Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
မဇ္ဈိမ နိကာယ ၄၄
The Middle-Length Suttas Collection 44
စူဠဝေဒလ္လသုတ္တ
The Shorter Classification
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ ရာဇဂဟေ ဝိဟရတိ ဝေဠုဝနေ ကလန္ဒကနိဝါပေ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, in the Bamboo Grove, the squirrels’ feeding ground.
အထ ခေါ ဝိသာခေါ ဥပါသကော ယေန ဓမ္မဒိန္နာ ဘိက္ခုနီ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဓမ္မဒိန္နံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝိသာခေါ ဥပါသကော ဓမ္မဒိန္နံ ဘိက္ခုနိံ ဧတဒဝေါစ:
Then the layman Visākha went to see the nun Dhammadinnā, bowed, sat down to one side, and said to her:
“‘သက္ကာယော သက္ကာယော'တိ, အယျေ, ဝုစ္စတိ၊ ကတမော နု ခေါ, အယျေ, သက္ကာယော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘identity’. What is this identity that the Buddha spoke of?”
“ပဉ္စ ခေါ ဣမေ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဥပါဒါနက္ခန္ဓာ သက္ကာယော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ—ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဣမေ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ သက္ကာယော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ၊
“Visākha, the Buddha said that these five grasping aggregates are identity. That is: form, feeling, perception, choices, and consciousness. The Buddha said that these five grasping aggregates are identity.”
“သာဓယျေ”တိ ခေါ ဝိသာခေါ ဥပါသကော ဓမ္မဒိန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဓမ္မဒိန္နံ ဘိက္ခုနိံ ဥတ္တရိံ ပဉှံ အပုစ္ဆိ:
Saying “Good, ma’am,” Visākha approved and agreed with what Dhammadinnā said. Then he asked another question:
“‘သက္ကာယသမုဒယော သက္ကာယသမုဒယော'တိ, အယျေ, ဝုစ္စတိ၊ ကတမော နု ခေါ, အယျေ, သက္ကာယသမုဒယော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘the origin of identity’. What is the origin of identity that the Buddha spoke of?”
“ယာယံ, အာဝုသော ဝိသာခ, တဏှာ ပေါနောဗ္ဘဝိကာ နန္ဒီရာဂသဟဂတာ တတြတတြာဘိနန္ဒိနီ, သေယျထိဒံ—ကာမတဏှာ ဘဝတဏှာ ဝိဘဝတဏှာ; အယံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သက္ကာယသမုဒယော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ၊
“It’s the craving that leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands. That is, craving for sensual pleasures, craving to continue existence, and craving to end existence. The Buddha said that this is the origin of identity.”
“‘သက္ကာယနိရောဓော သက္ကာယနိရောဓော'တိ, အယျေ, ဝုစ္စတိ၊ ကတမော နု ခေါ, အယျေ, သက္ကာယနိရောဓော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘the cessation of identity’. What is the cessation of identity that the Buddha spoke of?”
“ယော ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, တဿာယေဝ တဏှာယ အသေသဝိရာဂနိရောဓော စာဂေါ ပဋိနိဿဂ္ဂေါ မုတ္တိ အနာလယော; အယံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သက္ကာယနိရောဓော ဝုတ္တော ဘဂဝတာ”တိ၊
“It’s the fading away and cessation of that very same craving with nothing left over; giving it away, letting it go, releasing it, and not clinging to it. The Buddha said that this is the cessation of identity.”
“‘သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ'တိ, အယျေ, ဝုစ္စတိ၊ ကတမာ နု ခေါ, အယျေ, သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ”တိ?
“Ma’am, they speak of the practice that leads to the cessation of identity. What is the practice that leads to the cessation of identity that the Buddha spoke of?”
“အယမေဝ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သက္ကာယနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ ဝုတ္တာ ဘဂဝတာ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓီ”တိ၊
“The practice that leads to the cessation of identity that the Buddha spoke of is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.”
“တညေဝ နု ခေါ, အယျေ, ဥပါဒါနံ တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ ဥဒါဟု အညတြ ပဉ္စဟုပါဒါနက္ခန္ဓေဟိ ဥပါဒါနန်”တိ?
“But ma’am, is that grasping the exact same thing as the five grasping aggregates? Or is grasping one thing and the five grasping aggregates another?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, တညေဝ ဥပါဒါနံ တေ ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ, နာပိ အညတြ ပဉ္စဟုပါဒါနက္ခန္ဓေဟိ ဥပါဒါနံ၊ ယော ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု ဆန္ဒရာဂေါ တံ တတ္ထ ဥပါဒါနန်”တိ၊
“That grasping is not the exact same thing as the five grasping aggregates. Nor is grasping one thing and the five grasping aggregates another. The desire and greed for the five grasping aggregates is the grasping there.”
“ကထံ ပနာယျေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ”တိ?
“But ma’am, how does identity view come about?”
“ဣဓာဝုသော ဝိသာခ, အဿုတဝါ ပုထုဇ္ဇနော, အရိယာနံ အဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ အဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ အဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ အကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ အဝိနီတော, ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ ဝေဒနံ …ပေ… သညံ … သင်္ခါရေ … ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ ဟောတီ”တိ၊
“It’s when an unlearned ordinary person has not seen the noble ones, and is neither skilled nor trained in the teaching of the noble ones. They’ve not seen good persons, and are neither skilled nor trained in the teaching of the good persons. They regard form as self, self as having form, form in self, or self in form. They regard feeling … perception … choices … consciousness as self, self as having consciousness, consciousness in self, or self in consciousness. That’s how identity view comes about.”
“ကထံ ပနာယျေ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ”တိ?
“But ma’am, how does identity view not come about?”
“ဣဓာဝုသော ဝိသာခ, သုတဝါ အရိယသာဝကော, အရိယာနံ ဒဿာဝီ အရိယဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ အရိယဓမ္မေ သုဝိနီတော, သပ္ပုရိသာနံ ဒဿာဝီ သပ္ပုရိသဓမ္မဿ ကောဝိဒေါ သပ္ပုရိသဓမ္မေ သုဝိနီတော, န ရူပံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ရူပဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ရူပံ, န ရူပသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ န ဝေဒနံ …ပေ… န သညံ … န သင်္ခါရေ …ပေ… န ဝိညာဏံ အတ္တတော သမနုပဿတိ, န ဝိညာဏဝန္တံ ဝါ အတ္တာနံ, န အတ္တနိ ဝါ ဝိညာဏံ, န ဝိညာဏသ္မိံ ဝါ အတ္တာနံ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သက္ကာယဒိဋ္ဌိ န ဟောတီ”တိ၊
“It’s when a learned noble disciple has seen the noble ones, and is skilled and trained in the teaching of the noble ones. They’ve seen good persons, and are skilled and trained in the teaching of the good persons. They don’t regard form as self, self as having form, form in self, or self in form. They don’t regard feeling … perception … choices … consciousness as self, self as having consciousness, consciousness in self, or self in consciousness. That’s how identity view does not come about.”
“ကတမော ပနာယျေ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ”တိ?
“But ma’am, what is the noble eightfold path?”
“အယမေဝ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ, သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ သမ္မာဝါစာ သမ္မာကမ္မန္တော သမ္မာအာဇီဝေါ သမ္မာဝါယာမော သမ္မာသတိ သမ္မာသမာဓီ”တိ၊
“It is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.”
“အရိယော ပနာယျေ, အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ခတော ဥဒါဟု အသင်္ခတော”တိ?
“But ma’am, is the noble eightfold path conditioned or unconditioned?”
“အရိယော ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ခတော”တိ၊
“The noble eightfold path is conditioned.”
“အရိယေန နု ခေါ, အယျေ, အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန တယော ခန္ဓာ သင်္ဂဟိတာ ဥဒါဟု တီဟိ ခန္ဓေဟိ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ဂဟိတော”တိ?
“Are the three practice categories included in the noble eightfold path? Or is the noble eightfold path included in the three practice categories?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, အရိယေန အဋ္ဌင်္ဂိကေန မဂ္ဂေန တယော ခန္ဓာ သင်္ဂဟိတာ; တီဟိ စ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ခန္ဓေဟိ အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သင်္ဂဟိတော၊ ယာ စာဝုသော ဝိသာခ, သမ္မာဝါစာ ယော စ သမ္မာကမ္မန္တော ယော စ သမ္မာအာဇီဝေါ ဣမေ ဓမ္မာ သီလက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ၊ ယော စ သမ္မာဝါယာမော ယာ စ သမ္မာသတိ ယော စ သမ္မာသမာဓိ ဣမေ ဓမ္မာ သမာဓိက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ၊ ယာ စ သမ္မာဒိဋ္ဌိ ယော စ သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, ဣမေ ဓမ္မာ ပညာက္ခန္ဓေ သင်္ဂဟိတာ”တိ၊
“The three practice categories are not included in the noble eightfold path. Rather, the noble eightfold path is included in the three practice categories. Right speech, right action, and right livelihood: these things are included in the category of ethics. Right effort, right mindfulness, and right immersion: these things are included in the category of immersion. Right view and right thought: these things are included in the category of wisdom.”
“ကတမော ပနာယျေ, သမာဓိ, ကတမေ ဓမ္မာ သမာဓိနိမိတ္တာ, ကတမေ ဓမ္မာ သမာဓိပရိက္ခာရာ, ကတမာ သမာဓိဘာဝနာ”တိ?
“But ma’am, what is immersion? What things are the foundations of immersion? What things are the prerequisites for immersion? What is the development of immersion?”
“ယာ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, စိတ္တဿ ဧကဂ္ဂတာ အယံ သမာဓိ; စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ သမာဓိနိမိတ္တာ; စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ သမာဓိပရိက္ခာရာ၊ ယာ တေသံယေဝ ဓမ္မာနံ အာသေဝနာ ဘာဝနာ ဗဟုလီကမ္မံ, အယံ ဧတ္ထ သမာဓိဘာဝနာ”တိ၊
“Unification of the mind is immersion. The four kinds of mindfulness meditation are the foundations of immersion. The four right efforts are the prerequisites for immersion. The cultivation, development, and making much of these very same things is the development of immersion.”
“ကတိ ပနာယျေ, သင်္ခါရာ”တိ?
“How many processes are there?”
“တယောမေ, အာဝုသော ဝိသာခ, သင်္ခါရာ—ကာယသင်္ခါရော, ဝစီသင်္ခါရော, စိတ္တသင်္ခါရော”တိ၊
“There are these three processes. Physical, verbal, and mental processes.”
“ကတမော ပနာယျေ, ကာယသင်္ခါရော, ကတမော ဝစီသင်္ခါရော, ကတမော စိတ္တသင်္ခါရော”တိ?
“But ma’am, what is the physical process? What’s the verbal process? What’s the mental process?”
“အဿာသပဿာသာ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယသင်္ခါရော, ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော, သညာ စ ဝေဒနာ စ စိတ္တသင်္ခါရော”တိ၊
“Breathing is a physical process. Placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental processes.”
“ကသ္မာ ပနာယျေ, အဿာသပဿာသာ ကာယသင်္ခါရော, ကသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော, ကသ္မာ သညာ စ ဝေဒနာ စ စိတ္တသင်္ခါရော”တိ?
“But ma’am, why is breathing a physical process? Why are placing the mind and keeping it connected verbal processes? Why are perception and feeling mental processes?”
“အဿာသပဿာသာ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယိကာ ဧတေ ဓမ္မာ ကာယပ္ပဋိဗဒ္ဓါ, တသ္မာ အဿာသပဿာသာ ကာယသင်္ခါရော၊ ပုဗ္ဗေ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝိတက္ကေတွာ ဝိစာရေတွာ ပစ္ဆာ ဝါစံ ဘိန္ဒတိ, တသ္မာ ဝိတက္ကဝိစာရာ ဝစီသင်္ခါရော၊ သညာ စ ဝေဒနာ စ စေတသိကာ ဧတေ ဓမ္မာ စိတ္တပ္ပဋိဗဒ္ဓါ, တသ္မာ သညာ စ ဝေဒနာ စ စိတ္တသင်္ခါရော”တိ၊
“Breathing is physical. It’s tied up with the body, that’s why breathing is a physical process. First you place the mind and keep it connected, then you break into speech. That’s why placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental. They’re tied up with the mind, that’s why perception and feeling are mental processes.”
“ကထံ ပနာယျေ, သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိ ဟောတီ”တိ?
“But ma’am, how does someone attain the cessation of perception and feeling?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇိဿန်'တိ ဝါ, ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇာမီ'တိ ဝါ, ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နော'တိ ဝါ၊ အထ ခွါဿ ပုဗ္ဗေဝ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတိ ယံ တံ တထတ္တာယ ဥပနေတီ”တိ၊
“A bhikkhu who is entering such an attainment does not think: ‘I will enter the cessation of perception and feeling’ or ‘I am entering the cessation of perception and feeling’ or ‘I have entered the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ပနာယျေ, ဘိက္ခုနော ကတမေ ဓမ္မာ ပဌမံ နိရုဇ္ဈန္တိ—ယဒိ ဝါ ကာယသင်္ခါရော, ယဒိ ဝါ ဝစီသင်္ခါရော, ယဒိ ဝါ စိတ္တသင်္ခါရော”တိ?
“But ma’am, which cease first for a bhikkhu who is entering the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပဇ္ဇန္တဿ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခုနော ပဌမံ နိရုဇ္ဈတိ ဝစီသင်္ခါရော, တတော ကာယသင်္ခါရော, တတော စိတ္တသင်္ခါရော”တိ၊
“Verbal processes cease first, then physical, then mental.”
“ကထံ ပနာယျေ, သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌာနံ ဟောတီ”တိ?
“But ma’am, how does someone emerge from the cessation of perception and feeling?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ ဘိက္ခုနော ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌဟိဿန်'တိ ဝါ, ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌဟာမီ'တိ ဝါ, ‘အဟံ သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတော'တိ ဝါ၊ အထ ခွါဿ ပုဗ္ဗေဝ တထာ စိတ္တံ ဘာဝိတံ ဟောတိ ယံ တံ တထတ္တာယ ဥပနေတီ”တိ၊
“A bhikkhu who is emerging from such an attainment does not think: ‘I will emerge from the cessation of perception and feeling’ or ‘I am emerging from the cessation of perception and feeling’ or ‘I have emerged from the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ ပနာယျေ, ဘိက္ခုနော ကတမေ ဓမ္မာ ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ—ယဒိ ဝါ ကာယသင်္ခါရော, ယဒိ ဝါ ဝစီသင်္ခါရော, ယဒိ ဝါ စိတ္တသင်္ခါရော”တိ?
“But ma’am, which arise first for a bhikkhu who is emerging from the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌဟန္တဿ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခုနော ပဌမံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ စိတ္တသင်္ခါရော, တတော ကာယသင်္ခါရော, တတော ဝစီသင်္ခါရော”တိ၊
“Mental processes arise first, then physical, then verbal.”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတံ ပနာယျေ, ဘိက္ခုံ ကတိ ဖဿာ ဖုသန္တီ”တိ?
“But ma’am, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, how many kinds of contact do they experience?”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခုံ တယော ဖဿာ ဖုသန္တိ—သုညတော ဖဿော, အနိမိတ္တော ဖဿော, အပ္ပဏိဟိတော ဖဿော”တိ၊
“They experience three kinds of contact: emptiness, signless, and undirected contacts.”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတဿ ပနာယျေ, ဘိက္ခုနော ကိံနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ကိံပေါဏံ ကိံပဗ္ဘာရန်”တိ?
“But ma’am, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, what does their mind slant, slope, and incline to?”
“သညာဝေဒယိတနိရောဓသမာပတ္တိယာ ဝုဋ္ဌိတဿ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ, ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရန်”တိ၊
“Their mind slants, slopes, and inclines to seclusion.”
“ကတိ ပနာယျေ, ဝေဒနာ”တိ?
“But ma’am, how many feelings are there?”
“တိဿော ခေါ ဣမာ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာ—သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ”တိ၊
“There are three feelings: pleasant, painful, and neutral feeling.”
“ကတမာ ပနာယျေ, သုခါ ဝေဒနာ, ကတမာ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, ကတမာ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ”တိ?
“What are these three feelings?”
“ယံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါ သုခံ သာတံ ဝေဒယိတံ—အယံ သုခါ ဝေဒနာ၊ ယံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါ ဒုက္ခံ အသာတံ ဝေဒယိတံ—အယံ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ၊ ယံ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ကာယိကံ ဝါ စေတသိကံ ဝါ နေဝ သာတံ နာသာတံ ဝေဒယိတံ—အယံ အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ”တိ၊
“Anything felt physically or mentally as pleasant or enjoyable. This is pleasant feeling. Anything felt physically or mentally as painful or unpleasant. This is painful feeling. Anything felt physically or mentally as neither pleasurable nor painful. This is neutral feeling.”
“သုခါ ပနာယျေ, ဝေဒနာ ကိံသုခါ ကိံဒုက္ခာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ကိံသုခါ ကိံဒုက္ခာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ကိံသုခါ ကိံဒုက္ခာ”တိ?
“What is pleasant and what is painful in each of the three feelings?”
“သုခါ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာ ဌိတိသုခါ ဝိပရိဏာမဒုက္ခာ; ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ဌိတိဒုက္ခာ ဝိပရိဏာမသုခါ; အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ ဉာဏသုခါ အညာဏဒုက္ခာ”တိ၊
“Pleasant feeling is pleasant when it remains and painful when it perishes. Painful feeling is painful when it remains and pleasant when it perishes. Neutral feeling is pleasant when there is knowledge, and painful when there is ignorance.”
“သုခါယ ပနာယျေ, ဝေဒနာယ ကိံ အနုသယော အနုသေတိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ကိံ အနုသယော အနုသေတိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ကိံ အနုသယော အနုသေတီ”တိ?
“What underlying tendencies underlie each of the three feelings?”
“သုခါယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီ”တိ၊
“The underlying tendency for greed underlies pleasant feeling. The underlying tendency for repulsion underlies painful feeling. The underlying tendency for ignorance underlies neutral feeling.”
“သဗ္ဗာယ နု ခေါ, အယျေ, သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ, သဗ္ဗာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ, သဗ္ဗာယ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီ”တိ?
“Do these underlying tendencies always underlie these feelings?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သဗ္ဗာယ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ, န သဗ္ဗာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ, န သဗ္ဗာယ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီ”တိ၊
“No, they do not.”
“သုခါယ ပနာယျေ, ဝေဒနာယ ကိံ ပဟာတဗ္ဗံ, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ကိံ ပဟာတဗ္ဗံ, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ ကိံ ပဟာတဗ္ဗန်”တိ?
“What should be given up in regard to each of these three feelings?”
“သုခါယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော”တိ၊
“The underlying tendency to greed should be given up when it comes to pleasant feeling. The underlying tendency to repulsion should be given up when it comes to painful feeling. The underlying tendency to ignorance should be given up when it comes to neutral feeling.”
“သဗ္ဗာယ နု ခေါ, အယျေ, သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, သဗ္ဗာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, သဗ္ဗာယ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော”တိ?
“Should these underlying tendencies be given up regarding all instances of these feelings?”
“န ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, သဗ္ဗာယ သုခါယ ဝေဒနာယ ရာဂါနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, န သဗ္ဗာယ ဒုက္ခာယ ဝေဒနာယ ပဋိဃာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော, န သဗ္ဗာယ အဒုက္ခမသုခါယ ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာနုသယော ပဟာတဗ္ဗော၊ ဣဓာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ရာဂံ တေန ပဇဟတိ, န တတ္ထ ရာဂါနုသယော အနုသေတိ၊ ဣဓာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခု ဣတိ ပဋိသဉ္စိက္ခတိ: ‘ကုဒါဿု နာမာဟံ တဒါယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိဿာမိ ယဒရိယာ ဧတရဟိ အာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရန္တီ'တိ? ဣတိ အနုတ္တရေသု ဝိမောက္ခေသု ပိဟံ ဥပဋ္ဌာပယတော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပိဟာပ္ပစ္စယာ ဒေါမနဿံ၊ ပဋိဃံ တေန ပဇဟတိ, န တတ္ထ ပဋိဃာနုသယော အနုသေတိ၊ ဣဓာဝုသော ဝိသာခ, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ, ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ, ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ, အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အဝိဇ္ဇံ တေန ပဇဟတိ, န တတ္ထ အဝိဇ္ဇာနုသယော အနုသေတီ”တိ၊
“No, not in all instances. Take a bhikkhu who, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. With this they give up greed, and the underlying tendency to greed does not lie within that. And take a bhikkhu who reflects: ‘Oh, when will I enter and remain in the same dimension that the noble ones enter and remain in today?’ Nursing such a longing for the supreme liberations gives rise to sadness due to longing. With this they give up repulsion, and the underlying tendency to repulsion does not lie within that. Take a bhikkhu who, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. With this they give up ignorance, and the underlying tendency to ignorance does not lie within that.”
“သုခါယ ပနာယျေ, ဝေဒနာယ ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“But ma’am, what is the counterpart of pleasant feeling?”
“သုခါယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ ဒုက္ခာ ဝေဒနာ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Painful feeling.”
“ဒုက္ခာယ ပန္နာယျေ, ဝေဒနာယ ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of painful feeling?”
“ဒုက္ခာယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ သုခါ ဝေဒနာ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Pleasant feeling.”
“အဒုက္ခမသုခါယ ပနာယျေ, ဝေဒနာယ ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of neutral feeling?”
“အဒုက္ခမသုခါယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝေဒနာယ အဝိဇ္ဇာ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Ignorance.”
“အဝိဇ္ဇာယ ပနာယျေ, ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of ignorance?”
“အဝိဇ္ဇာယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝိဇ္ဇာ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Knowledge.”
“ဝိဇ္ဇာယ ပနာယျေ, ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of knowledge?”
“ဝိဇ္ဇာယ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဝိမုတ္တိ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Freedom.”
“ဝိမုတ္တိယာ ပနာယျေ, ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of freedom?”
“ဝိမုတ္တိယာ ခေါ, အာဝုသော ဝိသာခ, နိဗ္ဗာနံ ပဋိဘာဂေါ”တိ၊
“Extinguishment.”
“နိဗ္ဗာနဿ ပနာယျေ, ကိံ ပဋိဘာဂေါ”တိ?
“What is the counterpart of Nibbana?”
“အစ္စယာသိ, အာဝုသော ဝိသာခ, ပဉှံ, နာသက္ခိ ပဉှာနံ ပရိယန္တံ ဂဟေတုံ၊ နိဗ္ဗာနောဂဓဉှိ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဗြဟ္မစရိယံ, နိဗ္ဗာနပရာယနံ နိဗ္ဗာနပရိယောသာနံ၊ အာကင်္ခမာနော စ တွံ, အာဝုသော ဝိသာခ, ဘဂဝန္တံ ဥပသင်္ကမိတွာ ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျာသိ, ယထာ စ တေ ဘဂဝါ ဗျာကရောတိ တထာ နံ ဓာရေယျာသီ”တိ၊
“Your question goes too far, Visākha. You couldn’t figure out the limit of questions. For Nibbana is the culmination, destination, and end of the spiritual life. If you wish, go to the Buddha and ask him this question. You should remember it in line with his answer.”
အထ ခေါ ဝိသာခေါ ဥပါသကော ဓမ္မဒိန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒိတွာ အနုမောဒိတွာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဓမ္မဒိန္နံ ဘိက္ခုနိံ အဘိဝါဒေတွာ ပဒက္ခိဏံ ကတွာ ယေန ဘဂဝါ တေနုပသင်္ကမိ; ဥပသင်္ကမိတွာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝါဒေတွာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ၊ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခေါ ဝိသာခေါ ဥပါသကော ယာဝတကော အဟောသိ ဓမ္မဒိန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ သဒ္ဓိံ ကထာသလ္လာပေါ တံ သဗ္ဗံ ဘဂဝတော အာရောစေသိ၊
And then the layman Visākha approved and agreed with what the nun Dhammadinnā said. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled her, keeping her on his right. Then he went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and informed the Buddha of all they had discussed.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, ဘဂဝါ ဝိသာခံ ဥပါသကံ ဧတဒဝေါစ: “ပဏ္ဍိတာ, ဝိသာခ, ဓမ္မဒိန္နာ ဘိက္ခုနီ, မဟာပညာ, ဝိသာခ, ဓမ္မဒိန္နာ ဘိက္ခုနီ၊ မဉ္စေပိ တွံ, ဝိသာခ, ဧတမတ္ထံ ပုစ္ဆေယျာသိ, အဟမ္ပိ တံ ဧဝမေဝံ ဗျာကရေယျံ, ယထာ တံ ဓမ္မဒိန္နာယ ဘိက္ခုနိယာ ဗျာကတံ၊ ဧသော စေဝေတဿ အတ္ထော၊ ဧဝဉ္စ နံ ဓာရေဟီ”တိ၊
When he had spoken, the Buddha said to him, “The nun Dhammadinnā is astute, Visākha, she has great wisdom. If you came to me and asked this question, I would answer it in exactly the same way as the nun Dhammadinnā. That is what it means, and that’s how you should remember it.”
ဣဒမဝေါစ ဘဂဝါ၊ အတ္တမနော ဝိသာခေါ ဥပါသကော ဘဂဝတော ဘာသိတံ အဘိနန္ဒီတိ၊
That is what the Buddha said. Satisfied, the layman Visākha was happy with what the Buddha said.
စူဠဝေဒလ္လသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ၊
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]