Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
២. ចុន្ទីសុត្តំ
2. Cundīsuttaṃ
៣២. ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ អថ ខោ ចុន្ទី រាជកុមារី បញ្ចហិ រថសតេហិ បញ្ចហិ ច កុមារិសតេហិ បរិវុតា យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នា ខោ ចុន្ទី រាជកុមារី ភគវន្តំ ឯតទវោច –
32. Ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Atha kho cundī rājakumārī pañcahi rathasatehi pañcahi ca kumārisatehi parivutā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnā kho cundī rājakumārī bhagavantaṃ etadavoca –
‘‘អម្ហាកំ, ភន្តេ, ភាតា ចុន្ទោ នាម រាជកុមារោ, សោ ឯវមាហ – ‘យទេវ សោ ហោតិ ឥត្ថី វា បុរិសោ វា ពុទ្ធំ សរណំ គតោ, ធម្មំ សរណំ គតោ, សង្ឃំ សរណំ គតោ, បាណាតិបាតា បដិវិរតោ, អទិន្នាទានា បដិវិរតោ, កាមេសុមិច្ឆាចារា បដិវិរតោ, មុសាវាទា បដិវិរតោ, សុរាមេរយមជ្ជបមាទដ្ឋានា បដិវិរតោ, សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំយេវ ឧបបជ្ជតិ, នោ ទុគ្គតិ’ន្តិ។ សាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ បុច្ឆាមិ – ‘កថំរូបេ ខោ, ភន្តេ, សត្ថរិ បសន្នោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំយេវ ឧបបជ្ជតិ, នោ ទុគ្គតិំ? កថំរូបេ ធម្មេ បសន្នោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំយេវ ឧបបជ្ជតិ, នោ ទុគ្គតិំ? កថំរូបេ សង្ឃេ បសន្នោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំយេវ ឧបបជ្ជតិ, នោ ទុគ្គតិំ? កថំរូបេសុ សីលេសុ បរិបូរការី កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំយេវ ឧបបជ្ជតិ, នោ ទុគ្គតិ’’’ន្តិ?
‘‘Amhākaṃ, bhante, bhātā cundo nāma rājakumāro, so evamāha – ‘yadeva so hoti itthī vā puriso vā buddhaṃ saraṇaṃ gato, dhammaṃ saraṇaṃ gato, saṅghaṃ saraṇaṃ gato, pāṇātipātā paṭivirato, adinnādānā paṭivirato, kāmesumicchācārā paṭivirato, musāvādā paṭivirato, surāmerayamajjapamādaṭṭhānā paṭivirato, so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggati’nti. Sāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ pucchāmi – ‘kathaṃrūpe kho, bhante, satthari pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ? Kathaṃrūpe dhamme pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ? Kathaṃrūpe saṅghe pasanno kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggatiṃ? Kathaṃrūpesu sīlesu paripūrakārī kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃyeva upapajjati, no duggati’’’nti?
‘‘យាវតា, ចុន្ទិ, សត្តា អបទា វា ទ្វិបទា វា ចតុប្បទា វា ពហុប្បទា វា 1 រូបិនោ វា អរូបិនោ វា សញ្ញិនោ វា អសញ្ញិនោ វា នេវសញ្ញិនាសញ្ញិនោ វា, តថាគតោ តេសំ អគ្គមក្ខាយតិ អរហំ សម្មាសម្ពុទ្ធោ។ យេ ខោ, ចុន្ទិ, ពុទ្ធេ បសន្នា, អគ្គេ តេ បសន្នា។ អគ្គេ ខោ បន បសន្នានំ អគ្គោ វិបាកោ ហោតិ។
‘‘Yāvatā, cundi, sattā apadā vā dvipadā vā catuppadā vā bahuppadā vā 2 rūpino vā arūpino vā saññino vā asaññino vā nevasaññināsaññino vā, tathāgato tesaṃ aggamakkhāyati arahaṃ sammāsambuddho. Ye kho, cundi, buddhe pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘យាវតា, ចុន្ទិ, ធម្មា សង្ខតា, អរិយោ អដ្ឋង្គិកោ មគ្គោ តេសំ អគ្គមក្ខាយតិ។ យេ, ចុន្ទិ, អរិយេ អដ្ឋង្គិកេ មគ្គេ បសន្នា, អគ្គេ តេ បសន្នា, អគ្គេ ខោ បន បសន្នានំ អគ្គោ វិបាកោ ហោតិ។
‘‘Yāvatā, cundi, dhammā saṅkhatā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo tesaṃ aggamakkhāyati. Ye, cundi, ariye aṭṭhaṅgike magge pasannā, agge te pasannā, agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘យាវតា , ចុន្ទិ, ធម្មា សង្ខតា វា អសង្ខតា វា, វិរាគោ តេសំ 3 អគ្គមក្ខាយតិ, យទិទំ – មទនិម្មទនោ បិបាសវិនយោ អាលយសមុគ្ឃាតោ វដ្ដុបច្ឆេទោ តណ្ហាក្ខយោ វិរាគោ និរោធោ និព្ពានំ។ យេ ខោ, ចុន្ទិ , វិរាគេ ធម្មេ បសន្នា, អគ្គេ តេ បសន្នា។ អគ្គេ ខោ បន បសន្នានំ អគ្គោ វិបាកោ ហោតិ។
‘‘Yāvatā , cundi, dhammā saṅkhatā vā asaṅkhatā vā, virāgo tesaṃ 4 aggamakkhāyati, yadidaṃ – madanimmadano pipāsavinayo ālayasamugghāto vaṭṭupacchedo taṇhākkhayo virāgo nirodho nibbānaṃ. Ye kho, cundi , virāge dhamme pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘យាវតា, ចុន្ទិ, សង្ឃា វា គណា វា, តថាគតសាវកសង្ឃោ តេសំ អគ្គមក្ខាយតិ, យទិទំ – ចត្តារិ បុរិសយុគានិ អដ្ឋ បុរិសបុគ្គលា, ឯស ភគវតោ សាវកសង្ឃោ អាហុនេយ្យោ បាហុនេយ្យោ ទក្ខិណេយ្យោ អញ្ជលិករណីយោ អនុត្តរំ បុញ្ញក្ខេត្តំ លោកស្ស។ យេ ខោ, ចុន្ទិ, សង្ឃេ បសន្នា, អគ្គេ តេ បសន្នា។ អគ្គេ ខោ បន បសន្នានំ អគ្គោ វិបាកោ ហោតិ។
‘‘Yāvatā, cundi, saṅghā vā gaṇā vā, tathāgatasāvakasaṅgho tesaṃ aggamakkhāyati, yadidaṃ – cattāri purisayugāni aṭṭha purisapuggalā, esa bhagavato sāvakasaṅgho āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa. Ye kho, cundi, saṅghe pasannā, agge te pasannā. Agge kho pana pasannānaṃ aggo vipāko hoti.
‘‘យាវតា, ចុន្ទិ, សីលានិ, អរិយកន្តានិ សីលានិ តេសំ 5 អគ្គមក្ខាយតិ, យទិទំ – អខណ្ឌានិ អច្ឆិទ្ទានិ អសពលានិ អកម្មាសានិ ភុជិស្សានិ វិញ្ញុប្បសត្ថានិ អបរាមដ្ឋានិ សមាធិសំវត្តនិកានិ។ យេ ខោ, ចុន្ទិ, អរិយកន្តេសុ សីលេសុ បរិបូរការិនោ, អគ្គេ តេ បរិបូរការិនោ។ អគ្គេ ខោ បន បរិបូរការីនំ អគ្គោ វិបាកោ ហោតី’’តិ។
‘‘Yāvatā, cundi, sīlāni, ariyakantāni sīlāni tesaṃ 6 aggamakkhāyati, yadidaṃ – akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni. Ye kho, cundi, ariyakantesu sīlesu paripūrakārino, agge te paripūrakārino. Agge kho pana paripūrakārīnaṃ aggo vipāko hotī’’ti.
‘‘អគ្គតោ វេ បសន្នានំ, អគ្គំ ធម្មំ វិជានតំ;
‘‘Aggato ve pasannānaṃ, aggaṃ dhammaṃ vijānataṃ;
អគ្គេ ពុទ្ធេ បសន្នានំ, ទក្ខិណេយ្យេ អនុត្តរេ។
Agge buddhe pasannānaṃ, dakkhiṇeyye anuttare.
‘‘អគ្គេ ធម្មេ បសន្នានំ, វិរាគូបសមេ សុខេ;
‘‘Agge dhamme pasannānaṃ, virāgūpasame sukhe;
អគ្គេ សង្ឃេ បសន្នានំ, បុញ្ញក្ខេត្តេ អនុត្តរេ។
Agge saṅghe pasannānaṃ, puññakkhette anuttare.
‘‘អគ្គស្មិំ ទានំ ទទតំ, អគ្គំ បុញ្ញំ បវឌ្ឍតិ;
‘‘Aggasmiṃ dānaṃ dadataṃ, aggaṃ puññaṃ pavaḍḍhati;
អគ្គំ អាយុ ច វណ្ណោ ច, យសោ កិត្តិ សុខំ ពលំ។
Aggaṃ āyu ca vaṇṇo ca, yaso kitti sukhaṃ balaṃ.
‘‘អគ្គស្ស ទាតា មេធាវី, អគ្គធម្មសមាហិតោ;
‘‘Aggassa dātā medhāvī, aggadhammasamāhito;
ទេវភូតោ មនុស្សោ វា, អគ្គប្បត្តោ បមោទតី’’តិ។ ទុតិយំ;
Devabhūto manusso vā, aggappatto pamodatī’’ti. dutiyaṃ;
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ២. ចុន្ទីសុត្តវណ្ណនា • 2. Cundīsuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ២. ចុន្ទីសុត្តវណ្ណនា • 2. Cundīsuttavaṇṇanā