกลนครญฺจ สุคเนฺธน เอกคนฺธํ อโหสิ, ชาตกฺขเณ สกลํ สาวตฺถินครํ สุคนฺธกรณฺฑโก วิย อโหสิ, เตนสฺส สุคโนฺธติ นามํ กริํสุฯ โส วุทฺธิํ อคมาสิฯ ตทา สตฺถา สาวตฺถิยํ ปตฺวา เชตวนมหาวิหารํ ปฎิคฺคเหสิ, ตํ ทิสฺวา ปสนฺนมานโส ภควโต สนฺติเก ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว สห ปฎิสมฺภิทาหิ อรหตฺตํ ปาปุณิฯ ตสฺส อุปฺปนฺนทิวสโต ปฎฺฐาย ยาว ปรินิพฺพานา เอตฺถนฺตเร นิปนฺนฎฺฐานาทีสุ สุคนฺธเมว วายิฯ เทวาปิ ทิพฺพจุณฺณทิพฺพคนฺธปุปฺผานิ โอกิรนฺติฯ
Dasamāpadāne imamhi bhaddake kappetiādikaṃ āyasmato sugandhattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto kassapasammāsambuddhakāle bārāṇasiyaṃ vibhavasampanne kule nibbatto viññutaṃ patvā satthu santike dhammaṃ sutvā sabbadā namassamāno mahādānaṃ dadamāno māsassa sattakkhattuṃ bhagavato gandhakuṭiyā catujjātigandhena vilimpesi. ‘‘Mama nibbattanibbattaṭṭhāne sarīrato sugandhagandho nibbattatū’’ti patthanaṃ akāsi. Bhagavā taṃ byākāsi. So yāvatāyukaṃ ṭhatvā puññāni karonto tato cuto devaloke nibbatto kāmāvacaralokaṃ sarīragandhena sugandhaṃ kurumāno sugandhadevaputtoti pākaṭo ahosi. So devalokasampattiyo anubhavitvā tato cuto imasmiṃ buddhuppāde mahābhogakule nibbatti, tassa mātukucchigatasseva mātuyā sarīragandhena sakalagehaṃ sakalanagarañca sugandhena ekagandhaṃ ahosi, jātakkhaṇe sakalaṃ sāvatthinagaraṃ sugandhakaraṇḍako viya ahosi, tenassa sugandhoti nāmaṃ kariṃsu. So vuddhiṃ agamāsi. Tadā satthā sāvatthiyaṃ patvā jetavanamahāvihāraṃ paṭiggahesi, taṃ disvā pasannamānaso bhagavato santike pabbajitvā nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi. Tassa uppannadivasato paṭṭhāya yāva parinibbānā etthantare nipannaṭṭhānādīsu sugandhameva vāyi. Devāpi dibbacuṇṇadibbagandhapupphāni okiranti.
๒๗๒. โสปิ เถโร อรหตฺตํ ปตฺวา อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต อิมมฺหิ ภทฺทเก กเปฺปติอาทิมาหฯ ตํ สพฺพํ เหฎฺฐา วุตฺตนยตฺตา อุตฺตานตฺถตฺตา จ สุวิเญฺญยฺยเมว, เกวลํ ปุญฺญนานตฺตํ นามนานตฺตญฺจ วิเสโสฯ
272. Sopi thero arahattaṃ patvā attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento imamhi bhaddake kappetiādimāha. Taṃ sabbaṃ heṭṭhā vuttanayattā uttānatthattā ca suviññeyyameva, kevalaṃ puññanānattaṃ nāmanānattañca viseso.
จูฬสุคนฺธเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Cūḷasugandhattheraapadānavaṇṇanā samattā.
ปญฺจปญฺญาสมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ
Pañcapaññāsamavaggavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๑๐. จูฬสุคนฺธเตฺถรอปทานํ • 10. Cūḷasugandhattheraapadānaṃ
