| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
3. චුන්‌දසුත්‌තං
3. Cundasuttaṃ
379. එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තෙන ඛො පන සමයෙන ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො මගධෙසු විහරති නාලකගාමකෙ ආබාධිකො දුක්‌ඛිතො බාළ්‌හගිලානො. චුන්‌දො ච සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස උපට්‌ඨාකො හොති.
379. Ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena āyasmā sāriputto magadhesu viharati nālakagāmake ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno. Cundo ca samaṇuddeso āyasmato sāriputtassa upaṭṭhāko hoti.
අථ ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො තෙනෙව ආබාධෙන පරිනිබ්‌බායි. අථ ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස පත්‌තචීවරමාදාය යෙන සාවත්‌ථි ජෙතවනං අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමො යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදි. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච – ‘‘ආයස්‌මා, භන්‌තෙ, සාරිපුත්‌තො පරිනිබ්‌බුතො. ඉදමස්‌ස පත්‌තචීවර’’න්‌ති.
Atha kho āyasmā sāriputto teneva ābādhena parinibbāyi. Atha kho cundo samaṇuddeso āyasmato sāriputtassa pattacīvaramādāya yena sāvatthi jetavanaṃ anāthapiṇḍikassa ārāmo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ ānandaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho cundo samaṇuddeso āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘āyasmā, bhante, sāriputto parinibbuto. Idamassa pattacīvara’’nti.
‘‘අත්‌ථි ඛො ඉදං, ආවුසො චුන්‌ද, කථාපාභතං භගවන්‌තං දස්‌සනාය. ආයාමාවුසො චුන්‌ද, යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිස්‌සාම; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවතො එතමත්‌ථං ආරොචෙස්‌සාමා’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස පච්‌චස්‌සොසි.
‘‘Atthi kho idaṃ, āvuso cunda, kathāpābhataṃ bhagavantaṃ dassanāya. Āyāmāvuso cunda, yena bhagavā tenupasaṅkamissāma; upasaṅkamitvā bhagavato etamatthaṃ ārocessāmā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo samaṇuddeso āyasmato ānandassa paccassosi.
අථ ඛො ආයස්‌මා ච ආනන්‌දො චුන්‌දො ච සමණුද්‌දෙසො යෙන භගවා තෙනුපසඞ්‌කමිංසු; උපසඞ්‌කමිත්‌වා භගවන්‌තං අභිවාදෙත්‌වා එකමන්‌තං නිසීදිංසු. එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘අයං, භන්‌තෙ, චුන්‌දො සමණුද්‌දෙසො එවමාහ – ‘ආයස්‌මා, භන්‌තෙ, සාරිපුත්‌තො පරිනිබ්‌බුතො; ඉදමස්‌ස පත්‌තචීවර’න්‌ති. අපි ච මෙ, භන්‌තෙ, මධුරකජාතො විය කායො, දිසාපි මෙ න පක්‌ඛායන්‌ති, ධම්‌මාපි මං නප්‌පටිභන්‌ති ‘ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො පරිනිබ්‌බුතො’ති සුත්‌වා’’.
Atha kho āyasmā ca ānando cundo ca samaṇuddeso yena bhagavā tenupasaṅkamiṃsu; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, bhante, cundo samaṇuddeso evamāha – ‘āyasmā, bhante, sāriputto parinibbuto; idamassa pattacīvara’nti. Api ca me, bhante, madhurakajāto viya kāyo, disāpi me na pakkhāyanti, dhammāpi maṃ nappaṭibhanti ‘āyasmā sāriputto parinibbuto’ti sutvā’’.
‘‘කිං නු ඛො තෙ, ආනන්‌ද, සාරිපුත්‌තො සීලක්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො, සමාධික්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො, පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො, විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො, විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො’’ති? ‘‘න ච ඛො මෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො සීලක්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො, සමාධික්‌ඛන්‌ධං වා…පෙ.… පඤ්‌ඤාක්‌ඛන්‌ධං වා… විමුත්‌තික්‌ඛන්‌ධං වා… විමුත්‌තිඤාණදස්‌සනක්‌ඛන්‌ධං වා ආදාය පරිනිබ්‌බුතො. අපි ච මෙ, භන්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ඔවාදකො අහොසි ඔතිණ්‌ණො විඤ්‌ඤාපකො සන්‌දස්‌සකො සමාදපකො සමුත්‌තෙජකො සම්‌පහංසකො, අකිලාසු ධම්‌මදෙසනාය, අනුග්‌ගාහකො සබ්‍රහ්‌මචාරීනං. තං මයං ආයස්‌මතො සාරිපුත්‌තස්‌ස ධම්‌මොජං ධම්‌මභොගං ධම්‌මානුග්‌ගහං අනුස්‌සරාමා’’ති.
‘‘Kiṃ nu kho te, ānanda, sāriputto sīlakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, samādhikkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, paññākkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, vimuttikkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto’’ti? ‘‘Na ca kho me, bhante, āyasmā sāriputto sīlakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto, samādhikkhandhaṃ vā…pe… paññākkhandhaṃ vā… vimuttikkhandhaṃ vā… vimuttiñāṇadassanakkhandhaṃ vā ādāya parinibbuto. Api ca me, bhante, āyasmā sāriputto ovādako ahosi otiṇṇo viññāpako sandassako samādapako samuttejako sampahaṃsako, akilāsu dhammadesanāya, anuggāhako sabrahmacārīnaṃ. Taṃ mayaṃ āyasmato sāriputtassa dhammojaṃ dhammabhogaṃ dhammānuggahaṃ anussarāmā’’ti.
‘‘නනු තං, ආනන්‌ද, මයා පටිකච්‌චෙව 1 අක්‌ඛාතං – ‘සබ්‌බෙහි පියෙහි මනාපෙහි නානාභාවො විනාභාවො අඤ්‌ඤථාභාවො . තං කුතෙත්‌ථ, ආනන්‌ද, ලබ්‌භා! යං තං ජාතං භූතං සඞ්‌ඛතං පලොකධම්‌මං, තං වත මා පලුජ්‌ජීති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. සෙය්‍යථාපි, ආනන්‌ද, මහතො රුක්‌ඛස්‌ස තිට්‌ඨතො සාරවතො යො මහන්‌තතරො ඛන්‌ධො සො පලුජ්‌ජෙය්‍ය; එවමෙව ඛො ආනන්‌ද, මහතො භික්‌ඛුසඞ්‌ඝස්‌ස තිට්‌ඨතො සාරවතො සාරිපුත්‌තො පරිනිබ්‌බුතො. තං කුතෙත්‌ථ, ආනන්‌ද, ලබ්‌භා! යං තං ජාතං භූතං සඞ්‌ඛතං පලොකධම්‌මං, තං වත මා පලුජ්‌ජී’ති – නෙතං ඨානං විජ්‌ජති. තස්‌මාතිහානන්‌ද, අත්‌තදීපා විහරථ අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා, ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා අනඤ්‌ඤසරණා.
‘‘Nanu taṃ, ānanda, mayā paṭikacceva 2 akkhātaṃ – ‘sabbehi piyehi manāpehi nānābhāvo vinābhāvo aññathābhāvo . Taṃ kutettha, ānanda, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Seyyathāpi, ānanda, mahato rukkhassa tiṭṭhato sāravato yo mahantataro khandho so palujjeyya; evameva kho ānanda, mahato bhikkhusaṅghassa tiṭṭhato sāravato sāriputto parinibbuto. Taṃ kutettha, ānanda, labbhā! Yaṃ taṃ jātaṃ bhūtaṃ saṅkhataṃ palokadhammaṃ, taṃ vata mā palujjī’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati. Tasmātihānanda, attadīpā viharatha attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā.
‘‘කථඤ්‌චානන්‌ද, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො, ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො? ඉධානන්‌ද, භික්‌ඛු කායෙ කායානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං; වෙදනාසු…පෙ.… චිත්‌තෙ…පෙ.… ධම්‌මෙසු ධම්‌මානුපස්‌සී විහරති ආතාපී සම්‌පජානො සතිමා, විනෙය්‍ය ලොකෙ අභිජ්‌ඣාදොමනස්‌සං. එවං ඛො, ආනන්‌ද, භික්‌ඛු අත්‌තදීපො විහරති අත්‌තසරණො අනඤ්‌ඤසරණො, ධම්‌මදීපො ධම්‌මසරණො අනඤ්‌ඤසරණො. යෙ හි කෙචි, ආනන්‌ද, එතරහි වා මමච්‌චයෙ වා අත්‌තදීපා විහරිස්‌සන්‌ති අත්‌තසරණා අනඤ්‌ඤසරණා, ධම්‌මදීපා ධම්‌මසරණා අනඤ්‌ඤසරණා; තමතග්‌ගෙ මෙතෙ, ආනන්‌ද, භික්‌ඛූ භවිස්‌සන්‌ති යෙ කෙචි සික්‌ඛාකාමා’’ති. තතියං.
‘‘Kathañcānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo? Idhānanda, bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ; vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā, vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Evaṃ kho, ānanda, bhikkhu attadīpo viharati attasaraṇo anaññasaraṇo, dhammadīpo dhammasaraṇo anaññasaraṇo. Ye hi keci, ānanda, etarahi vā mamaccaye vā attadīpā viharissanti attasaraṇā anaññasaraṇā, dhammadīpā dhammasaraṇā anaññasaraṇā; tamatagge mete, ānanda, bhikkhū bhavissanti ye keci sikkhākāmā’’ti. Tatiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 3. චුන්‌දසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Cundasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 3. චුන්‌දසුත්‌තවණ්‌ණනා • 3. Cundasuttavaṇṇanā
