Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാനിദ്ദേസപാളി • Mahāniddesapāḷi

    ൧൨. ചൂളവിയൂഹസുത്തനിദ്ദേസോ

    12. Cūḷaviyūhasuttaniddeso

    അഥ ചൂളവിയൂഹസുത്തനിദ്ദേസം വക്ഖതി –

    Atha cūḷaviyūhasuttaniddesaṃ vakkhati –

    ൧൧൩.

    113.

    സകം സകം ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ, വിഗ്ഗയ്ഹ നാനാ കുസലാ വദന്തി;

    Sakaṃsakaṃ diṭṭhiparibbasānā, viggayha nānā kusalā vadanti;

    യോ ഏവം ജാനാതി 1 സ വേദി ധമ്മം, ഇദം പടിക്കോസമകേവലീ സോ.

    Yo evaṃ jānāti2sa vedi dhammaṃ, idaṃ paṭikkosamakevalī so.

    സകം സകം ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാതി. സന്തേകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ; തേ ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതാനം അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ദിട്ഠിഗതം ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ സകായ സകായ ദിട്ഠിയാ വസന്തി സംവസന്തി ആവസന്തി പരിവസന്തി. യഥാ അഗാരികാ ഘരേസു വസന്തി, സാപത്തികാ വാ ആപത്തീസു വസന്തി, സകിലേസാ വാ കിലേസേസു വസന്തി; ഏവമേവ സന്തേകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ, തേ ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതാനം അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ദിട്ഠിഗതം ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ സകായ സകായ ദിട്ഠിയാ വസന്തി സംവസന്തി ആവസന്തി പരിവസന്തീതി – സകം സകം ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ.

    Sakaṃsakaṃ diṭṭhiparibbasānāti. Santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā; te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti saṃvasanti āvasanti parivasanti. Yathā agārikā gharesu vasanti, sāpattikā vā āpattīsu vasanti, sakilesā vā kilesesu vasanti; evameva santeke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā, te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti saṃvasanti āvasanti parivasantīti – sakaṃ sakaṃ diṭṭhiparibbasānā.

    വിഗ്ഗയ്ഹ നാനാ കുസലാ വദന്തീതി. വിഗ്ഗയ്ഹാതി ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ നാനാ വദന്തി വിവിധം വദന്തി അഞ്ഞോഞ്ഞം വദന്തി പുഥു 3 വദന്തി, ന ഏകം വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. കുസലാതി കുസലവാദാ പണ്ഡിതവാദാ ഥിരവാദാ ഞായവാദാ ഹേതുവാദാ ലക്ഖണവാദാ കാരണവാദാ ഠാനവാദാ സകായ ലദ്ധിയാതി – വിഗ്ഗയ്ഹ നാനാ കുസലാ വദന്തി.

    Viggayha nānā kusalā vadantīti. Viggayhāti gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā nānā vadanti vividhaṃ vadanti aññoññaṃ vadanti puthu 4 vadanti, na ekaṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. Kusalāti kusalavādā paṇḍitavādā thiravādā ñāyavādā hetuvādā lakkhaṇavādā kāraṇavādā ṭhānavādā sakāya laddhiyāti – viggayha nānā kusalā vadanti.

    യോ ഏവം ജാനാതി സ വേദി ധമ്മന്തി. യോ ഇമം 5 ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ജാനാതി സോ ധമ്മം വേദി അഞ്ഞാസി അപസ്സി പടിവിജ്ഝീതി – യോ ഏവം ജാനാതി സ വേദി ധമ്മം.

    Yo evaṃ jānāti sa vedi dhammanti. Yo imaṃ 6 dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ jānāti so dhammaṃ vedi aññāsi apassi paṭivijjhīti – yo evaṃ jānāti sa vedi dhammaṃ.

    ഇദം പടിക്കോസമകേവലീ സോതി. യോ ഇമം ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം പടിക്കോസതി, അകേവലീ സോ അസമത്തോ സോ അപരിപുണ്ണോ സോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോതി – ഇദം പടിക്കോസമകേവലീ സോ.

    Idaṃ paṭikkosamakevalī soti. Yo imaṃ dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ paṭikkosati, akevalī so asamatto so aparipuṇṇo so hīno nihīno omako lāmako chatukko parittoti – idaṃ paṭikkosamakevalī so.

    തേനാഹ സോ നിമ്മിതോ –

    Tenāha so nimmito –

    ‘‘സകം സകം ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ, വിഗ്ഗയ്ഹ നാനാ കുസലാ വദന്തി;

    ‘‘Sakaṃ sakaṃ diṭṭhiparibbasānā, viggayha nānā kusalā vadanti;

    യോ ഏവം ജാനാതി സ വേദി ധമ്മം, ഇദം പടിക്കോസമകേവലീ സോ’’തി.

    Yo evaṃ jānāti sa vedi dhammaṃ, idaṃ paṭikkosamakevalī so’’ti.

    ൧൧൪.

    114.

    ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി, ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹു;

    Evampi viggayha vivādayanti, bālo paro akkusaloti cāhu;

    സച്ചോ നു വാദോ കതമോ ഇമേസം, സബ്ബേവ ഹീമേ കുസലാവദാനാ.

    Sacco nu vādo katamo imesaṃ, sabbeva hīme kusalāvadānā.

    ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തീതി. ഏവം ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ വിവാദയന്തി, കലഹം കരോന്തി, ഭണ്ഡനം കരോന്തി, വിഗ്ഗഹം കരോന്തി, വിവാദം കരോന്തി, മേധഗം കരോന്തി – ‘‘ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസി…പേ॰… നിബ്ബേഠേഹി വാ സചേ പഹോസീ’’തി – ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി.

    Evampiviggayha vivādayantīti. Evaṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā vivādayanti, kalahaṃ karonti, bhaṇḍanaṃ karonti, viggahaṃ karonti, vivādaṃ karonti, medhagaṃ karonti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi…pe… nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti – evampi viggayha vivādayanti.

    ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹൂതി. പരോ ബാലോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോ അകുസലോ അവിദ്വാ അവിജ്ജാഗതോ അഞ്ഞാണീ അവിഭാവീ ദുപ്പഞ്ഞോതി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹു.

    Bālo paro akkusaloti cāhūti. Paro bālo hīno nihīno omako lāmako chatukko paritto akusalo avidvā avijjāgato aññāṇī avibhāvī duppaññoti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – bālo paro akkusaloti cāhu.

    സച്ചോ നു വാദോ കതമോ ഇമേസന്തി. ഇമേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം വാദോ കതമോ സച്ചോ തച്ഛോ തഥോ ഭൂതോ യാഥാവോ അവിപരീതോതി – സച്ചോ നു വാദോ കതമോ ഇമേസം.

    Sacco nu vādo katamo imesanti. Imesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ vādo katamo sacco taccho tatho bhūto yāthāvo aviparītoti – sacco nu vādo katamo imesaṃ.

    സബ്ബേവ ഹീമേ കുസലാവദാനാതി. സബ്ബേവിമേ സമണബ്രാഹ്മണാ കുസലവാദാ പണ്ഡിതവാദാ ഥിരവാദാ ഞായവാദാ ഹേതുവാദാ ലക്ഖണവാദാ കാരണവാദാ ഠാനവാദാ സകായ ലദ്ധിയാതി – സബ്ബേവ ഹീമേ കുസലാവദാനാ.

    Sabbeva hīme kusalāvadānāti. Sabbevime samaṇabrāhmaṇā kusalavādā paṇḍitavādā thiravādā ñāyavādā hetuvādā lakkhaṇavādā kāraṇavādā ṭhānavādā sakāya laddhiyāti – sabbeva hīme kusalāvadānā.

    തേനാഹ സോ നിമ്മിതോ –

    Tenāha so nimmito –

    ‘‘ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി, ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹു;

    ‘‘Evampi viggayha vivādayanti, bālo paro akkusaloti cāhu;

    സച്ചോ നു വാദോ കതമോ ഇമേസം, സബ്ബേവ ഹീമേ കുസലാവദാനാ’’തി.

    Sacco nu vādo katamo imesaṃ, sabbeva hīme kusalāvadānā’’ti.

    ൧൧൫.

    115.

    പരസ്സ ചേ ധമ്മമനാനുജാനം, ബാലോമകോ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ;

    Parassace dhammamanānujānaṃ, bālomako hoti nihīnapañño;

    സബ്ബേവ ബാലാ സുനിഹീനപഞ്ഞാ, സബ്ബേവിമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ.

    Sabbevabālā sunihīnapaññā, sabbevime diṭṭhiparibbasānā.

    പരസ്സ ചേ ധമ്മമനാനുജാനന്തി. പരസ്സ ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം അനാനുജാനന്തോ അനാനുപസ്സന്തോ അനാനുമനന്തോ അനാനുമഞ്ഞന്തോ അനാനുമോദന്തോതി – പരസ്സ ചേ ധമ്മമനാനുജാനം.

    Parassa ce dhammamanānujānanti. Parassa dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ anānujānanto anānupassanto anānumananto anānumaññanto anānumodantoti – parassa ce dhammamanānujānaṃ.

    ബാലോമകോ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോതി. പരോ ബാലോ ഹോതി ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോ, ഹീനപഞ്ഞോ നിഹീനപഞ്ഞോ ഓമകപഞ്ഞോ ലാമകപഞ്ഞോ ഛതുക്കപഞ്ഞോ പരിത്തപഞ്ഞോതി – ബാലോമകോ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ.

    Bālomakohoti nihīnapaññoti. Paro bālo hoti hīno nihīno omako lāmako chatukko paritto, hīnapañño nihīnapañño omakapañño lāmakapañño chatukkapañño parittapaññoti – bālomako hoti nihīnapañño.

    സബ്ബേവ ബാലാ സുനിഹീനപഞ്ഞാതി. സബ്ബേവിമേ സമണബ്രാഹ്മണാ ബാലാ ഹീനാ നിഹീനാ ഓമകാ ലാമകാ ഛതുക്കാ പരിത്താ, സബ്ബേവ ഹീനപഞ്ഞാ നിഹീനപഞ്ഞാ ഓമകപഞ്ഞാ ലാമകപഞ്ഞാ ഛതുക്കപഞ്ഞാ പരിത്തപഞ്ഞാതി – സബ്ബേവ ബാലാ സുനിഹീനപഞ്ഞാ.

    Sabbeva bālā sunihīnapaññāti. Sabbevime samaṇabrāhmaṇā bālā hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā parittā, sabbeva hīnapaññā nihīnapaññā omakapaññā lāmakapaññā chatukkapaññā parittapaññāti – sabbeva bālā sunihīnapaññā.

    സബ്ബേവിമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാതി. സബ്ബേവിമേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ; തേ ദ്വാസട്ഠിയാ ദിട്ഠിഗതാനം അഞ്ഞതരഞ്ഞതരം ദിട്ഠിഗതം ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ സകായ സകായ ദിട്ഠിയാ വസന്തി സംവസന്തി ആവസന്തി പരിവസന്തി. യഥാ അഗാരികാ വാ ഘരേസു വസന്തി, സാപത്തികാ വാ ആപത്തീസു വസന്തി, സകിലേസാ വാ കിലേസേസു വസന്തി; ഏവമേവ സബ്ബേവിമേ സമണബ്രാഹ്മണാ ദിട്ഠിഗതികാ…പേ॰… പരിവസന്തീതി – സബ്ബേവിമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ.

    Sabbevime diṭṭhiparibbasānāti. Sabbevime samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā; te dvāsaṭṭhiyā diṭṭhigatānaṃ aññataraññataraṃ diṭṭhigataṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā sakāya sakāya diṭṭhiyā vasanti saṃvasanti āvasanti parivasanti. Yathā agārikā vā gharesu vasanti, sāpattikā vā āpattīsu vasanti, sakilesā vā kilesesu vasanti; evameva sabbevime samaṇabrāhmaṇā diṭṭhigatikā…pe… parivasantīti – sabbevime diṭṭhiparibbasānā.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘പരസ്സ ചേ ധമ്മമനാനുജാനം, ബാലോമകോ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ;

    ‘‘Parassa ce dhammamanānujānaṃ, bālomako hoti nihīnapañño;

    സബ്ബേവ ബാലാ സുനിഹീനപഞ്ഞാ, സബ്ബേവിമേ ദിട്ഠിപരിബ്ബസാനാ’’തി.

    Sabbeva bālā sunihīnapaññā, sabbevime diṭṭhiparibbasānā’’ti.

    ൧൧൬.

    116.

    സന്ദിട്ഠിയാ ചേവ നവീവദാതാ, 7 സംസുദ്ധപഞ്ഞാ കുസലാ മുതീമാ;

    Sandiṭṭhiyā ceva navīvadātā,8saṃsuddhapaññā kusalā mutīmā;

    ന തേസം കോചി പരിഹീനപഞ്ഞോ, ദിട്ഠീ ഹി തേസമ്പി തഥാ സമത്താ.

    Na tesaṃ koci parihīnapañño, diṭṭhī hi tesampi tathā samattā.

    സന്ദിട്ഠിയാ ചേവ നവീവദാതാതി. സകായ ദിട്ഠിയാ സകായ ഖന്തിയാ സകായ രുചിയാ സകായ ലദ്ധിയാ അനവീവദാതാ അവോദാതാ അപരിയോദാതാ സംകിലിട്ഠാ സംകിലേസികാതി – സന്ദിട്ഠിയാ ചേവ നവീവദാതാ.

    Sandiṭṭhiyā ceva navīvadātāti. Sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā anavīvadātā avodātā apariyodātā saṃkiliṭṭhā saṃkilesikāti – sandiṭṭhiyā ceva navīvadātā.

    സംസുദ്ധപഞ്ഞാ കുസലാ മുതീമാതി. സുദ്ധപഞ്ഞാ വിസുദ്ധപഞ്ഞാ പരിസുദ്ധപഞ്ഞാ വോദാതപഞ്ഞാ പരിയോദാതപഞ്ഞാ. അഥ വാ സുദ്ധദസ്സനാ വിസുദ്ധദസ്സനാ പരിസുദ്ധദസ്സനാ വോദാതദസ്സനാ പരിയോദാതദസ്സനാതി – സംസുദ്ധപഞ്ഞാ. കുസലാതി കുസലാ പണ്ഡിതാ പഞ്ഞവന്തോ ഇദ്ധിമന്തോ ഞാണിനോ വിഭാവിനോ മേധാവിനോതി – സംസുദ്ധപഞ്ഞാ കുസലാ. മുതീമാതി മുതിമാ പണ്ഡിതാ പഞ്ഞവന്തോ ഇദ്ധിമന്തോ ഞാണിനോ വിഭാവിനോ മേധാവിനോതി – സംസുദ്ധപഞ്ഞാ കുസലാ മുതീമാ.

    Saṃsuddhapaññākusalā mutīmāti. Suddhapaññā visuddhapaññā parisuddhapaññā vodātapaññā pariyodātapaññā. Atha vā suddhadassanā visuddhadassanā parisuddhadassanā vodātadassanā pariyodātadassanāti – saṃsuddhapaññā. Kusalāti kusalā paṇḍitā paññavanto iddhimanto ñāṇino vibhāvino medhāvinoti – saṃsuddhapaññā kusalā. Mutīmāti mutimā paṇḍitā paññavanto iddhimanto ñāṇino vibhāvino medhāvinoti – saṃsuddhapaññā kusalā mutīmā.

    തേസം ന കോചി പരിഹീനപഞ്ഞോതി. തേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം ന കോചി ഹീനപഞ്ഞോ നിഹീനപഞ്ഞോ ഓമകപഞ്ഞോ ലാമകപഞ്ഞോ ഛതുക്കപഞ്ഞോ പരിത്തപഞ്ഞോ അത്ഥി. സബ്ബേവ സേട്ഠപഞ്ഞാ വിസിട്ഠപഞ്ഞാ പാമോക്ഖപഞ്ഞാ ഉത്തമപഞ്ഞാ പവരപഞ്ഞാതി – തേസം ന കോചി പരിഹീനപഞ്ഞോ.

    Tesaṃ na koci parihīnapaññoti. Tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ na koci hīnapañño nihīnapañño omakapañño lāmakapañño chatukkapañño parittapañño atthi. Sabbeva seṭṭhapaññā visiṭṭhapaññā pāmokkhapaññā uttamapaññā pavarapaññāti – tesaṃ na koci parihīnapañño.

    ദിട്ഠീ ഹി തേസമ്പി തഥാ സമത്താതി. തേസം സമണബ്രാഹ്മണാനം ദിട്ഠി തഥാ സമത്താ സമാദിന്നാ ഗഹിതാ പരാമട്ഠാ അഭിനിവിട്ഠാ അജ്ഝോസിതാ അധിമുത്താതി – ദിട്ഠീ ഹി തേസമ്പി തഥാ സമത്താ.

    Diṭṭhī hi tesampi tathā samattāti. Tesaṃ samaṇabrāhmaṇānaṃ diṭṭhi tathā samattā samādinnā gahitā parāmaṭṭhā abhiniviṭṭhā ajjhositā adhimuttāti – diṭṭhī hi tesampi tathā samattā.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘സന്ദിട്ഠിയാ ചേവ നവീവദാതാ, സംസുദ്ധപഞ്ഞാ കുസലാ മുതീമാ;

    ‘‘Sandiṭṭhiyā ceva navīvadātā, saṃsuddhapaññā kusalā mutīmā;

    തേസം ന കോചി പരിഹീനപഞ്ഞോ, ദിട്ഠീ ഹി തേസമ്പി തഥാ സമത്താ’’തി.

    Tesaṃ na koci parihīnapañño, diṭṭhī hi tesampi tathā samattā’’ti.

    ൧൧൭.

    117.

    ന വാഹമേതം തഥിയന്തി 9 ബ്രൂമി, യമാഹു ബാലാ മിഥു അഞ്ഞമഞ്ഞം;

    Na vāhametaṃ tathiyanti10brūmi, yamāhu bālā mithu aññamaññaṃ;

    സകം സകം ദിട്ഠിമകംസു സച്ചം, തസ്മാ ഹി ബാലോതി പരം ദഹന്തി.

    Sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccaṃ, tasmā hi bāloti paraṃ dahanti.

    വാഹമേതം തഥിയന്തി ബ്രൂമീതി. നാതി പടിക്ഖേപോ. ഏതന്തി ‘‘ദ്വാസട്ഠിദിട്ഠിഗതാനി നാഹം ഏതം തച്ഛം തഥം ഭൂതം യാഥാവം അവിപരീത’’ന്തി ബ്രൂമി ആചിക്ഖാമി ദേസേമി പഞ്ഞപേമി പട്ഠപേമി വിവരാമി വിഭജാമി ഉത്താനീകരോമി പകാസേമീതി – ന വാഹമേതം തഥിയന്തി ബ്രൂമി.

    Navāhametaṃ tathiyanti brūmīti. ti paṭikkhepo. Etanti ‘‘dvāsaṭṭhidiṭṭhigatāni nāhaṃ etaṃ tacchaṃ tathaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparīta’’nti brūmi ācikkhāmi desemi paññapemi paṭṭhapemi vivarāmi vibhajāmi uttānīkaromi pakāsemīti – na vāhametaṃ tathiyanti brūmi.

    യമാഹു ബാലാ മിഥു അഞ്ഞമഞ്ഞന്തി. മിഥൂതി ദ്വേ ജനാ, ദ്വേ കലഹകാരകാ, ദ്വേ ഭണ്ഡനകാരകാ, ദ്വേ ഭസ്സകാരകാ, ദ്വേ വിവാദകാരകാ, ദ്വേ അധികരണകാരകാ, ദ്വേ വാദിനോ, ദ്വേ സല്ലപകാ; തേ അഞ്ഞമഞ്ഞം ബാലോ 11 ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോതി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – യമാഹു ബാലാ മിഥു അഞ്ഞമഞ്ഞം.

    Yamāhu bālā mithu aññamaññanti. Mithūti dve janā, dve kalahakārakā, dve bhaṇḍanakārakā, dve bhassakārakā, dve vivādakārakā, dve adhikaraṇakārakā, dve vādino, dve sallapakā; te aññamaññaṃ bālo 12 hīno nihīno omako lāmako chatukko parittoti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – yamāhu bālā mithu aññamaññaṃ.

    സകം സകം ദിട്ഠിമകംസു സച്ചന്തി. ‘‘സസ്സതോ ലോകോ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി – സകം സകം ദിട്ഠിമകംസു സച്ചം. ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി…പേ॰… ‘‘നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി – സകം സകം ദിട്ഠിമകംസു സച്ചം.

    Sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccanti. ‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti – sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccaṃ. ‘‘Asassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti…pe… ‘‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti – sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccaṃ.

    തസ്മാ ഹി ബാലോതി പരം ദഹന്തീതി. തസ്മാതി തസ്മാ തംകാരണാ തംഹേതു തപ്പച്ചയാ തംനിദാനാ പരം ബാലോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോതി ദഹന്തി പസ്സന്തി ദക്ഖന്തി ഓലോകേന്തി നിജ്ഝായന്തി ഉപപരിക്ഖന്തീതി – തസ്മാ ഹി ബാലോതി പരം ദഹന്തി.

    Tasmā hi bāloti paraṃ dahantīti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā paraṃ bālo hīno nihīno omako lāmako chatukko parittoti dahanti passanti dakkhanti olokenti nijjhāyanti upaparikkhantīti – tasmā hi bāloti paraṃ dahanti.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘ന വാഹമേതം തഥിയന്തി ബ്രൂമി, യമാഹു ബാലാ മിഥു അഞ്ഞമഞ്ഞം;

    ‘‘Na vāhametaṃ tathiyanti brūmi, yamāhu bālā mithu aññamaññaṃ;

    സകം സകം ദിട്ഠിമകംസു സച്ചം, തസ്മാ ഹി ബാലോതി പരം ദഹന്തീ’’തി.

    Sakaṃ sakaṃ diṭṭhimakaṃsu saccaṃ, tasmā hi bāloti paraṃ dahantī’’ti.

    ൧൧൮.

    118.

    യമാഹു സച്ചം തഥിയന്തി ഏകേ, തമാഹു അഞ്ഞേപി 13 തുച്ഛം മുസാതി;

    Yamāhusaccaṃ tathiyanti eke, tamāhu aññepi14tucchaṃ musāti;

    ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി, കസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തി.

    Evampi viggayha vivādayanti, kasmā na ekaṃ samaṇā vadanti.

    യമാഹു സച്ചം തഥിയന്തി ഏകേതി. യം ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ‘‘ഇദം സച്ചം തച്ഛം തഥം ഭൂതം യാഥാവം അവിപരീത’’ന്തി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – യമാഹു സച്ചം തഥിയന്തി ഏകേ.

    Yamāhu saccaṃ tathiyanti eketi. Yaṃ dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ‘‘idaṃ saccaṃ tacchaṃ tathaṃ bhūtaṃ yāthāvaṃ aviparīta’’nti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – yamāhu saccaṃ tathiyanti eke.

    തമാഹു അഞ്ഞേപി തുച്ഛം മുസാതീതി. തമേവ ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഏകേ സമണബ്രാഹ്മണാ ‘‘തുച്ഛം ഏതം, മുസാ ഏതം, അഭൂതം ഏതം, അലികം ഏതം, അയാഥാവം ഏത’’ന്തി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – തമാഹു അഞ്ഞേപി തുച്ഛം മുസാതി.

    Tamāhu aññepi tucchaṃ musātīti. Tameva dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ eke samaṇabrāhmaṇā ‘‘tucchaṃ etaṃ, musā etaṃ, abhūtaṃ etaṃ, alikaṃ etaṃ, ayāthāvaṃ eta’’nti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – tamāhu aññepi tucchaṃ musāti.

    ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തീതി. ഏവം ഗഹേത്വാ ഉഗ്ഗഹേത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ വിവാദയന്തി, കലഹം കരോന്തി, ഭണ്ഡനം കരോന്തി, വിഗ്ഗഹം കരോന്തി, വിവാദം കരോന്തി , മേധഗം കരോന്തി – ‘‘ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസി…പേ॰… നിബ്ബേഠേഹി വാ സചേ പഹോസീ’’തി – ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി.

    Evampiviggayha vivādayantīti. Evaṃ gahetvā uggahetvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā vivādayanti, kalahaṃ karonti, bhaṇḍanaṃ karonti, viggahaṃ karonti, vivādaṃ karonti , medhagaṃ karonti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi…pe… nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti – evampi viggayha vivādayanti.

    കസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തീതി. കസ്മാതി കസ്മാ കിംകാരണാ കിംഹേതു കിംപച്ചയാ കിംനിദാനാ കിംസമുദയാ കിംജാതികാ കിംപഭവാ ന ഏകം വദന്തി നാനാ വദന്തി വിവിധം വദന്തി അഞ്ഞോഞ്ഞം 15 വദന്തി പുഥു വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – കസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തി.

    Kasmāna ekaṃ samaṇā vadantīti. Kasmāti kasmā kiṃkāraṇā kiṃhetu kiṃpaccayā kiṃnidānā kiṃsamudayā kiṃjātikā kiṃpabhavā na ekaṃ vadanti nānā vadanti vividhaṃ vadanti aññoññaṃ 16 vadanti puthu vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – kasmā na ekaṃ samaṇā vadanti.

    തേനാഹ സോ നിമ്മിതോ –

    Tenāha so nimmito –

    ‘‘യമാഹു സച്ചം തഥിയന്തി ഏകേ, തമാഹു അഞ്ഞേപി തുച്ഛം മുസാതി;

    ‘‘Yamāhu saccaṃ tathiyanti eke, tamāhu aññepi tucchaṃ musāti;

    ഏവമ്പി വിഗ്ഗയ്ഹ വിവാദയന്തി, കസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തീ’’തി.

    Evampi viggayha vivādayanti, kasmā na ekaṃ samaṇā vadantī’’ti.

    ൧൧൯.

    119.

    ഏകഞ്ഹി സച്ചം ന ദുതീയമത്ഥി, യസ്മിം പജാ നോ വിവദേ പജാനം;

    Ekañhi saccaṃ na dutīyamatthi, yasmiṃ pajā no vivade pajānaṃ;

    നാനാ തേ സച്ചാനി സയം ഥുനന്തി, തസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തി.

    Nānā te saccāni sayaṃ thunanti, tasmā na ekaṃ samaṇā vadanti.

    ഏകഞ്ഹി സച്ചം ന ദുതീയമത്ഥീതി. ഏകം സച്ചം വുച്ചതി ദുക്ഖനിരോധോ നിബ്ബാനം. യോ സോ സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാനം. അഥ വാ ഏകം സച്ചം വുച്ചതി – മഗ്ഗസച്ചം, നിയ്യാനസച്ചം, ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ, സേയ്യഥിദം – സമ്മാദിട്ഠി, സമ്മാസങ്കപ്പോ, സമ്മാവാചാ, സമ്മാകമ്മന്തോ, സമ്മാആജീവോ, സമ്മാവായാമോ, സമ്മാസതി, സമ്മാസമാധീതി – ഏകഞ്ഹി സച്ചം ന ദുതീയമത്ഥി.

    Ekañhi saccaṃ na dutīyamatthīti. Ekaṃ saccaṃ vuccati dukkhanirodho nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Atha vā ekaṃ saccaṃ vuccati – maggasaccaṃ, niyyānasaccaṃ, dukkhanirodhagāminī paṭipadā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi, sammāsaṅkappo, sammāvācā, sammākammanto, sammāājīvo, sammāvāyāmo, sammāsati, sammāsamādhīti – ekañhi saccaṃ na dutīyamatthi.

    യസ്മിം പജാ നോ വിവദേ പജാനന്തി. യസ്മിന്തി യസ്മിം സച്ചേ. പജാതി സത്താധിവചനം. പജാനന്തി 17 യം സച്ചം പജാനന്താ ആജാനന്താ വിജാനന്താ പടിവിജാനന്താ പടിവിജ്ഝന്താ ന കലഹം കരേയ്യും, ന ഭണ്ഡനം കരേയ്യും, ന വിഗ്ഗഹം കരേയ്യും, ന വിവാദം കരേയ്യും, ന മേധഗം കരേയ്യും, കലഹം ഭണ്ഡനം വിഗ്ഗഹം വിവാദം മേധഗം പജഹേയ്യും, വിനോദേയ്യും, ബ്യന്തിം കരേയ്യും 18, അനഭാവം ഗമേയ്യുന്തി – യസ്മിം പജാ നോ വിവദേ പജാനം.

    Yasmiṃpajā no vivade pajānanti. Yasminti yasmiṃ sacce. Pajāti sattādhivacanaṃ. Pajānanti 19 yaṃ saccaṃ pajānantā ājānantā vijānantā paṭivijānantā paṭivijjhantā na kalahaṃ kareyyuṃ, na bhaṇḍanaṃ kareyyuṃ, na viggahaṃ kareyyuṃ, na vivādaṃ kareyyuṃ, na medhagaṃ kareyyuṃ, kalahaṃ bhaṇḍanaṃ viggahaṃ vivādaṃ medhagaṃ pajaheyyuṃ, vinodeyyuṃ, byantiṃ kareyyuṃ 20, anabhāvaṃ gameyyunti – yasmiṃ pajā no vivade pajānaṃ.

    നാനാ തേ സച്ചാനി സയം ഥുനന്തീതി. നാനാ തേ സച്ചാനി സയം ഥുനന്തി വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘സസ്സതോ ലോകോ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി സയം ഥുനന്തി വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ…പേ॰… നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി സയം ഥുനന്തി വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – നാനാ തേ സച്ചാനി സയം ഥുനന്തി.

    Nānāte saccāni sayaṃ thunantīti. Nānā te saccāni sayaṃ thunanti vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti sayaṃ thunanti vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Asassato loko…pe… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti sayaṃ thunanti vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – nānā te saccāni sayaṃ thunanti.

    തസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തീതി. തസ്മാതി തസ്മാ തംകാരണാ തംഹേതു തപ്പച്ചയാ തംനിദാനാ ന ഏകം വദന്തി നാനാ വദന്തി വിവിധം വദന്തി അഞ്ഞോഞ്ഞം വദന്തി പുഥു വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – തസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തി.

    Tasmā na ekaṃ samaṇā vadantīti. Tasmāti tasmā taṃkāraṇā taṃhetu tappaccayā taṃnidānā na ekaṃ vadanti nānā vadanti vividhaṃ vadanti aññoññaṃ vadanti puthu vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – tasmā na ekaṃ samaṇā vadanti.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘ഏകഞ്ഹി സച്ചം ന ദുതീയമത്ഥി, യസ്മിം പജാ നോ വിവദേ പജാനം;

    ‘‘Ekañhi saccaṃ na dutīyamatthi, yasmiṃ pajā no vivade pajānaṃ;

    നാനാ തേ സച്ചാനി സയം ഥുനന്തി, തസ്മാ ന ഏകം സമണാ വദന്തീ’’തി.

    Nānā te saccāni sayaṃ thunanti, tasmā na ekaṃ samaṇā vadantī’’ti.

    ൧൨൦.

    120.

    കസ്മാ നു സച്ചാനി വദന്തി നാനാ, പവാദിയാസേ കുസലാവദാനാ;

    Kasmā nu saccāni vadanti nānā, pavādiyāse kusalāvadānā;

    സച്ചാനി സുതാനി ബഹൂനി നാനാ, ഉദാഹു തേ തക്കമനുസ്സരന്തി.

    Saccāni sutāni bahūni nānā, udāhu te takkamanussaranti.

    കസ്മാ നു സച്ചാനി വദന്തി നാനാതി. കസ്മാതി കസ്മാ കിംകാരണാ കിംഹേതു കിംപച്ചയാ കിംനിദാനാ സച്ചാനി നാനാ 21 വദന്തി, വിവിധാനി വദന്തി, അഞ്ഞോഞ്ഞാനി വദന്തി, പുഥൂനി വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – കസ്മാ നു സച്ചാനി വദന്തി നാനാ.

    Kasmā nu saccāni vadanti nānāti. Kasmāti kasmā kiṃkāraṇā kiṃhetu kiṃpaccayā kiṃnidānā saccāni nānā 22 vadanti, vividhāni vadanti, aññoññāni vadanti, puthūni vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – kasmā nu saccāni vadanti nānā.

    പവാദിയാസേ കുസലാവദാനാതി. പവാദിയാസേതി വിപ്പവദന്തീതിപി പവാദിയാസേ. അഥ വാ സകം സകം ദിട്ഠിഗതം പവദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘സസ്സതോ ലോകോ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി പവദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ…പേ॰… നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി പവദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. കുസലാവദാനാതി കുസലവാദാ പണ്ഡിതവാദാ ഥിരവാദാ ഞായവാദാ ഹേതുവാദാ ലക്ഖണവാദാ കാരണവാദാ ഠാനവാദാ സകായ ലദ്ധിയാതി – പവാദിയാസേ കുസലാവദാനാ.

    Pavādiyāse kusalāvadānāti. Pavādiyāseti vippavadantītipi pavādiyāse. Atha vā sakaṃ sakaṃ diṭṭhigataṃ pavadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti pavadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Asassato loko…pe… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti pavadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. Kusalāvadānāti kusalavādā paṇḍitavādā thiravādā ñāyavādā hetuvādā lakkhaṇavādā kāraṇavādā ṭhānavādā sakāya laddhiyāti – pavādiyāse kusalāvadānā.

    സച്ചാനി സുതാനി ബഹൂനി നാനാതി സച്ചാനി സുതാനി ബഹുകാനി നാനാനി വിവിധാനി അഞ്ഞോഞ്ഞാനി പുഥൂനീതി – സച്ചാനി സുതാനി ബഹൂനി നാനാ.

    Saccāni sutāni bahūni nānāti saccāni sutāni bahukāni nānāni vividhāni aññoññāni puthūnīti – saccāni sutāni bahūni nānā.

    ഉദാഹു തേ തക്കമനുസ്സരന്തീതി ഉദാഹു തക്കേന സങ്കപ്പേന യായന്തി നീയന്തി വുയ്ഹന്തി സംഹരീയന്തീതി . ഏവമ്പി ഉദാഹു തേ തക്കമനുസ്സരന്തി. അഥ വാ തക്കപരിയാഹതം വീമംസാനുചരിതം സയം പടിഭാനം വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി. ഏവമ്പി ഉദാഹു തേ തക്കമനുസ്സരന്തി.

    Udāhu te takkamanussarantīti udāhu takkena saṅkappena yāyanti nīyanti vuyhanti saṃharīyantīti . Evampi udāhu te takkamanussaranti. Atha vā takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃ paṭibhānaṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti. Evampi udāhu te takkamanussaranti.

    തേനാഹ സോ നിമ്മിതോ –

    Tenāha so nimmito –

    ‘‘കസ്മാ നു സച്ചാനി വദന്തി നാനാ, പവാദിയാസേ കുസലാവദാനാ;

    ‘‘Kasmā nu saccāni vadanti nānā, pavādiyāse kusalāvadānā;

    സച്ചാനി സുതാനി ബഹൂനി നാനാ, ഉദാഹു തേ തക്കമനുസ്സരന്തീ’’തി.

    Saccāni sutāni bahūni nānā, udāhu te takkamanussarantī’’ti.

    ൧൨൧.

    121.

    ന ഹേവ സച്ചാനി ബഹൂനി നാനാ, അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ നിച്ചാനി ലോകേ;

    Na heva saccāni bahūni nānā, aññatra saññāya niccāni loke;

    തക്കഞ്ച ദിട്ഠീസു പകപ്പയിത്വാ, സച്ചം മുസാതി ദ്വയധമ്മമാഹു.

    Takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhu.

    ന ഹേവ സച്ചാനി ബഹൂനി നാനാതി ന ഹേവ സച്ചാനി ബഹുകാനി നാനാനി വിവിധാനി അഞ്ഞോഞ്ഞാനി പുഥൂനീതി – ന ഹേവ സച്ചാനി ബഹൂനി നാനാ.

    Na heva saccāni bahūni nānāti na heva saccāni bahukāni nānāni vividhāni aññoññāni puthūnīti – na heva saccāni bahūni nānā.

    അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ നിച്ചാനി ലോകേതി അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ നിച്ചഗ്ഗാഹാ ഏകഞ്ഞേവ സച്ചം ലോകേ കഥീയതി ഭണീയതി ദീപീയതി വോഹരീയതി – ദുക്ഖനിരോധോ നിബ്ബാനം. യോ സോ സബ്ബസങ്ഖാരസമഥോ സബ്ബൂപധിപടിനിസ്സഗ്ഗോ തണ്ഹക്ഖയോ വിരാഗോ നിരോധോ നിബ്ബാനം. അഥ വാ ഏകം സച്ചം വുച്ചതി മഗ്ഗസച്ചം, നിയ്യാനസച്ചം, ദുക്ഖനിരോധഗാമിനീ പടിപദാ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ, സേയ്യഥിദം – സമ്മാദിട്ഠി …പേ॰… സമ്മാസമാധീതി – അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ നിച്ചാനി ലോകേ.

    Aññatra saññāya niccāni loketi aññatra saññāya niccaggāhā ekaññeva saccaṃ loke kathīyati bhaṇīyati dīpīyati voharīyati – dukkhanirodho nibbānaṃ. Yo so sabbasaṅkhārasamatho sabbūpadhipaṭinissaggo taṇhakkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Atha vā ekaṃ saccaṃ vuccati maggasaccaṃ, niyyānasaccaṃ, dukkhanirodhagāminī paṭipadā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi …pe… sammāsamādhīti – aññatra saññāya niccāni loke.

    തക്കഞ്ച ദിട്ഠീസു പകപ്പയിത്വാ, സച്ചം മുസാതി ദ്വയധമ്മമാഹൂതി. തക്കം വിതക്കം സങ്കപ്പം തക്കയിത്വാ വിതക്കയിത്വാ സങ്കപ്പയിത്വാ ദിട്ഠിഗതാനി ജനേന്തി സഞ്ജനേന്തി നിബ്ബത്തേന്തി അഭിനിബ്ബത്തേന്തി. ദിട്ഠിഗതാനി ജനേത്വാ സഞ്ജനേത്വാ നിബ്ബത്തേത്വാ അഭിനിബ്ബത്തേത്വാ ‘‘മയ്ഹം സച്ചം തുയ്ഹം മുസാ’’തി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – തക്കഞ്ച ദിട്ഠീസു പകപ്പയിത്വാ സച്ചം മുസാതി ദ്വയധമ്മമാഹു.

    Takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhūti. Takkaṃ vitakkaṃ saṅkappaṃ takkayitvā vitakkayitvā saṅkappayitvā diṭṭhigatāni janenti sañjanenti nibbattenti abhinibbattenti. Diṭṭhigatāni janetvā sañjanetvā nibbattetvā abhinibbattetvā ‘‘mayhaṃ saccaṃ tuyhaṃ musā’’ti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā saccaṃ musāti dvayadhammamāhu.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘ന ഹേവ സച്ചാനി ബഹൂനി നാനാ, അഞ്ഞത്ര സഞ്ഞായ നിച്ചാനി ലോകേ;

    ‘‘Na heva saccāni bahūni nānā, aññatra saññāya niccāni loke;

    തക്കഞ്ച ദിട്ഠീസു പകപ്പയിത്വാ, സച്ചം മുസാതി ദ്വയധമ്മമാഹൂ’’തി.

    Takkañca diṭṭhīsu pakappayitvā, saccaṃ musāti dvayadhammamāhū’’ti.

    ൧൨൨.

    122.

    ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ, ഏതേ ച 23 നിസ്സായ വിമാനദസ്സീ;

    Diṭṭhesute sīlavate mute vā, ete ca24nissāya vimānadassī;

    വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ പഹസ്സമാനോ, ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹ.

    Vinicchaye ṭhatvā pahassamāno, bālo paro akkusaloti cāha.

    ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ, ഏതേ ച നിസ്സായ വിമാനദസ്സീതി. ദിട്ഠം വാ ദിട്ഠസുദ്ധിം വാ, സുതം വാ സുതസുദ്ധിം വാ, സീലം വാ സീലസുദ്ധിം വാ, വതം വാ വതസുദ്ധിം വാ, മുതം വാ മുതസുദ്ധിം വാ നിസ്സായ ഉപനിസ്സായ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാതി – ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ. ഏതേ ച നിസ്സായ വിമാനദസ്സീതി. ന സമ്മാനേതീതിപി വിമാനദസ്സീ. അഥ വാ ദോമനസ്സം ജനേതീതിപി വിമാനദസ്സീതി – ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ ഏതേ ച നിസ്സായ വിമാനദസ്സീ.

    Diṭṭhesute sīlavate mute vā, ete ca nissāya vimānadassīti. Diṭṭhaṃ vā diṭṭhasuddhiṃ vā, sutaṃ vā sutasuddhiṃ vā, sīlaṃ vā sīlasuddhiṃ vā, vataṃ vā vatasuddhiṃ vā, mutaṃ vā mutasuddhiṃ vā nissāya upanissāya gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvāti – diṭṭhe sute sīlavate mute vā. Ete ca nissāya vimānadassīti. Na sammānetītipi vimānadassī. Atha vā domanassaṃ janetītipi vimānadassīti – diṭṭhe sute sīlavate mute vā ete ca nissāya vimānadassī.

    വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ പഹസ്സമാനോതി. വിനിച്ഛയാ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. ദിട്ഠിവിനിച്ഛയേ വിനിച്ഛയദിട്ഠിയാ ഠത്വാ പതിട്ഠഹിത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാതി – വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ. പഹസ്സമാനോതി തുട്ഠോ ഹോതി ഹട്ഠോ പഹട്ഠോ അത്തമനോ പരിപുണ്ണസങ്കപ്പോ. അഥ വാ ദന്തവിദംസകം പഹസ്സമാനോതി – വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ പഹസ്സമാനോ.

    Vinicchaye ṭhatvā pahassamānoti. Vinicchayā vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Diṭṭhivinicchaye vinicchayadiṭṭhiyā ṭhatvā patiṭṭhahitvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvāti – vinicchaye ṭhatvā. Pahassamānoti tuṭṭho hoti haṭṭho pahaṭṭho attamano paripuṇṇasaṅkappo. Atha vā dantavidaṃsakaṃ pahassamānoti – vinicchaye ṭhatvā pahassamāno.

    ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹാതി. പരോ ബാലോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോ അകുസലോ അവിദ്വാ അവിജ്ജാഗതോ അഞ്ഞാണീ അവിഭാവീ അമേധാവീ ദുപ്പഞ്ഞോതി, ഏവമാഹ ഏവം കഥേതി ഏവം ഭണതി ഏവം ദീപയതി ഏവം വോഹരതീതി – ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹ.

    Bālo paro akkusaloti cāhāti. Paro bālo hīno nihīno omako lāmako chatukko paritto akusalo avidvā avijjāgato aññāṇī avibhāvī amedhāvī duppaññoti, evamāha evaṃ katheti evaṃ bhaṇati evaṃ dīpayati evaṃ voharatīti – bālo paro akkusaloti cāha.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘ദിട്ഠേ സുതേ സീലവതേ മുതേ വാ, ഏതേ ച നിസ്സായ വിമാനദസ്സീ;

    ‘‘Diṭṭhe sute sīlavate mute vā, ete ca nissāya vimānadassī;

    വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ പഹസ്സമാനോ, ബാലോ പരോ അക്കുസലോതി ചാഹാ’’തി.

    Vinicchaye ṭhatvā pahassamāno, bālo paro akkusaloti cāhā’’ti.

    ൧൨൩.

    123.

    യേനേവ ബാലോതി പരം ദഹാതി, തേനാതുമാനം കുസലോതി ചാഹ;

    Yeneva bāloti paraṃ dahāti, tenātumānaṃ kusaloti cāha;

    സയമത്തനാ സോ കുസലാവദാനോ, അഞ്ഞം വിമാനേതി തദേവ പാവ.

    Sayamattanā so kusalāvadāno, aññaṃ vimāneti tadeva pāva.

    യേനേവ ബാലോതി പരം ദഹാതീതി. യേനേവ ഹേതുനാ യേന പച്ചയേന യേന കാരണേന യേന പഭവേന പരം ബാലതോ ഹീനതോ നിഹീനതോ ഓമകതോ ലാമകതോ ഛതുക്കതോ പരിത്തതോ ദഹതി പസ്സതി ദക്ഖതി ഓലോകേതി നിജ്ഝായതി ഉപപരിക്ഖതീതി – യേനേവ ബാലോതി പരം ദഹാതി.

    Yeneva bāloti paraṃ dahātīti. Yeneva hetunā yena paccayena yena kāraṇena yena pabhavena paraṃ bālato hīnato nihīnato omakato lāmakato chatukkato parittato dahati passati dakkhati oloketi nijjhāyati upaparikkhatīti – yeneva bāloti paraṃ dahāti.

    തേനാതുമാനം കുസലോതി ചാഹാതി. ആതുമാനോ വുച്ചതി അത്താ. സോപി തേനേവ ഹേതുനാ തേന പച്ചയേന തേന കാരണേന തേന പഭവേന അത്താനം അഹമസ്മി കുസലോ പണ്ഡിതോ പഞ്ഞവാ ബുദ്ധിമാ ഞാണീ വിഭാവീ മേധാവീതി – തേനാതുമാനം കുസലോതി ചാഹ.

    Tenātumānaṃkusaloti cāhāti. Ātumāno vuccati attā. Sopi teneva hetunā tena paccayena tena kāraṇena tena pabhavena attānaṃ ahamasmi kusalo paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvīti – tenātumānaṃ kusaloti cāha.

    സയമത്തനാ സോ കുസലാവദാനോതി. സയമേവ അത്താനം കുസലവാദോ പണ്ഡിതവാദോ ഥിരവാദോ ഞായവാദോ ഹേതുവാദോ ലക്ഖണവാദോ കാരണവാദോ ഠാനവാദോ സകായ ലദ്ധിയാതി – സയമത്തനാ സോ കുസലാവദാനോ.

    Sayamattanā so kusalāvadānoti. Sayameva attānaṃ kusalavādo paṇḍitavādo thiravādo ñāyavādo hetuvādo lakkhaṇavādo kāraṇavādo ṭhānavādo sakāya laddhiyāti – sayamattanā so kusalāvadāno.

    അഞ്ഞം വിമാനേതി തദേവ പാവാതി. ന സമ്മാനേതീതിപി അഞ്ഞം വിമാനേതി. അഥ വാ ദോമനസ്സം ജനേതീതിപി അഞ്ഞം വിമാനേതി. തദേവ പാവാതി തദേവ തം ദിട്ഠിഗതം പാവദതി ‘‘ഇതിപായം പുഗ്ഗലോ മിച്ഛാദിട്ഠികോ വിപരീതദസ്സനോ’’തി – അഞ്ഞം വിമാനേതി തദേവ പാവദ.

    Aññaṃvimāneti tadeva pāvāti. Na sammānetītipi aññaṃ vimāneti. Atha vā domanassaṃ janetītipi aññaṃ vimāneti. Tadeva pāvāti tadeva taṃ diṭṭhigataṃ pāvadati ‘‘itipāyaṃ puggalo micchādiṭṭhiko viparītadassano’’ti – aññaṃ vimāneti tadeva pāvada.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘യേനേവ ബാലോതി പരം ദഹാതി, തേനാതുമാനം കുസലോതി ചാഹ;

    ‘‘Yeneva bāloti paraṃ dahāti, tenātumānaṃ kusaloti cāha;

    സയമത്തനാ സോ കുസലാവദാനോ, അഞ്ഞം വിമാനേതി തദേവ പാവാ’’തി.

    Sayamattanā so kusalāvadāno, aññaṃ vimāneti tadeva pāvā’’ti.

    ൧൨൪.

    124.

    അതിസാരദിട്ഠിയാ സോ സമത്തോ, മാനേന മത്തോ പരിപുണ്ണമാനീ;

    Atisāradiṭṭhiyāso samatto, mānena matto paripuṇṇamānī;

    സയമേവ സാമം മനസാഭിസിത്തോ, ദിട്ഠീ ഹി സാ തസ്സ തഥാ സമത്താ.

    Sayameva sāmaṃ manasābhisitto, diṭṭhī hi sā tassa tathā samattā.

    അതിസാരദിട്ഠിയാ സോ സമത്തോതി. അതിസാരദിട്ഠിയോ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. കിംകാരണാ അതിസാരദിട്ഠിയോ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി? സബ്ബാ താ ദിട്ഠിയോ കാരണാതിക്കന്താ ലക്ഖണാതിക്കന്താ ഠാനാതിക്കന്താ, തംകാരണാ അതിസാരദിട്ഠിയോ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. സബ്ബാപി ദിട്ഠിയോ അതിസാരദിട്ഠിയോ 25. കിംകാരണാ സബ്ബാപി ദിട്ഠിയോ വുച്ചന്തി അതിസാരദിട്ഠിയോ? തേ 26 അഞ്ഞമഞ്ഞം അതിക്കമിത്വാ സമതിക്കമിത്വാ വീതിവത്തിത്വാ ദിട്ഠിഗതാനി ജനേന്തി സഞ്ജനേന്തി നിബ്ബത്തേന്തി അഭിനിബ്ബത്തേന്തി, തംകാരണാ സബ്ബാപി ദിട്ഠിയോ വുച്ചന്തി അതിസാരദിട്ഠിയോ. അതിസാരദിട്ഠിയാ സോ സമത്തോതി. അതിസാരദിട്ഠിയാ സമത്തോ പരിപുണ്ണോ അനോമോതി – അതിസാരദിട്ഠിയാ സോ സമത്തോ.

    Atisāradiṭṭhiyā so samattoti. Atisāradiṭṭhiyo vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Kiṃkāraṇā atisāradiṭṭhiyo vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni? Sabbā tā diṭṭhiyo kāraṇātikkantā lakkhaṇātikkantā ṭhānātikkantā, taṃkāraṇā atisāradiṭṭhiyo vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Sabbāpi diṭṭhiyo atisāradiṭṭhiyo 27. Kiṃkāraṇā sabbāpi diṭṭhiyo vuccanti atisāradiṭṭhiyo? Te 28 aññamaññaṃ atikkamitvā samatikkamitvā vītivattitvā diṭṭhigatāni janenti sañjanenti nibbattenti abhinibbattenti, taṃkāraṇā sabbāpi diṭṭhiyo vuccanti atisāradiṭṭhiyo. Atisāradiṭṭhiyā so samattoti. Atisāradiṭṭhiyā samatto paripuṇṇo anomoti – atisāradiṭṭhiyā so samatto.

    മാനേന മത്തോ പരിപുണ്ണമാനീതി. സകായ ദിട്ഠിയാ ദിട്ഠിമാനേന മത്തോ പമത്തോ ഉമ്മത്തോ അതിമത്തോതി – മാനേന മത്തോ. പരിപുണ്ണമാനീതി പരിപുണ്ണമാനീ സമത്തമാനീ അനോമമാനീതി – മാനേന മത്തോ പരിപുണ്ണമാനീ.

    Mānena matto paripuṇṇamānīti. Sakāya diṭṭhiyā diṭṭhimānena matto pamatto ummatto atimattoti – mānena matto. Paripuṇṇamānīti paripuṇṇamānī samattamānī anomamānīti – mānena matto paripuṇṇamānī.

    സയമേവ സാമം മനസാഭിസിത്തോതി. സയമേവ അത്താനം ചിത്തേന അഭിസിഞ്ചതി ‘‘അഹമസ്മി കുസലോ പണ്ഡിതോ പഞ്ഞവാ ബുദ്ധിമാ ഞാണീ വിഭാവീ മേധാവീ’’തി – സയമേവ സാമം മനസാഭിസിത്തോ.

    Sayameva sāmaṃ manasābhisittoti. Sayameva attānaṃ cittena abhisiñcati ‘‘ahamasmi kusalo paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvī’’ti – sayameva sāmaṃ manasābhisitto.

    ദിട്ഠീ ഹി സാ തസ്സ തഥാ സമത്താതി. തസ്സ സാ ദിട്ഠി തഥാ സമത്താ സമാദിന്നാ ഗഹിതാ പരാമട്ഠാ അഭിനിവിട്ഠാ അജ്ഝോസിതാ അധിമുത്താതി – ദിട്ഠീ ഹി സാ തസ്സ തഥാ സമത്താ.

    Diṭṭhī hi sā tassa tathā samattāti. Tassa sā diṭṭhi tathā samattā samādinnā gahitā parāmaṭṭhā abhiniviṭṭhā ajjhositā adhimuttāti – diṭṭhī hi sā tassa tathā samattā.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘അതിസാരദിട്ഠിയാ സോ സമത്തോ, മാനേന മത്തോ പരിപുണ്ണമാനീ;

    ‘‘Atisāradiṭṭhiyā so samatto, mānena matto paripuṇṇamānī;

    സയമേവ സാമം മനസാഭിസിത്തോ, ദിട്ഠീ ഹി സാ തസ്സ തഥാ സമത്താ’’തി.

    Sayameva sāmaṃ manasābhisitto, diṭṭhī hi sā tassa tathā samattā’’ti.

    ൧൨൫.

    125.

    പരസ്സ ചേ ഹി വചസാ നിഹീനോ, തുമോ സഹാ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ;

    Parassace hi vacasā nihīno, tumo sahā hoti nihīnapañño;

    അഥ ചേ സയം വേദഗൂ ഹോതി ധീരോ, ന കോചി ബാലോ സമണേസു അത്ഥി.

    Athace sayaṃ vedagū hoti dhīro, na koci bālo samaṇesu atthi.

    പരസ്സ ചേ ഹി വചസാ നിഹീനോതി പരസ്സ ചേ വാചായ വചനേന നിന്ദിതകാരണാ ഗരഹിതകാരണാ ഉപവദിതകാരണാ പരോ ബാലോ ഹോതി ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോതി – പരസ്സ ചേ ഹി വചസാ നിഹീനോ. തുമോ സഹാ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോതി. സോപി തേനേവ സഹാ ഹോതി ഹീനപഞ്ഞോ നിഹീനപഞ്ഞോ ഓമകപഞ്ഞോ ലാമകപഞ്ഞോ ഛതുക്കപഞ്ഞോ പരിത്തപഞ്ഞോതി – തുമോ സഹാ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ.

    Parassace hi vacasā nihīnoti parassa ce vācāya vacanena ninditakāraṇā garahitakāraṇā upavaditakāraṇā paro bālo hoti hīno nihīno omako lāmako chatukko parittoti – parassa ce hi vacasā nihīno. Tumo sahā hoti nihīnapaññoti. Sopi teneva sahā hoti hīnapañño nihīnapañño omakapañño lāmakapañño chatukkapañño parittapaññoti – tumo sahā hoti nihīnapañño.

    അഥ ചേ സയം വേദഗൂ ഹോതി ധീരോതി അഥ ചേ സയം വേദഗൂ ഹോതി ധീരോ പണ്ഡിതോ പഞ്ഞവാ ബുദ്ധിമാ ഞാണീ വിഭാവീ മേധാവീതി – അഥ ചേ സയം വേദഗൂ ഹോതി ധീരോ.

    Atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīroti atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīro paṇḍito paññavā buddhimā ñāṇī vibhāvī medhāvīti – atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīro.

    ന കോചി ബാലോ സമണേസു അത്ഥീതി. സമണേസു ന കോചി ബാലോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോ അത്ഥി, സബ്ബേവ സേട്ഠപഞ്ഞാ 29 വിസിട്ഠപഞ്ഞാ പാമോക്ഖപഞ്ഞാ ഉത്തമപഞ്ഞാ പവരപഞ്ഞാതി – ന കോചി ബാലോ സമണേസു അത്ഥി.

    Na koci bālo samaṇesu atthīti. Samaṇesu na koci bālo hīno nihīno omako lāmako chatukko paritto atthi, sabbeva seṭṭhapaññā 30 visiṭṭhapaññā pāmokkhapaññā uttamapaññā pavarapaññāti – na koci bālo samaṇesu atthi.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘പരസ്സ ചേ ഹി വചസാ നിഹീനോ, തുമോ സഹാ ഹോതി നിഹീനപഞ്ഞോ;

    ‘‘Parassa ce hi vacasā nihīno, tumo sahā hoti nihīnapañño;

    അഥ ചേ സയം വേദഗൂ ഹോതി ധീരോ, ന കോചി ബാലോ സമണേസു അത്ഥീ’’തി.

    Atha ce sayaṃ vedagū hoti dhīro, na koci bālo samaṇesu atthī’’ti.

    ൧൨൬.

    126.

    അഞ്ഞം ഇതോ യാഭിവദന്തി ധമ്മം, അപരദ്ധാ സുദ്ധിമകേവലീ തേ;

    Aññaṃito yābhivadanti dhammaṃ, aparaddhā suddhimakevalī te;

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ വദന്തി, സന്ദിട്ഠിരാഗേന ഹി തേഭിരത്താ.

    Evampi titthyā puthuso vadanti, sandiṭṭhirāgena hi tebhirattā.

    അഞ്ഞം ഇതോ യാഭിവദന്തി ധമ്മം, അപരദ്ധാ സുദ്ധിമകേവലീ തേതി. ഇതോ അഞ്ഞം ധമ്മം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം യേ അഭിവദന്തി, തേ സുദ്ധിമഗ്ഗം വിസുദ്ധിമഗ്ഗം പരിസുദ്ധിമഗ്ഗം വോദാതമഗ്ഗം പരിയോദാതമഗ്ഗം വിരദ്ധാ അപരദ്ധാ ഖലിതാ ഗലിതാ അഞ്ഞായ അപരദ്ധാ അകേവലീ തേ, അസമത്താ തേ, അപരിപുണ്ണാ തേ, ഹീനാ നിഹീനാ ഓമകാ ലാമകാ ഛതുക്കാ പരിത്താതി – അഞ്ഞം ഇതോ യാഭിവദന്തി ധമ്മം, അപരദ്ധാ സുദ്ധിമകേവലീ തേ.

    Aññaṃ ito yābhivadanti dhammaṃ, aparaddhā suddhimakevalī teti. Ito aññaṃ dhammaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ ye abhivadanti, te suddhimaggaṃ visuddhimaggaṃ parisuddhimaggaṃ vodātamaggaṃ pariyodātamaggaṃ viraddhā aparaddhā khalitā galitā aññāya aparaddhā akevalī te, asamattā te, aparipuṇṇā te, hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā parittāti – aññaṃ ito yābhivadanti dhammaṃ, aparaddhā suddhimakevalī te.

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ വദന്തീതി. തിത്ഥം വുച്ചതി ദിട്ഠിഗതം. തിത്ഥിയാ വുച്ചന്തി ദിട്ഠിഗതികാ. പുഥുദിട്ഠിയാ പുഥുദിട്ഠിഗതാനി വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ വദന്തി.

    Evampi titthyā puthuso vadantīti. Titthaṃ vuccati diṭṭhigataṃ. Titthiyā vuccanti diṭṭhigatikā. Puthudiṭṭhiyā puthudiṭṭhigatāni vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – evampi titthyā puthuso vadanti.

    സന്ദിട്ഠിരാഗേന ഹി തേഭിരത്താതി. സകായ ദിട്ഠിയാ ദിട്ഠിരാഗേന രത്താ അഭിരത്താതി – സന്ദിട്ഠിരാഗേന ഹി തേഭിരത്താ.

    Sandiṭṭhirāgena hi tebhirattāti. Sakāya diṭṭhiyā diṭṭhirāgena rattā abhirattāti – sandiṭṭhirāgena hi tebhirattā.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘അഞ്ഞം ഇതോ യാഭിവദന്തി ധമ്മം, അപരദ്ധാ സുദ്ധിമകേവലീ തേ;

    ‘‘Aññaṃ ito yābhivadanti dhammaṃ, aparaddhā suddhimakevalī te;

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ വദന്തി, സന്ദിട്ഠിരാഗേന ഹി തേഭിരത്താ’’തി.

    Evampi titthyā puthuso vadanti, sandiṭṭhirāgena hi tebhirattā’’ti.

    ൧൨൭.

    127.

    ഇധേവ സുദ്ധിം ഇതി വാദയന്തി, നാഞ്ഞേസു ധമ്മേസു വിസുദ്ധിമാഹു;

    Idheva suddhiṃ iti vādayanti, nāññesu dhammesu visuddhimāhu;

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ നിവിട്ഠാ, സകായനേ തത്ഥ ദള്ഹം വദാനാ.

    Evampi titthyā puthuso niviṭṭhā, sakāyane tattha daḷhaṃ vadānā.

    ഇധേവ സുദ്ധിം ഇതി വാദയന്തീതി. ഇധ സുദ്ധിം വിസുദ്ധിം പരിസുദ്ധിം, മുത്തിം വിമുത്തിം പരിമുത്തിം വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘സസ്സതോ ലോകോ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി ഇധ സുദ്ധിം വിസുദ്ധിം പരിസുദ്ധിം, മുത്തിം വിമുത്തിം പരിമുത്തിം വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തി. ‘‘അസസ്സതോ ലോകോ…പേ॰… നേവ ഹോതി ന ന ഹോതി തഥാഗതോ പരം മരണാ, ഇദമേവ സച്ചം മോഘമഞ്ഞ’’ന്തി ഇധ സുദ്ധിം വിസുദ്ധിം പരിസുദ്ധിം മുത്തിം വിമുത്തിം പരിമുത്തിം വദന്തി കഥേന്തി ഭണന്തി ദീപയന്തി വോഹരന്തീതി – ഇധേവ സുദ്ധിം ഇതി വാദയന്തി.

    Idheva suddhiṃ iti vādayantīti. Idha suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ, muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Sassato loko, idameva saccaṃ moghamañña’’nti idha suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ, muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharanti. ‘‘Asassato loko…pe… neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā, idameva saccaṃ moghamañña’’nti idha suddhiṃ visuddhiṃ parisuddhiṃ muttiṃ vimuttiṃ parimuttiṃ vadanti kathenti bhaṇanti dīpayanti voharantīti – idheva suddhiṃ iti vādayanti.

    നാഞ്ഞേസു ധമ്മേസു വിസുദ്ധിമാഹൂതി. അത്തനോ സത്ഥാരം ധമ്മക്ഖാനം ഗണം ദിട്ഠിം പടിപദം മഗ്ഗം ഠപേത്വാ സബ്ബേ പരവാദേ ഖിപന്തി ഉക്ഖിപന്തി പരിക്ഖിപന്തി. ‘‘സോ സത്ഥാ ന സബ്ബഞ്ഞൂ, ധമ്മോ ന സ്വാക്ഖാതോ, ഗണോ ന സുപ്പടിപന്നോ, ദിട്ഠി ന ഭദ്ദികാ, പടിപദാ ന സുപഞ്ഞത്താ, മഗ്ഗോ ന നിയ്യാനികോ, നത്ഥേത്ഥ സുദ്ധി വാ വിസുദ്ധി വാ പരിസുദ്ധി വാ, മുത്തി വാ വിമുത്തി വാ പരിമുത്തി വാ, നത്ഥേത്ഥ സുജ്ഝന്തി വാ വിസുജ്ഝന്തി വാ പരിസുജ്ഝന്തി വാ, മുച്ചന്തി വാ വിമുച്ചന്തി വാ പരിമുച്ചന്തി വാ ഹീനാ നിഹീനാ ഓമകാ ലാമകാ ഛതുക്കാ പരിത്താ’’തി, ഏവമാഹംസു ഏവം കഥേന്തി ഏവം ഭണന്തി ഏവം ദീപയന്തി ഏവം വോഹരന്തീതി – നാഞ്ഞേസു ധമ്മേസു വിസുദ്ധിമാഹു.

    Nāññesu dhammesu visuddhimāhūti. Attano satthāraṃ dhammakkhānaṃ gaṇaṃ diṭṭhiṃ paṭipadaṃ maggaṃ ṭhapetvā sabbe paravāde khipanti ukkhipanti parikkhipanti. ‘‘So satthā na sabbaññū, dhammo na svākkhāto, gaṇo na suppaṭipanno, diṭṭhi na bhaddikā, paṭipadā na supaññattā, maggo na niyyāniko, natthettha suddhi vā visuddhi vā parisuddhi vā, mutti vā vimutti vā parimutti vā, natthettha sujjhanti vā visujjhanti vā parisujjhanti vā, muccanti vā vimuccanti vā parimuccanti vā hīnā nihīnā omakā lāmakā chatukkā parittā’’ti, evamāhaṃsu evaṃ kathenti evaṃ bhaṇanti evaṃ dīpayanti evaṃ voharantīti – nāññesu dhammesu visuddhimāhu.

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ നിവിട്ഠാതി. തിത്ഥം വുച്ചതി ദിട്ഠിഗതം. തിത്ഥിയാ വുച്ചന്തി ദിട്ഠിഗതികാ. പുഥുദിട്ഠിയാ 31 പുഥുദിട്ഠിഗതേസു നിവിട്ഠാ പതിട്ഠിതാ അല്ലീനാ ഉപഗതാ അജ്ഝോസിതാ അധിമുത്താതി – ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ നിവിട്ഠാ.

    Evampi titthyā puthuso niviṭṭhāti. Titthaṃ vuccati diṭṭhigataṃ. Titthiyā vuccanti diṭṭhigatikā. Puthudiṭṭhiyā 32 puthudiṭṭhigatesu niviṭṭhā patiṭṭhitā allīnā upagatā ajjhositā adhimuttāti – evampi titthyā puthuso niviṭṭhā.

    സകായനേ തത്ഥ ദള്ഹം വദാനാതി. ധമ്മോ സകായനം, ദിട്ഠി സകായനം, പടിപദാ സകായനം, മഗ്ഗോ സകായനം, സകായനേ ദള്ഹവാദാ ഥിരവാദാ ബലികവാദാ അവട്ഠിതവാദാതി – സകായനേ തത്ഥ ദള്ഹം വദാനാ.

    Sakāyane tattha daḷhaṃ vadānāti. Dhammo sakāyanaṃ, diṭṭhi sakāyanaṃ, paṭipadā sakāyanaṃ, maggo sakāyanaṃ, sakāyane daḷhavādā thiravādā balikavādā avaṭṭhitavādāti – sakāyane tattha daḷhaṃ vadānā.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘ഇധേവ സുദ്ധിം ഇതി വാദയന്തി, നാഞ്ഞേസു ധമ്മേസു വിസുദ്ധിമാഹു;

    ‘‘Idheva suddhiṃ iti vādayanti, nāññesu dhammesu visuddhimāhu;

    ഏവമ്പി തിത്ഥ്യാ പുഥുസോ നിവിട്ഠാ, സകായനേ തത്ഥ ദള്ഹം വദാനാ’’തി.

    Evampi titthyā puthuso niviṭṭhā, sakāyane tattha daḷhaṃ vadānā’’ti.

    ൧൨൮.

    128.

    സകായനേ വാപി ദള്ഹം വദാനോ, കമേത്ഥ 33 ബാലോതി പരം ദഹേയ്യ;

    Sakāyane vāpi daḷhaṃ vadāno, kamettha34bāloti paraṃ daheyya;

    സയംവ 35 സോ മേധഗമാവഹേയ്യ, പരം വദം ബാലമസുദ്ധിധമ്മം.

    Sayaṃva36so medhagamāvaheyya, paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhammaṃ.

    സകായനേ വാപി ദള്ഹം വദാനോതി. ധമ്മോ സകായനം, ദിട്ഠി സകായനം, പടിപദാ സകായനം, മഗ്ഗോ സകായനം, സകായനേ ദള്ഹവാദോ ഥിരവാദോ ബലികവാദോ അവട്ഠിതവാദോതി – സകായനേ വാപി ദള്ഹം വദാനോ.

    Sakāyanevāpi daḷhaṃ vadānoti. Dhammo sakāyanaṃ, diṭṭhi sakāyanaṃ, paṭipadā sakāyanaṃ, maggo sakāyanaṃ, sakāyane daḷhavādo thiravādo balikavādo avaṭṭhitavādoti – sakāyane vāpi daḷhaṃ vadāno.

    കമേത്ഥ ബാലോതി പരം ദഹേയ്യാതി. ഏത്ഥാതി സകായ ദിട്ഠിയാ സകായ ഖന്തിയാ സകായ രുചിയാ സകായ ലദ്ധിയാ പരം ബാലതോ ഹീനതോ നിഹീനതോ ഓമകതോ ലാമകതോ ഛതുക്കതോ പരിത്തതോ കം ദഹേയ്യ കം പസ്സേയ്യ കം ദക്ഖേയ്യ കം ഓലോകേയ്യ കം നിജ്ഝായേയ്യ കം ഉപപരിക്ഖേയ്യാതി – കമേത്ഥ ബാലോതി പരം ദഹേയ്യ.

    Kametthabāloti paraṃ daheyyāti. Etthāti sakāya diṭṭhiyā sakāya khantiyā sakāya ruciyā sakāya laddhiyā paraṃ bālato hīnato nihīnato omakato lāmakato chatukkato parittato kaṃ daheyya kaṃ passeyya kaṃ dakkheyya kaṃ olokeyya kaṃ nijjhāyeyya kaṃ upaparikkheyyāti – kamettha bāloti paraṃ daheyya.

    സയംവ സോ മേധഗമാവഹേയ്യ, പരം വദം ബാലമസുദ്ധിധമ്മന്തി. പരോ ബാലോ ഹീനോ നിഹീനോ ഓമകോ ലാമകോ ഛതുക്കോ പരിത്തോ അസുദ്ധിധമ്മോ അവിസുദ്ധിധമ്മോ അപരിസുദ്ധിധമ്മോ അവോദാതധമ്മോതി – ഏവം വദന്തോ ഏവം കഥേന്തോ ഏവം ഭണന്തോ ഏവം ദീപയന്തോ ഏവം വോഹരന്തോ സയമേവ കലഹം ഭണ്ഡനം വിഗ്ഗഹം വിവാദം മേധഗം ആവഹേയ്യ സമാവഹേയ്യ ആഹരേയ്യ സമാഹരേയ്യ ആകഡ്ഢേയ്യ സമാകഡ്ഢേയ്യ ഗണ്ഹേയ്യ പരാമസേയ്യ അഭിനിവിസേയ്യാതി – സയംവ സോ മേധഗമാവഹേയ്യ പരം വദം ബാലമസുദ്ധിധമ്മം.

    Sayaṃvaso medhagamāvaheyya, paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhammanti. Paro bālo hīno nihīno omako lāmako chatukko paritto asuddhidhammo avisuddhidhammo aparisuddhidhammo avodātadhammoti – evaṃ vadanto evaṃ kathento evaṃ bhaṇanto evaṃ dīpayanto evaṃ voharanto sayameva kalahaṃ bhaṇḍanaṃ viggahaṃ vivādaṃ medhagaṃ āvaheyya samāvaheyya āhareyya samāhareyya ākaḍḍheyya samākaḍḍheyya gaṇheyya parāmaseyya abhiniviseyyāti – sayaṃva so medhagamāvaheyya paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhammaṃ.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘സകായനേ വാപി ദള്ഹം വദാനോ, കമേത്ഥ ബാലോതി പരം ദഹേയ്യ;

    ‘‘Sakāyane vāpi daḷhaṃ vadāno, kamettha bāloti paraṃ daheyya;

    സയംവ സോ മേധഗമാവഹേയ്യ, പരം വദം ബാലമസുദ്ധിധമ്മ’’ന്തി.

    Sayaṃva so medhagamāvaheyya, paraṃ vadaṃ bālamasuddhidhamma’’nti.

    ൧൨൯.

    129.

    വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ സയം പമായ, ഉദ്ധംസ 37 ലോകസ്മിം വിവാദമേതി;

    Vinicchaye ṭhatvā sayaṃ pamāya, uddhaṃsa38lokasmiṃ vivādameti;

    ഹിത്വാന സബ്ബാനി വിനിച്ഛയാനി, ന മേധഗം കുബ്ബതി ജന്തു ലോകേ.

    Hitvāna sabbāni vinicchayāni, na medhagaṃ kubbati jantu loke.

    വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ സയം പമായാതി. വിനിച്ഛയാ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. വിനിച്ഛയദിട്ഠിയാ ഠത്വാ പതിട്ഠഹിത്വാ ഗണ്ഹിത്വാ പരാമസിത്വാ അഭിനിവിസിത്വാ വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ. സയം പമായാതി സയം പമായ പമിനിത്വാ. ‘‘അയം സത്ഥാ സബ്ബഞ്ഞൂ’’തി സയം പമായ പമിനിത്വാ, ‘‘അയം ധമ്മോ സ്വാക്ഖാതോ… അയം ഗണോ സുപ്പടിപന്നോ… അയം ദിട്ഠി ഭദ്ദികാ… അയം പടിപദാ സുപഞ്ഞത്താ… അയം മഗ്ഗോ നിയ്യാനികോ’’തി സയം പമായ പമിനിത്വാതി – വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ സയം പമായ.

    Vinicchayeṭhatvā sayaṃ pamāyāti. Vinicchayā vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Vinicchayadiṭṭhiyā ṭhatvā patiṭṭhahitvā gaṇhitvā parāmasitvā abhinivisitvā vinicchaye ṭhatvā. Sayaṃ pamāyāti sayaṃ pamāya paminitvā. ‘‘Ayaṃ satthā sabbaññū’’ti sayaṃ pamāya paminitvā, ‘‘ayaṃ dhammo svākkhāto… ayaṃ gaṇo suppaṭipanno… ayaṃ diṭṭhi bhaddikā… ayaṃ paṭipadā supaññattā… ayaṃ maggo niyyāniko’’ti sayaṃ pamāya paminitvāti – vinicchaye ṭhatvā sayaṃ pamāya.

    ഉദ്ധംസ ലോകസ്മിം വിവാദമേതീതി. ഉദ്ധംസോ വുച്ചതി അനാഗതം. അത്തനോ വാദം ഉദ്ധം ഠപേത്വാ സയമേവ കലഹം ഭണ്ഡനം വിഗ്ഗഹം വിവാദം മേധഗം ഏതി ഉപേതി ഉപഗച്ഛതി ഗണ്ഹാതി പരാമസതി അഭിനിവിസതീതി. ഏവമ്പി ഉദ്ധംസ ലോകസ്മിം വിവാദമേതി. അഥ വാ അഞ്ഞേന ഉദ്ധം വാദേന സദ്ധിം കലഹം കരോതി ഭണ്ഡനം കരോതി വിഗ്ഗഹം കരോതി വിവാദം കരോതി മേധഗം കരോതി – ‘‘ന ത്വം ഇമം ധമ്മവിനയം ആജാനാസി…പേ॰… നിബ്ബേഠേഹി വാ സചേ പഹോസീ’’തി. ഏവമ്പി ഉദ്ധംസ ലോകസ്മിം വിവാദമേതി.

    Uddhaṃsa lokasmiṃ vivādametīti. Uddhaṃso vuccati anāgataṃ. Attano vādaṃ uddhaṃ ṭhapetvā sayameva kalahaṃ bhaṇḍanaṃ viggahaṃ vivādaṃ medhagaṃ eti upeti upagacchati gaṇhāti parāmasati abhinivisatīti. Evampi uddhaṃsa lokasmiṃ vivādameti. Atha vā aññena uddhaṃ vādena saddhiṃ kalahaṃ karoti bhaṇḍanaṃ karoti viggahaṃ karoti vivādaṃ karoti medhagaṃ karoti – ‘‘na tvaṃ imaṃ dhammavinayaṃ ājānāsi…pe… nibbeṭhehi vā sace pahosī’’ti. Evampi uddhaṃsa lokasmiṃ vivādameti.

    ഹിത്വാന സബ്ബാനി വിനിച്ഛയാനീതി. വിനിച്ഛയാ വുച്ചന്തി ദ്വാസട്ഠി ദിട്ഠിഗതാനി. ദിട്ഠിവിനിച്ഛയാ സബ്ബേ വിനിച്ഛയേ 39 ഹിത്വാ ചജിത്വാ പരിച്ചജിത്വാ ജഹിത്വാ പജഹിത്വാ വിനോദേത്വാ ബ്യന്തിം കരിത്വാ അനഭാവം ഗമേത്വാതി – ഹിത്വാന സബ്ബാനി വിനിച്ഛയാനി.

    Hitvānasabbāni vinicchayānīti. Vinicchayā vuccanti dvāsaṭṭhi diṭṭhigatāni. Diṭṭhivinicchayā sabbe vinicchaye 40 hitvā cajitvā pariccajitvā jahitvā pajahitvā vinodetvā byantiṃ karitvā anabhāvaṃ gametvāti – hitvāna sabbāni vinicchayāni.

    ന മേധഗം കുബ്ബതി ജന്തു ലോകേതി. ന കലഹം കരോതി, ന ഭണ്ഡനം കരോതി, ന വിഗ്ഗഹം കരോതി, ന വിവാദം കരോതി, ന മേധഗം കരോതി. വുത്തഞ്ഹേതം ഭഗവതാ – ‘‘ഏവം വിമുത്തചിത്തോ ഖോ, അഗ്ഗിവേസ്സന, ഭിക്ഖു ന കേനചി സംവദതി, ന കേനചി വിവദതി, യഞ്ച ലോകേ വുത്തം തേന ച വോഹരതി അപരാമസ’’ന്തി. ജന്തൂതി സത്തോ നരോ മാനവോ പോസോ പുഗ്ഗലോ ജീവോ ജാഗു ജന്തു ഇന്ദഗു മനുജോ. ലോകേതി അപായലോകേ…പേ॰… ആയതനലോകേതി – ന മേധഗം കുബ്ബതി ജന്തു ലോകേതി.

    Na medhagaṃ kubbati jantu loketi. Na kalahaṃ karoti, na bhaṇḍanaṃ karoti, na viggahaṃ karoti, na vivādaṃ karoti, na medhagaṃ karoti. Vuttañhetaṃ bhagavatā – ‘‘evaṃ vimuttacitto kho, aggivessana, bhikkhu na kenaci saṃvadati, na kenaci vivadati, yañca loke vuttaṃ tena ca voharati aparāmasa’’nti. Jantūti satto naro mānavo poso puggalo jīvo jāgu jantu indagu manujo. Loketi apāyaloke…pe… āyatanaloketi – na medhagaṃ kubbati jantu loketi.

    തേനാഹ ഭഗവാ –

    Tenāha bhagavā –

    ‘‘വിനിച്ഛയേ ഠത്വാ സയം പമായ, ഉദ്ധംസ ലോകസ്മിം വിവാദമേതി;

    ‘‘Vinicchaye ṭhatvā sayaṃ pamāya, uddhaṃsa lokasmiṃ vivādameti;

    ഹിത്വാന സബ്ബാനി വിനിച്ഛയാനി, ന മേധഗം കുബ്ബതി ജന്തു ലോകേ’’തി.

    Hitvāna sabbāni vinicchayāni, na medhagaṃ kubbati jantu loke’’ti.

    ചൂളവിയൂഹസുത്തനിദ്ദേസോ ദ്വാദസമോ.

    Cūḷaviyūhasuttaniddeso dvādasamo.







    Footnotes:
    1. ഏവം പജാനാതി (സീ॰)
    2. evaṃ pajānāti (sī.)
    3. പുഥും (സീ॰)
    4. puthuṃ (sī.)
    5. ഇദം (സീ॰ ക॰)
    6. idaṃ (sī. ka.)
    7. ചേവനവേവദാതാ (സീ॰), ചേ പന വിവദാതാ (സ്യാ॰)
    8. cevanavevadātā (sī.), ce pana vivadātā (syā.)
    9. തഥിവന്തി (സ്യാ॰)
    10. tathivanti (syā.)
    11. ബാലതോ (സീ॰ ക॰) ഏവമഞ്ഞേസു ഛപ്പദേസുപി തോപച്ചയന്തവസേന
    12. bālato (sī. ka.) evamaññesu chappadesupi topaccayantavasena
    13. അഞ്ഞേ (സീ॰ ക॰)
    14. aññe (sī. ka.)
    15. അഞ്ഞോഞ്ഞേ (ക॰)
    16. aññoññe (ka.)
    17. പജാനം (സീ॰ ക॰), പജാ (സ്യാ॰)
    18. ബ്യന്തീകരേയ്യും (സീ॰ സ്യാ॰)
    19. pajānaṃ (sī. ka.), pajā (syā.)
    20. byantīkareyyuṃ (sī. syā.)
    21. നാനാനി (ക॰)
    22. nānāni (ka.)
    23. ഏതേസു (സീ॰)
    24. etesu (sī.)
    25. സബ്ബേപി തിത്ഥിയാ അതിസാരദിട്ഠിയാ (സ്യാ॰)
    26. താ (ക॰)
    27. sabbepi titthiyā atisāradiṭṭhiyā (syā.)
    28. tā (ka.)
    29. അഗ്ഗപഞ്ഞാ സേട്ഠപഞ്ഞാ (സ്യാ॰)
    30. aggapaññā seṭṭhapaññā (syā.)
    31. പുഥുതിത്ഥിയാ (സീ॰ ക॰) പുരിമഗാഥായ പാഠഭേദോ നത്ഥി
    32. puthutitthiyā (sī. ka.) purimagāthāya pāṭhabhedo natthi
    33. കം തത്ഥ (സീ॰ ക॰)
    34. kaṃ tattha (sī. ka.)
    35. സയമേവ (സ്യാ॰)
    36. sayameva (syā.)
    37. ഉദ്ധം സോ (സ്യാ॰)
    38. uddhaṃ so (syā.)
    39. സബ്ബാ വിനിച്ഛിതദിട്ഠിയോ (സ്യാ॰), സബ്ബാ വിനിച്ഛയദിട്ഠിയോ (ക॰)
    40. sabbā vinicchitadiṭṭhiyo (syā.), sabbā vinicchayadiṭṭhiyo (ka.)



    Related texts:



    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ഖുദ്ദകനികായ (അട്ഠകഥാ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / മഹാനിദ്ദേസ-അട്ഠകഥാ • Mahāniddesa-aṭṭhakathā / ൧൨. ചൂളബ്യൂഹസുത്തനിദ്ദേസവണ്ണനാ • 12. Cūḷabyūhasuttaniddesavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact