Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi |
၅. စုန္ဒသုတ္တံ
5. Cundasuttaṃ
၇၅. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ပာဝာ တဒဝသရိ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ ပာဝာယံ ဝိဟရတိ စုန္ဒသ္သ ကမ္မာရပုတ္တသ္သ အမ္ဗဝနေ။
75. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena pāvā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane.
အသ္သောသိ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော – ‘‘ဘဂဝာ ကိရ မလ္လေသု စာရိကံ စရမာနော မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ပာဝံ အနုပ္ပတ္တော ပာဝာယံ ဝိဟရတိ မယ္ဟံ အမ္ဗဝနေ’’တိ။ အထ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော စုန္ဒံ ကမ္မာရပုတ္တံ ဘဂဝာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေသိ သမာဒပေသိ သမုတ္တေဇေသိ သမ္ပဟံသေသိ။ အထ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော ဘဂဝတာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သိတော သမာဒပိတော သမုတ္တေဇိတော သမ္ပဟံသိတော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အဓိဝာသေတု မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ သ္ဝာတနာယ ဘတ္တံ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေနာ’’တိ။ အဓိဝာသေသိ ဘဂဝာ တုဏ္ဟီဘာဝေန။
Assosi kho cundo kammāraputto – ‘‘bhagavā kira mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ pāvaṃ anuppatto pāvāyaṃ viharati mayhaṃ ambavane’’ti. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho cundo kammāraputto bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me, bhante, bhagavā svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena.
အထ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော ဘဂဝတော အဓိဝာသနံ ဝိဒိတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ပဒက္ခိဏံ ကတ္ဝာ ပက္ကာမိ။ အထ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော တသ္သာ ရတ္တိယာ အစ္စယေန သကေ နိဝေသနေ ပဏီတံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယာဒာပေတ္ဝာ ပဟူတဉ္စ သူကရမဒ္ဒဝံ ဘဂဝတော ကာလံ အာရောစာပေသိ – ‘‘ကာလော, ဘန္တေ, နိဋ္ဌိတံ ဘတ္တ’’န္တိ။
Atha kho cundo kammāraputto bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho cundo kammāraputto tassā rattiyā accayena sake nivesane paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā pahūtañca sūkaramaddavaṃ bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ ပုဗ္ဗဏ္ဟသမယံ နိဝာသေတ္ဝာ ပတ္တစီဝရမာဒာယ သဒ္ဓိံ ဘိက္ခုသင္ဃေန ယေန စုန္ဒသ္သ ကမ္မာရပုတ္တသ္သ နိဝေသနံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ပညတ္တေ အာသနေ နိသီဒိ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ စုန္ဒံ ကမ္မာရပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယံ တေ, စုန္ဒ, သူကရမဒ္ဒဝံ ပဋိယတ္တံ တေန မံ ပရိဝိသ, ယံ ပနညံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ တေန ဘိက္ခုသင္ဃံ ပရိဝိသာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယံ အဟောသိ သူကရမဒ္ဒဝံ ပဋိယတ္တံ တေန ဘဂဝန္တံ ပရိဝိသိ; ယံ ပနညံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ပဋိယတ္တံ တေန ဘိက္ခုသင္ဃံ ပရိဝိသိ။
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena cundassa kammāraputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi. Nisajja kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ tena maṃ parivisa, yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ tena bhikkhusaṅghaṃ parivisā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ paṭiyattaṃ tena bhagavantaṃ parivisi; yaṃ panaññaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ tena bhikkhusaṅghaṃ parivisi.
အထ ခော ဘဂဝာ စုန္ဒံ ကမ္မာရပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘ယံ တေ, စုန္ဒ, သူကရမဒ္ဒဝံ အဝသိဋ္ဌံ တံ သောဗ္ဘေ နိခဏာဟိ။ နာဟံ တံ, စုန္ဒ, ပသ္သာမိ သဒေဝကေ လောကေ သမာရကေ သဗ္ရဟ္မကေ သသ္သမဏဗ္ရာဟ္မဏိယာ ပဇာယ သဒေဝမနုသ္သာယ ယသ္သ တံ ပရိဘုတ္တံ သမ္မာ ပရိဏာမံ ဂစ္ဆေယ္ယ အညတ္ရ တထာဂတသ္သာ’’တိ 1။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော စုန္ဒော ကမ္မာရပုတ္တော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ ယံ အဟောသိ သူကရမဒ္ဒဝံ အဝသိဋ္ဌံ တံ သောဗ္ဘေ နိခဏိတ္ဝာ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နံ ခော စုန္ဒံ ကမ္မာရပုတ္တံ ဘဂဝာ ဓမ္မိယာ ကထာယ သန္ဒသ္သေတ္ဝာ သမာဒပေတ္ဝာ သမုတ္တေဇေတ္ဝာ သမ္ပဟံသေတ္ဝာ ဥဋ္ဌာယာသနာ ပက္ကာမိ။
Atha kho bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ āmantesi – ‘‘yaṃ te, cunda, sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ taṃ sobbhe nikhaṇāhi. Nāhaṃ taṃ, cunda, passāmi sadevake loke samārake sabrahmake sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya yassa taṃ paribhuttaṃ sammā pariṇāmaṃ gaccheyya aññatra tathāgatassā’’ti 2. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paṭissutvā yaṃ ahosi sūkaramaddavaṃ avasiṭṭhaṃ taṃ sobbhe nikhaṇitvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
အထ ခော ဘဂဝတော စုန္ဒသ္သ ကမ္မာရပုတ္တသ္သ ဘတ္တံ ဘုတ္တာဝိသ္သ ခရော အာဗာဓော ဥပ္ပဇ္ဇိ။ လောဟိတပက္ခန္ဒိကာ ပဗာဠ္ဟာ 3 ဝေဒနာ ဝတ္တန္တိ မာရဏန္တိကာ။ တတ္ရ သုဒံ ဘဂဝာ သတော သမ္ပဇာနော အဓိဝာသေသိ အဝိဟညမာနော။ အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘အာယာမာနန္ဒ, ယေန ကုသိနာရာ တေနုပသင္ကမိသ္သာမာ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပစ္စသ္သောသိ။
Atha kho bhagavato cundassa kammāraputtassa bhattaṃ bhuttāvissa kharo ābādho uppajji. Lohitapakkhandikā pabāḷhā 4 vedanā vattanti māraṇantikā. Tatra sudaṃ bhagavā sato sampajāno adhivāsesi avihaññamāno. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘āyāmānanda, yena kusinārā tenupasaṅkamissāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paccassosi.
‘‘စုန္ဒသ္သ ဘတ္တံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ၊ ကမ္မာရသ္သာတိ မေ သုတံ။
‘‘Cundassa bhattaṃ bhuñjitvā, kammārassāti me sutaṃ;
အာဗာဓံ သမ္ဖုသီ ဓီရော၊ ပဗာဠ္ဟံ မာရဏန္တိကံ။
Ābādhaṃ samphusī dhīro, pabāḷhaṃ māraṇantikaṃ.
‘‘ဘုတ္တသ္သ စ သူကရမဒ္ဒဝေန၊ ဗ္ယာဓိပ္ပဗာဠ္ဟော ဥဒပာဒိ သတ္ထုနော။
‘‘Bhuttassa ca sūkaramaddavena, byādhippabāḷho udapādi satthuno;
ဝိရိစ္စမာနော 5 ဘဂဝာ အဝောစ၊ ‘ဂစ္ဆာမဟံ ကုသိနာရံ နဂရ’’’န္တိ။
Viriccamāno 6 bhagavā avoca, ‘gacchāmahaṃ kusināraṃ nagara’’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ မဂ္ဂာ ဩက္ကမ္မ ယေန အညတရံ ရုက္ခမူလံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေဟိ; ကိလန္တောသ္မိ, အာနန္ဒ, နိသီဒိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေသိ။ နိသီဒိ ဘဂဝာ ပညတ္တေ အာသနေ။ နိသဇ္ဇ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ပာနီယံ အာဟရ; ပိပာသိတောသ္မိ, အာနန္ဒ, ပိဝိသ္သာမီ’’တိ။
Atha kho bhagavā maggā okkamma yena aññataraṃ rukkhamūlaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpehi; kilantosmi, ānanda, nisīdissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara; pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti.
ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဣဒာနိ, ဘန္တေ, ပဉ္စမတ္တာနိ သကဋသတာနိ အတိက္ကန္တာနိ။ တံ စက္ကစ္ဆိန္နံ ဥဒကံ ပရိတ္တံ လုဠိတံ အာဝိလံ သန္ဒတိ။ အယံ, ဘန္တေ, ကုကုဋ္ဌာ 7 နဒီ အဝိဒူရေ အစ္ဆောဒကာ သာတောဒကာ သီတောဒကာ သေတောဒကာ သုပတိတ္ထာ ရမဏီယာ။ ဧတ္ထ ဘဂဝာ ပာနီယဉ္စ ပိဝိသ္သတိ ဂတ္တာနိ စ သီတီကရိသ္သတီ’’တိ 8။
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idāni, bhante, pañcamattāni sakaṭasatāni atikkantāni. Taṃ cakkacchinnaṃ udakaṃ parittaṃ luḷitaṃ āvilaṃ sandati. Ayaṃ, bhante, kukuṭṭhā 9 nadī avidūre acchodakā sātodakā sītodakā setodakā supatitthā ramaṇīyā. Ettha bhagavā pānīyañca pivissati gattāni ca sītīkarissatī’’ti 10.
ဒုတိယမ္ပိ ခော။ပေ.။ တတိယမ္ပိ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, အာနန္ဒ, ပာနီယံ အာဟရ; ပိပာသိတောသ္မိ, အာနန္ဒ, ပိဝိသ္သာမီ’’တိ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ အာနန္ဒော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ ပတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ ယေန သာ နဒီ တေနုပသင္ကမိ။ အထ ခော သာ နဒီ စက္ကစ္ဆိန္နာ ပရိတ္တာ လုဠိတာ အာဝိလာ သန္ဒမာနာ အာယသ္မန္တေ အာနန္ဒေ ဥပသင္ကမန္တေ အစ္ဆာ ဝိပ္ပသန္နာ အနာဝိလာ သန္ဒတိ။
Dutiyampi kho…pe… tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, ānanda, pānīyaṃ āhara; pipāsitosmi, ānanda, pivissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā ānando bhagavato paṭissutvā pattaṃ gahetvā yena sā nadī tenupasaṅkami. Atha kho sā nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā āyasmante ānande upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandati.
အထ ခော အာယသ္မတော အာနန္ဒသ္သ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အစ္ဆရိယံ ဝတ, ဘော, အဗ္ဘုတံ ဝတ, ဘော, တထာဂတသ္သ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ! အယဉ္ဟိ သာ နဒီ စက္ကစ္ဆိန္နာ ပရိတ္တာ လုဠိတာ အာဝိလာ သန္ဒမာနာ မယိ ဥပသင္ကမန္တေ အစ္ဆာ ဝိပ္ပသန္နာ အနာဝိလာ သန္ဒတီ’’တိ!! ပတ္တေန ပာနီယံ အာဒာယ ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတသ္သ မဟိဒ္ဓိကတာ မဟာနုဘာဝတာ! အယဉ္ဟိ သာ, ဘန္တေ, နဒီ စက္ကစ္ဆိန္နာ ပရိတ္တာ လုဠိတာ အာဝိလာ သန္ဒမာနာ မယိ ဥပသင္ကမန္တေ အစ္ဆာ ဝိပ္ပသန္နာ အနာဝိလာ သန္ဒတိ!! ပိဝတု ဘဂဝာ ပာနီယံ , ပိဝတု သုဂတော ပာနီယ’’န္တိ။
Atha kho āyasmato ānandassa etadahosi – ‘‘acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi sā nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandatī’’ti!! Pattena pānīyaṃ ādāya yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa mahiddhikatā mahānubhāvatā! Ayañhi sā, bhante, nadī cakkacchinnā parittā luḷitā āvilā sandamānā mayi upasaṅkamante acchā vippasannā anāvilā sandati!! Pivatu bhagavā pānīyaṃ , pivatu sugato pānīya’’nti.
အထ ခော ဘဂဝာ ပာနီယံ အပာယိ 11။ အထ ခော ဘဂဝာ မဟတာ ဘိက္ခုသင္ဃေန သဒ္ဓိံ ယေန ကုကုဋ္ဌာ နဒီ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ကုကုဋ္ဌံ နဒိံ အဇ္ဈောဂာဟေတ္ဝာ န္ဟတ္ဝာ စ ပိဝိတ္ဝာ စ ပစ္စုတ္တရိတ္ဝာ ယေန အမ္ဗဝနံ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ အာယသ္မန္တံ စုန္ဒကံ အာမန္တေသိ – ‘‘ဣင္ဃ မေ တ္ဝံ, စုန္ဒက, စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေဟိ; ကိလန္တောသ္မိ, စုန္ဒက, နိပဇ္ဇိသ္သာမီ’’တိ ။ ‘‘ဧဝံ, ဘန္တေ’’တိ ခော အာယသ္မာ စုန္ဒကော ဘဂဝတော ပဋိသ္သုတ္ဝာ စတုဂ္ဂုဏံ သင္ဃာဋိံ ပညာပေသိ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဒက္ခိဏေန ပသ္သေန သီဟသေယ္ယံ ကပ္ပေသိ ပာဒေ ပာဒံ အစ္စာဓာယ သတော သမ္ပဇာနော ဥဋ္ဌာနသညံ မနသိ ကရိတ္ဝာ။ အာယသ္မာ ပန စုန္ဒကော တတ္ထေဝ ဘဂဝတော ပုရတော နိသီဒိ။
Atha kho bhagavā pānīyaṃ apāyi 12. Atha kho bhagavā mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena kukuṭṭhā nadī tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā kukuṭṭhaṃ nadiṃ ajjhogāhetvā nhatvā ca pivitvā ca paccuttaritvā yena ambavanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ cundakaṃ āmantesi – ‘‘iṅgha me tvaṃ, cundaka, catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpehi; kilantosmi, cundaka, nipajjissāmī’’ti . ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho āyasmā cundako bhagavato paṭissutvā catugguṇaṃ saṅghāṭiṃ paññāpesi. Atha kho bhagavā dakkhiṇena passena sīhaseyyaṃ kappesi pāde pādaṃ accādhāya sato sampajāno uṭṭhānasaññaṃ manasi karitvā. Āyasmā pana cundako tattheva bhagavato purato nisīdi.
‘‘ဂန္တ္ဝာန ဗုဒ္ဓော နဒိကံ ကုကုဋ္ဌံ၊
‘‘Gantvāna buddho nadikaṃ kukuṭṭhaṃ,
ဩဂာဟိ သတ္ထာ သုကိလန္တရူပော၊
Ogāhi satthā sukilantarūpo,
တထာဂတော အပ္ပဋိမောဓ လောကေ။
Tathāgato appaṭimodha loke.
ပုရက္ခတော ဘိက္ခုဂဏသ္သ မဇ္ဈေ။
Purakkhato bhikkhugaṇassa majjhe;
သတ္ထာ ပဝတ္တာ ဘဂဝာ ဣဓ ဓမ္မေ၊
Satthā pavattā bhagavā idha dhamme,
ဥပာဂမိ အမ္ဗဝနံ မဟေသိ။
Upāgami ambavanaṃ mahesi;
အာမန္တယိ စုန္ဒကံ နာမ ဘိက္ခုံ၊
Āmantayi cundakaṃ nāma bhikkhuṃ,
‘‘သော စောဒိတော ဘာဝိတတ္တေန စုန္ဒော၊
‘‘So codito bhāvitattena cundo,
နိပဇ္ဇိ သတ္ထာ သုကိလန္တရူပော၊
Nipajji satthā sukilantarūpo,
စုန္ဒောပိ တတ္ထ ပမုခေ နိသီဒီ’’တိ။
Cundopi tattha pamukhe nisīdī’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ အာနန္ဒံ အာမန္တေသိ – ‘‘သိယာ ခော , ပနာနန္ဒ, စုန္ဒသ္သ ကမ္မာရပုတ္တသ္သ ကောစိ ဝိပ္ပဋိသာရံ ဥပဒဟေယ္ယ – ‘တသ္သ တေ, အာဝုသော စုန္ဒ, အလာဘာ, တသ္သ တေ ဒုလ္လဒ္ဓံ ယသ္သ တေ တထာဂတော ပစ္ဆိမံ ပိဏ္ဍပာတံ ဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗုတော’တိ။ စုန္ဒသ္သာနန္ဒ, ကမ္မာရပုတ္တသ္သ ဧဝံ ဝိပ္ပဋိသာရော ပဋိဝိနောဒေတဗ္ဗော –
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘siyā kho , panānanda, cundassa kammāraputtassa koci vippaṭisāraṃ upadaheyya – ‘tassa te, āvuso cunda, alābhā, tassa te dulladdhaṃ yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ bhuñjitvā parinibbuto’ti. Cundassānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinodetabbo –
‘‘‘တသ္သ တေ, အာဝုသော စုန္ဒ, လာဘာ, တသ္သ တေ သုလဒ္ဓံ ယသ္သ တေ တထာဂတော ပစ္ဆိမံ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ ပရိနိဗ္ဗုတော။ သမ္မုခာ မေတံ, အာဝုသော စုန္ဒ, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ဒ္ဝေမေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမသမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စ။ ကတမေ ဒ္ဝေ? ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ တထာဂတော အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈတိ, ယဉ္စ ပိဏ္ဍပာတံ ပရိဘုဉ္ဇိတ္ဝာ အနုပာဒိသေသာယ နိဗ္ဗာနဓာတုယာ ပရိနိဗ္ဗာယတိ။ ဣမေ ဒ္ဝေ ပိဏ္ဍပာတာ သမသမဖလာ သမသမဝိပာကာ အတိဝိယ အညေဟိ ပိဏ္ဍပာတေဟိ မဟပ္ဖလတရာ စ မဟာနိသံသတရာ စ။
‘‘‘Tassa te, āvuso cunda, lābhā, tassa te suladdhaṃ yassa te tathāgato pacchimaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā parinibbuto. Sammukhā metaṃ, āvuso cunda, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – dveme piṇḍapātā samasamaphalā samasamavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca. Katame dve? Yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā tathāgato anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhati, yañca piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā anupādisesāya nibbānadhātuyā parinibbāyati. Ime dve piṇḍapātā samasamaphalā samasamavipākā ativiya aññehi piṇḍapātehi mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā ca.
‘‘‘အာယုသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတံ, ဝဏ္ဏသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတံ, သုခသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတံ, သဂ္ဂသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတံ, ယသသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတံ, အာဓိပတေယ္ယသံဝတ္တနိကံ အာယသ္မတာ စုန္ဒေန ကမ္မာရပုတ္တေန ကမ္မံ ဥပစိတ’န္တိ။ စုန္ဒသ္သာနန္ဒ, ကမ္မာရပုတ္တသ္သ ဧဝံ ဝိပ္ပဋိသာရော ပဋိဝိနောဒေတဗ္ဗော’’တိ။
‘‘‘Āyusaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, vaṇṇasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, sukhasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, saggasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, yasasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacitaṃ, ādhipateyyasaṃvattanikaṃ āyasmatā cundena kammāraputtena kammaṃ upacita’nti. Cundassānanda, kammāraputtassa evaṃ vippaṭisāro paṭivinodetabbo’’ti.
အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာ တာယံ ဝေလာယံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ –
Atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvā tāyaṃ velāyaṃ imaṃ udānaṃ udānesi –
‘‘ဒဒတော ပုညံ ပဝဍ္ဎတိ၊
‘‘Dadato puññaṃ pavaḍḍhati,
သံယမတော ဝေရံ န စီယတိ။
Saṃyamato veraṃ na cīyati;
ကုသလော စ ဇဟာတိ ပာပကံ၊
Kusalo ca jahāti pāpakaṃ,
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā / ၅. စုန္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Cundasuttavaṇṇanā