Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā |
੫. ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Cundasuttavaṇṇanā
੮੩. ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਮੁਨਿਂ ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ। ਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ? ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਤਾવ ਅਤ੍ਤਜ੍ਝਾਸਯਪਰਜ੍ਝਾਸਯਅਟ੍ਠੁਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪੁਚ੍ਛਾવਸਿਕਭੇਦਤੋ ਚਤੂਸੁ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤੀਸੁ ਇਮਸ੍ਸ ਸੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾવਸਿਕਾ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿ। વਿਤ੍ਥਾਰਤੋ ਪਨ ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਮਲ੍ਲੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਪਾવਾ ਤਦવਸਰਿ। ਤਤ੍ਰ ਸੁਦਂ ਭਗવਾ ਪਾવਾਯਂ વਿਹਰਤਿ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਅਮ੍ਬવਨੇ। ਇਤੋ ਪਭੁਤਿ ਯਾવ ‘‘ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਯੇਨ ਚੁਨ੍ਦਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿવੇਸਨਂ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦੀ’’ਤਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੧੮੯), ਤਾવ ਸੁਤ੍ਤੇ ਆਗਤਨਯੇਨੇવ વਿਤ੍ਥਾਰੇਤਬ੍ਬਂ।
83.Pucchāmimuniṃ pahūtapaññanti cundasuttaṃ. Kā uppatti? Saṅkhepato tāva attajjhāsayaparajjhāsayaaṭṭhuppattipucchāvasikabhedato catūsu uppattīsu imassa suttassa pucchāvasikā uppatti. Vitthārato pana ekaṃ samayaṃ bhagavā mallesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ yena pāvā tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā pāvāyaṃ viharati cundassa kammāraputtassa ambavane. Ito pabhuti yāva ‘‘atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya saddhiṃ bhikkhusaṅghena yena cundassa kammāraputtassa nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdī’’ti (dī. ni. 2.189), tāva sutte āgatanayeneva vitthāretabbaṃ.
ਏવਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੇ ਭਗવਤਿ ਚੁਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਰਿવਿਸਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਞ੍ਜਨਸੂਪਾਦਿਗਹਣਤ੍ਥਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਜਨਾਨਿ ਉਪਨਾਮੇਸਿ। ਅਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇ ਕੇਚਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਜਨਾਨਿ ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ ਕੇਚਿ ਨ ਪਟਿਚ੍ਛਿਂਸੁ। ਭਗવਤੋ ਪਨ ਏਕਮੇવ ਭਾਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੇਲਮਯਂ ਪਤ੍ਤਂ, ਦੁਤਿਯਭਾਜਨਂ ਬੁਦ੍ਧਾ ਨ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁ ਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਕਂ ਸੁવਣ੍ਣਭਾਜਨਂ ਅਤ੍ਤਨੋ ਭੋਜਨਤ੍ਥਾਯ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਂ ਥੇਯ੍ਯਚਿਤ੍ਤੇਨ ਕੁਞ੍ਚਿਕਤ੍ਥવਿਕਾਯ ਪਕ੍ਖਿਪਿ। ਚੁਨ੍ਦੋ ਪਰਿવਿਸਿਤ੍વਾ ਹਤ੍ਥਪਾਦਂ ਧੋવਿਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਨਮਸ੍ਸਮਾਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਅਦ੍ਦਸ, ਦਿਸ੍વਾ ਚ ਪਨ ਅਪਸ੍ਸਮਾਨੋ વਿਯ ਹੁਤ੍વਾ ਨ ਨਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਅਭਣਿ ਭਗવਤਿ ਥੇਰੇਸੁ ਚ ਗਾਰવੇਨ, ਅਪਿਚ ‘‘ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਕਾਨਂ વਚਨਪਥੋ ਮਾ ਅਹੋਸੀ’’ਤਿ। ਸੋ ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਸਂવਰਯੁਤ੍ਤਾਯੇવ ਸਮਣਾ, ਉਦਾਹੁ ਭਿਨ੍ਨਸਂવਰਾ ਈਦਿਸਾਪਿ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਞਾਤੁਕਾਮੋ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਆਹ ‘‘ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਮੁਨਿ’’ਨ੍ਤਿ।
Evaṃ bhikkhusaṅghena saddhiṃ nisinne bhagavati cundo kammāraputto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ parivisanto byañjanasūpādigahaṇatthaṃ bhikkhūnaṃ suvaṇṇabhājanāni upanāmesi. Apaññatte sikkhāpade keci bhikkhū suvaṇṇabhājanāni paṭicchiṃsu keci na paṭicchiṃsu. Bhagavato pana ekameva bhājanaṃ attano selamayaṃ pattaṃ, dutiyabhājanaṃ buddhā na gaṇhanti. Tattha aññataro pāpabhikkhu sahassagghanakaṃ suvaṇṇabhājanaṃ attano bhojanatthāya sampattaṃ theyyacittena kuñcikatthavikāya pakkhipi. Cundo parivisitvā hatthapādaṃ dhovitvā bhagavantaṃ namassamāno bhikkhusaṅghaṃ olokento taṃ bhikkhuṃ addasa, disvā ca pana apassamāno viya hutvā na naṃ kiñci abhaṇi bhagavati theresu ca gāravena, apica ‘‘micchādiṭṭhikānaṃ vacanapatho mā ahosī’’ti. So ‘‘kiṃ nu kho saṃvarayuttāyeva samaṇā, udāhu bhinnasaṃvarā īdisāpi samaṇā’’ti ñātukāmo sāyanhasamaye bhagavantaṃ upasaṅkamitvā āha ‘‘pucchāmi muni’’nti.
ਤਤ੍ਥ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਇਦਂ ‘‘ਤਿਸ੍ਸੋ ਪੁਚ੍ਛਾ ਅਦਿਟ੍ਠਜੋਤਨਾ ਪੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਚੂਲ਼ਨਿ॰ ਪੁਣ੍ਣਕਮਾਣવਪੁਚ੍ਛਾਨਿਦ੍ਦੇਸ ੧੨) ਨਯੇਨ ਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਮੁਨਿਨ੍ਤਿ ਏਤਮ੍ਪਿ ‘‘ਮੋਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਞਾਣਂ। ਯਾ ਪਞ੍ਞਾ ਪਜਾਨਨਾ…ਪੇ॰… ਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿ, ਤੇਨ ਞਾਣੇਨ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੁਨਿ, ਮੋਨਪ੍ਪਤ੍ਤੋਤਿ, ਤੀਣਿ ਮੋਨੇਯ੍ਯਾਨਿ ਕਾਯਮੋਨੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮਹਾਨਿ॰ ੧੪) ਨਯੇਨ ਤਤ੍ਥੇવ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ । ਅਯਮ੍ਪਨੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ। ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ ਓਕਾਸਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੋ ਮੁਨਿਨ੍ਤਿ ਮੁਨਿਮੁਨਿਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਲਪਤਿ। ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ ਥੁਤਿવਚਨਾਨਿ, ਤੇਹਿ ਤਂ ਮੁਨਿਂ ਥੁਨਾਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਹੂਤਪਞ੍ਞਨ੍ਤਿ વਿਪੁਲਪਞ੍ਞਂ। ਞੇਯ੍ਯਪਰਿਯਨ੍ਤਿਕਤ੍ਤਾ ਚਸ੍ਸ વਿਪੁਲਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਇਤਿ ਚੁਨ੍ਦੋ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤੋਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਯਂ ਧਨਿਯਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਇਤੋ ਪਰਂ ਪਨ ਏਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਅવਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬਂ વੁਤ੍ਤਨਯਂ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਅવੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ વਣ੍ਣਯਿਸ੍ਸਾਮ।
Tattha pucchāmīti idaṃ ‘‘tisso pucchā adiṭṭhajotanā pucchā’’tiādinā (cūḷani. puṇṇakamāṇavapucchāniddesa 12) nayena niddese vuttanayameva. Muninti etampi ‘‘monaṃ vuccati ñāṇaṃ. Yā paññā pajānanā…pe… sammādiṭṭhi, tena ñāṇena samannāgato muni, monappattoti, tīṇi moneyyāni kāyamoneyya’’ntiādinā (mahāni. 14) nayena tattheva vuttanayameva . Ayampanettha saṅkhepo. Pucchāmīti okāsaṃ kārento muninti munimuniṃ bhagavantaṃ ālapati. Pahūtapaññantiādīni thutivacanāni, tehi taṃ muniṃ thunāti. Tattha pahūtapaññanti vipulapaññaṃ. Ñeyyapariyantikattā cassa vipulatā veditabbā. Iti cundo kammāraputtoti idaṃ dvayaṃ dhaniyasutte vuttanayameva. Ito paraṃ pana ettakampi avatvā sabbaṃ vuttanayaṃ chaḍḍetvā avuttanayameva vaṇṇayissāma.
ਬੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਤੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਤਤਿਯਬੁਦ੍ਧਂ। ਧਮ੍ਮਸ੍ਸਾਮਿਨ੍ਤਿ ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਜਨਕਤ੍ਤਾ ਪੁਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਪਿਤਰਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸਿਪ੍ਪਾਯਤਨਾਦੀਨਂ વਿਯ ਚ ਆਚਰਿਯਂ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਸਾਮਿਂ, ਧਮ੍ਮਿਸ੍ਸਰਂ ਧਮ੍ਮਰਾਜਂ ਧਮ੍ਮવਸવਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ –
Buddhanti tīsu buddhesu tatiyabuddhaṃ. Dhammassāminti maggadhammassa janakattā puttasseva pitaraṃ attanā uppāditasippāyatanādīnaṃ viya ca ācariyaṃ dhammassa sāmiṃ, dhammissaraṃ dhammarājaṃ dhammavasavattinti attho. Vuttampi cetaṃ –
‘‘ਸੋ ਹਿ, ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ, ਭਗવਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤਾ, ਅਸਞ੍ਜਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਸਞ੍ਜਨੇਤਾ, ਅਨਕ੍ਖਾਤਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਤਾ, ਮਗ੍ਗਞ੍ਞੂ, ਮਗ੍ਗવਿਦੂ, ਮਗ੍ਗਕੋવਿਦੋ। ਮਗ੍ਗਾਨੁਗਾ ਚ ਪਨ ਏਤਰਹਿ ਸਾવਕਾ વਿਹਰਨ੍ਤਿ ਪਚ੍ਛਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੭੯)।
‘‘So hi, brāhmaṇa, bhagavā anuppannassa maggassa uppādetā, asañjātassa maggassa sañjanetā, anakkhātassa maggassa akkhātā, maggaññū, maggavidū, maggakovido. Maggānugā ca pana etarahi sāvakā viharanti pacchā samannāgatā’’ti (ma. ni. 3.79).
વੀਤਤਣ੍ਹਨ੍ਤਿ વਿਗਤਕਾਮਭવવਿਭવਤਣ੍ਹਂ। ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਦ੍વਿਪਦਾਨਂ ਉਤ੍ਤਮਂ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਭਗવਾ ਨ ਕੇવਲਂ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋ ਏવ, ਅਥ ਖੋ ਯਾવਤਾ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪਦਾ વਾ ਦ੍વਿਪਦਾ વਾ…ਪੇ॰… ਨੇવਸਞ੍ਞੀਨਾਸਞ੍ਞਿਨੋ વਾ, ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਉਤ੍ਤਮੋ। ਅਥ ਖੋ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਪਰਿਚ੍ਛੇਦવਸੇਨ ਦ੍વਿਪਦੁਤ੍ਤਮੋਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਦ੍વਿਪਦਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਉਕ੍ਕਟ੍ਠਾ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿਮਹਾਸਾવਕਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਤੋ, ਤੇਸਞ੍ਚ ਉਤ੍ਤਮੋਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤੁਤ੍ਤਮੋਤਿ વੁਤ੍ਤੋਯੇવ ਹੋਤਿ। ਸਾਰਥੀਨਂ ਪવਰਨ੍ਤਿ ਸਾਰੇਤੀਤਿ ਸਾਰਥਿ, ਹਤ੍ਥਿਦਮਕਾਦੀਨਮੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤੇਸਞ੍ਚ ਭਗવਾ ਪવਰੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੇਨ ਦਮਨੇਨ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮੇ ਦਮੇਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਭਾવਤੋ। ਯਥਾਹ –
Vītataṇhanti vigatakāmabhavavibhavataṇhaṃ. Dvipaduttamanti dvipadānaṃ uttamaṃ. Tattha kiñcāpi bhagavā na kevalaṃ dvipaduttamo eva, atha kho yāvatā sattā apadā vā dvipadā vā…pe… nevasaññīnāsaññino vā, tesaṃ sabbesaṃ uttamo. Atha kho ukkaṭṭhaparicchedavasena dvipaduttamotveva vuccati. Dvipadā hi sabbasattānaṃ ukkaṭṭhā cakkavattimahāsāvakapaccekabuddhānaṃ tattha uppattito, tesañca uttamoti vutte sabbasattuttamoti vuttoyeva hoti. Sārathīnaṃ pavaranti sāretīti sārathi, hatthidamakādīnametaṃ adhivacanaṃ. Tesañca bhagavā pavaro anuttarena damanena purisadamme dametuṃ samatthabhāvato. Yathāha –
‘‘ਹਤ੍ਥਿਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਹਤ੍ਥਿਦਮ੍ਮੋ ਸਾਰਿਤੋ ਏਕਂ ਏવ ਦਿਸਂ ਧਾવਤਿ ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਂ વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਂ વਾ ਉਤ੍ਤਰਂ વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਂ વਾ। ਅਸ੍ਸਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਸ੍ਸਦਮ੍ਮੋ…ਪੇ॰… ਗੋਦਮਕੇਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਗੋਦਮ੍ਮੋ…ਪੇ॰… ਦਕ੍ਖਿਣਂ વਾ। ਤਥਾਗਤੇਨ ਹਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਰਹਤਾ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇਨ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮੋ ਸਾਰਿਤੋ ਅਟ੍ਠ ਦਿਸਾ વਿਧਾવਤਿ, ਰੂਪੀ ਰੂਪਾਨਿ ਪਸ੍ਸਤਿ, ਅਯਮੇਕਾ ਦਿਸਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾવੇਦਯਿਤਨਿਰੋਧਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ, ਅਯਂ ਅਟ੍ਠਮੀ ਦਿਸਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੩੧੨)।
‘‘Hatthidamakena, bhikkhave, hatthidammo sārito ekaṃ eva disaṃ dhāvati puratthimaṃ vā pacchimaṃ vā uttaraṃ vā dakkhiṇaṃ vā. Assadamakena, bhikkhave, assadammo…pe… godamakena, bhikkhave, godammo…pe… dakkhiṇaṃ vā. Tathāgatena hi, bhikkhave, arahatā sammāsambuddhena purisadammo sārito aṭṭha disā vidhāvati, rūpī rūpāni passati, ayamekā disā…pe… saññāvedayitanirodhaṃ upasampajja viharati, ayaṃ aṭṭhamī disā’’ti (ma. ni. 3.312).
ਕਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥਪ੍ਪਭੇਦਪੁਚ੍ਛਾ। ਲੋਕੇਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ। ਸਮਣਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਬ੍ਬਅਤ੍ਥਨਿਦਸ੍ਸਨਂ। ਇਙ੍ਘਾਤਿ ਯਾਚਨਤ੍ਥੇ ਨਿਪਾਤੋ। ਤਦਿਙ੍ਘਾਤਿ ਤੇ ਇਙ੍ਘ। ਬ੍ਰੂਹੀਤਿ ਆਚਿਕ੍ਖ ਕਥਯਸ੍ਸੂਤਿ।
Katīti atthappabhedapucchā. Loketi sattaloke. Samaṇāti pucchitabbaatthanidassanaṃ. Iṅghāti yācanatthe nipāto. Tadiṅghāti te iṅgha. Brūhīti ācikkha kathayassūti.
੮੪. ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਭਗવਾ ਚੁਨ੍ਦਂ ਕਮ੍ਮਾਰਪੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਿਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਕੁਸਲਂ, ਕਿਂ ਅਕੁਸਲ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੨੯੬) ਨਯੇਨ ਗਿਹਿਪਞ੍ਹਂ ਅਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਸਮਣਪਞ੍ਹਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਆવਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਯਂ ਪੁਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਾ ਅਸ੍ਸਮਣਭਾવਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਚਤੁਰੋਤਿ ਸਙ੍ਖ੍ਯਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦੋ। ਸਮਣਾਤਿ ਕਦਾਚਿ ਭਗવਾ ਤਿਤ੍ਥਿਯੇ ਸਮਣવਾਦੇਨ વਦਤਿ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਯਾਨਿ ਤਾਨਿ ਪੁਥੁਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વਤਕੋਤੂਹਲਮਙ੍ਗਲਾਨੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੦੭)। ਕਦਾਚਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮਣਾ ਸਮਣਾਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਜਨੋ ਸਞ੍ਜਾਨਾਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੩੫)। ਕਦਾਚਿ ਸੇਕ੍ਖੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਇਧੇવ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਮਣੋ, ਇਧ ਦੁਤਿਯੋ ਸਮਣੋ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੧੩੯; ਦੀ॰ ਨਿ॰ ੨.੨੧੪; ਅ॰ ਨਿ॰ ੪.੨੪੧)। ਕਦਾਚਿ ਖੀਣਾਸવੇ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਆਸવਾਨਂ ਖਯਾ ਸਮਣੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੪੩੮)। ਕਦਾਚਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ; ਯਥਾਹ – ‘‘ਸਮਣੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੮੫)। ਇਧ ਪਨ ਤੀਹਿ ਪਦੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਅਰਿਯੇ ਸੀਲવਨ੍ਤਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਞ੍ਚ , ਚਤੁਤ੍ਥੇਨ ਇਤਰਂ ਅਸ੍ਸਮਣਮ੍ਪਿ ਭਣ੍ਡੁਂ ਕਾਸਾવਕਣ੍ਠਂ ਕੇવਲਂ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕੇਨ ਸਮਣੋਤਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾ ‘‘ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਨ ਪਞ੍ਚਮਤ੍ਥੀਤਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਧਮ੍ਮવਿਨਯੇ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾਮਤ੍ਤਕੇਨਾਪਿ ਪਞ੍ਚਮੋ ਸਮਣੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ।
84. Evaṃ vutte bhagavā cundaṃ kammāraputtaṃ ‘‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusala’’ntiādinā (ma. ni. 3.296) nayena gihipañhaṃ apucchitvā samaṇapañhaṃ pucchantaṃ disvā āvajjento ‘‘taṃ pāpabhikkhuṃ sandhāya ayaṃ pucchatī’’ti ñatvā tassa aññatra vohāramattā assamaṇabhāvaṃ dīpento āha ‘‘caturo samaṇā’’ti. Tattha caturoti saṅkhyāparicchedo. Samaṇāti kadāci bhagavā titthiye samaṇavādena vadati; yathāha – ‘‘yāni tāni puthusamaṇabrāhmaṇānaṃ vatakotūhalamaṅgalānī’’ti (ma. ni. 1.407). Kadāci puthujjane; yathāha – ‘‘samaṇā samaṇāti kho, bhikkhave, jano sañjānātī’’ti (ma. ni. 1.435). Kadāci sekkhe; yathāha – ‘‘idheva, bhikkhave, samaṇo, idha dutiyo samaṇo’’ti (ma. ni. 1.139; dī. ni. 2.214; a. ni. 4.241). Kadāci khīṇāsave; yathāha – ‘‘āsavānaṃ khayā samaṇo hotī’’ti (ma. ni. 1.438). Kadāci attānaṃyeva; yathāha – ‘‘samaṇoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 8.85). Idha pana tīhi padehi sabbepi ariye sīlavantaṃ puthujjanañca , catutthena itaraṃ assamaṇampi bhaṇḍuṃ kāsāvakaṇṭhaṃ kevalaṃ vohāramattakena samaṇoti saṅgaṇhitvā ‘‘caturo samaṇā’’ti āha. Na pañcamatthīti imasmiṃ dhammavinaye vohāramattakena paṭiññāmattakenāpi pañcamo samaṇo nāma natthi.
ਤੇ ਤੇ ਆવਿਕਰੋਮੀਤਿ ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ਤવ ਪਾਕਟੇ ਕਰੋਮਿ। ਸਕ੍ਖਿਪੁਟ੍ਠੋਤਿ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ। ਮਗ੍ਗਜਿਨੋਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸੇ વਿਜਿਤਾવੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋਤਿ ਪਰੇਸਂ ਮਗ੍ਗਂ ਦੇਸੇਤਾ। ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤੀਤਿ ਸਤ੍ਤਸੁ ਸੇਕ੍ਖੇਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ ਸੇਕ੍ਖੋ ਅਪਰਿਯੋਸਿਤਮਗ੍ਗવਾਸਤ੍ਤਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰੇ, ਸੀਲવਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਚ ਲੋਕਿਯੇ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤਿ ਨਾਮ, ਸੀਲવਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ વਾ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਜੀવਨਤੋਪਿ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਯੋ ਚ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀਤਿ ਯੋ ਚ ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿ ਮਗ੍ਗਪਟਿਲੋਮਾਯ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਮਗ੍ਗਦੂਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Te te āvikaromīti te caturo samaṇe tava pākaṭe karomi. Sakkhipuṭṭhoti sammukhā pucchito. Maggajinoti maggena sabbakilese vijitāvīti attho. Maggadesakoti paresaṃ maggaṃ desetā. Magge jīvatīti sattasu sekkhesu yo koci sekkho apariyositamaggavāsattā lokuttare, sīlavantaputhujjano ca lokiye magge jīvati nāma, sīlavantaputhujjano vā lokuttaramagganimittaṃ jīvanatopi magge jīvatīti veditabbo. Yo ca maggadūsīti yo ca dussīlo micchādiṭṭhi maggapaṭilomāya paṭipattiyā maggadūsakoti attho.
੮੫. ‘‘ਇਮੇ ਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣਾ’’ਤਿ ਏવਂ ਭਗવਤਾ ਸਙ੍ਖੇਪੇਨ ਉਦ੍ਦਿਟ੍ਠੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ‘‘ਅਯਂ ਨਾਮੇਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗਜਿਨੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕੋ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤਿ, ਅਯਂ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ ਏવਂ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੋ ਪੁਨ ਪੁਚ੍ਛਿਤੁਂ ਚੁਨ੍ਦੋ ਆਹ ‘‘ਕਂ ਮਗ੍ਗਜਿਨ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤਿ ਮੇਤਿ ਯੋ ਸੋ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤਿ, ਤਂ ਮੇ ਬ੍ਰੂਹਿ ਪੁਟ੍ਠੋਤਿ। ਸੇਸਂ ਪਾਕਟਮੇવ।
85. ‘‘Ime te caturo samaṇā’’ti evaṃ bhagavatā saṅkhepena uddiṭṭhe caturo samaṇe ‘‘ayaṃ nāmettha maggajino, ayaṃ maggadesako, ayaṃ magge jīvati, ayaṃ maggadūsī’’ti evaṃ paṭivijjhituṃ asakkonto puna pucchituṃ cundo āha ‘‘kaṃ maggajina’’nti. Tattha magge jīvati meti yo so magge jīvati, taṃ me brūhi puṭṭhoti. Sesaṃ pākaṭameva.
੮੬. ਇਦਾਨਿਸ੍ਸ ਭਗવਾ ਚਤੁਰੋਪਿ ਸਮਣੇ ਚਤੂਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ વਿਸਲ੍ਲੋ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ વਿਸਲ੍ਲੋਤਿ ਏਤਂ ਉਰਗਸੁਤ੍ਤੇ વੁਤ੍ਤਨਯਮੇવ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸੇਸੋ। ਯਸ੍ਮਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਮਗ੍ਗਜਿਨੋਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਮਣੋ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇਨ ਕਥਂਕਥਾਪਤਿਰੂਪਕਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਤਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾਪਿ ‘‘ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋ’’ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਪੁਬ੍ਬੇ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ ਹਿ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥਾਪਿ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨਾਦਯੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਪਰਿਯੋਸਾਨਾ ਸਕਦਾਗਾਮਿવਿਸਯਾਦੀਸੁ ਬੁਦ੍ਧવਿਸਯਪਰਿਯੋਸਾਨੇਸੁ ਪਟਿਹਤਞਾਣਪ੍ਪਭਾવਤ੍ਤਾ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥਾવ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਭਗવਾ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪ੍ਪਕਾਰੇਨ ਤਿਣ੍ਣਕਥਂਕਥੋਤਿ। ਨਿਬ੍ਬਾਨਾਭਿਰਤੋਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਅਭਿਰਤੋ, ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ ਸਦਾ ਨਿਬ੍ਬਾਨਨਿਨ੍ਨਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਾਦਿਸੋ ਚ ਭਗવਾ। ਯਥਾਹ –
86. Idānissa bhagavā caturopi samaṇe catūhi gāthāhi niddisanto āha ‘‘yo tiṇṇakathaṃkatho visallo’’ti. Tattha tiṇṇakathaṃkatho visalloti etaṃ uragasutte vuttanayameva. Ayaṃ pana viseso. Yasmā imāya gāthāya maggajinoti buddhasamaṇo adhippeto, tasmā sabbaññutaññāṇena kathaṃkathāpatirūpakassa sabbadhammesu aññāṇassa tiṇṇattāpi ‘‘tiṇṇakathaṃkatho’’ti veditabbo. Pubbe vuttanayena hi tiṇṇakathaṃkathāpi sotāpannādayo paccekabuddhapariyosānā sakadāgāmivisayādīsu buddhavisayapariyosānesu paṭihatañāṇappabhāvattā pariyāyena atiṇṇakathaṃkathāva honti. Bhagavā pana sabbappakārena tiṇṇakathaṃkathoti. Nibbānābhiratoti nibbāne abhirato, phalasamāpattivasena sadā nibbānaninnacittoti attho. Tādiso ca bhagavā. Yathāha –
‘‘ਸੋ ਖੋ ਅਹਂ, ਅਗ੍ਗਿવੇਸ੍ਸਨ, ਤਸ੍ਸਾ ਏવ ਕਥਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਪੁਰਿਮਸ੍ਮਿਂ ਸਮਾਧਿਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਮੇવ ਚਿਤ੍ਤਂ ਸਣ੍ਠਪੇਮਿ, ਸਨ੍ਨਿਸਾਦੇਮਿ, ਏਕੋਦਿਂ ਕਰੋਮਿ, ਸਮਾਦਹਾਮੀ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੮੭)।
‘‘So kho ahaṃ, aggivessana, tassā eva kathāya pariyosāne, tasmiṃyeva purimasmiṃ samādhinimitte ajjhattameva cittaṃ saṇṭhapemi, sannisādemi, ekodiṃ karomi, samādahāmī’’ti (ma. ni. 1.387).
ਅਨਾਨੁਗਿਦ੍ਧੋਤਿ ਕਞ੍ਚਿ ਧਮ੍ਮਂ ਤਣ੍ਹਾਗੇਧੇਨ ਅਨਨੁਗਿਜ੍ਝਨ੍ਤੋ। ਲੋਕਸ੍ਸ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਨੇਤਾਤਿ ਆਸਯਾਨੁਸਯਾਨੁਲੋਮੇਨ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਪਾਰਾਯਨਮਹਾਸਮਯਾਦੀਸੁ ਅਨੇਕੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੇਸੁ ਅਪਰਿਮਾਣਾਨਂ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਸਚ੍ਚਪਟਿવੇਧਸਮ੍ਪਾਦਨੇਨ ਸਦੇવਕਸ੍ਸ ਲੋਕਸ੍ਸ ਨੇਤਾ, ਗਮਯਿਤਾ, ਤਾਰੇਤਾ, ਪਾਰਂ ਸਮ੍ਪਾਪੇਤਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਾਦਿਨ੍ਤਿ ਤਾਦਿਸਂ ਯਥਾવੁਤ੍ਤਪ੍ਪਕਾਰਲੋਕਧਮ੍ਮੇਹਿ ਨਿਬ੍ਬਿਕਾਰਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਪਾਕਟਮੇવ।
Anānugiddhoti kañci dhammaṃ taṇhāgedhena ananugijjhanto. Lokassa sadevakassa netāti āsayānusayānulomena dhammaṃ desetvā pārāyanamahāsamayādīsu anekesu suttantesu aparimāṇānaṃ devamanussānaṃ saccapaṭivedhasampādanena sadevakassa lokassa netā, gamayitā, tāretā, pāraṃ sampāpetāti attho. Tādinti tādisaṃ yathāvuttappakāralokadhammehi nibbikāranti attho. Sesamettha pākaṭameva.
੮੭. ਏવਂ ਭਗવਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਜਿਨ’’ਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਖੀਣਾਸવਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਪਰਮਂ ਪਰਮਨ੍ਤੀ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਰਮਂ ਨਾਮ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ, ਸਬ੍ਬਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਗ੍ਗਂ ਉਤ੍ਤਮਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਪਰਮਨ੍ਤਿ ਯੋਧ ਞਤ੍વਾਤਿ ਤਂ ਪਰਮਂ ਪਰਮਮਿਚ੍ਚੇવ ਯੋ ਇਧ ਸਾਸਨੇ ਞਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਞਾਣੇਨ। ਅਕ੍ਖਾਤਿ વਿਭਜਤੇ ਇਧੇવ ਧਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਂ ਅਕ੍ਖਾਤਿ, ਅਤ੍ਤਨਾ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਤ੍ਤਾ ਪਰੇਸਂ ਪਾਕਟਂ ਕਰੋਤਿ ‘‘ਇਦਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨ’’ਨ੍ਤਿ, ਮਗ੍ਗਧਮ੍ਮਂ વਿਭਜਤਿ ‘‘ਇਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾ…ਪੇ॰… ਅਰਿਯੋ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗਿਕੋ ਮਗ੍ਗੋ’’ਤਿ। ਉਭਯਮ੍ਪਿ વਾ ਉਗ੍ਘਟਿਤਞ੍ਞੂਨਂ ਸਙ੍ਖੇਪਦੇਸਨਾਯ ਆਚਿਕ੍ਖਤਿ, વਿਪਞ੍ਚਿਤਞ੍ਞੂਨਂ વਿਤ੍ਥਾਰਦੇਸਨਾਯ વਿਭਜਤਿ। ਏવਂ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ વਿਭਜਨ੍ਤੋ ਚ ‘‘ਇਧੇવ ਸਾਸਨੇ ਅਯਂ ਧਮ੍ਮੋ, ਨ ਇਤੋ ਬਹਿਦ੍ਧਾ’’ਤਿ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੋ ਅਕ੍ਖਾਤਿ ਚ વਿਭਜਤਿ ਚ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਕ੍ਖਾਤਿ વਿਭਜਤੇ ਇਧੇવ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਕਙ੍ਖਛਿਦਂ ਮੁਨਿਂ ਅਨੇਜਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏવਰੂਪਂ ਚਤੁਸਚ੍ਚਪਟਿવੇਧੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਦੇਸਨਾਯ ਚ ਪਰੇਸਂ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛੇਦਨੇਨ ਕਙ੍ਖਚ੍ਛਿਦਂ , ਮੋਨੇਯ੍ਯਸਮਨ੍ਨਾਗਮੇਨ ਮੁਨਿਂ, ਏਜਾਸਙ੍ਖਾਤਾਯ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਭਾવਤੋ ਅਨੇਜਂ ਦੁਤਿਯਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਮਾਹੁ ਮਗ੍ਗਦੇਸਿਨ੍ਤਿ।
87. Evaṃ bhagavā imāya gāthāya ‘‘maggajina’’nti buddhasamaṇaṃ niddisitvā idāni khīṇāsavasamaṇaṃ niddisanto āha ‘‘paramaṃ paramantī’’ti. Tattha paramaṃ nāma nibbānaṃ, sabbadhammānaṃ aggaṃ uttamanti attho. Paramanti yodha ñatvāti taṃ paramaṃ paramamicceva yo idha sāsane ñatvā paccavekkhaṇañāṇena. Akkhāti vibhajate idheva dhammanti nibbānadhammaṃ akkhāti, attanā paṭividdhattā paresaṃ pākaṭaṃ karoti ‘‘idaṃ nibbāna’’nti, maggadhammaṃ vibhajati ‘‘ime cattāro satipaṭṭhānā…pe… ariyo aṭṭhaṅgiko maggo’’ti. Ubhayampi vā ugghaṭitaññūnaṃ saṅkhepadesanāya ācikkhati, vipañcitaññūnaṃ vitthāradesanāya vibhajati. Evaṃ ācikkhanto vibhajanto ca ‘‘idheva sāsane ayaṃ dhammo, na ito bahiddhā’’ti sīhanādaṃ nadanto akkhāti ca vibhajati ca. Tena vuttaṃ ‘‘akkhāti vibhajate idheva dhamma’’nti. Taṃ kaṅkhachidaṃ muniṃ anejanti taṃ evarūpaṃ catusaccapaṭivedhena attano, desanāya ca paresaṃ kaṅkhacchedanena kaṅkhacchidaṃ , moneyyasamannāgamena muniṃ, ejāsaṅkhātāya taṇhāya abhāvato anejaṃ dutiyaṃ bhikkhunamāhu maggadesinti.
੮੮. ਏવਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਸਯਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ ਮਗ੍ਗਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਤ੍વਾ ਦੇਸਨਾਯ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਮਗ੍ਗਦੇਸੀ ਸਮਾਨੋਪਿ ਦੂਤਮਿવ ਲੇਖવਾਚਕਮਿવ ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਾਸਨਹਰਂ ਸਾਸਨਜੋਤਕਞ੍ਚ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ ਖੀਣਾਸવਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਸੇਕ੍ਖਸਮਣਞ੍ਚ ਸੀਲવਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਮਣਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯੋ ਧਮ੍ਮਪਦੇ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਪਾਕਟਾਯੇવ। ਅਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥવਣ੍ਣਨਾ – ਯੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਦਤ੍ਤਾ ਧਮ੍ਮਪਦੇ, ਉਭੋ ਅਨ੍ਤੇ ਅਨੁਪਗਮ੍ਮ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਆਸਯਾਨੁਰੂਪਤੋ વਾ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਾਦਿਨਾਨਪ੍ਪਕਾਰੇਹਿ ਦੇਸਿਤਤ੍ਤਾ ਸੁਦੇਸਿਤੇ, ਮਗ੍ਗਸਮਙ੍ਗੀਪਿ ਅਨવਸਿਤਮਗ੍ਗਕਿਚ੍ਚਤ੍ਤਾ ਮਗ੍ਗੇ ਜੀવਤਿ, ਸੀਲਸਂਯਮੇਨ ਸਞ੍ਞਤੋ, ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਾਯ ਚਿਰਕਤਾਦਿਸਰਣਾਯ વਾ ਸਤਿਯਾ ਸਤਿਮਾ, ਅਣੁਮਤ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ વਜ੍ਜਸ੍ਸ ਅਭਾવਤੋ ਅਨવਜ੍ਜਤ੍ਤਾ, ਕੋਟ੍ਠਾਸਭਾવੇਨ ਚ ਪਦਤ੍ਤਾ ਸਤ੍ਤਤਿਂਸਬੋਧਿਪਕ੍ਖਿਯਧਮ੍ਮਸਙ੍ਖਾਤਾਨਿ ਅਨવਜ੍ਜਪਦਾਨਿ ਭਙ੍ਗਞਾਣਤੋ ਪਭੁਤਿ ਭਾવਨਾਸੇવਨਾਯ ਸੇવਮਾਨੋ, ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਨਂ ਤਤਿਯਂ ਮਗ੍ਗਜੀવਿਨ੍ਤਿ ਆਹੂਤਿ।
88. Evaṃ imāya gāthāya sayaṃ anuttaraṃ maggaṃ uppādetvā desanāya anuttaro maggadesī samānopi dūtamiva lekhavācakamiva ca rañño attano sāsanaharaṃ sāsanajotakañca ‘‘maggadesi’’nti khīṇāsavasamaṇaṃ niddisitvā idāni sekkhasamaṇañca sīlavantaputhujjanasamaṇañca niddisanto āha ‘‘yo dhammapade’’ti. Tattha padavaṇṇanā pākaṭāyeva. Ayaṃ panettha atthavaṇṇanā – yo nibbānadhammassa padattā dhammapade, ubho ante anupagamma desitattā āsayānurūpato vā satipaṭṭhānādinānappakārehi desitattā sudesite, maggasamaṅgīpi anavasitamaggakiccattā magge jīvati, sīlasaṃyamena saññato, kāyādīsu sūpaṭṭhitāya cirakatādisaraṇāya vā satiyā satimā, aṇumattassāpi vajjassa abhāvato anavajjattā, koṭṭhāsabhāvena ca padattā sattatiṃsabodhipakkhiyadhammasaṅkhātāni anavajjapadāni bhaṅgañāṇato pabhuti bhāvanāsevanāya sevamāno, taṃ bhikkhunaṃ tatiyaṃ maggajīvinti āhūti.
੮੯. ਏવਂ ਭਗવਾ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਜੀવਿ’’ਨ੍ਤਿ ਸੇਕ੍ਖਸਮਣਂ ਸੀਲવਨ੍ਤਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸਮਣਞ੍ਚ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਭਣ੍ਡੁਂ ਕਾਸਾવਕਣ੍ਠਂ ਕੇવਲਂ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਛਦਨਂ ਕਤ੍વਾਨਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਛਦਨਂ ਕਤ੍વਾਨਾਤਿ ਪਤਿਰੂਪਂ ਕਰਿਤ੍વਾ, વੇਸਂ ਗਹੇਤ੍વਾ, ਲਿਙ੍ਗਂ ਧਾਰੇਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਨ੍ਤਿ ਬੁਦ੍ਧਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਸਾવਕਾਨਂ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਸੁਨ੍ਦਰਾਨਿ વਤਾਨਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਤੇ ਸੁਬ੍ਬਤਾਤਿ વੁਚ੍ਚਨ੍ਤਿ। ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੀਤਿ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਕੋ, ਅਨ੍ਤੋ ਪવਿਸਕੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦੁਸ੍ਸੀਲੋ ਹਿ ਗੂਥਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਤਿਣਪਣ੍ਣਾਦਿਚ੍ਛਦਨਂ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੁਸ੍ਸੀਲਭਾવਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਤ੍ਥਂ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਛਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਅਹਮ੍ਪਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਮਜ੍ਝੇ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ‘‘ਏਤ੍ਤਕવਸ੍ਸੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ ਲਾਭੇ ਦੀਯਮਾਨੇ ‘‘ਅਹਂ ਏਤ੍ਤਕવਸ੍ਸੋ’’ਤਿ ਗਣ੍ਹਿਤੁਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਤੇਨ વੁਚ੍ਚਤਿ ‘‘ਛਦਨਂ ਕਤ੍વਾਨ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦੀ’’ਤਿ। ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਕੁਲਾਨਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਪਸਾਦਂ ਅਨਨੁਰੂਪਪਟਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੂਸੇਤੀਤਿ ਕੁਲਦੂਸਕੋ। ਪਗਬ੍ਭੋਤਿ ਅਟ੍ਠਟ੍ਠਾਨੇਨ ਕਾਯਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਚਤੁਟ੍ਠਾਨੇਨ વਚੀਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ, ਅਨੇਕਟ੍ਠਾਨੇਨ ਮਨੋਪਾਗਬ੍ਭਿਯੇਨ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਯਮੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪੋ, વਿਤ੍ਥਾਰਂ ਪਨ ਮੇਤ੍ਤਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯਂ વਕ੍ਖਾਮ।
89. Evaṃ bhagavā imāya gāthāya ‘‘maggajīvi’’nti sekkhasamaṇaṃ sīlavantaputhujjanasamaṇañca niddisitvā idāni taṃ bhaṇḍuṃ kāsāvakaṇṭhaṃ kevalaṃ vohāramattasamaṇaṃ niddisanto āha ‘‘chadanaṃ katvānā’’ti. Tattha chadanaṃ katvānāti patirūpaṃ karitvā, vesaṃ gahetvā, liṅgaṃ dhāretvāti attho. Subbatānanti buddhapaccekabuddhasāvakānaṃ. Tesañhi sundarāni vatāni, tasmā te subbatāti vuccanti. Pakkhandīti pakkhandako, anto pavisakoti attho. Dussīlo hi gūthapaṭicchādanatthaṃ tiṇapaṇṇādicchadanaṃ viya attano dussīlabhāvaṃ paṭicchādanatthaṃ subbatānaṃ chadanaṃ katvā ‘‘ahampi bhikkhū’’ti bhikkhumajjhe pakkhandati, ‘‘ettakavassena bhikkhunā gahetabbaṃ eta’’nti lābhe dīyamāne ‘‘ahaṃ ettakavasso’’ti gaṇhituṃ pakkhandati, tena vuccati ‘‘chadanaṃ katvāna subbatānaṃ pakkhandī’’ti. Catunnampi khattiyādikulānaṃ uppannaṃ pasādaṃ ananurūpapaṭipattiyā dūsetīti kuladūsako. Pagabbhoti aṭṭhaṭṭhānena kāyapāgabbhiyena, catuṭṭhānena vacīpāgabbhiyena, anekaṭṭhānena manopāgabbhiyena ca samannāgatoti attho. Ayamettha saṅkhepo, vitthāraṃ pana mettasuttavaṇṇanāyaṃ vakkhāma.
ਕਤਪਟਿਚ੍ਛਾਦਨਲਕ੍ਖਣਾਯ ਮਾਯਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਮਾਯਾવੀ। ਸੀਲਸਂਯਮਾਭਾવੇਨ ਅਸਞ੍ਞਤੋ। ਪਲਾਪਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ਪਲਾਪੋ। ਯਥਾ ਹਿ ਪਲਾਪੋ ਅਨ੍ਤੋ ਤਣ੍ਡੁਲਰਹਿਤੋਪਿ ਬਹਿ ਥੁਸੇਨ વੀਹਿ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਏવਮਿਧੇਕਚ੍ਚੋ ਅਨ੍ਤੋ ਸੀਲਾਦਿਗੁਣਸਾਰવਿਰਹਿਤੋਪਿ ਬਹਿ ਸੁਬ੍ਬਤਚ੍ਛਦਨੇਨ ਸਮਣવੇਸੇਨ ਸਮਣੋ વਿਯ ਦਿਸ੍ਸਤਿ। ਸੋ ਏવਂ ਪਲਾਪਸਦਿਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਆਨਾਪਾਨਸ੍ਸਤਿਸੁਤ੍ਤੇ ਪਨ ‘‘ਅਪਲਾਪਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ, ਨਿਪ੍ਪਲਾਪਾਯਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਪਰਿਸਾ, ਸੁਦ੍ਧਾ ਸਾਰੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ’’ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੧੪੬) ਏવਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਕਲ੍ਯਾਣੋਪਿ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ । ਇਧ ਪਨ ਕਪਿਲਸੁਤ੍ਤੇ ਚ ‘‘ਤਤੋ ਪਲਾਪੇ વਾਹੇਥ, ਅਸ੍ਸਮਣੇ ਸਮਣਮਾਨਿਨੇ’’ਤਿ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੨੮੪) ਏવਂ ਪਰਾਜਿਤਕੋ ‘‘ਪਲਾਪੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਚਰਂ ਸਮਗ੍ਗਦੂਸੀਤਿ ਤਂ ਸੁਬ੍ਬਤਾਨਂ ਛਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ਯਥਾ ਚਰਨ੍ਤਂ ‘‘ਆਰਞ੍ਞਿਕੋ ਅਯਂ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲਿਕੋ, ਪਂਸੁਕੂਲਿਕੋ, ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਿਕੋ, ਅਪ੍ਪਿਚ੍ਛੋ, ਸਨ੍ਤੁਟ੍ਠੋ’’ਤਿ ਜਨੋ ਜਾਨਾਤਿ, ਏવਂ ਪਤਿਰੂਪੇਨ ਯੁਤ੍ਤਰੂਪੇਨ ਬਾਹਿਰਮਟ੍ਠੇਨ ਆਚਾਰੇਨ ਚਰਨ੍ਤੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਲੋਕੁਤ੍ਤਰਮਗ੍ਗਸ੍ਸ, ਪਰੇਸਂ ਸੁਗਤਿਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਚ ਦੂਸਨਤੋ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Katapaṭicchādanalakkhaṇāya māyāya samannāgatattā māyāvī. Sīlasaṃyamābhāvena asaññato. Palāpasadisattā palāpo. Yathā hi palāpo anto taṇḍularahitopi bahi thusena vīhi viya dissati, evamidhekacco anto sīlādiguṇasāravirahitopi bahi subbatacchadanena samaṇavesena samaṇo viya dissati. So evaṃ palāpasadisattā ‘‘palāpo’’ti vuccati. Ānāpānassatisutte pana ‘‘apalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā, nippalāpāyaṃ, bhikkhave, parisā, suddhā sāre patiṭṭhitā’’ti (ma. ni. 3.146) evaṃ puthujjanakalyāṇopi ‘‘palāpo’’ti vutto . Idha pana kapilasutte ca ‘‘tato palāpe vāhetha, assamaṇe samaṇamānine’’ti (su. ni. 284) evaṃ parājitako ‘‘palāpo’’ti vutto. Patirūpena caraṃ samaggadūsīti taṃ subbatānaṃ chadanaṃ katvā yathā carantaṃ ‘‘āraññiko ayaṃ rukkhamūliko, paṃsukūliko, piṇḍapātiko, appiccho, santuṭṭho’’ti jano jānāti, evaṃ patirūpena yuttarūpena bāhiramaṭṭhena ācārena caranto puggalo attano lokuttaramaggassa, paresaṃ sugatimaggassa ca dūsanato ‘‘maggadūsī’’ti veditabbo.
੯੦. ਏવਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ‘‘ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ’’ਤਿ ਦੁਸ੍ਸੀਲਂ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕਸਮਣਂ ਨਿਦ੍ਦਿਸਿਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਤੇਸਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸੀਭਾવਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਏਤੇ ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਏਤੇ ਚਤੁਰੋ ਸਮਣੇ ਯਥਾવੁਤ੍ਤੇਨ ਲਕ੍ਖਣੇਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ ਅਞ੍ਞਾਸਿ ਸਚ੍ਛਾਕਾਸਿ ਯੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਖਤ੍ਤਿਯੋ વਾ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ વਾ ਅਞ੍ਞੋ વਾ ਕੋਚਿ, ਇਮੇਸਂ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਸਮਣਾਨਂ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸવਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸੁਤવਾ, ਤਸ੍ਸੇવ ਲਕ੍ਖਣਸ੍ਸ ਅਰਿਯਾਨਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸੁਤਤ੍ਤਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ, ਤੇਯੇવ ਸਮਣੇ ‘‘ਅਯਞ੍ਚ ਅਯਞ੍ਚ ਏવਂਲਕ੍ਖਣੋ’’ਤਿ ਪਜਾਨਨਮਤ੍ਤੇਨ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਯਾਦਿਸੋ ਅਯਂ ਪਚ੍ਛਾ વੁਤ੍ਤੋ ਮਗ੍ਗਦੂਸੀ, ਇਤਰੇਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਨੇਤਾਦਿਸਾਤਿ ਞਤ੍વਾ ਇਤਿ ਦਿਸ੍વਾ ਏવਂ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਏਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍વਾ। ਤਤ੍ਥਾਯਂ ਯੋਜਨਾ – ਏਤੇ ਚ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ ਯੋ ਗਹਟ੍ਠੋ ਸੁਤવਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਤਸ੍ਸ ਤਾਯ ਪਞ੍ਞਾਯ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਞਤ੍વਾ વਿਹਰਤੋ ਇਤਿ ਦਿਸ੍વਾ ਨ ਹਾਪੇਤਿ ਸਦ੍ਧਾ, ਏવਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਪਾਪਭਿਕ੍ਖੁਂ ਦਿਸ੍વਾਪਿ ਨ ਹਾਪੇਤਿ, ਨ ਹਾਯਤਿ, ਨ ਨਸ੍ਸਤਿ ਸਦ੍ਧਾਤਿ।
90. Evaṃ imāya gāthāya ‘‘maggadūsī’’ti dussīlaṃ vohāramattakasamaṇaṃ niddisitvā idāni tesaṃ aññamaññaṃ abyāmissībhāvaṃ dīpento āha ‘‘ete ca paṭivijjhī’’ti. Tassattho – ete caturo samaṇe yathāvuttena lakkhaṇena paṭivijjhi aññāsi sacchākāsi yo gahaṭṭho khattiyo vā brāhmaṇo vā añño vā koci, imesaṃ catunnaṃ samaṇānaṃ lakkhaṇassavanamattena sutavā, tasseva lakkhaṇassa ariyānaṃ santike sutattā ariyasāvako, teyeva samaṇe ‘‘ayañca ayañca evaṃlakkhaṇo’’ti pajānanamattena sappañño, yādiso ayaṃ pacchā vutto maggadūsī, itarepi sabbe netādisāti ñatvā iti disvā evaṃ pāpaṃ karontampi etaṃ pāpabhikkhuṃ disvā. Tatthāyaṃ yojanā – ete ca paṭivijjhi yo gahaṭṭho sutavā ariyasāvako sappañño, tassa tāya paññāya sabbe ‘‘netādisā’’ti ñatvā viharato iti disvā na hāpeti saddhā, evaṃ pāpakammaṃ karontaṃ pāpabhikkhuṃ disvāpi na hāpeti, na hāyati, na nassati saddhāti.
ਏવਂ ਇਮਾਯ ਗਾਥਾਯ ਤੇਸਂ ਅਬ੍ਯਾਮਿਸ੍ਸੀਭਾવਂ ਦੀਪੇਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿ ਇਤਿ ਦਿਸ੍વਾਪਿ ‘‘ਸਬ੍ਬੇ ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨ੍ਤਂ ਅਰਿਯਸਾવਕਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਕਥਞ੍ਹਿ ਦੁਟ੍ਠੇਨਾ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ – ਏਤਦੇવ ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ ਸੁਤવਤੋ ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ, ਯਦਿਦਂ ਏਕਚ੍ਚਂ ਪਾਪਂ ਕਰੋਨ੍ਤਂ ਇਤਿ ਦਿਸ੍વਾਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ‘‘ਨੇਤਾਦਿਸਾ’’ਤਿ ਜਾਨਨਂ। ਕਿਂ ਕਾਰਣਾ? ਕਥਞ੍ਹਿ ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਅਸਮ੍ਪਦੁਟ੍ਠਂ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਸਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ? ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਥਞ੍ਹਿ ਸੁਤવਾ ਅਰਿਯਸਾવਕੋ ਸਪ੍ਪਞ੍ਞੋ, ਸੀਲવਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਦੁਟ੍ਠੇਨ ਮਗ੍ਗਦੂਸਿਨਾ ਅਦੁਟ੍ਠਂ ਇਤਰਂ ਸਮਣਤ੍ਤਯਂ, ਸੁਦ੍ਧਂ ਸਮਣਤ੍ਤਯਮੇવਂ ਅਪਰਿਸੁਦ੍ਧਕਾਯਸਮਾਚਾਰਤਾਦੀਹਿ ਅਸੁਦ੍ਧੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮੇਨ વੋਹਾਰਮਤ੍ਤਕਸਮਣੇਨ ਸਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯ ਸਦਿਸਨ੍ਤਿ ਜਾਨੇਯ੍ਯਾਤਿ। ਸੁਤ੍ਤਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਪਾਸਕਸ੍ਸ ਮਗ੍ਗੋ વਾ ਫਲਂ વਾ ਨ ਕਥਿਤਂ। ਕਙ੍ਖਾਮਤ੍ਤਮੇવ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਹੀਨਨ੍ਤਿ।
Evaṃ imāya gāthāya tesaṃ abyāmissībhāvaṃ dīpetvā idāni iti disvāpi ‘‘sabbe netādisā’’ti jānantaṃ ariyasāvakaṃ pasaṃsanto āha ‘‘kathañhi duṭṭhenā’’ti. Tassa sambandho – etadeva ca yuttaṃ sutavato ariyasāvakassa, yadidaṃ ekaccaṃ pāpaṃ karontaṃ iti disvāpi sabbe ‘‘netādisā’’ti jānanaṃ. Kiṃ kāraṇā? Kathañhi duṭṭhena asampaduṭṭhaṃ, suddhaṃ asuddhena samaṃ kareyyāti? Tassattho – kathañhi sutavā ariyasāvako sappañño, sīlavipattiyā duṭṭhena maggadūsinā aduṭṭhaṃ itaraṃ samaṇattayaṃ, suddhaṃ samaṇattayamevaṃ aparisuddhakāyasamācāratādīhi asuddhena pacchimena vohāramattakasamaṇena samaṃ kareyya sadisanti jāneyyāti. Suttapariyosāne upāsakassa maggo vā phalaṃ vā na kathitaṃ. Kaṅkhāmattameva hi tassa pahīnanti.
ਪਰਮਤ੍ਥਜੋਤਿਕਾਯ ਖੁਦ੍ਦਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ
Paramatthajotikāya khuddaka-aṭṭhakathāya
ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾਯ ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Suttanipāta-aṭṭhakathāya cundasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi / ੫. ਚੁਨ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Cundasuttaṃ