Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അപദാന-അട്ഠകഥാ • Apadāna-aṭṭhakathā

    ൪. ദബ്ബമല്ലപുത്തത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ

    4. Dabbamallaputtattheraapadānavaṇṇanā

    ചതുത്ഥാപദാനേ പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദികം ആയസ്മതോ ദബ്ബമല്ലപുത്തത്ഥേരസ്സ അപദാനം. അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയാനി പുഞ്ഞാനി ഉപചിനന്തോ പദുമുത്തരസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഹംസവതീനഗരേ സേട്ഠിപുത്തോ ഹുത്വാ ജാതോ വിഭവസമ്പന്നോ അഹോസി, സത്ഥരി പസന്നോ സത്ഥു ധമ്മദേസനം സുണന്തോ സത്ഥാരം ഏകം ഭിക്ഖും സേനാസനപഞ്ഞാപകാനം അഗ്ഗട്ഠാനേ ഠപേന്തം ദിസ്വാ പസന്നമാനസോ ബുദ്ധപ്പമുഖം ഭിക്ഖുസങ്ഘം നിമന്തേത്വാ സത്താഹം മഹാദാനം ദത്വാ സത്താഹച്ചയേന ഭഗവതോ പാദമൂലേ നിപതിത്വാ തം ഠാനം പത്ഥേസി. ഭഗവാപിസ്സ സമിജ്ഝനഭാവം ഞത്വാ ബ്യാകാസി. സോ യാവജീവം കുസലം കത്വാ തതോ ചുതോ തുസിതാദീസു ദേവേസു ദിബ്ബസമ്പത്തിം അനുഭവിത്വാ തതോ ചുതോ വിപസ്സിസ്സ ഭഗവതോ കാലേ ഏകസ്മിം കുലേ നിബ്ബത്തോ അസപ്പുരിസസംസഗ്ഗേന തസ്സ സാവകം ഭിക്ഖും അരഹാതി ജാനന്തോപി അബ്ഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖി. തസ്സേവ സാവകാനം ഖീരസലാകഭത്തം അദാസി. സോ യാവതായുകം പുഞ്ഞാനി കത്വാ ദേവമനുസ്സേസു സംസരന്തോ ഉഭയസമ്പത്തിയോ അനുഭവിത്വാ കസ്സപദസബലസ്സ കാലേ കുലഗേഹേ നിബ്ബത്തോ ഓസാനകാലേ സാസനേ പബ്ബജിതോ പരിനിബ്ബുതേ ഭഗവതി സകലലോകേ കോലാഹലേ ജാതേ സത്ത ഭിക്ഖവോ പബ്ബജിതോ പച്ചന്തജനപദേ വനമജ്ഝേ ഏകം പബ്ബതം അഭിരുഹിത്വാ ‘‘ജീവിതാസാ ഓരോഹന്തു നിരാലയാ നിസീദന്തൂ’’തി നിസ്സേണിം പാതേസും. തേസം ഓവാദദായകോ ജേട്ഠകത്ഥേരോ സത്ഥാഹബ്ഭന്തരേ അരഹാ അഹോസി. തദനന്തരത്ഥേരോ അനാഗാമീ, ഇതരേ പഞ്ച പരിസുദ്ധസീലാ തതോ ചുതാ ദേവലോകേ നിബ്ബത്താ. തത്ഥ ഏകം ബുദ്ധന്തരം ദിബ്ബസുഖം അനുഭവിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ പുക്കുസാതി (മ॰ നി॰ ൩.൩൪൨), സഭിയോ (സു॰ നി॰ സഭിയസുത്ത), ബാഹിയോ (ഉദാ॰ ൧൦), കുമാരകസ്സപോതി (മ॰ നി॰ ൧.൨൪൯) ഇമേ ചത്താരോ തത്ഥ തത്ഥ നിബ്ബത്തിംസു. അയം പന മല്ലരട്ഠേ അനുപിയനഗരേ നിബ്ബത്തി. തസ്മിം മാതുകുച്ഛിതോ അനിക്ഖന്തേയേവ മാതാ കാലമകാസി, അഥേകോ തസ്സാ സരീരം ഝാപനത്ഥായ ചിതകസ്മിം ആരോപേത്വാ കുമാരം ദബ്ബന്തരേ പതിതം ഗഹേത്വാ ജഗ്ഗാപേസി. ദബ്ബേ പതിതത്താ ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോതി പാകടോ അഹോസി. അപരഭാഗേ പുബ്ബസമ്ഭാരവസേന പബ്ബജി, സോ കമ്മട്ഠാനമനുയുത്തോ നചിരസ്സേവ സഹ പടിസമ്ഭിദാഹി അരഹത്തം പാപുണി.

    Catutthāpadāne padumuttaro nāma jinotiādikaṃ āyasmato dabbamallaputtattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto padumuttarassa bhagavato kāle haṃsavatīnagare seṭṭhiputto hutvā jāto vibhavasampanno ahosi, satthari pasanno satthu dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ senāsanapaññāpakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā pasannamānaso buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ nimantetvā sattāhaṃ mahādānaṃ datvā sattāhaccayena bhagavato pādamūle nipatitvā taṃ ṭhānaṃ patthesi. Bhagavāpissa samijjhanabhāvaṃ ñatvā byākāsi. So yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā tato cuto tusitādīsu devesu dibbasampattiṃ anubhavitvā tato cuto vipassissa bhagavato kāle ekasmiṃ kule nibbatto asappurisasaṃsaggena tassa sāvakaṃ bhikkhuṃ arahāti jānantopi abbhūtena abbhācikkhi. Tasseva sāvakānaṃ khīrasalākabhattaṃ adāsi. So yāvatāyukaṃ puññāni katvā devamanussesu saṃsaranto ubhayasampattiyo anubhavitvā kassapadasabalassa kāle kulagehe nibbatto osānakāle sāsane pabbajito parinibbute bhagavati sakalaloke kolāhale jāte satta bhikkhavo pabbajito paccantajanapade vanamajjhe ekaṃ pabbataṃ abhiruhitvā ‘‘jīvitāsā orohantu nirālayā nisīdantū’’ti nisseṇiṃ pātesuṃ. Tesaṃ ovādadāyako jeṭṭhakatthero satthāhabbhantare arahā ahosi. Tadanantaratthero anāgāmī, itare pañca parisuddhasīlā tato cutā devaloke nibbattā. Tattha ekaṃ buddhantaraṃ dibbasukhaṃ anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde pukkusāti (ma. ni. 3.342), sabhiyo (su. ni. sabhiyasutta), bāhiyo (udā. 10), kumārakassapoti (ma. ni. 1.249) ime cattāro tattha tattha nibbattiṃsu. Ayaṃ pana mallaraṭṭhe anupiyanagare nibbatti. Tasmiṃ mātukucchito anikkhanteyeva mātā kālamakāsi, atheko tassā sarīraṃ jhāpanatthāya citakasmiṃ āropetvā kumāraṃ dabbantare patitaṃ gahetvā jaggāpesi. Dabbe patitattā dabbo mallaputtoti pākaṭo ahosi. Aparabhāge pubbasambhāravasena pabbaji, so kammaṭṭhānamanuyutto nacirasseva saha paṭisambhidāhi arahattaṃ pāpuṇi.

    അഥ നം സത്ഥാ മജ്ഝത്തഭാവേന ആനുഭാവസമ്പന്നഭാവേന ച ഭിക്ഖൂനം സേനാസനം പഞ്ഞാപനേ ഭത്തുദ്ദേസനേ ച നിയോജേസി. സബ്ബോ ച ഭിക്ഖുസങ്ഘോ തം സമന്നേസി. തം വിനയഖന്ധകേ (ചൂളവ॰ ൧൮൯-൧൯൦) ആഗതമേവ. അപരഭാഗേ ഥേരോ ഏകസ്സ വരസലാകദായകസ്സ സലാകഭത്തം മേത്തിയഭൂമജകാനം ഭിക്ഖൂനം ഉദ്ദിസി. തേ ഹട്ഠതുട്ഠാ ‘‘സ്വേ മയ്ഹം മുഗ്ഗഘതമധുമിസ്സകഭത്തം ഭുഞ്ജിസ്സാമാ’’തി ഉസ്സാഹജാതാ അഹേസും. സോ പന ഉപാസകോ തേസം വാരപ്പത്തഭാവം സുത്വാ ദാസിം ആണാപേസി – ‘‘യേ, ജേ, ഭിക്ഖൂ സ്വേ ഇധ ആഗമിസ്സന്തി, തേ കണാജകേന ബിലങ്ഗദുതിയേന പരിവിസാഹീ’’തി. സാപി തഥേവ തേ ഭിക്ഖൂ ആഗതേ കോട്ഠകപമുഖേ നിസീദാപേത്വാ ഭോജേസി. തേ ഭിക്ഖൂ അനത്തമനാ കോപേന തടതടായന്താ ഥേരേ ആഘാതം ബന്ധിത്വാ ‘‘മധുരഭത്തദായകം അമ്ഹാകം അമധുരഭത്തം ദാപേതും ഏസോവ നിയോജേസീ’’തി ദുക്ഖീ ദുമ്മനാ നിസീദിംസു. അഥ തേ മേത്തിയാ നാമ ഭിക്ഖുനീ ‘‘കിം, ഭന്തേ, ദുമ്മനാ’’തി പുച്ഛി. തേ, ‘‘ഭഗിനി, കിം അമ്ഹേ ദബ്ബേന മല്ലപുത്തേന വിഹേഠിയമാനേ അജ്ഝുപേക്ഖസീ’’തി ആഹംസു. ‘‘കിം, ഭന്തേ, മയാ സക്കാ കാതു’’ന്തി? ‘‘തസ്സ ദോസം ആരോപേഹീ’’തി. സാ തത്ഥ തത്ഥ ഥേരസ്സ അഭൂതാരോപനം അകാസി. തം സുത്വാ ഭിക്ഖൂ ഭഗവതോ ആരോചേസും. അഥ ഭഗവാ ദബ്ബം മല്ലപുത്തം പക്കോസാപേത്വാ – ‘‘സച്ചം കിര ത്വം, ദബ്ബ, മേത്തിയായ ഭിക്ഖുനിയാ വിപ്പകാരമകാസീ’’തി പുച്ഛി. ‘‘യഥാ മം, ഭന്തേ, ഭഗവാ ജാനാതീ’’തി. ‘‘ന ഖോ, ദബ്ബ , ദബ്ബാ ഏവം നിബ്ബേഠേന്തി, കാരകഭാവം വാ അകാരകഭാവം വാ വദേഹീ’’തി. ‘‘അകാരകോ അഹം, ഭന്തേ’’തി. ഭഗവാ – ‘‘മേത്തിയം ഭിക്ഖുനിം നാസേത്വാ തേ ഭിക്ഖൂ അനുയുഞ്ജഥാ’’തി ആഹ. ഉപാലിത്ഥേരപ്പമുഖാ ഭിക്ഖൂ തം ഭിക്ഖുനിം ഉപ്പബ്ബാജേത്വാ മേത്തിയഭൂമജകേ ഭിക്ഖൂ അനുയുഞ്ജിത്വാ തേഹി ‘‘അമ്ഹേഹി നിയോജിതാ സാ ഭിക്ഖുനീ’’തി വുത്തേ ഭഗവതോ ഏകമത്ഥം ആരോചേസും. ഭഗവാ മേത്തിയഭൂമജകാനം ഭിക്ഖൂനം അമൂലകസങ്ഘാദിസേസം പഞ്ഞപേസി.

    Atha naṃ satthā majjhattabhāvena ānubhāvasampannabhāvena ca bhikkhūnaṃ senāsanaṃ paññāpane bhattuddesane ca niyojesi. Sabbo ca bhikkhusaṅgho taṃ samannesi. Taṃ vinayakhandhake (cūḷava. 189-190) āgatameva. Aparabhāge thero ekassa varasalākadāyakassa salākabhattaṃ mettiyabhūmajakānaṃ bhikkhūnaṃ uddisi. Te haṭṭhatuṭṭhā ‘‘sve mayhaṃ muggaghatamadhumissakabhattaṃ bhuñjissāmā’’ti ussāhajātā ahesuṃ. So pana upāsako tesaṃ vārappattabhāvaṃ sutvā dāsiṃ āṇāpesi – ‘‘ye, je, bhikkhū sve idha āgamissanti, te kaṇājakena bilaṅgadutiyena parivisāhī’’ti. Sāpi tatheva te bhikkhū āgate koṭṭhakapamukhe nisīdāpetvā bhojesi. Te bhikkhū anattamanā kopena taṭataṭāyantā there āghātaṃ bandhitvā ‘‘madhurabhattadāyakaṃ amhākaṃ amadhurabhattaṃ dāpetuṃ esova niyojesī’’ti dukkhī dummanā nisīdiṃsu. Atha te mettiyā nāma bhikkhunī ‘‘kiṃ, bhante, dummanā’’ti pucchi. Te, ‘‘bhagini, kiṃ amhe dabbena mallaputtena viheṭhiyamāne ajjhupekkhasī’’ti āhaṃsu. ‘‘Kiṃ, bhante, mayā sakkā kātu’’nti? ‘‘Tassa dosaṃ āropehī’’ti. Sā tattha tattha therassa abhūtāropanaṃ akāsi. Taṃ sutvā bhikkhū bhagavato ārocesuṃ. Atha bhagavā dabbaṃ mallaputtaṃ pakkosāpetvā – ‘‘saccaṃ kira tvaṃ, dabba, mettiyāya bhikkhuniyā vippakāramakāsī’’ti pucchi. ‘‘Yathā maṃ, bhante, bhagavā jānātī’’ti. ‘‘Na kho, dabba , dabbā evaṃ nibbeṭhenti, kārakabhāvaṃ vā akārakabhāvaṃ vā vadehī’’ti. ‘‘Akārako ahaṃ, bhante’’ti. Bhagavā – ‘‘mettiyaṃ bhikkhuniṃ nāsetvā te bhikkhū anuyuñjathā’’ti āha. Upālittherappamukhā bhikkhū taṃ bhikkhuniṃ uppabbājetvā mettiyabhūmajake bhikkhū anuyuñjitvā tehi ‘‘amhehi niyojitā sā bhikkhunī’’ti vutte bhagavato ekamatthaṃ ārocesuṃ. Bhagavā mettiyabhūmajakānaṃ bhikkhūnaṃ amūlakasaṅghādisesaṃ paññapesi.

    തേന ച സമയേന ദബ്ബത്ഥേരോ ഭിക്ഖൂനം സേനാസനം പഞ്ഞാപേന്തോ വേളുവനവിഹാരസ്സ സാമന്താ അട്ഠാരസമഹാവിഹാരേ സഭാഗേ ഭിക്ഖൂ പേസേന്തോ രത്തിഭാഗേ അന്ധകാരേ അങ്ഗുലിയാ പദീപം ജാലേത്വാ തേനേവാലോകേന അനിദ്ധിമന്തേ ഭിക്ഖൂ പേസേസി. ഏവം ഥേരസ്സ സേനാസനപഞ്ഞാപനഭത്തുദ്ദേസനകിച്ചേ പാകടേ ജാതേ സത്ഥാ അരിയഗണമജ്ഝേ ദബ്ബത്ഥേരം ഠാനന്തരേ ഠപേന്തോ ‘‘ഏതദഗ്ഗം, ഭിക്ഖവേ, മമ സാവകാനം ഭിക്ഖൂനം സേനാസനപഞ്ഞാപകാനം യദിദം ദബ്ബോ മല്ലപുത്തോ’’തി (അ॰ നി॰ ൧.൨൦൯, ൨൧൪) ഏതദഗ്ഗേ ഠപേസി.

    Tena ca samayena dabbatthero bhikkhūnaṃ senāsanaṃ paññāpento veḷuvanavihārassa sāmantā aṭṭhārasamahāvihāre sabhāge bhikkhū pesento rattibhāge andhakāre aṅguliyā padīpaṃ jāletvā tenevālokena aniddhimante bhikkhū pesesi. Evaṃ therassa senāsanapaññāpanabhattuddesanakicce pākaṭe jāte satthā ariyagaṇamajjhe dabbattheraṃ ṭhānantare ṭhapento ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ senāsanapaññāpakānaṃ yadidaṃ dabbo mallaputto’’ti (a. ni. 1.209, 214) etadagge ṭhapesi.

    ൧൦൮. ഥേരോ അത്തനോ പുബ്ബകമ്മം സരിത്വാ സോമനസ്സജാതോ പുബ്ബചരിതാപദാനം പകാസേന്തോ പദുമുത്തരോ നാമ ജിനോതിആദിമാഹ. തം സബ്ബം ഹേട്ഠാ വുത്തത്ഥമേവ. ഇതോ ഏകനവുതേ കപ്പേ വിപസ്സീ നാമ നായകോ ലോകേ ഉപ്പജ്ജീതി സമ്ബന്ധോ.

    108. Thero attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento padumuttaro nāma jinotiādimāha. Taṃ sabbaṃ heṭṭhā vuttatthameva. Ito ekanavute kappe vipassī nāma nāyako loke uppajjīti sambandho.

    ൧൨൫. ദുട്ഠചിത്തോതി ദൂസിതചിത്തോ അസാധുസങ്ഗമേന അപസന്നചിത്തോതി അത്ഥോ. ഉപവദിം സാവകം തസ്സാതി തസ്സ ഭഗവതോ ഖീണാസവം സാവകം ഉപവദിം, ഉപരി അഭൂതം വചനം ആരോപേസിം, അബ്ഭക്ഖാനം അകാസിന്തി അത്ഥോ.

    125.Duṭṭhacittoti dūsitacitto asādhusaṅgamena apasannacittoti attho. Upavadiṃ sāvakaṃ tassāti tassa bhagavato khīṇāsavaṃ sāvakaṃ upavadiṃ, upari abhūtaṃ vacanaṃ āropesiṃ, abbhakkhānaṃ akāsinti attho.

    ൧൩൨. ദുന്ദുഭിയോതി ദുന്ദും ഇതി സദ്ദായനതോ ദുന്ദുഭിസങ്ഖാതാ ഭേരിയോ. നാദയിംസൂതി സദ്ദം കരിംസു. സമന്തതോ അസനിയോതി സബ്ബദിസാഭാഗതോ അസനേ വിനാസനേ നിയുത്തോതി അസനിയോ, ദേവദണ്ഡാ ഭയാവഹാ ഫലിംസൂതി സമ്ബന്ധോ.

    132.Dundubhiyoti dunduṃ iti saddāyanato dundubhisaṅkhātā bheriyo. Nādayiṃsūti saddaṃ kariṃsu. Samantato asaniyoti sabbadisābhāgato asane vināsane niyuttoti asaniyo, devadaṇḍā bhayāvahā phaliṃsūti sambandho.

    ൧൩൩. ഉക്കാ പതിംസു നഭസാതി ആകാസതോ അഗ്ഗിക്ഖന്ധാ ച പതിംസൂതി അത്ഥോ. ധൂമകേതു ച ദിസ്സതീതി ധൂമരാജിസഹിതോ അഗ്ഗിക്ഖന്ധോ ച ദിസ്സതി പഞ്ഞായതീതി അത്ഥോ. സേസം സുവിഞ്ഞേയ്യമേവാതി.

    133.Ukkā patiṃsu nabhasāti ākāsato aggikkhandhā ca patiṃsūti attho. Dhūmaketu ca dissatīti dhūmarājisahito aggikkhandho ca dissati paññāyatīti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.

    ദബ്ബമല്ലപുത്തത്ഥേരഅപദാനവണ്ണനാ സമത്താ.

    Dabbamallaputtattheraapadānavaṇṇanā samattā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / അപദാനപാളി • Apadānapāḷi / ൪. ദബ്ബമല്ലപുത്തത്ഥേരഅപദാനം • 4. Dabbamallaputtattheraapadānaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact