Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්‌ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā

    [430] 4. චූළසුවජාතකවණ්‌ණනා

    [430] 4. Cūḷasuvajātakavaṇṇanā

    සන්‌ති රුක්‌ඛාති ඉදං සත්‌ථා සාවත්‌ථියං ජෙතවනෙ විහරන්‌තො වෙරඤ්‌ජකණ්‌ඩං ආරබ්‌භ කථෙසි. සත්‌ථරි වෙරඤ්‌ජායං වස්‌සං වසිත්‌වා අනුපුබ්‌බෙන සාවත්‌ථිං අනුප්‌පත්‌තෙ භික්‌ඛූ ධම්‌මසභායං කථං සමුට්‌ඨාපෙසුං ‘‘ආවුසො, තථාගතො ඛත්‌තියසුඛුමාලො බුද්‌ධසුඛුමාලො මහන්‌තෙන ඉද්‌ධානුභාවෙන සමන්‌නාගතොපි වෙරඤ්‌ජබ්‍රාහ්‌මණෙන නිමන්‌තිතො තෙමාසං වසන්‌තො මාරාවට්‌ටනවසෙන තස්‌ස සන්‌තිකා එකදිවසම්‌පි භික්‌ඛං අලභිත්‌වා ලොලුප්‌පචාරං පහාය තෙමාසං පත්‌ථපුලකපිට්‌ඨොදකෙන යාපෙන්‌තො අඤ්‌ඤත්‌ථ න අගමාසි, අහො තථාගතානං අප්‌පිච්‌ඡසන්‌තුට්‌ඨභාවො’’ති. සත්‌ථා ආගන්‌ත්‌වා ‘‘කාය නුත්‌ථ, භික්‌ඛවෙ, එතරහි කථාය සන්‌නිසින්‌නා’’ති පුච්‌ඡිත්‌වා ‘‘ඉමාය නාමා’’ති වුත්‌තෙ ‘‘අනච්‌ඡරියං, භික්‌ඛවෙ, තථාගතස්‌ස ඉදානි ලොලුප්‌පචාරප්‌පහානං, පුබ්‌බෙපි තිරච්‌ඡානයොනියං නිබ්‌බත්‌තොපි ලොලුප්‌පචාරං පහාසි’’න්‌ති වත්‌වා අතීතං ආහරි. සබ්‌බම්‌පි වත්‌ථු පුරිමනයෙනෙව විත්‌ථාරෙතබ්‌බං.

    Santirukkhāti idaṃ satthā sāvatthiyaṃ jetavane viharanto verañjakaṇḍaṃ ārabbha kathesi. Satthari verañjāyaṃ vassaṃ vasitvā anupubbena sāvatthiṃ anuppatte bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, tathāgato khattiyasukhumālo buddhasukhumālo mahantena iddhānubhāvena samannāgatopi verañjabrāhmaṇena nimantito temāsaṃ vasanto mārāvaṭṭanavasena tassa santikā ekadivasampi bhikkhaṃ alabhitvā loluppacāraṃ pahāya temāsaṃ patthapulakapiṭṭhodakena yāpento aññattha na agamāsi, aho tathāgatānaṃ appicchasantuṭṭhabhāvo’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘anacchariyaṃ, bhikkhave, tathāgatassa idāni loluppacārappahānaṃ, pubbepi tiracchānayoniyaṃ nibbattopi loluppacāraṃ pahāsi’’nti vatvā atītaṃ āhari. Sabbampi vatthu purimanayeneva vitthāretabbaṃ.

    30.

    30.

    ‘‘සන්‌ති රුක්‌ඛා හරිපත්‌තා, දුමා නෙකඵලා බහූ;

    ‘‘Santi rukkhā haripattā, dumā nekaphalā bahū;

    කස්‌මා නු සුක්‌ඛෙ කොළාපෙ, සුවස්‌ස නිරතො මනො.

    Kasmā nu sukkhe koḷāpe, suvassa nirato mano.

    31.

    31.

    ‘‘ඵලස්‌ස උපභුඤ්‌ජිම්‌හා, නෙකවස්‌සගණෙ බහූ;

    ‘‘Phalassa upabhuñjimhā, nekavassagaṇe bahū;

    අඵලම්‌පි විදිත්‌වාන, සාව මෙත්‌ති යථා පුරෙ.

    Aphalampi viditvāna, sāva metti yathā pure.

    32.

    32.

    ‘‘සුක්‌ඛඤ්‌ච රුක්‌ඛං කොළාපං, ඔපත්‌තමඵලං දුමං;

    ‘‘Sukkhañca rukkhaṃ koḷāpaṃ, opattamaphalaṃ dumaṃ;

    ඔහාය සකුණා යන්‌ති, කිං දොසං පස්‌සසෙ දිජ.

    Ohāya sakuṇā yanti, kiṃ dosaṃ passase dija.

    33.

    33.

    ‘‘යෙ ඵලත්‌ථා සම්‌භජන්‌ති, අඵලොති ජහන්‌ති නං;

    ‘‘Ye phalatthā sambhajanti, aphaloti jahanti naṃ;

    අත්‌තත්‌ථපඤ්‌ඤා දුම්‌මෙධා, තෙ හොන්‌ති පක්‌ඛපාතිනො.

    Attatthapaññā dummedhā, te honti pakkhapātino.

    34.

    34.

    ‘‘සාධු සක්‌ඛි කතං හොති, මෙත්‌ති සංසති සන්‌ථවො;

    ‘‘Sādhu sakkhi kataṃ hoti, metti saṃsati santhavo;

    සචෙතං ධම්‌මං රොචෙසි, පාසංසොසි විජානතං.

    Sacetaṃ dhammaṃ rocesi, pāsaṃsosi vijānataṃ.

    35.

    35.

    ‘‘සො තෙ සුව වරං දම්‌මි, පත්‌තයාන විහඞ්‌ගම;

    ‘‘So te suva varaṃ dammi, pattayāna vihaṅgama;

    වරං වරස්‌සු වක්‌කඞ්‌ග, යං කිඤ්‌චි මනසිච්‌ඡසි.

    Varaṃ varassu vakkaṅga, yaṃ kiñci manasicchasi.

    36.

    36.

    ‘‘අපි නාම නං පස්‌සෙය්‍යං, සපත්‌තං සඵලං දුමං;

    ‘‘Api nāma naṃ passeyyaṃ, sapattaṃ saphalaṃ dumaṃ;

    දලිද්‌දොව නිධිං ලද්‌ධා, නන්‌දෙය්‍යාහං පුනප්‌පුනං.

    Daliddova nidhiṃ laddhā, nandeyyāhaṃ punappunaṃ.

    37.

    37.

    ‘‘තතො අමතමාදාය, අභිසිඤ්‌චි මහීරුහං;

    ‘‘Tato amatamādāya, abhisiñci mahīruhaṃ;

    තස්‌ස සාඛා විරූහිංසු, සීතච්‌ඡායා මනොරමා.

    Tassa sākhā virūhiṃsu, sītacchāyā manoramā.

    38.

    38.

    ‘‘එවං සක්‌ක සුඛී හොහි, සහ සබ්‌බෙහි ඤාතිභි;

    ‘‘Evaṃ sakka sukhī hohi, saha sabbehi ñātibhi;

    යථාහමජ්‌ජ සුඛිතො, දිස්‌වාන සඵලං දුමං.

    Yathāhamajja sukhito, disvāna saphalaṃ dumaṃ.

    39.

    39.

    ‘‘සුවස්‌ස ච වරං දත්‌වා, කත්‌වාන සඵලං දුමං;

    ‘‘Suvassa ca varaṃ datvā, katvāna saphalaṃ dumaṃ;

    පක්‌කාමි සහ භරියාය, දෙවානං නන්‌දනං වන’’න්‌ති. –

    Pakkāmi saha bhariyāya, devānaṃ nandanaṃ vana’’nti. –

    පඤ්‌හපටිපඤ්‌හාපි අත්‌ථොපි පුරිමනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බා, අනුත්‌තානපදමෙව පන වණ්‌ණයිස්‌සාම.

    Pañhapaṭipañhāpi atthopi purimanayeneva veditabbā, anuttānapadameva pana vaṇṇayissāma.

    හරිපත්‌තාති නීලපත්‌තසච්‌ඡන්‌නා. කොළාපෙති වාතෙ පහරන්‌තෙ ආකොටිතසද්‌දං විය මුඤ්‌චමානෙ නිස්‌සාරෙ. සුවස්‌සාති ආයස්‌මතො සුවරාජස්‌ස කස්‌මා එවරූපෙ රුක්‌ඛෙ මනො නිරතො. ඵලස්‌සාති ඵලං අස්‌ස රුක්‌ඛස්‌ස. නෙකවස්‌සගණෙති අනෙකවස්‌සගණෙ. බහූති සමානෙපි අනෙකසතෙ න ද්‌වෙ තයො, අථ ඛො බහූව. විදිත්‌වානාති හංසරාජ ඉදානි අම්‌හාකං ඉමං රුක්‌ඛං අඵලං විදිත්‌වාපි යථා පුරෙ එතෙන සද්‌ධිං මෙත්‌ති, සාව මෙත්‌ති, තඤ්‌හි මයං න භින්‌දාම, මෙත්‌තිං භින්‌දන්‌තා හි අනරියා අසප්‌පුරිසා නාම හොන්‌තීති පකාසෙන්‌තො එවමාහ.

    Haripattāti nīlapattasacchannā. Koḷāpeti vāte paharante ākoṭitasaddaṃ viya muñcamāne nissāre. Suvassāti āyasmato suvarājassa kasmā evarūpe rukkhe mano nirato. Phalassāti phalaṃ assa rukkhassa. Nekavassagaṇeti anekavassagaṇe. Bahūti samānepi anekasate na dve tayo, atha kho bahūva. Viditvānāti haṃsarāja idāni amhākaṃ imaṃ rukkhaṃ aphalaṃ viditvāpi yathā pure etena saddhiṃ metti, sāva metti, tañhi mayaṃ na bhindāma, mettiṃ bhindantā hi anariyā asappurisā nāma hontīti pakāsento evamāha.

    ඔපත්‌තන්‌ති අවපත්‌තං නිප්‌පත්‌තං පතිතපත්‌තං. කිං දොසං පස්‌සසෙති අඤ්‌ඤෙ සකුණා එතං ඔහාය අඤ්‌ඤත්‌ථ ගච්‌ඡන්‌ති, ත්‌වං එවං ගමනෙ කිං නාම දොසං පස්‌සසි. යෙ ඵලත්‌ථාති යෙ පක්‌ඛිනො ඵලත්‌ථාය ඵලකාරණා සම්‌භජන්‌ති උපගච්‌ඡන්‌ති, අඵලොති ඤත්‌වා එතං ජහන්‌ති. අත්‌තත්‌ථපඤ්‌ඤාති අත්‌තනො අත්‌ථාය පඤ්‌ඤා, පරං අනොලොකෙත්‌වා අත්‌තනියෙව වා ඨිතා එතෙසං පඤ්‌ඤාති අත්‌තත්‌ථපඤ්‌ඤා. පක්‌ඛපාතිනොති තෙ අත්‌තනොයෙව වුඩ්‌ඪිං පච්‌චාසීසමානා මිත්‌තපක්‌ඛං පාතෙන්‌ති නාසෙන්‌තීති පක්‌ඛපාතිනො නාම හොන්‌ති. අත්‌තපක්‌ඛෙයෙව වා පතන්‌තීති පක්‌ඛපාතිනො.

    Opattanti avapattaṃ nippattaṃ patitapattaṃ. Kiṃ dosaṃ passaseti aññe sakuṇā etaṃ ohāya aññattha gacchanti, tvaṃ evaṃ gamane kiṃ nāma dosaṃ passasi. Ye phalatthāti ye pakkhino phalatthāya phalakāraṇā sambhajanti upagacchanti, aphaloti ñatvā etaṃ jahanti. Attatthapaññāti attano atthāya paññā, paraṃ anoloketvā attaniyeva vā ṭhitā etesaṃ paññāti attatthapaññā. Pakkhapātinoti te attanoyeva vuḍḍhiṃ paccāsīsamānā mittapakkhaṃ pātenti nāsentīti pakkhapātino nāma honti. Attapakkheyeva vā patantīti pakkhapātino.

    අපි නාම නන්‌ති හංසරාජ, සචෙ මෙ මනොරථො නිප්‌ඵජ්‌ජෙය්‍ය, තයා දින්‌නො වරො සම්‌පජ්‌ජෙය්‍ය, අපි නාම අහං ඉමං රුක්‌ඛං සපත්‌තං සඵලං පුන පස්‌සෙය්‍යං, තතො දලිද්‌දො නිධිං ලභිත්‌වාව පුනප්‌පුනං එතං අභිනන්‌දෙය්‍යං, තං දිස්‌වාව පමොදෙය්‍යං. අමතමාදායාති අත්‌තනො ආනුභාවෙන ඨිතො ගඞ්‌ගොදකං ගහෙත්‌වා අභිසිඤ්‌චයීති අත්‌ථො. ඉමස්‌මිං ජාතකෙ ඉමාය සද්‌ධිං ද්‌වෙ අභිසම්‌බුද්‌ධගාථා හොන්‌ති.

    Apināma nanti haṃsarāja, sace me manoratho nipphajjeyya, tayā dinno varo sampajjeyya, api nāma ahaṃ imaṃ rukkhaṃ sapattaṃ saphalaṃ puna passeyyaṃ, tato daliddo nidhiṃ labhitvāva punappunaṃ etaṃ abhinandeyyaṃ, taṃ disvāva pamodeyyaṃ. Amatamādāyāti attano ānubhāvena ṭhito gaṅgodakaṃ gahetvā abhisiñcayīti attho. Imasmiṃ jātake imāya saddhiṃ dve abhisambuddhagāthā honti.

    සත්‌ථා ඉමං ධම්‌මදෙසනං ආහරිත්‌වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘තදා සක්‌කො අනුරුද්‌ධො අහොසි, සුවරාජා පන අහමෙව අහොසි’’න්‌ති.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā sakko anuruddho ahosi, suvarājā pana ahameva ahosi’’nti.

    චූළසුවජාතකවණ්‌ණනා චතුත්‌ථා.

    Cūḷasuvajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 430. චූළසුවජාතකං • 430. Cūḷasuvajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact