Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೩. ಸುಞ್ಞತವಗ್ಗೋ
3. Suññatavaggo
೧. ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
1. Cūḷasuññatasuttavaṇṇanā
೧೭೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಏಕಮಿದನ್ತಿ ಥೇರೋ ಕಿರ ಭಗವತೋ ವತ್ತಂ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ದಿವಾಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ನಿಬ್ಬಾನಾರಮ್ಮಣಂ ಸುಞ್ಞತಾಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಅಪ್ಪೇತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನೋ ಯಥಾಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ವುಟ್ಠಾಸಿ। ಅಥಸ್ಸ ಸಙ್ಖಾರಾ ಸುಞ್ಞತೋ ಉಪಟ್ಠಹಿಂಸು। ಸೋ ಸುಞ್ಞತಾಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಜಾತೋ। ಅಥಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ನ ಖೋ ಪನ ಸಕ್ಕಾ ಧುರೇನ ಧುರಂ ಪಹರನ್ತೇನ ವಿಯ ಗನ್ತ್ವಾ ‘ಸುಞ್ಞತಾಕಥಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಕಥೇಥಾ’ತಿ ಭಗವನ್ತಂ ವತ್ತುಂ, ಹನ್ದಾಹಂ ಯಂ ಮೇ ಭಗವಾ ನಗರಕಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರನ್ತೋ ಏಕಂ ಕಥಂ ಕಥೇಸಿ, ತಂ ಸಾರೇಮಿ, ಏವಂ ಮೇ ಭಗವಾ ಸುಞ್ಞತಾಕಥಂ ಕಥೇಸ್ಸತೀ’’ತಿ ದಸಬಲಂ ಸಾರೇನ್ತೋ ಏಕಮಿದನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
176.Evaṃme sutanti cūḷasuññatasuttaṃ. Tattha ekamidanti thero kira bhagavato vattaṃ katvā attano divāṭṭhānaṃ gantvā kālaparicchedaṃ katvā nibbānārammaṇaṃ suññatāphalasamāpattiṃ appetvā nisinno yathāparicchedena vuṭṭhāsi. Athassa saṅkhārā suññato upaṭṭhahiṃsu. So suññatākathaṃ sotukāmo jāto. Athassa etadahosi – ‘‘na kho pana sakkā dhurena dhuraṃ paharantena viya gantvā ‘suññatākathaṃ me, bhante, kathethā’ti bhagavantaṃ vattuṃ, handāhaṃ yaṃ me bhagavā nagarakaṃ upanissāya viharanto ekaṃ kathaṃ kathesi, taṃ sāremi, evaṃ me bhagavā suññatākathaṃ kathessatī’’ti dasabalaṃ sārento ekamidantiādimāha.
ತತ್ಥ ಇದನ್ತಿ ನಿಪಾತಮತ್ತಮೇವ। ಕಚ್ಚಿಮೇತಂ, ಭನ್ತೇತಿ ಥೇರೋ ಏಕಪದೇ ಠತ್ವಾ ಸಟ್ಠಿಪದಸಹಸ್ಸಾನಿ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಧಾರೇತುಂ ಸಮತ್ಥೋ, ಕಿಂ ಸೋ ‘‘ಸುಞ್ಞತಾವಿಹಾರೇನಾ’’ತಿ ಏಕಂ ಪದಂ ಧಾರೇತುಂ ನ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತಿ, ಸೋತುಕಾಮೇನ ಪನ ಜಾನನ್ತೇನ ವಿಯ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಪಾಕಟಂ ಕತ್ವಾ ವಿತ್ಥಾರಿಯಮಾನಂ ಸುಞ್ಞತಾಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮೋ ಅಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಏವಮಾಹ। ಏಕೋ ಅಜಾನನ್ತೋಪಿ ಜಾನನ್ತೋ ವಿಯ ಹೋತಿ, ಥೇರೋ ಏವರೂಪಂ ಕೋಹಞ್ಞಂ ಕಿಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅತ್ತನೋ ಜಾನನಟ್ಠಾನೇಪಿ ಭಗವತೋ ಅಪಚಿತಿಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ‘‘ಕಚ್ಚಿಮೇತ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Tattha idanti nipātamattameva. Kaccimetaṃ, bhanteti thero ekapade ṭhatvā saṭṭhipadasahassāni uggahetvā dhāretuṃ samattho, kiṃ so ‘‘suññatāvihārenā’’ti ekaṃ padaṃ dhāretuṃ na sakkhissati, sotukāmena pana jānantena viya pucchituṃ na vaṭṭati, pākaṭaṃ katvā vitthāriyamānaṃ suññatākathaṃ sotukāmo ajānanto viya evamāha. Eko ajānantopi jānanto viya hoti, thero evarūpaṃ kohaññaṃ kiṃ karissati, attano jānanaṭṭhānepi bhagavato apacitiṃ dassetvā ‘‘kaccimeta’’ntiādimāha.
ಪುಬ್ಬೇಪೀತಿ ಪಠಮಬೋಧಿಯಂ ನಗರಕಂ ಉಪನಿಸ್ಸಾಯ ವಿಹರಣಕಾಲೇಪಿ। ಏತರಹಿಪೀತಿ ಇದಾನಿಪಿ। ಏವಂ ಪನ ವತ್ವಾ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಆನನ್ದೋ ಸುಞ್ಞತಾಕಥಂ ಸೋತುಕಾಮೋ, ಏಕೋ ಪನ ಸೋತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ, ಏಕೋ ಸೋತುಮ್ಪಿ ಉಗ್ಗಹೇತುಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕೋತಿ, ನ ಕಥೇತುಂ, ಆನನ್ದೋ ಪನ ಸೋತುಮ್ಪಿ ಸಕ್ಕೋತಿ ಉಗ್ಗಹೇತುಮ್ಪಿ ಕಥೇತುಮ್ಪಿ, (ಕಥೇಮಿಸ್ಸ) ಸುಞ್ಞತಾಕಥ’’ನ್ತಿ। ಇತಿ ತಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಸುಞ್ಞೋ ಹತ್ಥಿಗವಾಸ್ಸವಳವೇನಾತಿ ತತ್ಥ ಕಟ್ಠರೂಪಪೋತ್ಥಕರೂಪಚಿತ್ತರೂಪವಸೇನ ಕತಾ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ಅತ್ಥಿ, ವೇಸ್ಸವಣಮನ್ಧಾತಾದೀನಂ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ ಚಿತ್ತಕಮ್ಮವಸೇನ ಕತಮ್ಪಿ, ರತನಪರಿಕ್ಖತಾನಂ ವಾತಪಾನದ್ವಾರಬನ್ಧಮಞ್ಚಪೀಠಾದೀನಂ ವಸೇನ ಸಣ್ಠಿತಮ್ಪಿ, ಜಿಣ್ಣಪಟಿಸಙ್ಖರಣತ್ಥಂ ಠಪಿತಮ್ಪಿ ಜಾತರೂಪರಜತಂ ಅತ್ಥಿ, ಕಟ್ಠರೂಪಾದಿವಸೇನ ಕತಾ ಧಮ್ಮಸವನಪಞ್ಹಪುಚ್ಛನಾದಿವಸೇನ ಆಗಚ್ಛನ್ತಾ ಚ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾಪಿ ಅತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ನ ಸೋ ತೇಹಿ ಸುಞ್ಞೋ। ಇನ್ದ್ರಿಯಬದ್ಧಾನಂ ಸವಿಞ್ಞಾಣಕಾನಂ ಹತ್ಥಿಆದೀನಂ, ಇಚ್ಛಿತಿಚ್ಛಿತಕ್ಖಣೇ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಜಾತರೂಪರಜತಸ್ಸ, ನಿಬದ್ಧವಾಸಂ ವಸನ್ತಾನಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾನಞ್ಚ ಅಭಾವಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
Pubbepīti paṭhamabodhiyaṃ nagarakaṃ upanissāya viharaṇakālepi. Etarahipīti idānipi. Evaṃ pana vatvā cintesi – ‘‘ānando suññatākathaṃ sotukāmo, eko pana sotuṃ sakkoti, na uggahetuṃ, eko sotumpi uggahetumpi sakkoti, na kathetuṃ, ānando pana sotumpi sakkoti uggahetumpi kathetumpi, (kathemissa) suññatākatha’’nti. Iti taṃ kathento seyyathāpītiādimāha. Tattha suñño hatthigavāssavaḷavenāti tattha kaṭṭharūpapotthakarūpacittarūpavasena katā hatthiādayo atthi, vessavaṇamandhātādīnaṃ ṭhitaṭṭhāne cittakammavasena katampi, ratanaparikkhatānaṃ vātapānadvārabandhamañcapīṭhādīnaṃ vasena saṇṭhitampi, jiṇṇapaṭisaṅkharaṇatthaṃ ṭhapitampi jātarūparajataṃ atthi, kaṭṭharūpādivasena katā dhammasavanapañhapucchanādivasena āgacchantā ca itthipurisāpi atthi, tasmā na so tehi suñño. Indriyabaddhānaṃ saviññāṇakānaṃ hatthiādīnaṃ, icchiticchitakkhaṇe paribhuñjitabbassa jātarūparajatassa, nibaddhavāsaṃ vasantānaṃ itthipurisānañca abhāvaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂಸು ಹಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೇಸುಪಿ ವಿಹಾರಭತ್ತಂ ಸಾದಿಯನ್ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಚೇವ ಗಿಲಾನಗಿಲಾನುಪಟ್ಠಾಕಉದ್ದೇಸಚೀವರಕಮ್ಮಪಸುತಾದೀಹಿ ಚ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಸೋ ಅಸುಞ್ಞೋವ ಹೋತಿ, ಇತಿ ನಿಚ್ಚಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಏವಮಾಹ। ಏಕತ್ತನ್ತಿ ಏಕಭಾವಂ, ಏಕಂ ಅಸುಞ್ಞತಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕೋ ಅಸುಞ್ಞಭಾವೋ ಅತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾತಿ ಚಿತ್ತೇ ಅಕತ್ವಾ ಅನಾವಜ್ಜಿತ್ವಾ ಅಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ। ಗಾಮಸಞ್ಞನ್ತಿ ಗಾಮೋತಿ ಪವತ್ತವಸೇನ ವಾ ಕಿಲೇಸವಸೇನ ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ। ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತನ್ತಿ ಇದಂ ಅರಞ್ಞಂ, ಅಯಂ ರುಕ್ಖೋ, ಅಯಂ ಪಬ್ಬತೋ, ಅಯಂ ನೀಲೋಭಾಸೋ ವನಸಣ್ಡೋತಿ ಏವಂ ಏಕಂ ಅರಞ್ಞಂಯೇವ ಪಟಿಚ್ಚ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಪಕ್ಖನ್ದತೀತಿ ಓತರತಿ। ಅಧಿಮುಚ್ಚತೀತಿ ಏವನ್ತಿ ಅಧಿಮುಚ್ಚತಿ। ಯೇ ಅಸ್ಸು ದರಥಾತಿ ಯೇ ಚ ಪವತ್ತದರಥಾ ವಾ ಕಿಲೇಸದರಥಾ ವಾ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಭವೇಯ್ಯುಂ, ತೇ ಇಧ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ನ ಸನ್ತಿ। ದುತಿಯಪದೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಅತ್ಥಿ ಚೇವಾಯನ್ತಿ ಅಯಂ ಪನ ಏಕಂ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಪವತ್ತದರಥಮತ್ತಾ ಅತ್ಥಿ।
Bhikkhusaṅghaṃ paṭiccāti bhikkhūsu hi piṇḍāya paviṭṭhesupi vihārabhattaṃ sādiyantehi bhikkhūhi ceva gilānagilānupaṭṭhākauddesacīvarakammapasutādīhi ca bhikkhūhi so asuññova hoti, iti niccampi bhikkhūnaṃ atthitāya evamāha. Ekattanti ekabhāvaṃ, ekaṃ asuññataṃ atthīti attho. Eko asuññabhāvo atthīti vuttaṃ hoti. Amanasikaritvāti citte akatvā anāvajjitvā apaccavekkhitvā. Gāmasaññanti gāmoti pavattavasena vā kilesavasena vā uppannaṃ gāmasaññaṃ. Manussasaññāyapi eseva nayo. Araññasaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattanti idaṃ araññaṃ, ayaṃ rukkho, ayaṃ pabbato, ayaṃ nīlobhāso vanasaṇḍoti evaṃ ekaṃ araññaṃyeva paṭicca araññasaññaṃ manasi karoti. Pakkhandatīti otarati. Adhimuccatīti evanti adhimuccati. Ye assu darathāti ye ca pavattadarathā vā kilesadarathā vā gāmasaññaṃ paṭicca bhaveyyuṃ, te idha araññasaññāya na santi. Dutiyapadepi eseva nayo. Atthi cevāyanti ayaṃ pana ekaṃ araññasaññaṃ paṭicca uppajjamānā pavattadarathamattā atthi.
ಯಞ್ಹಿ ಖೋ ತತ್ಥ ನ ಹೋತೀತಿ ಯಂ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ ಹತ್ಥಿಆದಯೋ ವಿಯ ಇಮಿಸ್ಸಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ಗಾಮಸಞ್ಞಾಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾವಸೇನ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಪವತ್ತದರಥಕಿಲೇಸದರಥಜಾತಂ, ತಂ ನ ಹೋತಿ। ಯಂ ಪನ ತತ್ಥ ಅವಸಿಟ್ಠನ್ತಿ ಯಂ ಮಿಗಾರಮಾತುಪಾಸಾದೇ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ ವಿಯ ತತ್ಥ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ಪವತ್ತದರಥಮತ್ತಂ ಅವಸಿಟ್ಠಂ ಹೋತಿ। ತಂ ಸನ್ತಮಿದಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಪಜಾನಾತೀತಿ ತಂ ವಿಜ್ಜಮಾನಮೇವ ‘‘ಅತ್ಥಿ ಇದ’’ನ್ತಿ ಪಜಾನಾತಿ, ಸುಞ್ಞತಾವಕ್ಕನ್ತೀತಿ ಸುಞ್ಞತಾನಿಬ್ಬತ್ತಿ।
Yañhikho tattha na hotīti yaṃ migāramātupāsāde hatthiādayo viya imissā araññasaññāya gāmasaññāmanussasaññāvasena uppajjamānaṃ pavattadarathakilesadarathajātaṃ, taṃ na hoti. Yaṃ pana tattha avasiṭṭhanti yaṃ migāramātupāsāde bhikkhusaṅgho viya tattha araññasaññāya pavattadarathamattaṃ avasiṭṭhaṃ hoti. Taṃ santamidaṃ atthīti pajānātīti taṃ vijjamānameva ‘‘atthi ida’’nti pajānāti, suññatāvakkantīti suññatānibbatti.
೧೭೭. ಅಮನಸಿಕರಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞನ್ತಿ ಇಧ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ। ಕಸ್ಮಾ? ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾಯ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ, ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಂ, ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ, ಆಕಾಸಾನಞ್ಚಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ…ಪೇ॰… ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಾಯ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ , ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಸಞ್ಞಂ, ಮಗ್ಗೇನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅಚ್ಚನ್ತಸುಞ್ಞತಂ ನಾಮ ದಸ್ಸೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಪಥವೀಸಞ್ಞನ್ತಿ ಕಸ್ಮಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಹಾಯ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ? ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಾಯ ವಿಸೇಸಾನಧಿಗಮನತೋ। ಯಥಾ ಹಿ ಪುರಿಸಸ್ಸ ರಮಣೀಯಂ ಖೇತ್ತಟ್ಠಾನಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಇಧ ವುತ್ತಾ ಸಾಲಿಆದಯೋ ಸುಟ್ಠು ಸಮ್ಪಜ್ಜಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಮಹಾಲಾಭಂ ಲಭಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತಟ್ಠಾನಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಸ್ಸ ಸಾಲಿಆದಯೋ ನ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತೇವ, ಸಚೇ ಪನ ತಂ ಠಾನಂ ವಿಹತಖಾಣುಕಕಣ್ಟಕಂ ಕತ್ವಾ ಕಸಿತ್ವಾ ವಪತಿ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಸಮ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಮೇವ – ‘‘ಇದಂ ಅರಞ್ಞಂ, ಅಯಂ ರುಕ್ಖೋ, ಅಯಂ ಪಬ್ಬತೋ, ಅಯಂ ನೀಲೋಭಾಸೋ ವನಸಣ್ಡೋ’’ತಿ ಸಚೇಪಿ ಸತ್ತಕ್ಖತ್ತುಂ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ, ನೇವೂಪಚಾರಂ ನ ಸಮಾಧಿಂ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಪಥವೀಸಞ್ಞಾಯ ಪನಸ್ಸ ಧುವಸೇವನಂ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಪಥವೀಕಸಿಣಂ ಪರಿಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಝಾನಾನಿ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ಝಾನಪದಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಸಕ್ಕಾ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿತುಂ। ತಸ್ಮಾ ಅರಞ್ಞಸಞ್ಞಂ ಪಹಾಯ ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಮ್ಭೂತಂ।
177.Amanasikaritvāmanussasaññanti idha gāmasaññaṃ na gaṇhāti. Kasmā? Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘manussasaññāya gāmasaññaṃ nivattetvā, araññasaññāya manussasaññaṃ, pathavīsaññāya araññasaññaṃ, ākāsānañcāyatanasaññāya pathavīsaññaṃ…pe… nevasaññānāsaññāyatanasaññāya ākiñcaññāyatanasaññaṃ , vipassanāya nevasaññānāsaññāyatanasaññaṃ, maggena vipassanaṃ nivattetvā anupubbena accantasuññataṃ nāma dassessāmī’’ti. Tasmā evaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha pathavīsaññanti kasmā araññasaññaṃ pahāya pathavīsaññaṃ manasi karoti? Araññasaññāya visesānadhigamanato. Yathā hi purisassa ramaṇīyaṃ khettaṭṭhānaṃ disvā – ‘‘idha vuttā sāliādayo suṭṭhu sampajjissanti, mahālābhaṃ labhissāmī’’ti sattakkhattumpi khettaṭṭhānaṃ olokentassa sāliādayo na sampajjanteva, sace pana taṃ ṭhānaṃ vihatakhāṇukakaṇṭakaṃ katvā kasitvā vapati, evaṃ sante sampajjanti, evameva – ‘‘idaṃ araññaṃ, ayaṃ rukkho, ayaṃ pabbato, ayaṃ nīlobhāso vanasaṇḍo’’ti sacepi sattakkhattuṃ araññasaññaṃ manasi karoti, nevūpacāraṃ na samādhiṃ pāpuṇāti, pathavīsaññāya panassa dhuvasevanaṃ kammaṭṭhānaṃ pathavīkasiṇaṃ parikammaṃ katvā jhānāni nibbattetvā jhānapadaṭṭhānampi vipassanaṃ vaḍḍhetvā sakkā arahattaṃ pāpuṇituṃ. Tasmā araññasaññaṃ pahāya pathavīsaññaṃ manasi karoti. Paṭiccāti paṭicca sambhūtaṃ.
ಇದಾನಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಪಥವೀಕಸಿಣೇ ಸೋ ಪಥವೀಸಞ್ಞೀ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಓಪಮ್ಮದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಸೇಯ್ಯಥಾಪೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಸಭಸ್ಸ ಏತನ್ತಿ ಆಸಭಂ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ಪನ ಗುನ್ನಂ ಗಣ್ಡಾಪಿ ಹೋನ್ತಿ ಪಹಾರಾಪಿ। ತೇಸಞ್ಹಿ ಚಮ್ಮಂ ಪಸಾರಿಯಮಾನಂ ನಿಬ್ಬಲಿಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಉಸಭಸ್ಸ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪನ್ನತಾಯ ತೇ ದೋಸಾ ನತ್ಥಿ। ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಸ ಚಮ್ಮಂ ಗಹಿತಂ। ಸಙ್ಕುಸತೇನಾತಿ ಖಿಲಸತೇನ। ಸುವಿಹತನ್ತಿ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ವಿಹತಂ। ಊನಕಸತಸಙ್ಕುವಿಹತಞ್ಹಿ ನಿಬ್ಬಲಿಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಕುಸತೇನ ವಿಹತಂ ಭೇರಿತಲಂ ವಿಯ ನಿಬ್ಬಲಿಕಂ ಹೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ। ಉಕ್ಕೂಲವಿಕ್ಕೂಲನ್ತಿ ಉಚ್ಚನೀಚಂ ಥಲಟ್ಠಾನಂ ನಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ। ನದೀವಿದುಗ್ಗನ್ತಿ ನದಿಯೋ ಚೇವ ದುಗ್ಗಮಟ್ಠಾನಞ್ಚ। ಪಥವೀಸಞ್ಞಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ ಏಕತ್ತನ್ತಿ ಕಸಿಣಪಥವಿಯಂಯೇವ ಪಟಿಚ್ಚ ಸಮ್ಭೂತಂ ಏಕಂ ಸಞ್ಞಂ ಮನಸಿ ಕರೋತಿ। ದರಥಮತ್ತಾತಿ ಇತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಸಬ್ಬವಾರೇಸು ಪವತ್ತದರಥವಸೇನ ದರಥಮತ್ತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Idāni yasmiṃ pathavīkasiṇe so pathavīsaññī hoti, tassa opammadassanatthaṃ seyyathāpītiādimāha. Tattha usabhassa etanti āsabhaṃ. Aññesaṃ pana gunnaṃ gaṇḍāpi honti pahārāpi. Tesañhi cammaṃ pasāriyamānaṃ nibbalikaṃ na hoti, usabhassa lakkhaṇasampannatāya te dosā natthi. Tasmā tassa cammaṃ gahitaṃ. Saṅkusatenāti khilasatena. Suvihatanti pasāretvā suṭṭhu vihataṃ. Ūnakasatasaṅkuvihatañhi nibbalikaṃ na hoti, saṅkusatena vihataṃ bheritalaṃ viya nibbalikaṃ hoti. Tasmā evamāha. Ukkūlavikkūlanti uccanīcaṃ thalaṭṭhānaṃ ninnaṭṭhānaṃ. Nadīvidugganti nadiyo ceva duggamaṭṭhānañca. Pathavīsaññaṃ paṭicca manasi karoti ekattanti kasiṇapathaviyaṃyeva paṭicca sambhūtaṃ ekaṃ saññaṃ manasi karoti. Darathamattāti ito paṭṭhāya sabbavāresu pavattadarathavasena darathamattā veditabbā.
೧೮೨. ಅನಿಮಿತ್ತಂ ಚೇತೋಸಮಾಧಿನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಚಿತ್ತಸಮಾಧಿಂ। ಸೋ ಹಿ ನಿಚ್ಚನಿಮಿತ್ತಾದಿವಿರಹಿತೋ ಅನಿಮಿತ್ತೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಇಮಮೇವ ಕಾಯನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ವತ್ಥುಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ತತ್ಥ ಇಮಮೇವಾತಿ ಇಮಂ ಏವ ಚತುಮಹಾಭೂತಿಕಂ। ಸಳಾಯತನಿಕನ್ತಿ ಸಳಾಯತನಪಟಿಸಂಯುತ್ತಂ। ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾತಿ ಯಾವ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಾನಂ ಪವತ್ತಿ, ತಾವ ಜೀವಿತಪಚ್ಚಯಾ ಪವತ್ತದರಥಮತ್ತಾ ಅತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
182.Animittaṃ cetosamādhinti vipassanācittasamādhiṃ. So hi niccanimittādivirahito animittoti vuccati. Imameva kāyanti vipassanāya vatthuṃ dasseti. Tattha imamevāti imaṃ eva catumahābhūtikaṃ. Saḷāyatanikanti saḷāyatanapaṭisaṃyuttaṃ. Jīvitapaccayāti yāva jīvitindriyānaṃ pavatti, tāva jīvitapaccayā pavattadarathamattā atthīti vuttaṃ hoti.
೧೮೩. ಪುನ ಅನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಪಟಿವಿಪಸ್ಸನಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ। ಕಾಮಾಸವಂ ಪಟಿಚ್ಚಾತಿ ಕಾಮಾಸವಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಪವತ್ತದರಥಾ ಇಧ ನ ಸನ್ತಿ, ಅರಿಯಮಗ್ಗೇ ಚೇವ ಅರಿಯಫಲೇ ಚ ನತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಇಮಮೇವ ಕಾಯನ್ತಿ ಇಮಂ ಉಪಾದಿಸೇಸದರಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ಇತಿ ಮನುಸ್ಸಸಞ್ಞಾಯ ಗಾಮಸಞ್ಞಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ…ಪೇ॰… ಮಗ್ಗೇನ ವಿಪಸ್ಸನಂ ನಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಅಚ್ಚನ್ತಸುಞ್ಞತಾ ನಾಮ ದಸ್ಸಿತಾ ಹೋತಿ।
183. Puna animittanti vipassanāya paṭivipassanaṃ dassetuṃ vuttaṃ. Kāmāsavaṃ paṭiccāti kāmāsavaṃ paṭicca uppajjanapavattadarathā idha na santi, ariyamagge ceva ariyaphale ca natthīti vuttaṃ hoti. Imameva kāyanti imaṃ upādisesadarathadassanatthaṃ vuttaṃ. Iti manussasaññāya gāmasaññaṃ nivattetvā…pe… maggena vipassanaṃ nivattetvā anupubbena accantasuññatā nāma dassitā hoti.
೧೮೪. ಪರಿಸುದ್ಧನ್ತಿ ನಿರುಪಕ್ಕಿಲೇಸಂ। ಅನುತ್ತರನ್ತಿ ಉತ್ತರವಿರಹಿತಂ ಸಬ್ಬಸೇಟ್ಠಂ। ಸುಞ್ಞತನ್ತಿ ಸುಞ್ಞತಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಂ। ತಸ್ಮಾತಿ ಯಸ್ಮಾ ಅತೀತೇಪಿ, ಬುದ್ಧಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಬುದ್ಧಸಾವಕಸಙ್ಖಾತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ। ಅನಾಗತೇಪಿ, ಏತರಹಿಪಿ ಬುದ್ಧಬುದ್ಧಸಾವಕಸಙ್ಖಾತಾ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಇಮಂಯೇವ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಪರಮಂ ಅನುತ್ತರಂ ಸುಞ್ಞತಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿಂಸು ವಿಹರಿಸ್ಸನ್ತಿ ವಿಹರನ್ತಿ ಚ, ತಸ್ಮಾ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
184.Parisuddhanti nirupakkilesaṃ. Anuttaranti uttaravirahitaṃ sabbaseṭṭhaṃ. Suññatanti suññataphalasamāpattiṃ. Tasmāti yasmā atītepi, buddhapaccekabuddhabuddhasāvakasaṅkhātā samaṇabrāhmaṇā. Anāgatepi, etarahipi buddhabuddhasāvakasaṅkhātā samaṇabrāhmaṇā imaṃyeva parisuddhaṃ paramaṃ anuttaraṃ suññataṃ upasampajja vihariṃsu viharissanti viharanti ca, tasmā. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cūḷasuññatasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧. ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತಂ • 1. Cūḷasuññatasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧. ಚೂಳಸುಞ್ಞತಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 1. Cūḷasuññatasuttavaṇṇanā