| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ಚುನ್ದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Cundasuttavaṇṇanā
೩೭೯. ಪುಬ್ಬೇ ಸಾವತ್ಥಿತೋ ವೇಳುವಗಾಮಸ್ಸ ಗತತ್ತಾ ವುತ್ತಂ ‘‘ಆಗತಮಗ್ಗೇನೇವ ಪಟಿನಿವತ್ತನ್ತೋ’’ತಿ। ಸತ್ತನ್ನನ್ತಿ ಉಪಸೇನೋ, ರೇವತೋ, ಖದಿರವನಿಯೋ, ಚುನ್ದೋ, ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಅಹನ್ತಿ ಚತುನ್ನಂ, ಚಾಲಾ, ಉಪಚಾಲಾ, ಸೀಸೂಪಚಾಲಾತಿ, ತಿಸ್ಸನ್ನನ್ತಿ ಇಮೇಸಂ ಸತ್ತನ್ನಂ ಅರಹನ್ತಾನಂ। ನತ್ಥಿ ನು ಖೋತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ‘‘ಓಲೋಕೇನ್ತೋ’’ತಿ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಸೀಹಾವಲೋಕನಞಾಯೇನ। ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ ಮೇ ವತ್ತಾರೋ ಹರಿತುಂ ನಾಸಕ್ಖೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಇದಂ ದಾನಿ ಪಚ್ಛಿಮದಸ್ಸನನ್ತಿ ಭೂತಕಥನಮತ್ತಂ, ನ ತತ್ಥ ಸಾಲಯತಾದಸ್ಸನಂ ಯಥಾ ತಥಾಗತಸ್ಸ ವೇಸಾಲಿಯಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ನಾಗಾಪಲೋಕಿತಂ।
379. Pubbe sāvatthito veḷuvagāmassa gatattā vuttaṃ ‘‘āgatamaggeneva paṭinivattanto’’ti. Sattannanti upaseno, revato, khadiravaniyo, cundo, samaṇuddeso ahanti catunnaṃ, cālā, upacālā, sīsūpacālāti, tissannanti imesaṃ sattannaṃ arahantānaṃ. Natthi nu khoti etthāpi ‘‘olokento’’ti ānetvā sambandho sīhāvalokanañāyena. Bhavissanti me vattāro harituṃ nāsakkhīti sambandho. Idaṃ dāni pacchimadassananti bhūtakathanamattaṃ, na tattha sālayatādassanaṃ yathā tathāgatassa vesāliyā nikkhamitvā nāgāpalokitaṃ.
ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ವಿಸೇಸಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನವಸೇನೇವ ಇದ್ಧಿಭೇದದಸ್ಸನಂ ಇದ್ಧಿವಿಕುಬ್ಬನಂ। ಸೀಹಸ್ಸ ವಿಜಮ್ಭನಾದಿವಸೇನ ಕೀಳಿತ್ವಾ ನಾದಸದಿಸೀ ಅಯಂ ಧಮ್ಮಕಥಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೀಹವಿಕೀಳಿತೋ ಧಮ್ಮಪರಿಯಾಯೋ’’ತಿ। ಗಮನಕಾಲೋ ಮಯ್ಹನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಇತಿ-ಸದ್ದೋ ಪರಿಸಮಾಪನೇ। ತೇನ ಥೇರೇನ ಯಥಾರಮ್ಭಸ್ಸ ವಚನಪಬನ್ಧಸ್ಸ ಸಮಾಪಿತಭಾವಂ ಜೋತೇತಿ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ ಏದಿಸೇಸು ಸಬ್ಬಟ್ಠಾನೇಸು। ಯುಗನ್ಧರಾದಯೋ ಪರಿಭಣ್ಡಪಬ್ಬತಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನೇವಾತಿ ಏಕಪ್ಪಹಾರೇನ ಇವ। ಸ್ವಾಯಂ ಇವ-ಸದ್ದೋ ನ ಸಕ್ಕೋಮೀತಿ ಏತ್ಥ ಆನೇತ್ವಾ ಸಮ್ಬನ್ಧಿತಬ್ಬೋ।
Tassa tassa visesassa adhiṭṭhānavaseneva iddhibhedadassanaṃ iddhivikubbanaṃ. Sīhassa vijambhanādivasena kīḷitvā nādasadisī ayaṃ dhammakathāti vuttaṃ ‘‘sīhavikīḷito dhammapariyāyo’’ti. Gamanakālo mayhantīti ettha iti-saddo parisamāpane. Tena therena yathārambhassa vacanapabandhassa samāpitabhāvaṃ joteti. Esa nayo sesesupi edisesu sabbaṭṭhānesu. Yugandharādayo paribhaṇḍapabbatāti veditabbā. Ekappahārenevāti ekappahārena iva. Svāyaṃ iva-saddo na sakkomīti ettha ānetvā sambandhitabbo.
ಪಟಿಪಾದೇಸ್ಸಾಮೀತಿ ಠಿತಕಾಯಂ ಪಟಿಪಾದೇಸ್ಸಾಮಿ। ಪತ್ಥನಾಕಾಲೇ ಅನೋಮದಸ್ಸಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಚನಸುತಾನುಸಾರೇನ ಞಾಣೇನ ದಿಟ್ಠಮತ್ತತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ತಂ ಪಠಮದಸ್ಸನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಧಾರೇತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೀ ಗುಣಸಾರಂ। ಏಸ ಮಗ್ಗೋತಿ ಏಸೋ ಜಾತಾನಂ ಸತ್ತಾನಂ ಮರಣನಿಟ್ಠಿತೋ ಪನ್ಥೋ। ಪುನಪಿ ಏವಂಭಾವಿನೋ ನಾಮ ಸಙ್ಖಾರಾತಿ ಸಙ್ಖಾರಾ ನಾಮ ಏವಂಭಾವಿನೋ, ಮರಣಪರಿಯೋಸಾನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ತಕನ್ತಿ ಏತ್ತಕಂ ಕಾಲಂ। ಸಙ್ಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸಂಹರಿತ್ವಾ। ಮುಖಂ ಪಿಧಾಯಾತಿ ಮುಖಂ ಛಾದೇತ್ವಾ। ಅಗ್ಘಿಕಸತಾನೀತಿ ಮಕುಳಙ್ಕುರಚೇತಿಯಸತಾನಿ।
Paṭipādessāmīti ṭhitakāyaṃ paṭipādessāmi. Patthanākāle anomadassissa bhagavato vacanasutānusārena ñāṇena diṭṭhamattataṃ sandhāya ‘‘taṃ paṭhamadassana’’nti vuttaṃ. Dhāretuṃ asakkontī guṇasāraṃ. Esa maggoti eso jātānaṃ sattānaṃ maraṇaniṭṭhito pantho. Punapi evaṃbhāvino nāma saṅkhārāti saṅkhārā nāma evaṃbhāvino, maraṇapariyosānāti attho. Ettakanti ettakaṃ kālaṃ. Saṅkaḍḍhitvā saṃharitvā. Mukhaṃ pidhāyāti mukhaṃ chādetvā. Agghikasatānīti makuḷaṅkuracetiyasatāni.
ಪುರಿಮದಿವಸೇತಿ ಅತೀತದಿವಸೇ। ಯಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಸೇನಾಪತಿನೋ ಅರಹತ್ತಪ್ಪತ್ತದಿವಸೇಯೇವ ಸತ್ಥು ಸಾವಕಸನ್ನಿಪಾತೋ ಅಹೋಸಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪೂರಿತಸಾವಕಸನ್ನಿಪಾತೋ ಏಸ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪಞ್ಚ ಜಾತಿಸತಾನೀತಿ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ, ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗೇ ವಾ ಉಪಯೋಗವಚನಂ।
Purimadivaseti atītadivase. Yasmā dhammasenāpatino arahattappattadivaseyeva satthu sāvakasannipāto ahosi, tasmā ‘‘pūritasāvakasannipāto esa bhikkhū’’ti vuttaṃ. Pañca jātisatānīti bhummatthe, accantasaṃyoge vā upayogavacanaṃ.
ಕಳೋಪಿಹತ್ಥೋತಿ ವಿಲೀವಮಯಭಾಜನಹತ್ಥೋ। ‘‘ಚಮ್ಮಮಯಭಾಜನಹತ್ಥೋ’’ತಿ ಚ ವದನ್ತಿ। ಪುರನ್ತರೇತಿ ನಗರಮಜ್ಝೇ। ವನೇತಿ ಅರಞ್ಞೇ।
Kaḷopihatthoti vilīvamayabhājanahattho. ‘‘Cammamayabhājanahattho’’ti ca vadanti. Purantareti nagaramajjhe. Vaneti araññe.
ಓಸಕ್ಕನಾಕಾರವಿರಹಿತೋತಿ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯ ಸಙ್ಕೋಚಹೇತುವಿರಹಿತೋ। ವಿಸಾರದೋತಿ ಸಾರದವಿರಹಿತೋ। ಧಮ್ಮೋಜನ್ತಿ ಧಮ್ಮರಸಂ, ಓಜವನ್ತಂ ದೇಸನಾಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಧಮ್ಮಭೋಗನ್ತಿ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗಂ, ಪರೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂವಿಭಜನವಸೇನ ಪವತ್ತಂ ಧಮ್ಮಸಮ್ಭೋಗನ್ತಿ ದೇಸನಾಧಮ್ಮಮೇವ ವದತಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಉಭಯೇನಪಿ ಧಮ್ಮಪರಿಭೋಗೋವ ಕಥಿತೋ’’ತಿ।
Osakkanākāravirahitoti dhammadesanāya saṅkocahetuvirahito. Visāradoti sāradavirahito. Dhammojanti dhammarasaṃ, ojavantaṃ desanādhammanti attho. Dhammabhoganti dhammaparibhogaṃ, parehi saddhiṃ saṃvibhajanavasena pavattaṃ dhammasambhoganti desanādhammameva vadati. Tena vuttaṃ ‘‘ubhayenapi dhammaparibhogova kathito’’ti.
ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬತೋ ಪಿಯೇಹಿ। ಮನಸ್ಸ ವಡ್ಢನತೋ ಮನಾಪೇಹಿ। ಜಾತಿಯಾತಿ ಖತ್ತಿಯಾದಿಜಾತಿಯಾ। ನಾನಾಭಾವೋ ಅಸಹಭಾವೋ ವಿಸುಂಭಾವೋ। ಅಞ್ಞಥಾಭಾವೋ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ। ಸರೀರನ್ತಿ ರೂಪಧಮ್ಮಕಾಯಸಙ್ಖಾತಂ ಸರೀರಂ। ರೂಪಕಾಯೇ ಹಿ ಭಿಜ್ಜನ್ತೇ ಭಿಜ್ಜನ್ತೇವ। ಸೋ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಸೋ ಮಹನ್ತತರೋ ಖನ್ಧೋ ಭಿಜ್ಜೇಯ್ಯ।
Piyāyitabbato piyehi. Manassa vaḍḍhanato manāpehi. Jātiyāti khattiyādijātiyā. Nānābhāvo asahabhāvo visuṃbhāvo. Aññathābhāvo aññathattaṃ. Sarīranti rūpadhammakāyasaṅkhātaṃ sarīraṃ. Rūpakāye hi bhijjante bhijjanteva. So bhijjeyyāti so mahantataro khandho bhijjeyya.
ದಕ್ಖಿಣದಿಸಂ ಗತೋತಿ ದಕ್ಖಿಣದಿಸಾಮುಖೇ ಪವತ್ತೋ। ಮಹಾಖನ್ಧೋ ವಿಯಾತಿ ಮಹನ್ತೋ ಸಾರವನ್ತೋ ಸಾಖಾಖನ್ಧೋ ವಿಯ। ಸಾಖಖನ್ಧಾ ಹಿ ದಿಸಾಭಿಮುಖಪವತ್ತಾಕಾರಾ, ಮೂಲಖನ್ಧೋ ಪನ ಉದ್ಧಮುಗ್ಗತೋ। ಸೋಳಸನ್ನಂ ಪಞ್ಹಾನನ್ತಿ ಸೋಳಸನ್ನಂ ಅಪರಾಪರಿಯಪವತ್ತನಿಯಾನಂ ಅತ್ಥಾನಂ। ಞಾತುಂ ಇಚ್ಛಿತೋ ಹಿ ಅತ್ಥೋ ಪಞ್ಹೋ।
Dakkhiṇadisaṃ gatoti dakkhiṇadisāmukhe pavatto. Mahākhandho viyāti mahanto sāravanto sākhākhandho viya. Sākhakhandhā hi disābhimukhapavattākārā, mūlakhandho pana uddhamuggato. Soḷasannaṃ pañhānanti soḷasannaṃ aparāpariyapavattaniyānaṃ atthānaṃ. Ñātuṃ icchito hi attho pañho.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಚುನ್ದಸುತ್ತಂ • 3. Cundasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩. ಚುನ್ದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 3. Cundasuttavaṇṇanā
