| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೧೦. ಚುನ್ದಸುತ್ತಂ
10. Cundasuttaṃ
೧೭೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಪಾವಾಯಂ 1 ವಿಹರತಿ ಚುನ್ದಸ್ಸ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಸ್ಸ ಅಮ್ಬವನೇ। ಅಥ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ಚುನ್ದಂ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕಸ್ಸ ನೋ ತ್ವಂ, ಚುನ್ದ, ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ರೋಚೇಸೀ’’ತಿ? ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ, ಭನ್ತೇ, ಪಚ್ಛಾಭೂಮಕಾ ಕಮಣ್ಡಲುಕಾ ಸೇವಾಲಮಾಲಿಕಾ 2 ಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉದಕೋರೋಹಕಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ತೇಸಾಹಂ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ರೋಚೇಮೀ’’ತಿ।
176. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā pāvāyaṃ 3 viharati cundassa kammāraputtassa ambavane. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kassa no tvaṃ, cunda, soceyyāni rocesī’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā 4 aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti; tesāhaṃ soceyyāni rocemī’’ti.
‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ, ಚುನ್ದ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಚ್ಛಾಭೂಮಕಾ ಕಮಣ್ಡಲುಕಾ ಸೇವಾಲಮಾಲಿಕಾ ಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉದಕೋರೋಹಕಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತೀ’’ತಿ? ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಚ್ಛಾಭೂಮಕಾ ಕಮಣ್ಡಲುಕಾ ಸೇವಾಲಮಾಲಿಕಾ ಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉದಕೋರೋಹಕಾ। ತೇ ಸಾವಕಂ 5 ಏವಂ ಸಮಾದಪೇನ್ತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಕಾಲಸ್ಸೇವ 6 ಉಟ್ಠಹನ್ತೋವ 7 ಸಯನಮ್ಹಾ ಪಥವಿಂ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ; ನೋ ಚೇ ಪಥವಿಂ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಲ್ಲಾನಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ; ನೋ ಚೇ ಅಲ್ಲಾನಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ಹರಿತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ; ನೋ ಚೇ ಹರಿತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರೇಯ್ಯಾಸಿ; ನೋ ಚೇ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರೇಯ್ಯಾಸಿ, ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ; ನೋ ಚೇ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ, ಸಾಯತತಿಯಕಂ ಉದಕಂ ಓರೋಹೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಚ್ಛಾಭೂಮಕಾ ಕಮಣ್ಡಲುಕಾ ಸೇವಾಲಮಾಲಿಕಾ ಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉದಕೋರೋಹಕಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ; ತೇಸಾಹಂ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ರೋಚೇಮೀ’’ತಿ।
‘‘Yathā kathaṃ pana, cunda, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapentī’’ti? ‘‘Idha, bhante, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā. Te sāvakaṃ 8 evaṃ samādapenti – ‘ehi tvaṃ, ambho purisa, kālasseva 9 uṭṭhahantova 10 sayanamhā pathaviṃ āmaseyyāsi; no ce pathaviṃ āmaseyyāsi, allāni gomayāni āmaseyyāsi; no ce allāni gomayāni āmaseyyāsi, haritāni tiṇāni āmaseyyāsi; no ce haritāni tiṇāni āmaseyyāsi, aggiṃ paricareyyāsi; no ce aggiṃ paricareyyāsi, pañjaliko ādiccaṃ namasseyyāsi; no ce pañjaliko ādiccaṃ namasseyyāsi, sāyatatiyakaṃ udakaṃ oroheyyāsī’ti. Evaṃ kho, bhante, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti; tesāhaṃ soceyyāni rocemī’’ti.
‘‘ಅಞ್ಞಥಾ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪಚ್ಛಾಭೂಮಕಾ ಕಮಣ್ಡಲುಕಾ ಸೇವಾಲಮಾಲಿಕಾ ಅಗ್ಗಿಪರಿಚಾರಿಕಾ ಉದಕೋರೋಹಕಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇನ್ತಿ, ಅಞ್ಞಥಾ ಚ ಪನ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ, ಭನ್ತೇ, ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಸಾಧು ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ತಥಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತು ಯಥಾ ಅರಿಯಸ್ಸ ವಿನಯೇ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Aññathā kho, cunda, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti, aññathā ca pana ariyassa vinaye soceyyaṃ hotī’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, ariyassa vinaye soceyyaṃ hoti? Sādhu me, bhante, bhagavā tathā dhammaṃ desetu yathā ariyassa vinaye soceyyaṃ hotī’’ti.
‘‘ತೇನ ಹಿ, ಚುನ್ದ, ಸುಣಾಹಿ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
‘‘Tena hi, cunda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ಕಾಯೇನ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ; ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ; ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Tividhaṃ kho, cunda, kāyena asoceyyaṃ hoti; catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti; tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ‘‘ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೀ ಹೋತಿ ಲುದ್ದೋ ಲೋಹಿತಪಾಣಿ ಹತಪಹತೇ ನಿವಿಟ್ಠೋ ಅದಯಾಪನ್ನೋ ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತೇಸು 11।
‘‘Kathañca, cunda, tividhaṃ kāyena asoceyyaṃ hoti? ‘‘Idha, cunda, ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu 12.
‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾಯೀ ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ಗಾಮಗತಂ ವಾ ಅರಞ್ಞಗತಂ ವಾ ತಂ ಅದಿನ್ನಂ ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Adinnādāyī hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಚುನ್ದ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದೀ ಹೋತಿ। ಸಭಗ್ಗತೋ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ವಾ ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಅಭಿನೀತೋ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘ಏಹಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’ತಿ 17, ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ ‘ನ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ; ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ ‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ 18। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca , cunda, catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco musāvādī hoti. Sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti 19, so ajānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti; apassaṃ vā āha ‘passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘na passāmī’ti 20. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.
‘‘ಪಿಸುಣವಾಚೋ ಹೋತಿ। ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಸಮಗ್ಗಾನಂ ವಾ ಭೇತ್ತಾ 21, ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ, ವಗ್ಗಾರಾಮೋ ವಗ್ಗರತೋ ವಗ್ಗನನ್ದೀ ವಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Pisuṇavāco hoti. Ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti samaggānaṃ vā bhettā 22, bhinnānaṃ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ಫರುಸವಾಚೋ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ಅಣ್ಡಕಾ ಕಕ್ಕಸಾ ಪರಕಟುಕಾ ಪರಾಭಿಸಜ್ಜನೀ ಕೋಧಸಾಮನ್ತಾ ಅಸಮಾಧಿಸಂವತ್ತನಿಕಾ, ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Pharusavāco hoti. Yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪೀ ಹೋತಿ ಅಕಾಲವಾದೀ ಅಭೂತವಾದೀ ಅನತ್ಥವಾದೀ ಅಧಮ್ಮವಾದೀ ಅವಿನಯವಾದೀ; ಅನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ ಅಕಾಲೇನ ಅನಪದೇಸಂ ಅಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅನತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī; anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasaṃhitaṃ. Evaṃ kho, cunda, catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ತಂ ಅಭಿಜ್ಝಾತಾ 23 ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತ ಯಂ ಪರಸ್ಸ ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘Kathañca, cunda, tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco abhijjhālu hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ abhijjhātā 24 hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti.
‘‘ಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಹಞ್ಞನ್ತು ವಾ ಬಜ್ಝನ್ತು ವಾ ಉಚ್ಛಿಜ್ಜನ್ತು ವಾ ವಿನಸ್ಸನ್ತು ವಾ ಮಾ ವಾ ಅಹೇಸು’ನ್ತಿ 25।
‘‘Byāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesu’nti 26.
‘‘ಮಿಚ್ಛಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ ವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ನತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ, ನತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ, ನತ್ಥಿ ಹುತಂ, ನತ್ಥಿ ಸುಕಟದುಕ್ಕಟಾನಂ 27 ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ನತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ನತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ನತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ನತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ನತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ಮನಸಾ ತಿವಿಧಂ ಅಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ 28 kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Evaṃ kho, cunda, manasā tividhaṃ asoceyyaṃ hoti.
‘‘ಇಮೇ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ 29। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ದಸಹಿ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಕಮ್ಮಪಥೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಉಟ್ಠಹನ್ತೋವ ಸಯನಮ್ಹಾ ಪಥವಿಂ ಚೇಪಿ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಪಥವಿಂ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Ime kho, cunda, dasa akusalakammapathā 30. Imehi kho, cunda, dasahi akusalehi kammapathehi samannāgato kālasseva uṭṭhahantova sayanamhā pathaviṃ cepi āmasati, asuciyeva hoti; no cepi pathaviṃ āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ಅಲ್ಲಾನಿ ಚೇಪಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಅಲ್ಲಾನಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Allāni cepi gomayāni āmasati, asuciyeva hoti; no cepi allāni gomayāni āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ಹರಿತಾನಿ ಚೇಪಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಹರಿತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Haritāni cepi tiṇāni āmasati, asuciyeva hoti; no cepi haritāni tiṇāni āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ಅಗ್ಗಿಂ ಚೇಪಿ ಪರಿಚರತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ, ನೋ ಚೇಪಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Aggiṃ cepi paricarati, asuciyeva hoti, no cepi aggiṃ paricarati, asuciyeva hoti.
‘‘ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಚೇಪಿ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Pañjaliko cepi ādiccaṃ namassati, asuciyeva hoti; no cepi pañjaliko ādiccaṃ namassati, asuciyeva hoti.
‘‘ಸಾಯತತಿಯಕಂ ಚೇಪಿ ಉದಕಂ ಓರೋಹತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಸಾಯತತಿಯಕಂ ಉದಕಂ ಓರೋಹತಿ, ಅಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮೇ, ಚುನ್ದ, ದಸ ಅಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ ಅಸುಚೀಯೇವ 31 ಹೋನ್ತಿ ಅಸುಚಿಕರಣಾ ಚ।
‘‘Sāyatatiyakaṃ cepi udakaṃ orohati, asuciyeva hoti; no cepi sāyatatiyakaṃ udakaṃ orohati, asuciyeva hoti. Taṃ kissa hetu? Ime, cunda, dasa akusalakammapathā asucīyeva 32 honti asucikaraṇā ca.
‘‘ತಿವಿಧಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ಕಾಯೇನ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ; ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ; ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Tividhaṃ kho, cunda, kāyena soceyyaṃ hoti; catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti; tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti.
‘‘ಕಥಂ , ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಂ ಪಹಾಯ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ನಿಹಿತದಣ್ಡೋ ನಿಹಿತಸತ್ಥೋ, ಲಜ್ಜೀ ದಯಾಪನ್ನೋ, ಸಬ್ಬಪಾಣಭೂತಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ ವಿಹರತಿ।
‘‘Kathaṃ , cunda, tividhaṃ kāyena soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
‘‘ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ ಪಹಾಯ, ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ಗಾಮಗತಂ ವಾ ಅರಞ್ಞಗತಂ ವಾ, ನ ತಂ ಅದಿನ್ನಂ 37 ಥೇಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಂ ಆದಾತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Adinnādānaṃ pahāya, adinnādānā paṭivirato hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā, na taṃ adinnaṃ 38 theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti.
‘‘ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಂ ಪಹಾಯ, ಕಾಮೇಸುಮಿಚ್ಛಾಚಾರಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ಯಾ ತಾ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾ ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಮಾತಾಪಿತುರಕ್ಖಿತಾ ಭಾತುರಕ್ಖಿತಾ ಭಗಿನಿರಕ್ಖಿತಾ ಞಾತಿರಕ್ಖಿತಾ ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಾ ಸಸಾಮಿಕಾ ಸಪರಿದಣ್ಡಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾಲಾಗುಳಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪಿ, ತಥಾರೂಪಾಸು ನ ಚಾರಿತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜಿತಾ ಹೋತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಕಾಯೇನ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Kāmesumicchācāraṃ pahāya, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sasāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaṃ āpajjitā hoti. Evaṃ kho, cunda, tividhaṃ kāyena soceyyaṃ hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ, ಚುನ್ದ, ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಮುಸಾವಾದಂ ಪಹಾಯ ಮುಸಾವಾದಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಸಭಗ್ಗತೋ ವಾ ಪರಿಸಗ್ಗತೋ ವಾ ಞಾತಿಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಪೂಗಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ರಾಜಕುಲಮಜ್ಝಗತೋ ವಾ ಅಭಿನೀತೋ ಸಕ್ಖಿಪುಟ್ಠೋ – ‘ಏಹಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಯಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ವದೇಹೀ’ತಿ, ಸೋ ಅಜಾನಂ ವಾ ಆಹ ‘ನ ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಜಾನಂ ವಾ ಆಹ ‘ಜಾನಾಮೀ’ತಿ, ಅಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ ‘ನ ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ, ಪಸ್ಸಂ ವಾ ಆಹ ‘ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ಇತಿ ಅತ್ತಹೇತು ವಾ ಪರಹೇತು ವಾ ಆಮಿಸಕಿಞ್ಚಿಕ್ಖಹೇತು ವಾ ನ ಸಮ್ಪಜಾನಮುಸಾ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Kathañca, cunda, catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti, so ajānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, apassaṃ vā āha ‘na passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘passāmī’ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.
‘‘ಪಿಸುಣಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ, ಪಿಸುಣಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ – ನ ಇತೋ ಸುತ್ವಾ ಅಮುತ್ರ ಅಕ್ಖಾತಾ ಇಮೇಸಂ ಭೇದಾಯ, ನ ಅಮುತ್ರ ವಾ ಸುತ್ವಾ ಇಮೇಸಂ ಅಕ್ಖಾತಾ ಅಮೂಸಂ ಭೇದಾಯ। ಇತಿ ಭಿನ್ನಾನಂ ವಾ ಸನ್ಧಾತಾ ಸಹಿತಾನಂ ವಾ ಅನುಪ್ಪದಾತಾ ಸಮಗ್ಗಾರಾಮೋ ಸಮಗ್ಗರತೋ ಸಮಗ್ಗನನ್ದೀ ಸಮಗ್ಗಕರಣಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti – na ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, na amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ಫರುಸಂ ವಾಚಂ ಪಹಾಯ, ಫರುಸಾಯ ವಾಚಾಯ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ। ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ, ತಥಾರೂಪಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ।
‘‘Pharusaṃ vācaṃ pahāya, pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಂ ಪಹಾಯ, ಸಮ್ಫಪ್ಪಲಾಪಾ ಪಟಿವಿರತೋ ಹೋತಿ ಕಾಲವಾದೀ ಭೂತವಾದೀ ಅತ್ಥವಾದೀ ಧಮ್ಮವಾದೀ ವಿನಯವಾದೀ; ನಿಧಾನವತಿಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಿತಾ ಹೋತಿ ಕಾಲೇನ ಸಾಪದೇಸಂ ಪರಿಯನ್ತವತಿಂ ಅತ್ಥಸಂಹಿತಂ। ಏವಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ , ಚತುಬ್ಬಿಧಂ ವಾಚಾಯ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Samphappalāpaṃ pahāya, samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī; nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ. Evaṃ kho, cunda , catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti.
‘‘ಕಥಞ್ಚ , ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ? ಇಧ, ಚುನ್ದ, ಏಕಚ್ಚೋ ಅನಭಿಜ್ಝಾಲು ಹೋತಿ। ಯಂ ತಂ ಪರಸ್ಸ ಪರವಿತ್ತೂಪಕರಣಂ ತಂ ಅನಭಿಜ್ಝಿತಾ ಹೋತಿ – ‘ಅಹೋ ವತ ಯಂ ಪರಸ್ಸ ತಂ ಮಮಸ್ಸಾ’ತಿ।
‘‘Kathañca , cunda, tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco anabhijjhālu hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ anabhijjhitā hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti.
‘‘ಅಬ್ಯಾಪನ್ನಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪದುಟ್ಠಮನಸಙ್ಕಪ್ಪೋ – ‘ಇಮೇ ಸತ್ತಾ ಅವೇರಾ ಹೋನ್ತು 39 ಅಬ್ಯಾಪಜ್ಜಾ, ಅನೀಘಾ ಸುಖೀ ಅತ್ತಾನಂ ಪರಿಹರನ್ತೂ’ತಿ।
‘‘Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā averā hontu 40 abyāpajjā, anīghā sukhī attānaṃ pariharantū’ti.
‘‘ಸಮ್ಮಾದಿಟ್ಠಿಕೋ ಹೋತಿ ಅವಿಪರೀತದಸ್ಸನೋ – ‘ಅತ್ಥಿ ದಿನ್ನಂ, ಅತ್ಥಿ ಯಿಟ್ಠಂ, ಅತ್ಥಿ ಹುತಂ, ಅತ್ಥಿ ಸುಕಟದುಕ್ಕಟಾನಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಫಲಂ ವಿಪಾಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಅಯಂ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಪರೋ ಲೋಕೋ, ಅತ್ಥಿ ಮಾತಾ, ಅತ್ಥಿ ಪಿತಾ, ಅತ್ಥಿ ಸತ್ತಾ ಓಪಪಾತಿಕಾ, ಅತ್ಥಿ ಲೋಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಸಮ್ಮಗ್ಗತಾ ಸಮ್ಮಾಪಟಿಪನ್ನಾ ಯೇ ಇಮಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಪರಞ್ಚ ಲೋಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇನ್ತೀ’ತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ತಿವಿಧಂ ಮನಸಾ ಸೋಚೇಯ್ಯಂ ಹೋತಿ।
‘‘Sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Evaṃ kho, cunda, tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti.
‘‘ಇಮೇ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ದಸ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ। ಇಮೇಹಿ ಖೋ, ಚುನ್ದ, ದಸಹಿ ಕುಸಲೇಹಿ ಕಮ್ಮಪಥೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಕಾಲಸ್ಸೇವ ಉಟ್ಠಹನ್ತೋವ ಸಯನಮ್ಹಾ ಪಥವಿಂ ಚೇಪಿ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಪಥವಿಂ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Ime kho, cunda, dasa kusalakammapathā. Imehi kho, cunda, dasahi kusalehi kammapathehi samannāgato kālasseva uṭṭhahantova sayanamhā pathaviṃ cepi āmasati, suciyeva hoti; no cepi pathaviṃ āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ಅಲ್ಲಾನಿ ಚೇಪಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಅಲ್ಲಾನಿ ಗೋಮಯಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Allāni cepi gomayāni āmasati, suciyeva hoti; no cepi allāni gomayāni āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ಹರಿತಾನಿ ಚೇಪಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಹರಿತಾನಿ ತಿಣಾನಿ ಆಮಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Haritāni cepi tiṇāni āmasati, suciyeva hoti; no cepi haritāni tiṇāni āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ಅಗ್ಗಿಂ ಚೇಪಿ ಪರಿಚರತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಅಗ್ಗಿಂ ಪರಿಚರತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Aggiṃ cepi paricarati, suciyeva hoti; no cepi aggiṃ paricarati, suciyeva hoti.
‘‘ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಚೇಪಿ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಆದಿಚ್ಚಂ ನಮಸ್ಸತಿ , ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ।
‘‘Pañjaliko cepi ādiccaṃ namassati, suciyeva hoti; no cepi pañjaliko ādiccaṃ namassati , suciyeva hoti.
‘‘ಸಾಯತತಿಯಕಂ ಚೇಪಿ ಉದಕಂ ಓರೋಹತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ; ನೋ ಚೇಪಿ ಸಾಯತತಿಯಕಂ ಉದಕಂ ಓರೋಹತಿ, ಸುಚಿಯೇವ ಹೋತಿ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಇಮೇ, ಚುನ್ದ, ದಸ ಕುಸಲಕಮ್ಮಪಥಾ ಸುಚೀಯೇವ ಹೋನ್ತಿ ಸುಚಿಕರಣಾ ಚ।
‘‘Sāyatatiyakaṃ cepi udakaṃ orohati, suciyeva hoti; no cepi sāyatatiyakaṃ udakaṃ orohati, suciyeva hoti. Taṃ kissa hetu? Ime, cunda, dasa kusalakammapathā sucīyeva honti sucikaraṇā ca.
‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ಚುನ್ದ, ದಸನ್ನಂ ಕುಸಲಾನಂ ಕಮ್ಮಪಥಾನಂ ಸಮನ್ನಾಗಮನಹೇತು ದೇವಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಪಞ್ಞಾಯನ್ತಿ, ಯಾ ವಾ ಪನಞ್ಞಾಪಿ ಕಾಚಿ ಸುಗತಿಯೋ’’ತಿ 41।
‘‘Imesaṃ pana, cunda, dasannaṃ kusalānaṃ kammapathānaṃ samannāgamanahetu devā paññāyanti, manussā paññāyanti, yā vā panaññāpi kāci sugatiyo’’ti 42.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ ಚುನ್ದೋ ಕಮ್ಮಾರಪುತ್ತೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ। ದಸಮಂ।
Evaṃ vutte cundo kammāraputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಚುನ್ದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Cundasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೧-೪೪. ಬ್ರಾಹ್ಮಣಪಚ್ಚೋರೋಹಣೀಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 1-44. Brāhmaṇapaccorohaṇīsuttādivaṇṇanā
