Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౪౩౦] ౪. చూళసువజాతకవణ్ణనా

    [430] 4. Cūḷasuvajātakavaṇṇanā

    సన్తి రుక్ఖాతి ఇదం సత్థా సావత్థియం జేతవనే విహరన్తో వేరఞ్జకణ్డం ఆరబ్భ కథేసి. సత్థరి వేరఞ్జాయం వస్సం వసిత్వా అనుపుబ్బేన సావత్థిం అనుప్పత్తే భిక్ఖూ ధమ్మసభాయం కథం సముట్ఠాపేసుం ‘‘ఆవుసో, తథాగతో ఖత్తియసుఖుమాలో బుద్ధసుఖుమాలో మహన్తేన ఇద్ధానుభావేన సమన్నాగతోపి వేరఞ్జబ్రాహ్మణేన నిమన్తితో తేమాసం వసన్తో మారావట్టనవసేన తస్స సన్తికా ఏకదివసమ్పి భిక్ఖం అలభిత్వా లోలుప్పచారం పహాయ తేమాసం పత్థపులకపిట్ఠోదకేన యాపేన్తో అఞ్ఞత్థ న అగమాసి, అహో తథాగతానం అప్పిచ్ఛసన్తుట్ఠభావో’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘అనచ్ఛరియం, భిక్ఖవే, తథాగతస్స ఇదాని లోలుప్పచారప్పహానం, పుబ్బేపి తిరచ్ఛానయోనియం నిబ్బత్తోపి లోలుప్పచారం పహాసి’’న్తి వత్వా అతీతం ఆహరి. సబ్బమ్పి వత్థు పురిమనయేనేవ విత్థారేతబ్బం.

    Santirukkhāti idaṃ satthā sāvatthiyaṃ jetavane viharanto verañjakaṇḍaṃ ārabbha kathesi. Satthari verañjāyaṃ vassaṃ vasitvā anupubbena sāvatthiṃ anuppatte bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, tathāgato khattiyasukhumālo buddhasukhumālo mahantena iddhānubhāvena samannāgatopi verañjabrāhmaṇena nimantito temāsaṃ vasanto mārāvaṭṭanavasena tassa santikā ekadivasampi bhikkhaṃ alabhitvā loluppacāraṃ pahāya temāsaṃ patthapulakapiṭṭhodakena yāpento aññattha na agamāsi, aho tathāgatānaṃ appicchasantuṭṭhabhāvo’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, tathāgatassa idāni loluppacārappahānaṃ, pubbepi tiracchānayoniyaṃ nibbattopi loluppacāraṃ pahāsi’’nti vatvā atītaṃ āhari. Sabbampi vatthu purimanayeneva vitthāretabbaṃ.

    ౩౦.

    30.

    ‘‘సన్తి రుక్ఖా హరిపత్తా, దుమా నేకఫలా బహూ;

    ‘‘Santi rukkhā haripattā, dumā nekaphalā bahū;

    కస్మా ను సుక్ఖే కోళాపే, సువస్స నిరతో మనో.

    Kasmā nu sukkhe koḷāpe, suvassa nirato mano.

    ౩౧.

    31.

    ‘‘ఫలస్స ఉపభుఞ్జిమ్హా, నేకవస్సగణే బహూ;

    ‘‘Phalassa upabhuñjimhā, nekavassagaṇe bahū;

    అఫలమ్పి విదిత్వాన, సావ మేత్తి యథా పురే.

    Aphalampi viditvāna, sāva metti yathā pure.

    ౩౨.

    32.

    ‘‘సుక్ఖఞ్చ రుక్ఖం కోళాపం, ఓపత్తమఫలం దుమం;

    ‘‘Sukkhañca rukkhaṃ koḷāpaṃ, opattamaphalaṃ dumaṃ;

    ఓహాయ సకుణా యన్తి, కిం దోసం పస్ససే దిజ.

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ dosaṃ passase dija.

    ౩౩.

    33.

    ‘‘యే ఫలత్థా సమ్భజన్తి, అఫలోతి జహన్తి నం;

    ‘‘Ye phalatthā sambhajanti, aphaloti jahanti naṃ;

    అత్తత్థపఞ్ఞా దుమ్మేధా, తే హోన్తి పక్ఖపాతినో.

    Attatthapaññā dummedhā, te honti pakkhapātino.

    ౩౪.

    34.

    ‘‘సాధు సక్ఖి కతం హోతి, మేత్తి సంసతి సన్థవో;

    ‘‘Sādhu sakkhi kataṃ hoti, metti saṃsati santhavo;

    సచేతం ధమ్మం రోచేసి, పాసంసోసి విజానతం.

    Sacetaṃ dhammaṃ rocesi, pāsaṃsosi vijānataṃ.

    ౩౫.

    35.

    ‘‘సో తే సువ వరం దమ్మి, పత్తయాన విహఙ్గమ;

    ‘‘So te suva varaṃ dammi, pattayāna vihaṅgama;

    వరం వరస్సు వక్కఙ్గ, యం కిఞ్చి మనసిచ్ఛసి.

    Varaṃ varassu vakkaṅga, yaṃ kiñci manasicchasi.

    ౩౬.

    36.

    ‘‘అపి నామ నం పస్సేయ్యం, సపత్తం సఫలం దుమం;

    ‘‘Api nāma naṃ passeyyaṃ, sapattaṃ saphalaṃ dumaṃ;

    దలిద్దోవ నిధిం లద్ధా, నన్దేయ్యాహం పునప్పునం.

    Daliddova nidhiṃ laddhā, nandeyyāhaṃ punappunaṃ.

    ౩౭.

    37.

    ‘‘తతో అమతమాదాయ, అభిసిఞ్చి మహీరుహం;

    ‘‘Tato amatamādāya, abhisiñci mahīruhaṃ;

    తస్స సాఖా విరూహింసు, సీతచ్ఛాయా మనోరమా.

    Tassa sākhā virūhiṃsu, sītacchāyā manoramā.

    ౩౮.

    38.

    ‘‘ఏవం సక్క సుఖీ హోహి, సహ సబ్బేహి ఞాతిభి;

    ‘‘Evaṃ sakka sukhī hohi, saha sabbehi ñātibhi;

    యథాహమజ్జ సుఖితో, దిస్వాన సఫలం దుమం.

    Yathāhamajja sukhito, disvāna saphalaṃ dumaṃ.

    ౩౯.

    39.

    ‘‘సువస్స చ వరం దత్వా, కత్వాన సఫలం దుమం;

    ‘‘Suvassa ca varaṃ datvā, katvāna saphalaṃ dumaṃ;

    పక్కామి సహ భరియాయ, దేవానం నన్దనం వన’’న్తి. –

    Pakkāmi saha bhariyāya, devānaṃ nandanaṃ vana’’nti. –

    పఞ్హపటిపఞ్హాపి అత్థోపి పురిమనయేనేవ వేదితబ్బా, అనుత్తానపదమేవ పన వణ్ణయిస్సామ.

    Pañhapaṭipañhāpi atthopi purimanayeneva veditabbā, anuttānapadameva pana vaṇṇayissāma.

    హరిపత్తాతి నీలపత్తసచ్ఛన్నా. కోళాపేతి వాతే పహరన్తే ఆకోటితసద్దం వియ ముఞ్చమానే నిస్సారే. సువస్సాతి ఆయస్మతో సువరాజస్స కస్మా ఏవరూపే రుక్ఖే మనో నిరతో. ఫలస్సాతి ఫలం అస్స రుక్ఖస్స. నేకవస్సగణేతి అనేకవస్సగణే. బహూతి సమానేపి అనేకసతే న ద్వే తయో, అథ ఖో బహూవ. విదిత్వానాతి హంసరాజ ఇదాని అమ్హాకం ఇమం రుక్ఖం అఫలం విదిత్వాపి యథా పురే ఏతేన సద్ధిం మేత్తి, సావ మేత్తి, తఞ్హి మయం న భిన్దామ, మేత్తిం భిన్దన్తా హి అనరియా అసప్పురిసా నామ హోన్తీతి పకాసేన్తో ఏవమాహ.

    Haripattāti nīlapattasacchannā. Koḷāpeti vāte paharante ākoṭitasaddaṃ viya muñcamāne nissāre. Suvassāti āyasmato suvarājassa kasmā evarūpe rukkhe mano nirato. Phalassāti phalaṃ assa rukkhassa. Nekavassagaṇeti anekavassagaṇe. Bahūti samānepi anekasate na dve tayo, atha kho bahūva. Viditvānāti haṃsarāja idāni amhākaṃ imaṃ rukkhaṃ aphalaṃ viditvāpi yathā pure etena saddhiṃ metti, sāva metti, tañhi mayaṃ na bhindāma, mettiṃ bhindantā hi anariyā asappurisā nāma hontīti pakāsento evamāha.

    ఓపత్తన్తి అవపత్తం నిప్పత్తం పతితపత్తం. కిం దోసం పస్ససేతి అఞ్ఞే సకుణా ఏతం ఓహాయ అఞ్ఞత్థ గచ్ఛన్తి, త్వం ఏవం గమనే కిం నామ దోసం పస్ససి. యే ఫలత్థాతి యే పక్ఖినో ఫలత్థాయ ఫలకారణా సమ్భజన్తి ఉపగచ్ఛన్తి, అఫలోతి ఞత్వా ఏతం జహన్తి. అత్తత్థపఞ్ఞాతి అత్తనో అత్థాయ పఞ్ఞా, పరం అనోలోకేత్వా అత్తనియేవ వా ఠితా ఏతేసం పఞ్ఞాతి అత్తత్థపఞ్ఞా. పక్ఖపాతినోతి తే అత్తనోయేవ వుడ్ఢిం పచ్చాసీసమానా మిత్తపక్ఖం పాతేన్తి నాసేన్తీతి పక్ఖపాతినో నామ హోన్తి. అత్తపక్ఖేయేవ వా పతన్తీతి పక్ఖపాతినో.

    Opattanti avapattaṃ nippattaṃ patitapattaṃ. Kiṃ dosaṃ passaseti aññe sakuṇā etaṃ ohāya aññattha gacchanti, tvaṃ evaṃ gamane kiṃ nāma dosaṃ passasi. Ye phalatthāti ye pakkhino phalatthāya phalakāraṇā sambhajanti upagacchanti, aphaloti ñatvā etaṃ jahanti. Attatthapaññāti attano atthāya paññā, paraṃ anoloketvā attaniyeva vā ṭhitā etesaṃ paññāti attatthapaññā. Pakkhapātinoti te attanoyeva vuḍḍhiṃ paccāsīsamānā mittapakkhaṃ pātenti nāsentīti pakkhapātino nāma honti. Attapakkheyeva vā patantīti pakkhapātino.

    అపి నామ నన్తి హంసరాజ, సచే మే మనోరథో నిప్ఫజ్జేయ్య, తయా దిన్నో వరో సమ్పజ్జేయ్య, అపి నామ అహం ఇమం రుక్ఖం సపత్తం సఫలం పున పస్సేయ్యం, తతో దలిద్దో నిధిం లభిత్వావ పునప్పునం ఏతం అభినన్దేయ్యం, తం దిస్వావ పమోదేయ్యం. అమతమాదాయాతి అత్తనో ఆనుభావేన ఠితో గఙ్గోదకం గహేత్వా అభిసిఞ్చయీతి అత్థో. ఇమస్మిం జాతకే ఇమాయ సద్ధిం ద్వే అభిసమ్బుద్ధగాథా హోన్తి.

    Apināma nanti haṃsarāja, sace me manoratho nipphajjeyya, tayā dinno varo sampajjeyya, api nāma ahaṃ imaṃ rukkhaṃ sapattaṃ saphalaṃ puna passeyyaṃ, tato daliddo nidhiṃ labhitvāva punappunaṃ etaṃ abhinandeyyaṃ, taṃ disvāva pamodeyyaṃ. Amatamādāyāti attano ānubhāvena ṭhito gaṅgodakaṃ gahetvā abhisiñcayīti attho. Imasmiṃ jātake imāya saddhiṃ dve abhisambuddhagāthā honti.

    సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా సక్కో అనురుద్ధో అహోసి, సువరాజా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sakko anuruddho ahosi, suvarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    చూళసువజాతకవణ్ణనా చతుత్థా.

    Cūḷasuvajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౪౩౦. చూళసువజాతకం • 430. Cūḷasuvajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact