Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മജ്ഝിമനികായ • Majjhimanikāya |
൩. സുഞ്ഞതവഗ്ഗോ
3. Suññatavaggo
൧. ചൂളസുഞ്ഞതസുത്തം
1. Cūḷasuññatasuttaṃ
൧൭൬. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി പുബ്ബാരാമേ മിഗാരമാതുപാസാദേ. അഥ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ സായന്ഹസമയം പടിസല്ലാനാ വുട്ഠിതോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏകമിദം, ഭന്തേ, സമയം ഭഗവാ സക്കേസു വിഹരതി നഗരകം നാമ സക്യാനം നിഗമോ. തത്ഥ മേ, ഭന്തേ, ഭഗവതോ സമ്മുഖാ സുതം, സമ്മുഖാ പടിഗ്ഗഹിതം – ‘സുഞ്ഞതാവിഹാരേനാഹം, ആനന്ദ, ഏതരഹി ബഹുലം വിഹരാമീ’തി. കച്ചി മേതം, ഭന്തേ, സുസ്സുതം സുഗ്ഗഹിതം സുമനസികതം സൂപധാരിത’’ന്തി? ‘‘തഗ്ഘ തേ ഏതം, ആനന്ദ, സുസ്സുതം സുഗ്ഗഹിതം സുമനസികതം സൂപധാരിതം. പുബ്ബേപാഹം 1, ആനന്ദ, ഏതരഹിപി 2 സുഞ്ഞതാവിഹാരേന ബഹുലം വിഹരാമി. സേയ്യഥാപി, ആനന്ദ, അയം മിഗാരമാതുപാസാദോ സുഞ്ഞോ ഹത്ഥിഗവസ്സവളവേന, സുഞ്ഞോ ജാതരൂപരജതേന, സുഞ്ഞോ ഇത്ഥിപുരിസസന്നിപാതേന അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – ഭിക്ഖുസങ്ഘം പടിച്ച ഏകത്തം; ഏവമേവ ഖോ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ ഗാമസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ മനുസ്സസഞ്ഞം, അരഞ്ഞസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം . തസ്സ അരഞ്ഞസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ ഗാമസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ മനുസ്സസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – അരഞ്ഞസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ഗാമസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം മനുസ്സസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – അരഞ്ഞസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’’’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
176. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho āyasmā ānando sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ekamidaṃ, bhante, samayaṃ bhagavā sakkesu viharati nagarakaṃ nāma sakyānaṃ nigamo. Tattha me, bhante, bhagavato sammukhā sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘suññatāvihārenāhaṃ, ānanda, etarahi bahulaṃ viharāmī’ti. Kacci metaṃ, bhante, sussutaṃ suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhārita’’nti? ‘‘Taggha te etaṃ, ānanda, sussutaṃ suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ. Pubbepāhaṃ 3, ānanda, etarahipi 4 suññatāvihārena bahulaṃ viharāmi. Seyyathāpi, ānanda, ayaṃ migāramātupāsādo suñño hatthigavassavaḷavena, suñño jātarūparajatena, suñño itthipurisasannipātena atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – bhikkhusaṅghaṃ paṭicca ekattaṃ; evameva kho, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā gāmasaññaṃ, amanasikaritvā manussasaññaṃ, araññasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ . Tassa araññasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā gāmasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā manussasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – araññasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ gāmasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ manussasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – araññasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’’’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൭൭. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ മനുസ്സസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ അരഞ്ഞസഞ്ഞം, പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ പഥവീസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സേയ്യഥാപി, ആനന്ദ, ആസഭചമ്മം സങ്കുസതേന സുവിഹതം വിഗതവലികം; ഏവമേവ ഖോ, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു യം ഇമിസ്സാ പഥവിയാ ഉക്കൂലവിക്കൂലം നദീവിദുഗ്ഗം ഖാണുകണ്ടകട്ഠാനം പബ്ബതവിസമം തം സബ്ബം 5 അമനസികരിത്വാ പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ പഥവീസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ മനുസ്സസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ അരഞ്ഞസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം മനുസ്സസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം അരഞ്ഞസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
177. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā manussasaññaṃ, amanasikaritvā araññasaññaṃ, pathavīsaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa pathavīsaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. Seyyathāpi, ānanda, āsabhacammaṃ saṅkusatena suvihataṃ vigatavalikaṃ; evameva kho, ānanda, bhikkhu yaṃ imissā pathaviyā ukkūlavikkūlaṃ nadīviduggaṃ khāṇukaṇṭakaṭṭhānaṃ pabbatavisamaṃ taṃ sabbaṃ 6 amanasikaritvā pathavīsaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa pathavīsaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā manussasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā araññasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – pathavīsaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ manussasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ araññasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – pathavīsaññaṃ paṭicca ekatta’nti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൭൮. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ അരഞ്ഞസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ പഥവീസഞ്ഞം, ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ അരഞ്ഞസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം അരഞ്ഞസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം പഥവീസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ , യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
178. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā araññasaññaṃ, amanasikaritvā pathavīsaññaṃ, ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa ākāsānañcāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā araññasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā pathavīsaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ araññasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ pathavīsaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda , yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൭൯. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ പഥവീസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം, വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ പഥവീസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം പഥവീസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
179. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā pathavīsaññaṃ, amanasikaritvā ākāsānañcāyatanasaññaṃ, viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa viññāṇañcāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā pathavīsaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ pathavīsaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākāsānañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൮൦. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം, ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ആകാസാനഞ്ചായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
180. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākāsānañcāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā viññāṇañcāyatanasaññaṃ, ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa ākiñcaññāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā ākāsānañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākāsānañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ viññāṇañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൮൧. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം, നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞായ ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം വിഞ്ഞാണഞ്ചായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച ഏകത്ത’ന്തി . ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
181. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda bhikkhu amanasikaritvā viññāṇañcāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa nevasaññānāsaññāyatanasaññāya cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā viññāṇañcāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ viññāṇañcāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākiñcaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca ekatta’nti . Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൮൨. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം, അനിമിത്തം ചേതോസമാധിം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ അനിമിത്തേ ചേതോസമാധിമ്ഹി ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – ഇമമേവ കായം പടിച്ച സളായതനികം ജീവിതപച്ചയാ’തി . സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞായാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – ഇമമേവ കായം പടിച്ച സളായതനികം ജീവിതപച്ചയാ’തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
182. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ, animittaṃ cetosamādhiṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa animitte cetosamādhimhi cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā ākiñcaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti . So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ ākiñcaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ nevasaññānāsaññāyatanasaññāyā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā suññatāvakkanti bhavati.
൧൮൩. ‘‘പുന ചപരം, ആനന്ദ, ഭിക്ഖു അമനസികരിത്വാ ആകിഞ്ചഞ്ഞായതനസഞ്ഞം, അമനസികരിത്വാ നേവസഞ്ഞാനാസഞ്ഞായതനസഞ്ഞം, അനിമിത്തം ചേതോസമാധിം പടിച്ച മനസി കരോതി ഏകത്തം. തസ്സ അനിമിത്തേ ചേതോസമാധിമ്ഹി ചിത്തം പക്ഖന്ദതി പസീദതി സന്തിട്ഠതി അധിമുച്ചതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘അയമ്പി ഖോ അനിമിത്തോ ചേതോസമാധി അഭിസങ്ഖതോ അഭിസഞ്ചേതയിതോ’. ‘യം ഖോ പന കിഞ്ചി അഭിസങ്ഖതം അഭിസഞ്ചേതയിതം തദനിച്ചം നിരോധധമ്മ’ന്തി പജാനാതി. തസ്സ ഏവം ജാനതോ ഏവം പസ്സതോ കാമാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, ഭവാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി, അവിജ്ജാസവാപി ചിത്തം വിമുച്ചതി. വിമുത്തസ്മിം വിമുത്തമിതി ഞാണം ഹോതി. ‘ഖീണാ ജാതി, വുസിതം ബ്രഹ്മചരിയം, കതം കരണീയം, നാപരം ഇത്ഥത്തായാ’തി പജാനാതി. സോ ഏവം പജാനാതി – ‘യേ അസ്സു ദരഥാ കാമാസവം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ ഭവാസവം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, യേ അസ്സു ദരഥാ അവിജ്ജാസവം പടിച്ച തേധ ന സന്തി, അത്ഥി ചേവായം ദരഥമത്താ യദിദം – ഇമമേവ കായം പടിച്ച സളായതനികം ജീവിതപച്ചയാ’തി. സോ ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം കാമാസവേനാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം ഭവാസവേനാ’തി പജാനാതി, ‘സുഞ്ഞമിദം സഞ്ഞാഗതം അവിജ്ജാസവേനാ’തി പജാനാതി, ‘അത്ഥി ചേവിദം അസുഞ്ഞതം യദിദം – ഇമമേവ കായം പടിച്ച സളായതനികം ജീവിതപച്ചയാ’തി. ഇതി യഞ്ഹി ഖോ തത്ഥ ന ഹോതി തേന തം സുഞ്ഞം സമനുപസ്സതി, യം പന തത്ഥ അവസിട്ഠം ഹോതി തം ‘സന്തമിദം അത്ഥീ’തി പജാനാതി. ഏവമ്പിസ്സ ഏസാ, ആനന്ദ, യഥാഭുച്ചാ അവിപല്ലത്ഥാ പരിസുദ്ധാ പരമാനുത്തരാ സുഞ്ഞതാവക്കന്തി ഭവതി.
183. ‘‘Puna caparaṃ, ānanda, bhikkhu amanasikaritvā ākiñcaññāyatanasaññaṃ, amanasikaritvā nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ, animittaṃ cetosamādhiṃ paṭicca manasi karoti ekattaṃ. Tassa animitte cetosamādhimhi cittaṃ pakkhandati pasīdati santiṭṭhati adhimuccati. So evaṃ pajānāti – ‘ayampi kho animitto cetosamādhi abhisaṅkhato abhisañcetayito’. ‘Yaṃ kho pana kiñci abhisaṅkhataṃ abhisañcetayitaṃ tadaniccaṃ nirodhadhamma’nti pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. So evaṃ pajānāti – ‘ye assu darathā kāmāsavaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā bhavāsavaṃ paṭicca tedha na santi, ye assu darathā avijjāsavaṃ paṭicca tedha na santi, atthi cevāyaṃ darathamattā yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti. So ‘suññamidaṃ saññāgataṃ kāmāsavenā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ bhavāsavenā’ti pajānāti, ‘suññamidaṃ saññāgataṃ avijjāsavenā’ti pajānāti, ‘atthi cevidaṃ asuññataṃ yadidaṃ – imameva kāyaṃ paṭicca saḷāyatanikaṃ jīvitapaccayā’ti. Iti yañhi kho tattha na hoti tena taṃ suññaṃ samanupassati, yaṃ pana tattha avasiṭṭhaṃ hoti taṃ ‘santamidaṃ atthī’ti pajānāti. Evampissa esā, ānanda, yathābhuccā avipallatthā parisuddhā paramānuttarā suññatāvakkanti bhavati.
൧൮൪. ‘‘യേപി ഹി കേചി, ആനന്ദ, അതീതമദ്ധാനം സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിംസു, സബ്ബേ തേ ഇമംയേവ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിംസു. യേപി 7 ഹി കേചി, ആനന്ദ, അനാഗതമദ്ധാനം സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സന്തി, സബ്ബേ തേ ഇമംയേവ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സന്തി. യേപി 8 ഹി കേചി, ആനന്ദ, ഏതരഹി സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരന്തി, സബ്ബേ തേ ഇമംയേവ പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരന്തി. തസ്മാതിഹ, ആനന്ദ, ‘പരിസുദ്ധം പരമാനുത്തരം സുഞ്ഞതം ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സാമാ’തി 9 – ഏവഞ്ഹി വോ 10, ആനന്ദ, സിക്ഖിതബ്ബ’’ന്തി.
184. ‘‘Yepi hi keci, ānanda, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja vihariṃsu, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja vihariṃsu. Yepi 11 hi keci, ānanda, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissanti, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissanti. Yepi 12 hi keci, ānanda, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharanti, sabbe te imaṃyeva parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharanti. Tasmātiha, ānanda, ‘parisuddhaṃ paramānuttaraṃ suññataṃ upasampajja viharissāmā’ti 13 – evañhi vo 14, ānanda, sikkhitabba’’nti.
ഇദമവോച ഭഗവാ. അത്തമനോ ആയസ്മാ ആനന്ദോ ഭഗവതോ ഭാസിതം അഭിനന്ദീതി.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā ānando bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ചൂളസുഞ്ഞതസുത്തം നിട്ഠിതം പഠമം.
Cūḷasuññatasuttaṃ niṭṭhitaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / മജ്ഝിമനികായ (അട്ഠകഥാ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ൧. ചൂളസുഞ്ഞതസുത്തവണ്ണനാ • 1. Cūḷasuññatasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / മജ്ഝിമനികായ (ടീകാ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ൧. ചൂളസുഞ്ഞതസുത്തവണ്ണനാ • 1. Cūḷasuññatasuttavaṇṇanā