Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
මජ්ඣිම නිකාය 44
The Middle-Length Suttas Collection 44
චූළවේදල්ලසුත්ත
The Shorter Classification
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා රාජගහේ විහරති වේළුවනේ කලන්දකනිවාපේ.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Rājagaha, in the Bamboo Grove, the squirrels’ feeding ground.
අථ ඛෝ විසාඛෝ උපාසකෝ යේන ධම්මදින්නා භික්ඛුනී තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා ධම්මදින්නං භික්ඛුනිං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ විසාඛෝ උපාසකෝ ධම්මදින්නං භික්ඛුනිං ඒතදවෝච:
Then the layman Visākha went to see the nun Dhammadinnā, bowed, sat down to one side, and said to her:
“‘සක්කායෝ සක්කායෝ(අ)ති, අය්යේ, වුච්චති. කතමෝ නු ඛෝ, අය්යේ, සක්කායෝ වුත්තෝ භගවතා”ති?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘identity’. What is this identity that the Buddha spoke of?”
“පඤ්ච ඛෝ ඉමේ, ආවුසෝ විසාඛ, උපාදානක්ඛන්ධා සක්කායෝ වුත්තෝ භගවතා, සේය්යථිදං—රූපුපාදානක්ඛන්ධෝ, වේදනුපාදානක්ඛන්ධෝ, සඤ්ඤුපාදානක්ඛන්ධෝ, සඞ්ඛාරුපාදානක්ඛන්ධෝ, විඤ්ඤාණුපාදානක්ඛන්ධෝ. ඉමේ ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා සක්කායෝ වුත්තෝ භගවතා”ති.
“Visākha, the Buddha said that these five grasping aggregates are identity. That is: form, feeling, perception, choices, and consciousness. The Buddha said that these five grasping aggregates are identity.”
“සාධය්යේ”ති ඛෝ විසාඛෝ උපාසකෝ ධම්මදින්නාය භික්ඛුනියා භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා ධම්මදින්නං භික්ඛුනිං උත්තරිං පඤ්හං අපුච්ඡි:
Saying “Good, ma’am,” Visākha approved and agreed with what Dhammadinnā said. Then he asked another question:
“‘සක්කායසමුදයෝ සක්කායසමුදයෝ(අ)ති, අය්යේ, වුච්චති. කතමෝ නු ඛෝ, අය්යේ, සක්කායසමුදයෝ වුත්තෝ භගවතා”ති?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘the origin of identity’. What is the origin of identity that the Buddha spoke of?”
“යායං, ආවුසෝ විසාඛ, තණ්හා පෝනෝබ්භවිකා නන්දීරාගසහගතා තත්රතත්රාභිනන්දිනී, සේය්යථිදං—කාමතණ්හා භවතණ්හා විභවතණ්හා; අයං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සක්කායසමුදයෝ වුත්තෝ භගවතා”ති.
“It’s the craving that leads to future lives, mixed up with relishing and greed, taking pleasure wherever it lands. That is, craving for sensual pleasures, craving to continue existence, and craving to end existence. The Buddha said that this is the origin of identity.”
“‘සක්කායනිරෝධෝ සක්කායනිරෝධෝ(අ)ති, අය්යේ, වුච්චති. කතමෝ නු ඛෝ, අය්යේ, සක්කායනිරෝධෝ වුත්තෝ භගවතා”ති?
“Ma’am, they speak of this thing called ‘the cessation of identity’. What is the cessation of identity that the Buddha spoke of?”
“යෝ ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, තස්සායේව තණ්හාය අසේසවිරාගනිරෝධෝ චාගෝ පටිනිස්සග්ගෝ මුත්ති අනාලයෝ; අයං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සක්කායනිරෝධෝ වුත්තෝ භගවතා”ති.
“It’s the fading away and cessation of that very same craving with nothing left over; giving it away, letting it go, releasing it, and not clinging to it. The Buddha said that this is the cessation of identity.”
“‘සක්කායනිරෝධගාමිනී පටිපදා සක්කායනිරෝධගාමිනී පටිපදා(අ)ති, අය්යේ, වුච්චති. කතමා නු ඛෝ, අය්යේ, සක්කායනිරෝධගාමිනී පටිපදා වුත්තා භගවතා”ති?
“Ma’am, they speak of the practice that leads to the cessation of identity. What is the practice that leads to the cessation of identity that the Buddha spoke of?”
“අයමේව ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සක්කායනිරෝධගාමිනී පටිපදා වුත්තා භගවතා, සේය්යථිදං—සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පෝ සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තෝ සම්මාආජීවෝ සම්මාවායාමෝ සම්මාසති සම්මාසමාධී”ති.
“The practice that leads to the cessation of identity that the Buddha spoke of is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.”
“තඤ්ඤේව නු ඛෝ, අය්යේ, උපාදානං තේ පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා උදාහු අඤ්ඤත්ර පඤ්චහුපාදානක්ඛන්ධේහි උපාදානන්”ති?
“But ma’am, is that grasping the exact same thing as the five grasping aggregates? Or is grasping one thing and the five grasping aggregates another?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, තඤ්ඤේව උපාදානං තේ පඤ්චුපාදානක්ඛන්ධා, නාපි අඤ්ඤත්ර පඤ්චහුපාදානක්ඛන්ධේහි උපාදානං. යෝ ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, පඤ්චසු උපාදානක්ඛන්ධේසු ඡන්දරාගෝ තං තත්ථ උපාදානන්”ති.
“That grasping is not the exact same thing as the five grasping aggregates. Nor is grasping one thing and the five grasping aggregates another. The desire and greed for the five grasping aggregates is the grasping there.”
“කථං පනාය්යේ, සක්කායදිට්ඨි හෝතී”ති?
“But ma’am, how does identity view come about?”
“ඉධාවුසෝ විසාඛ, අස්සුතවා පුථුජ්ජනෝ, අරියානං අදස්සාවී අරියධම්මස්ස අකෝවිදෝ අරියධම්මේ අවිනීතෝ, සප්පුරිසානං අදස්සාවී සප්පුරිසධම්මස්ස අකෝවිදෝ සප්පුරිසධම්මේ අවිනීතෝ, රූපං අත්තතෝ සමනුපස්සති, රූපවන්තං වා අත්තානං, අත්තනි වා රූපං, රූපස්මිං වා අත්තානං. වේදනං …පේ… සඤ්ඤං … සඞ්ඛාරේ … විඤ්ඤාණං අත්තතෝ සමනුපස්සති, විඤ්ඤාණවන්තං වා අත්තානං, අත්තනි වා විඤ්ඤාණං, විඤ්ඤාණස්මිං වා අත්තානං. ඒවං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සක්කායදිට්ඨි හෝතී”ති.
“It’s when an unlearned ordinary person has not seen the noble ones, and is neither skilled nor trained in the teaching of the noble ones. They’ve not seen good persons, and are neither skilled nor trained in the teaching of the good persons. They regard form as self, self as having form, form in self, or self in form. They regard feeling … perception … choices … consciousness as self, self as having consciousness, consciousness in self, or self in consciousness. That’s how identity view comes about.”
“කථං පනාය්යේ, සක්කායදිට්ඨි න හෝතී”ති?
“But ma’am, how does identity view not come about?”
“ඉධාවුසෝ විසාඛ, සුතවා අරියසාවකෝ, අරියානං දස්සාවී අරියධම්මස්ස කෝවිදෝ අරියධම්මේ සුවිනීතෝ, සප්පුරිසානං දස්සාවී සප්පුරිසධම්මස්ස කෝවිදෝ සප්පුරිසධම්මේ සුවිනීතෝ, න රූපං අත්තතෝ සමනුපස්සති, න රූපවන්තං වා අත්තානං, න අත්තනි වා රූපං, න රූපස්මිං වා අත්තානං. න වේදනං …පේ… න සඤ්ඤං … න සඞ්ඛාරේ …පේ… න විඤ්ඤාණං අත්තතෝ සමනුපස්සති, න විඤ්ඤාණවන්තං වා අත්තානං, න අත්තනි වා විඤ්ඤාණං, න විඤ්ඤාණස්මිං වා අත්තානං. ඒවං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සක්කායදිට්ඨි න හෝතී”ති.
“It’s when a learned noble disciple has seen the noble ones, and is skilled and trained in the teaching of the noble ones. They’ve seen good persons, and are skilled and trained in the teaching of the good persons. They don’t regard form as self, self as having form, form in self, or self in form. They don’t regard feeling … perception … choices … consciousness as self, self as having consciousness, consciousness in self, or self in consciousness. That’s how identity view does not come about.”
“කතමෝ පනාය්යේ, අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ”ති?
“But ma’am, what is the noble eightfold path?”
“අයමේව ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ, සේය්යථිදං—සම්මාදිට්ඨි සම්මාසඞ්කප්පෝ සම්මාවාචා සම්මාකම්මන්තෝ සම්මාආජීවෝ සම්මාවායාමෝ සම්මාසති සම්මාසමාධී”ති.
“It is simply this noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.”
“අරියෝ පනාය්යේ, අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සඞ්ඛතෝ උදාහු අසඞ්ඛතෝ”ති?
“But ma’am, is the noble eightfold path conditioned or unconditioned?”
“අරියෝ ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සඞ්ඛතෝ”ති.
“The noble eightfold path is conditioned.”
“අරියේන නු ඛෝ, අය්යේ, අට්ඨඞ්ගිකේන මග්ගේන තයෝ ඛන්ධා සඞ්ගහිතා උදාහු තීහි ඛන්ධේහි අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සඞ්ගහිතෝ”ති?
“Are the three practice categories included in the noble eightfold path? Or is the noble eightfold path included in the three practice categories?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, අරියේන අට්ඨඞ්ගිකේන මග්ගේන තයෝ ඛන්ධා සඞ්ගහිතා; තීහි ච ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, ඛන්ධේහි අරියෝ අට්ඨඞ්ගිකෝ මග්ගෝ සඞ්ගහිතෝ. යා චාවුසෝ විසාඛ, සම්මාවාචා යෝ ච සම්මාකම්මන්තෝ යෝ ච සම්මාආජීවෝ ඉමේ ධම්මා සීලක්ඛන්ධේ සඞ්ගහිතා. යෝ ච සම්මාවායාමෝ යා ච සම්මාසති යෝ ච සම්මාසමාධි ඉමේ ධම්මා සමාධික්ඛන්ධේ සඞ්ගහිතා. යා ච සම්මාදිට්ඨි යෝ ච සම්මාසඞ්කප්පෝ, ඉමේ ධම්මා පඤ්ඤාක්ඛන්ධේ සඞ්ගහිතා”ති.
“The three practice categories are not included in the noble eightfold path. Rather, the noble eightfold path is included in the three practice categories. Right speech, right action, and right livelihood: these things are included in the category of ethics. Right effort, right mindfulness, and right immersion: these things are included in the category of immersion. Right view and right thought: these things are included in the category of wisdom.”
“කතමෝ පනාය්යේ, සමාධි, කතමේ ධම්මා සමාධිනිමිත්තා, කතමේ ධම්මා සමාධිපරික්ඛාරා, කතමා සමාධිභාවනා”ති?
“But ma’am, what is immersion? What things are the foundations of immersion? What things are the prerequisites for immersion? What is the development of immersion?”
“යා ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, චිත්තස්ස ඒකග්ගතා අයං සමාධි; චත්තාරෝ සතිපට්ඨානා සමාධිනිමිත්තා; චත්තාරෝ සම්මප්පධානා සමාධිපරික්ඛාරා. යා තේසංයේව ධම්මානං ආසේවනා භාවනා බහුලීකම්මං, අයං ඒත්ථ සමාධිභාවනා”ති.
“Unification of the mind is immersion. The four kinds of mindfulness meditation are the foundations of immersion. The four right efforts are the prerequisites for immersion. The cultivation, development, and making much of these very same things is the development of immersion.”
“කති පනාය්යේ, සඞ්ඛාරා”ති?
“How many processes are there?”
“තයෝමේ, ආවුසෝ විසාඛ, සඞ්ඛාරා—කායසඞ්ඛාරෝ, වචීසඞ්ඛාරෝ, චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“There are these three processes. Physical, verbal, and mental processes.”
“කතමෝ පනාය්යේ, කායසඞ්ඛාරෝ, කතමෝ වචීසඞ්ඛාරෝ, කතමෝ චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But ma’am, what is the physical process? What’s the verbal process? What’s the mental process?”
“අස්සාසපස්සාසා ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, කායසඞ්ඛාරෝ, විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ, සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Breathing is a physical process. Placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental processes.”
“කස්මා පනාය්යේ, අස්සාසපස්සාසා කායසඞ්ඛාරෝ, කස්මා විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ, කස්මා සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But ma’am, why is breathing a physical process? Why are placing the mind and keeping it connected verbal processes? Why are perception and feeling mental processes?”
“අස්සාසපස්සාසා ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, කායිකා ඒතේ ධම්මා කායප්පටිබද්ධා, තස්මා අස්සාසපස්සාසා කායසඞ්ඛාරෝ. පුබ්බේ ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, විතක්කේත්වා විචාරේත්වා පච්ඡා වාචං භින්දති, තස්මා විතක්කවිචාරා වචීසඞ්ඛාරෝ. සඤ්ඤා ච වේදනා ච චේතසිකා ඒතේ ධම්මා චිත්තප්පටිබද්ධා, තස්මා සඤ්ඤා ච වේදනා ච චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Breathing is physical. It’s tied up with the body, that’s why breathing is a physical process. First you place the mind and keep it connected, then you break into speech. That’s why placing the mind and keeping it connected are verbal processes. Perception and feeling are mental. They’re tied up with the mind, that’s why perception and feeling are mental processes.”
“කථං පනාය්යේ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්ති හෝතී”ති?
“But ma’am, how does someone attain the cessation of perception and feeling?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස භික්ඛුනෝ ඒවං හෝති: ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජිස්සන්(අ)ති වා, ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජාමී(අ)ති වා, ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපන්නෝ(අ)ති වා. අථ ඛ්වාස්ස පුබ්බේව තථා චිත්තං භාවිතං හෝති යං තං තථත්තාය උපනේතී”ති.
“A bhikkhu who is entering such an attainment does not think: ‘I will enter the cessation of perception and feeling’ or ‘I am entering the cessation of perception and feeling’ or ‘I have entered the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස පනාය්යේ, භික්ඛුනෝ කතමේ ධම්මා පඨමං නිරුජ්ඣන්ති—යදි වා කායසඞ්ඛාරෝ, යදි වා වචීසඞ්ඛාරෝ, යදි වා චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But ma’am, which cease first for a bhikkhu who is entering the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධං සමාපජ්ජන්තස්ස ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, භික්ඛුනෝ පඨමං නිරුජ්ඣති වචීසඞ්ඛාරෝ, තතෝ කායසඞ්ඛාරෝ, තතෝ චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Verbal processes cease first, then physical, then mental.”
“කථං පනාය්යේ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨානං හෝතී”ති?
“But ma’am, how does someone emerge from the cessation of perception and feeling?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස භික්ඛුනෝ ඒවං හෝති: ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහිස්සන්(අ)ති වා, ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහාමී(අ)ති වා, ‘අහං සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතෝ(අ)ති වා. අථ ඛ්වාස්ස පුබ්බේව තථා චිත්තං භාවිතං හෝති යං තං තථත්තාය උපනේතී”ති.
“A bhikkhu who is emerging from such an attainment does not think: ‘I will emerge from the cessation of perception and feeling’ or ‘I am emerging from the cessation of perception and feeling’ or ‘I have emerged from the cessation of perception and feeling.’ Rather, their mind has been previously developed so as to lead to such a state.”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස පනාය්යේ, භික්ඛුනෝ කතමේ ධම්මා පඨමං උප්පජ්ජන්ති—යදි වා කායසඞ්ඛාරෝ, යදි වා වචීසඞ්ඛාරෝ, යදි වා චිත්තසඞ්ඛාරෝ”ති?
“But ma’am, which arise first for a bhikkhu who is emerging from the cessation of perception and feeling: physical, verbal, or mental processes?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨහන්තස්ස ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, භික්ඛුනෝ පඨමං උප්පජ්ජති චිත්තසඞ්ඛාරෝ, තතෝ කායසඞ්ඛාරෝ, තතෝ වචීසඞ්ඛාරෝ”ති.
“Mental processes arise first, then physical, then verbal.”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතං පනාය්යේ, භික්ඛුං කති ඵස්සා ඵුසන්තී”ති?
“But ma’am, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, how many kinds of contact do they experience?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, භික්ඛුං තයෝ ඵස්සා ඵුසන්ති—සුඤ්ඤතෝ ඵස්සෝ, අනිමිත්තෝ ඵස්සෝ, අප්පණිහිතෝ ඵස්සෝ”ති.
“They experience three kinds of contact: emptiness, signless, and undirected contacts.”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතස්ස පනාය්යේ, භික්ඛුනෝ කිංනින්නං චිත්තං හෝති කිංපෝණං කිංපබ්භාරන්”ති?
“But ma’am, when a bhikkhu has emerged from the attainment of the cessation of perception and feeling, what does their mind slant, slope, and incline to?”
“සඤ්ඤාවේදයිතනිරෝධසමාපත්තියා වුට්ඨිතස්ස ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, භික්ඛුනෝ විවේකනින්නං චිත්තං හෝති, විවේකපෝණං විවේකපබ්භාරන්”ති.
“Their mind slants, slopes, and inclines to seclusion.”
“කති පනාය්යේ, වේදනා”ති?
“But ma’am, how many feelings are there?”
“තිස්සෝ ඛෝ ඉමා, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනා—සුඛා වේදනා, දුක්ඛා වේදනා, අදුක්ඛමසුඛා වේදනා”ති.
“There are three feelings: pleasant, painful, and neutral feeling.”
“කතමා පනාය්යේ, සුඛා වේදනා, කතමා දුක්ඛා වේදනා, කතමා අදුක්ඛමසුඛා වේදනා”ති?
“What are these three feelings?”
“යං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, කායිකං වා චේතසිකං වා සුඛං සාතං වේදයිතං—අයං සුඛා වේදනා. යං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, කායිකං වා චේතසිකං වා දුක්ඛං අසාතං වේදයිතං—අයං දුක්ඛා වේදනා. යං ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, කායිකං වා චේතසිකං වා නේව සාතං නාසාතං වේදයිතං—අයං අදුක්ඛමසුඛා වේදනා”ති.
“Anything felt physically or mentally as pleasant or enjoyable. This is pleasant feeling. Anything felt physically or mentally as painful or unpleasant. This is painful feeling. Anything felt physically or mentally as neither pleasurable nor painful. This is neutral feeling.”
“සුඛා පනාය්යේ, වේදනා කිංසුඛා කිංදුක්ඛා, දුක්ඛා වේදනා කිංසුඛා කිංදුක්ඛා, අදුක්ඛමසුඛා වේදනා කිංසුඛා කිංදුක්ඛා”ති?
“What is pleasant and what is painful in each of the three feelings?”
“සුඛා ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනා ඨිතිසුඛා විපරිණාමදුක්ඛා; දුක්ඛා වේදනා ඨිතිදුක්ඛා විපරිණාමසුඛා; අදුක්ඛමසුඛා වේදනා ඤාණසුඛා අඤ්ඤාණදුක්ඛා”ති.
“Pleasant feeling is pleasant when it remains and painful when it perishes. Painful feeling is painful when it remains and pleasant when it perishes. Neutral feeling is pleasant when there is knowledge, and painful when there is ignorance.”
“සුඛාය පනාය්යේ, වේදනාය කිං අනුසයෝ අනුසේති, දුක්ඛාය වේදනාය කිං අනුසයෝ අනුසේති, අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය කිං අනුසයෝ අනුසේතී”ති?
“What underlying tendencies underlie each of the three feelings?”
“සුඛාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනාය රාගානුසයෝ අනුසේති, දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ අනුසේති, අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ අනුසේතී”ති.
“The underlying tendency for greed underlies pleasant feeling. The underlying tendency for repulsion underlies painful feeling. The underlying tendency for ignorance underlies neutral feeling.”
“සබ්බාය නු ඛෝ, අය්යේ, සුඛාය වේදනාය රාගානුසයෝ අනුසේති, සබ්බාය දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ අනුසේති, සබ්බාය අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ අනුසේතී”ති?
“Do these underlying tendencies always underlie these feelings?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සබ්බාය සුඛාය වේදනාය රාගානුසයෝ අනුසේති, න සබ්බාය දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ අනුසේති, න සබ්බාය අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ අනුසේතී”ති.
“No, they do not.”
“සුඛාය පනාය්යේ, වේදනාය කිං පහාතබ්බං, දුක්ඛාය වේදනාය කිං පහාතබ්බං, අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය කිං පහාතබ්බන්”ති?
“What should be given up in regard to each of these three feelings?”
“සුඛාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනාය රාගානුසයෝ පහාතබ්බෝ, දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ පහාතබ්බෝ, අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ පහාතබ්බෝ”ති.
“The underlying tendency to greed should be given up when it comes to pleasant feeling. The underlying tendency to repulsion should be given up when it comes to painful feeling. The underlying tendency to ignorance should be given up when it comes to neutral feeling.”
“සබ්බාය නු ඛෝ, අය්යේ, සුඛාය වේදනාය රාගානුසයෝ පහාතබ්බෝ, සබ්බාය දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ පහාතබ්බෝ, සබ්බාය අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ පහාතබ්බෝ”ති?
“Should these underlying tendencies be given up regarding all instances of these feelings?”
“න ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, සබ්බාය සුඛාය වේදනාය රාගානුසයෝ පහාතබ්බෝ, න සබ්බාය දුක්ඛාය වේදනාය පටිඝානුසයෝ පහාතබ්බෝ, න සබ්බාය අදුක්ඛමසුඛාය වේදනාය අවිජ්ජානුසයෝ පහාතබ්බෝ. ඉධාවුසෝ විසාඛ, භික්ඛු විවිච්චේව කාමේහි විවිච්ච අකුසලේහි ධම්මේහි සවිතක්කං සවිචාරං විවේකජං පීතිසුඛං පඨමං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. රාගං තේන පජහති, න තත්ථ රාගානුසයෝ අනුසේති. ඉධාවුසෝ විසාඛ, භික්ඛු ඉති පටිසඤ්චික්ඛති: ‘කුදාස්සු නාමාහං තදායතනං උපසම්පජ්ජ විහරිස්සාමි යදරියා ඒතරහි ආයතනං උපසම්පජ්ජ විහරන්තී(අ)ති? ඉති අනුත්තරේසු විමෝක්ඛේසු පිහං උපට්ඨාපයතෝ උප්පජ්ජති පිහාප්පච්චයා දෝමනස්සං. පටිඝං තේන පජහති, න තත්ථ පටිඝානුසයෝ අනුසේති. ඉධාවුසෝ විසාඛ, භික්ඛු සුඛස්ස ච පහානා, දුක්ඛස්ස ච පහානා, පුබ්බේව සෝමනස්සදෝමනස්සානං අත්ථඞ්ගමා, අදුක්ඛමසුඛං උපේක්ඛාසතිපාරිසුද්ධිං චතුත්ථං ඣානං උපසම්පජ්ජ විහරති. අවිජ්ජං තේන පජහති, න තත්ථ අවිජ්ජානුසයෝ අනුසේතී”ති.
“No, not in all instances. Take a bhikkhu who, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna, which has the rapture and bliss born of seclusion, while placing the mind and keeping it connected. With this they give up greed, and the underlying tendency to greed does not lie within that. And take a bhikkhu who reflects: ‘Oh, when will I enter and remain in the same dimension that the noble ones enter and remain in today?’ Nursing such a longing for the supreme liberations gives rise to sadness due to longing. With this they give up repulsion, and the underlying tendency to repulsion does not lie within that. Take a bhikkhu who, giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, enters and remains in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. With this they give up ignorance, and the underlying tendency to ignorance does not lie within that.”
“සුඛාය පනාය්යේ, වේදනාය කිං පටිභාගෝ”ති?
“But ma’am, what is the counterpart of pleasant feeling?”
“සුඛාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනාය දුක්ඛා වේදනා පටිභාගෝ”ති.
“Painful feeling.”
“දුක්ඛාය පන්නාය්යේ, වේදනාය කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of painful feeling?”
“දුක්ඛාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනාය සුඛා වේදනා පටිභාගෝ”ති.
“Pleasant feeling.”
“අදුක්ඛමසුඛාය පනාය්යේ, වේදනාය කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of neutral feeling?”
“අදුක්ඛමසුඛාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, වේදනාය අවිජ්ජා පටිභාගෝ”ති.
“Ignorance.”
“අවිජ්ජාය පනාය්යේ, කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of ignorance?”
“අවිජ්ජාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, විජ්ජා පටිභාගෝ”ති.
“Knowledge.”
“විජ්ජාය පනාය්යේ, කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of knowledge?”
“විජ්ජාය ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, විමුත්ති පටිභාගෝ”ති.
“Freedom.”
“විමුත්තියා පනාය්යේ, කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of freedom?”
“විමුත්තියා ඛෝ, ආවුසෝ විසාඛ, නිබ්බානං පටිභාගෝ”ති.
“Extinguishment.”
“නිබ්බානස්ස පනාය්යේ, කිං පටිභාගෝ”ති?
“What is the counterpart of Nibbana?”
“අච්චයාසි, ආවුසෝ විසාඛ, පඤ්හං, නාසක්ඛි පඤ්හානං පරියන්තං ගහේතුං. නිබ්බානෝගධඤ්හි, ආවුසෝ විසාඛ, බ්රහ්මචරියං, නිබ්බානපරායනං නිබ්බානපරියෝසානං. ආකඞ්ඛමානෝ ච ත්වං, ආවුසෝ විසාඛ, භගවන්තං උපසඞ්කමිත්වා ඒතමත්ථං පුච්ඡේය්යාසි, යථා ච තේ භගවා බ්යාකරෝති තථා නං ධාරේය්යාසී”ති.
“Your question goes too far, Visākha. You couldn’t figure out the limit of questions. For Nibbana is the culmination, destination, and end of the spiritual life. If you wish, go to the Buddha and ask him this question. You should remember it in line with his answer.”
අථ ඛෝ විසාඛෝ උපාසකෝ ධම්මදින්නාය භික්ඛුනියා භාසිතං අභිනන්දිත්වා අනුමෝදිත්වා උට්ඨායාසනා ධම්මදින්නං භික්ඛුනිං අභිවාදේත්වා පදක්ඛිණං කත්වා යේන භගවා තේනුපසඞ්කමි; උපසඞ්කමිත්වා භගවන්තං අභිවාදේත්වා ඒකමන්තං නිසීදි. ඒකමන්තං නිසින්නෝ ඛෝ විසාඛෝ උපාසකෝ යාවතකෝ අහෝසි ධම්මදින්නාය භික්ඛුනියා සද්ධිං කථාසල්ලාපෝ තං සබ්බං භගවතෝ ආරෝචේසි.
And then the layman Visākha approved and agreed with what the nun Dhammadinnā said. He got up from his seat, bowed, and respectfully circled her, keeping her on his right. Then he went up to the Buddha, bowed, sat down to one side, and informed the Buddha of all they had discussed.
ඒවං වුත්තේ, භගවා විසාඛං උපාසකං ඒතදවෝච: “පණ්ඩිතා, විසාඛ, ධම්මදින්නා භික්ඛුනී, මහාපඤ්ඤා, විසාඛ, ධම්මදින්නා භික්ඛුනී. මඤ්චේපි ත්වං, විසාඛ, ඒතමත්ථං පුච්ඡේය්යාසි, අහම්පි තං ඒවමේවං බ්යාකරේය්යං, යථා තං ධම්මදින්නාය භික්ඛුනියා බ්යාකතං. ඒසෝ චේවේතස්ස අත්ථෝ. ඒවඤ්ච නං ධාරේහී”ති.
When he had spoken, the Buddha said to him, “The nun Dhammadinnā is astute, Visākha, she has great wisdom. If you came to me and asked this question, I would answer it in exactly the same way as the nun Dhammadinnā. That is what it means, and that’s how you should remember it.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ විසාඛෝ උපාසකෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, the layman Visākha was happy with what the Buddha said.
චූළවේදල්ලසුත්තං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]