Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ • Aṅguttaranikāya |
༡༠. ཙུནྡསུཏྟཾ
10. Cundasuttaṃ
༡༧༦. ཨེཝཾ མེ སུཏཾ – ཨེཀཾ སམཡཾ བྷགཝཱ པཱཝཱཡཾ 1 ཝིཧརཏི ཙུནྡསྶ ཀམྨཱརཔུཏྟསྶ ཨམྦཝནེ། ཨཐ ཁོ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ ཡེན བྷགཝཱ ཏེནུཔསངྐམི; ཨུཔསངྐམིཏྭཱ བྷགཝནྟཾ ཨབྷིཝཱདེཏྭཱ ཨེཀམནྟཾ ནིསཱིདི། ཨེཀམནྟཾ ནིསིནྣཾ ཁོ ཙུནྡཾ ཀམྨཱརཔུཏྟཾ བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཀསྶ ནོ ཏྭཾ, ཙུནྡ, སོཙེཡྻཱནི རོཙེསཱི’’ཏི? ‘‘བྲཱཧྨཎཱ, བྷནྟེ, པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ 2 ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི; ཏེསཱཧཾ སོཙེཡྻཱནི རོཙེམཱི’’ཏི།
176. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā pāvāyaṃ 3 viharati cundassa kammāraputtassa ambavane. Atha kho cundo kammāraputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho cundaṃ kammāraputtaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kassa no tvaṃ, cunda, soceyyāni rocesī’’ti? ‘‘Brāhmaṇā, bhante, pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā 4 aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti; tesāhaṃ soceyyāni rocemī’’ti.
‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, ཙུནྡ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟཱི’’ཏི? ‘‘ཨིདྷ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ། ཏེ སཱཝཀཾ 5 ཨེཝཾ སམཱདཔེནྟི – ‘ཨེཧི ཏྭཾ, ཨམྦྷོ པུརིས, ཀཱལསྶེཝ 6 ཨུཊྛཧནྟོཝ 7 སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ པཐཝིཾ ཨཱམསེཡྻཱསི, ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི, ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསེཡྻཱསི, ཨགྒིཾ པརིཙརེཡྻཱསི; ནོ ཙེ ཨགྒིཾ པརིཙརེཡྻཱསི, པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶེཡྻཱསི; ནོ ཙེ པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶེཡྻཱསི, སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧེཡྻཱསཱི’ཏི། ཨེཝཾ ཁོ, བྷནྟེ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི; ཏེསཱཧཾ སོཙེཡྻཱནི རོཙེམཱི’’ཏི།
‘‘Yathā kathaṃ pana, cunda, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapentī’’ti? ‘‘Idha, bhante, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā. Te sāvakaṃ 8 evaṃ samādapenti – ‘ehi tvaṃ, ambho purisa, kālasseva 9 uṭṭhahantova 10 sayanamhā pathaviṃ āmaseyyāsi; no ce pathaviṃ āmaseyyāsi, allāni gomayāni āmaseyyāsi; no ce allāni gomayāni āmaseyyāsi, haritāni tiṇāni āmaseyyāsi; no ce haritāni tiṇāni āmaseyyāsi, aggiṃ paricareyyāsi; no ce aggiṃ paricareyyāsi, pañjaliko ādiccaṃ namasseyyāsi; no ce pañjaliko ādiccaṃ namasseyyāsi, sāyatatiyakaṃ udakaṃ oroheyyāsī’ti. Evaṃ kho, bhante, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti; tesāhaṃ soceyyāni rocemī’’ti.
‘‘ཨཉྙཐཱ ཁོ, ཙུནྡ, བྲཱཧྨཎཱ པཙྪཱབྷཱུམཀཱ ཀམཎྜལུཀཱ སེཝཱལམཱལིཀཱ ཨགྒིཔརིཙཱརིཀཱ ཨུདཀོརོཧཀཱ སོཙེཡྻཱནི པཉྙཔེནྟི, ཨཉྙཐཱ ཙ པན ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏཱི’’ཏི། ‘‘ཡཐཱ ཀཐཾ པན, བྷནྟེ, ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? སཱདྷུ མེ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ ཏཐཱ དྷམྨཾ དེསེཏུ ཡཐཱ ཨརིཡསྶ ཝིནཡེ སོཙེཡྻཾ ཧོཏཱི’’ཏི།
‘‘Aññathā kho, cunda, brāhmaṇā pacchābhūmakā kamaṇḍalukā sevālamālikā aggiparicārikā udakorohakā soceyyāni paññapenti, aññathā ca pana ariyassa vinaye soceyyaṃ hotī’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, ariyassa vinaye soceyyaṃ hoti? Sādhu me, bhante, bhagavā tathā dhammaṃ desetu yathā ariyassa vinaye soceyyaṃ hotī’’ti.
‘‘ཏེན ཧི, ཙུནྡ, སུཎཱཧི, སཱདྷུཀཾ མནསི ཀརོཧི; བྷཱསིསྶཱམཱི’’ཏི། ‘‘ཨེཝཾ, བྷནྟེ’’ཏི ཁོ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ བྷགཝཏོ པཙྩསྶོསི། བྷགཝཱ ཨེཏདཝོཙ –
‘‘Tena hi, cunda, suṇāhi, sādhukaṃ manasi karohi; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho cundo kammāraputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘ཏིཝིདྷཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཀཱཡེན ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཾ མནསཱ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Tividhaṃ kho, cunda, kāyena asoceyyaṃ hoti; catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti; tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti.
‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ‘‘ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཱི ཧོཏི ལུདྡོ ལོཧིཏཔཱཎི ཧཏཔཧཏེ ནིཝིཊྛོ ཨདཡཱཔནྣོ སབྦཔཱཎབྷཱུཏེསུ 11།
‘‘Kathañca, cunda, tividhaṃ kāyena asoceyyaṃ hoti? ‘‘Idha, cunda, ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatapahate niviṭṭho adayāpanno sabbapāṇabhūtesu 12.
‘‘ཨདིནྣཱདཱཡཱི ཧོཏི། ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ ཏཾ ཨདིནྣཾ ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི།
‘‘Adinnādāyī hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti.
‘‘ཀཐཉྩ , ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཱི ཧོཏི། སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི 17, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི; ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི 18། ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Kathañca , cunda, catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco musāvādī hoti. Sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti 19, so ajānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti; apassaṃ vā āha ‘passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘na passāmī’ti 20. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā sampajānamusā bhāsitā hoti.
‘‘པིསུཎཝཱཙོ ཧོཏི། ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ། ཨིཏི སམགྒཱནཾ ཝཱ བྷེཏྟཱ 21, བྷིནྣཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ, ཝགྒཱརཱམོ ཝགྒརཏོ ཝགྒནནྡཱི ཝགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Pisuṇavāco hoti. Ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti samaggānaṃ vā bhettā 22, bhinnānaṃ vā anuppadātā, vaggārāmo vaggarato vagganandī vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ཕརུསཝཱཙོ ཧོཏི། ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ཨཎྜཀཱ ཀཀྐསཱ པརཀཊུཀཱ པརཱབྷིསཛྫནཱི ཀོདྷསཱམནྟཱ ཨསམཱདྷིསཾཝཏྟནིཀཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Pharusavāco hoti. Yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘སམྥཔྤལཱཔཱི ཧོཏི ཨཀཱལཝཱདཱི ཨབྷཱུཏཝཱདཱི ཨནཏྠཝཱདཱི ཨདྷམྨཝཱདཱི ཨཝིནཡཝཱདཱི; ཨནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཨཀཱལེན ཨནཔདེསཾ ཨཔརིཡནྟཝཏིཾ ཨནཏྠསཾཧིཏཾ། ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Samphappalāpī hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī; anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasaṃhitaṃ. Evaṃ kho, cunda, catubbidhaṃ vācāya asoceyyaṃ hoti.
‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི། ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨབྷིཛ྄ཛྷཱཏཱ 23 ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམསྶཱ’ཏི།
‘‘Kathañca, cunda, tividhaṃ manasā asoceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco abhijjhālu hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ abhijjhātā 24 hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti.
‘‘བྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི པདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཧཉྙནྟུ ཝཱ བཛ྄ཛྷནྟུ ཝཱ ཨུཙྪིཛྫནྟུ ཝཱ ཝིནསྶནྟུ ཝཱ མཱ ཝཱ ཨཧེསུ’ནྟི 25།
‘‘Byāpannacitto hoti paduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā haññantu vā bajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesu’nti 26.
‘‘མིཙྪཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ནཏྠི དིནྣཾ, ནཏྠི ཡིཊྛཾ, ནཏྠི ཧུཏཾ, ནཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ 27 ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ནཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ནཏྠི པརོ ལོཀོ, ནཏྠི མཱཏཱ, ནཏྠི པིཏཱ, ནཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ནཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི། ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, མནསཱ ཏིཝིདྷཾ ཨསོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Micchādiṭṭhiko hoti viparītadassano – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukaṭadukkaṭānaṃ 28 kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Evaṃ kho, cunda, manasā tividhaṃ asoceyyaṃ hoti.
‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ 29། ཨིམེཧི ཁོ, ཙུནྡ, དསཧི ཨཀུསལེཧི ཀམྨཔཐེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཧནྟོཝ སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཙེཔི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཐཝིཾ ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Ime kho, cunda, dasa akusalakammapathā 30. Imehi kho, cunda, dasahi akusalehi kammapathehi samannāgato kālasseva uṭṭhahantova sayanamhā pathaviṃ cepi āmasati, asuciyeva hoti; no cepi pathaviṃ āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ཨལླཱནི ཙེཔི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Allāni cepi gomayāni āmasati, asuciyeva hoti; no cepi allāni gomayāni āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ཧརིཏཱནི ཙེཔི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Haritāni cepi tiṇāni āmasati, asuciyeva hoti; no cepi haritāni tiṇāni āmasati, asuciyeva hoti.
‘‘ཨགྒིཾ ཙེཔི པརིཙརཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི, ནོ ཙེཔི ཨགྒིཾ པརིཙརཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Aggiṃ cepi paricarati, asuciyeva hoti, no cepi aggiṃ paricarati, asuciyeva hoti.
‘‘པཉྫལིཀོ ཙེཔི ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Pañjaliko cepi ādiccaṃ namassati, asuciyeva hoti; no cepi pañjaliko ādiccaṃ namassati, asuciyeva hoti.
‘‘སཱཡཏཏིཡཀཾ ཙེཔི ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, ཨསུཙིཡེཝ ཧོཏི། ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེ, ཙུནྡ, དས ཨཀུསལཀམྨཔཐཱ ཨསུཙཱིཡེཝ 31 ཧོནྟི ཨསུཙིཀརཎཱ ཙ།
‘‘Sāyatatiyakaṃ cepi udakaṃ orohati, asuciyeva hoti; no cepi sāyatatiyakaṃ udakaṃ orohati, asuciyeva hoti. Taṃ kissa hetu? Ime, cunda, dasa akusalakammapathā asucīyeva 32 honti asucikaraṇā ca.
‘‘ཏིཝིདྷཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི; ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Tividhaṃ kho, cunda, kāyena soceyyaṃ hoti; catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti; tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti.
‘‘ཀཐཾ , ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ པཱཎཱཏིཔཱཏཾ པཧཱཡ པཱཎཱཏིཔཱཏཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ནིཧིཏདཎྜོ ནིཧིཏསཏྠོ, ལཛྫཱི དཡཱཔནྣོ, སབྦཔཱཎབྷཱུཏཧིཏཱནུཀམྤཱི ཝིཧརཏི།
‘‘Kathaṃ , cunda, tividhaṃ kāyena soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno, sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati.
‘‘ཨདིནྣཱདཱནཾ པཧཱཡ, ཨདིནྣཱདཱནཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི། ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ གཱམགཏཾ ཝཱ ཨརཉྙགཏཾ ཝཱ, ན ཏཾ ཨདིནྣཾ 37 ཐེཡྻསངྑཱཏཾ ཨཱདཱཏཱ ཧོཏི།
‘‘Adinnādānaṃ pahāya, adinnādānā paṭivirato hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā, na taṃ adinnaṃ 38 theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti.
‘‘ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཾ པཧཱཡ, ཀཱམེསུམིཙྪཱཙཱརཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཡཱ ཏཱ མཱཏུརཀྑིཏཱ པིཏུརཀྑིཏཱ མཱཏཱཔིཏུརཀྑིཏཱ བྷཱཏུརཀྑིཏཱ བྷགིནིརཀྑིཏཱ ཉཱཏིརཀྑིཏཱ གོཏྟརཀྑིཏཱ དྷམྨརཀྑིཏཱ སསཱམིཀཱ སཔརིདཎྜཱ ཨནྟམསོ མཱལཱགུལ༹པརིཀྑིཏྟཱཔི, ཏཐཱརཱུཔཱསུ ན ཙཱརིཏྟཾ ཨཱཔཛྫིཏཱ ཧོཏི། ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ ཀཱཡེན སོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Kāmesumicchācāraṃ pahāya, kāmesumicchācārā paṭivirato hoti yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sasāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi, tathārūpāsu na cārittaṃ āpajjitā hoti. Evaṃ kho, cunda, tividhaṃ kāyena soceyyaṃ hoti.
‘‘ཀཐཉྩ, ཙུནྡ, ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ མུསཱཝཱདཾ པཧཱཡ མུསཱཝཱདཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི། སབྷགྒཏོ ཝཱ པརིསགྒཏོ ཝཱ ཉཱཏིམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ པཱུགམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ རཱཛཀུལམཛ྄ཛྷགཏོ ཝཱ ཨབྷིནཱིཏོ སཀྑིཔུཊྛོ – ‘ཨེཧམྦྷོ པུརིས, ཡཾ ཛཱནཱསི ཏཾ ཝདེཧཱི’ཏི, སོ ཨཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཛཱནཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ཛཱནཱམཱི’ཏི, ཨཔསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘ན པསྶཱམཱི’ཏི, པསྶཾ ཝཱ ཨཱཧ ‘པསྶཱམཱི’ཏི། ཨིཏི ཨཏྟཧེཏུ ཝཱ པརཧེཏུ ཝཱ ཨཱམིསཀིཉྩིཀྑཧེཏུ ཝཱ ན སམྤཛཱནམུསཱ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Kathañca, cunda, catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti. Sabhaggato vā parisaggato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti, so ajānaṃ vā āha ‘na jānāmī’ti, jānaṃ vā āha ‘jānāmī’ti, apassaṃ vā āha ‘na passāmī’ti, passaṃ vā āha ‘passāmī’ti. Iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti.
‘‘པིསུཎཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, པིསུཎཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི – ན ཨིཏོ སུཏྭཱ ཨམུཏྲ ཨཀྑཱཏཱ ཨིམེསཾ བྷེདཱཡ, ན ཨམུཏྲ ཝཱ སུཏྭཱ ཨིམེསཾ ཨཀྑཱཏཱ ཨམཱུསཾ བྷེདཱཡ། ཨིཏི བྷིནྣཱནཾ ཝཱ སནྡྷཱཏཱ སཧིཏཱནཾ ཝཱ ཨནུཔྤདཱཏཱ སམགྒཱརཱམོ སམགྒརཏོ སམགྒནནྡཱི སམགྒཀརཎིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Pisuṇaṃ vācaṃ pahāya, pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti – na ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, na amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya. Iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘ཕརུསཾ ཝཱཙཾ པཧཱཡ, ཕརུསཱཡ ཝཱཙཱཡ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི། ཡཱ སཱ ཝཱཙཱ ནེལཱ ཀཎྞསུཁཱ པེམནཱིཡཱ ཧདཡངྒམཱ པོརཱི བཧུཛནཀནྟཱ བཧུཛནམནཱཔཱ, ཏཐཱརཱུཔིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི།
‘‘Pharusaṃ vācaṃ pahāya, pharusāya vācāya paṭivirato hoti. Yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti.
‘‘སམྥཔྤལཱཔཾ པཧཱཡ, སམྥཔྤལཱཔཱ པཊིཝིརཏོ ཧོཏི ཀཱལཝཱདཱི བྷཱུཏཝཱདཱི ཨཏྠཝཱདཱི དྷམྨཝཱདཱི ཝིནཡཝཱདཱི; ནིདྷཱནཝཏིཾ ཝཱཙཾ བྷཱསིཏཱ ཧོཏི ཀཱལེན སཱཔདེསཾ པརིཡནྟཝཏིཾ ཨཏྠསཾཧིཏཾ། ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ , ཙཏུབྦིདྷཾ ཝཱཙཱཡ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Samphappalāpaṃ pahāya, samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī; nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ. Evaṃ kho, cunda , catubbidhaṃ vācāya soceyyaṃ hoti.
‘‘ཀཐཉྩ , ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི? ཨིདྷ, ཙུནྡ, ཨེཀཙྩོ ཨནབྷིཛ྄ཛྷཱལུ ཧོཏི། ཡཾ ཏཾ པརསྶ པརཝིཏྟཱུཔཀརཎཾ ཏཾ ཨནབྷིཛ྄ཛྷིཏཱ ཧོཏི – ‘ཨཧོ ཝཏ ཡཾ པརསྶ ཏཾ མམསྶཱ’ཏི།
‘‘Kathañca , cunda, tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti? Idha, cunda, ekacco anabhijjhālu hoti. Yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ anabhijjhitā hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti.
‘‘ཨབྱཱཔནྣཙིཏྟོ ཧོཏི ཨཔྤདུཊྛམནསངྐཔྤོ – ‘ཨིམེ སཏྟཱ ཨཝེརཱ ཧོནྟུ 39 ཨབྱཱཔཛྫཱ, ཨནཱིགྷཱ སུཁཱི ཨཏྟཱནཾ པརིཧརནྟཱུ’ཏི།
‘‘Abyāpannacitto hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā averā hontu 40 abyāpajjā, anīghā sukhī attānaṃ pariharantū’ti.
‘‘སམྨཱདིཊྛིཀོ ཧོཏི ཨཝིཔརཱིཏདསྶནོ – ‘ཨཏྠི དིནྣཾ, ཨཏྠི ཡིཊྛཾ, ཨཏྠི ཧུཏཾ, ཨཏྠི སུཀཊདུཀྐཊཱནཾ ཀམྨཱནཾ ཕལཾ ཝིཔཱཀོ, ཨཏྠི ཨཡཾ ལོཀོ, ཨཏྠི པརོ ལོཀོ, ཨཏྠི མཱཏཱ, ཨཏྠི པིཏཱ, ཨཏྠི སཏྟཱ ཨོཔཔཱཏིཀཱ, ཨཏྠི ལོཀེ སམཎབྲཱཧྨཎཱ སམྨགྒཏཱ སམྨཱཔཊིཔནྣཱ ཡེ ཨིམཉྩ ལོཀཾ པརཉྩ ལོཀཾ སཡཾ ཨབྷིཉྙཱ སཙྪིཀཏྭཱ པཝེདེནྟཱི’ཏི། ཨེཝཾ ཁོ, ཙུནྡ, ཏིཝིདྷཾ མནསཱ སོཙེཡྻཾ ཧོཏི།
‘‘Sammādiṭṭhiko hoti aviparītadassano – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukaṭadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti. Evaṃ kho, cunda, tividhaṃ manasā soceyyaṃ hoti.
‘‘ཨིམེ ཁོ, ཙུནྡ, དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ། ཨིམེཧི ཁོ, ཙུནྡ, དསཧི ཀུསལེཧི ཀམྨཔཐེཧི སམནྣཱགཏོ ཀཱལསྶེཝ ཨུཊྛཧནྟོཝ སཡནམྷཱ པཐཝིཾ ཙེཔི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཐཝིཾ ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Ime kho, cunda, dasa kusalakammapathā. Imehi kho, cunda, dasahi kusalehi kammapathehi samannāgato kālasseva uṭṭhahantova sayanamhā pathaviṃ cepi āmasati, suciyeva hoti; no cepi pathaviṃ āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ཨལླཱནི ཙེཔི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨལླཱནི གོམཡཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Allāni cepi gomayāni āmasati, suciyeva hoti; no cepi allāni gomayāni āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ཧརིཏཱནི ཙེཔི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཧརིཏཱནི ཏིཎཱནི ཨཱམསཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Haritāni cepi tiṇāni āmasati, suciyeva hoti; no cepi haritāni tiṇāni āmasati, suciyeva hoti.
‘‘ཨགྒིཾ ཙེཔི པརིཙརཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི ཨགྒིཾ པརིཙརཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Aggiṃ cepi paricarati, suciyeva hoti; no cepi aggiṃ paricarati, suciyeva hoti.
‘‘པཉྫལིཀོ ཙེཔི ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི པཉྫལིཀོ ཨཱདིཙྩཾ ནམསྶཏི , སུཙིཡེཝ ཧོཏི།
‘‘Pañjaliko cepi ādiccaṃ namassati, suciyeva hoti; no cepi pañjaliko ādiccaṃ namassati , suciyeva hoti.
‘‘སཱཡཏཏིཡཀཾ ཙེཔི ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི; ནོ ཙེཔི སཱཡཏཏིཡཀཾ ཨུདཀཾ ཨོརོཧཏི, སུཙིཡེཝ ཧོཏི། ཏཾ ཀིསྶ ཧེཏུ? ཨིམེ, ཙུནྡ, དས ཀུསལཀམྨཔཐཱ སུཙཱིཡེཝ ཧོནྟི སུཙིཀརཎཱ ཙ།
‘‘Sāyatatiyakaṃ cepi udakaṃ orohati, suciyeva hoti; no cepi sāyatatiyakaṃ udakaṃ orohati, suciyeva hoti. Taṃ kissa hetu? Ime, cunda, dasa kusalakammapathā sucīyeva honti sucikaraṇā ca.
‘‘ཨིམེསཾ པན, ཙུནྡ, དསནྣཾ ཀུསལཱནཾ ཀམྨཔཐཱནཾ སམནྣཱགམནཧེཏུ དེཝཱ པཉྙཱཡནྟི, མནུསྶཱ པཉྙཱཡནྟི, ཡཱ ཝཱ པནཉྙཱཔི ཀཱཙི སུགཏིཡོ’’ཏི 41།
‘‘Imesaṃ pana, cunda, dasannaṃ kusalānaṃ kammapathānaṃ samannāgamanahetu devā paññāyanti, manussā paññāyanti, yā vā panaññāpi kāci sugatiyo’’ti 42.
ཨེཝཾ ཝུཏྟེ ཙུནྡོ ཀམྨཱརཔུཏྟོ བྷགཝནྟཾ ཨེཏདཝོཙ – ‘‘ཨབྷིཀྐནྟཾ, བྷནྟེ…པེ॰… ཨུཔཱསཀཾ མཾ, བྷནྟེ, བྷགཝཱ དྷཱརེཏུ ཨཛྫཏགྒེ པཱཎུཔེཏཾ སརཎཾ གཏ’’ནྟི། དསམཾ།
Evaṃ vutte cundo kammāraputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante…pe… upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / སུཏྟཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ (ཨཊྛཀཐཱ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ༡༠. ཙུནྡསུཏྟཝཎྞནཱ • 10. Cundasuttavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / སུཏྟཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ཨངྒུཏྟརནིཀཱཡ (ཊཱིཀཱ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ༡-༤༤. བྲཱཧྨཎཔཙྩོརོཧཎཱིསུཏྟཱདིཝཎྞནཱ • 1-44. Brāhmaṇapaccorohaṇīsuttādivaṇṇanā