Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / தே²ரகா³தா²-அட்ட²கதா² • Theragāthā-aṭṭhakathā |
5. த³ப்³ப³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா
5. Dabbattheragāthāvaṇṇanā
யோ து³த்³த³மியோதி ஆயஸ்மதோ த³ப்³ப³த்தே²ரஸ்ஸ கா³தா². கா உப்பத்தி? அயம்பி பது³முத்தரபு³த்³த⁴காலே ஹங்ஸவதீனக³ரே குலகே³ஹே நிப்³ப³த்தித்வா வயப்பத்தோ ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ த⁴ம்மதே³ஸனங் ஸுணந்தோ ஸத்தா²ரங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங் ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பெந்தங் தி³ஸ்வா அதி⁴காரகம்மங் கத்வா தங் டா²னந்தரங் பத்தெ²த்வா ஸத்தா²ரா ப்³யாகதோ யாவஜீவங் குஸலங் கத்வா தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரித்வா கஸ்ஸபத³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனோஸக்கனகாலே பப்³ப³ஜி. ததா³ தேன ஸத்³தி⁴ங் அபரே ச² ஜனாதி ஸத்த பி⁴க்கூ² ஏகசித்தா ஹுத்வா அஞ்ஞே ஸாஸனே அகா³ரவங் கரொந்தே தி³ஸ்வா – ‘‘இத⁴ கிங் கரோம ஏகமந்தே ஸமணத⁴ம்மங் கத்வா து³க்க²ஸ்ஸந்தங் கரிஸ்ஸாமா’’தி நிஸ்ஸேணிங் ப³ந்தி⁴த்வா உச்சங் பப்³ப³தஸிக²ரங் ஆருஹித்வா, ‘‘அத்தனோ சித்தப³லங் ஜானந்தா நிஸ்ஸேணிங் நிபாதெந்து, ஜீவிதே ஸாலயா ஓதரந்து, மா பச்சா²னுதப்பினோ அஹுவத்தா²’’தி வத்வா ஸப்³பே³ ஏகசித்தா ஹுத்வா நிஸ்ஸேணிங் பாதெத்வா – ‘‘அப்பமத்தா ஹோத², ஆவுஸோ’’தி அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஓவதி³த்வா சித்தருசிகேஸு டா²னேஸு நிஸீதி³த்வா ஸமணத⁴ம்மங் காதுங் ஆரபி⁴ங்ஸு.
Yo duddamiyoti āyasmato dabbattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi padumuttarabuddhakāle haṃsavatīnagare kulagehe nibbattitvā vayappatto heṭṭhā vuttanayeneva dhammadesanaṃ suṇanto satthāraṃ ekaṃ bhikkhuṃ senāsanapaññāpakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapentaṃ disvā adhikārakammaṃ katvā taṃ ṭhānantaraṃ patthetvā satthārā byākato yāvajīvaṃ kusalaṃ katvā devamanussesu saṃsaritvā kassapadasabalassa sāsanosakkanakāle pabbaji. Tadā tena saddhiṃ apare cha janāti satta bhikkhū ekacittā hutvā aññe sāsane agāravaṃ karonte disvā – ‘‘idha kiṃ karoma ekamante samaṇadhammaṃ katvā dukkhassantaṃ karissāmā’’ti nisseṇiṃ bandhitvā uccaṃ pabbatasikharaṃ āruhitvā, ‘‘attano cittabalaṃ jānantā nisseṇiṃ nipātentu, jīvite sālayā otarantu, mā pacchānutappino ahuvatthā’’ti vatvā sabbe ekacittā hutvā nisseṇiṃ pātetvā – ‘‘appamattā hotha, āvuso’’ti aññamaññaṃ ovaditvā cittarucikesu ṭhānesu nisīditvā samaṇadhammaṃ kātuṃ ārabhiṃsu.
தத்ரேகோ தே²ரோ பஞ்சமே தி³வஸே அரஹத்தங் பத்வா, ‘‘மம கிச்சங் நிப்ப²ன்னங், அஹங் இமஸ்மிங் டா²னே கிங் கரிஸ்ஸாமி’’தி இத்³தி⁴யா உத்தரகுருதோ பிண்ட³பாதங் ஆஹரித்வா, ‘‘ஆவுஸோ, இமங் பிண்ட³பாதங் பரிபு⁴ஞ்ஜத², பி⁴க்கா²சாரகிச்சங் மமாயத்தங் ஹோது, தும்ஹே அத்தனோ கம்மங் கரோதா²’’தி ஆஹ. ‘‘கிங் நு கோ² மயங், ஆவுஸோ, நிஸ்ஸேணிங் பாதெந்தா ஏவங் அவோசும்ஹ – ‘யோ பட²மங் த⁴ம்மங் ஸச்சி²கரோதி, ஸோ பி⁴க்க²ங் ஆஹரது, தேனாப⁴தங் ஸேஸா பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா ஸமணத⁴ம்மங் கரிஸ்ஸந்தீ’’’தி. ‘‘நத்தி², ஆவுஸோ’’தி. தும்ஹே அத்தனோ புப்³ப³ஹேதுனா லபி⁴த்த², மயம்பி ஸக்கொந்தா வட்டஸ்ஸந்தங் கரிஸ்ஸாம, க³ச்ச²த² தும்ஹேதி. தே²ரோ தே ஸஞ்ஞாபேதுங் அஸக்கொந்தோ பா²ஸுகட்டா²னே பிண்ட³பாதங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா க³தோ . அபரோ தே²ரோ ஸத்தமே தி³வஸே அனாகா³மிப²லங் பத்வா ததோ சுதோ ஸுத்³தா⁴வாஸப்³ரஹ்மலோகே நிப்³ப³த்தோ. இதரே தே²ரா ததோ சுதா ஏகங் பு³த்³த⁴ந்தரங் தே³வமனுஸ்ஸேஸு ஸங்ஸரித்வா தேஸு தேஸு குலேஸு நிப்³ப³த்தா. ஏகோ க³ந்தா⁴ரரட்டே² தக்கஸிலானக³ரே ராஜகே³ஹே நிப்³ப³த்தோ, ஏகோ மஜ்ஜ²ந்திகரட்டே² பரிப்³பா³ஜிகாய குச்சி²ம்ஹி நிப்³ப³த்தோ, ஏகோ பா³ஹியரட்டே² குடும்பி³யகே³ஹே நிப்³ப³த்தோ, ஏகோ பி⁴க்கு²னுபஸ்ஸயே ஜாதோ.
Tatreko thero pañcame divase arahattaṃ patvā, ‘‘mama kiccaṃ nipphannaṃ, ahaṃ imasmiṃ ṭhāne kiṃ karissāmi’’ti iddhiyā uttarakuruto piṇḍapātaṃ āharitvā, ‘‘āvuso, imaṃ piṇḍapātaṃ paribhuñjatha, bhikkhācārakiccaṃ mamāyattaṃ hotu, tumhe attano kammaṃ karothā’’ti āha. ‘‘Kiṃ nu kho mayaṃ, āvuso, nisseṇiṃ pātentā evaṃ avocumha – ‘yo paṭhamaṃ dhammaṃ sacchikaroti, so bhikkhaṃ āharatu, tenābhataṃ sesā paribhuñjitvā samaṇadhammaṃ karissantī’’’ti. ‘‘Natthi, āvuso’’ti. Tumhe attano pubbahetunā labhittha, mayampi sakkontā vaṭṭassantaṃ karissāma, gacchatha tumheti. Thero te saññāpetuṃ asakkonto phāsukaṭṭhāne piṇḍapātaṃ paribhuñjitvā gato . Aparo thero sattame divase anāgāmiphalaṃ patvā tato cuto suddhāvāsabrahmaloke nibbatto. Itare therā tato cutā ekaṃ buddhantaraṃ devamanussesu saṃsaritvā tesu tesu kulesu nibbattā. Eko gandhāraraṭṭhe takkasilānagare rājagehe nibbatto, eko majjhantikaraṭṭhe paribbājikāya kucchimhi nibbatto, eko bāhiyaraṭṭhe kuṭumbiyagehe nibbatto, eko bhikkhunupassaye jāto.
அயங் பன த³ப்³ப³த்தே²ரோ மல்லரட்டே² அனுபியனக³ரே ஏகஸ்ஸ மல்லரஞ்ஞோ கே³ஹே படிஸந்தி⁴ங் க³ண்ஹி. தஸ்ஸ மாதா உபவிஜஞ்ஞா காலமகாஸி, மதஸரீரங் ஸுஸானங் நெத்வா தா³ருசிதகங் ஆரோபெத்வா அக்³கி³ங் அத³ங்ஸு. தஸ்ஸா அக்³கி³வேக³ஸந்தத்தங் உத³ரபடலங் த்³வேதா⁴ அஹோஸி. தா³ரகோ அத்தனோ புஞ்ஞப³லேன உப்பதித்வா ஏகஸ்மிங் த³ப்³ப³த்த²ம்பே⁴ நிபதி. தங் தா³ரகங் க³ஹெத்வா அய்யிகாய அத³ங்ஸு. ஸா தஸ்ஸ நாமங் க³ண்ஹந்தீ த³ப்³ப³த்த²ம்பே⁴ பதித்வா லத்³த⁴ஜீவிதத்தா ‘‘த³ப்³போ³’’திஸ்ஸ நாமங் அகாஸி. தஸ்ஸ ச ஸத்தவஸ்ஸிககாலே ஸத்தா² பி⁴க்கு²ஸங்க⁴பரிவாரோ மல்லரட்டே² சாரிகங் சரமானோ அனுபியம்ப³வனே விஹரதி. த³ப்³ப³குமாரோ ஸத்தா²ரங் தி³ஸ்வா த³ஸ்ஸனேனேவ பஸீதி³த்வா பப்³ப³ஜிதுகாமோ ஹுத்வா ‘‘அஹங் த³ஸப³லஸ்ஸ ஸந்திகே பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமீ’’தி அய்யிகங் ஆபுச்சி². ஸா ‘‘ஸாது⁴, தாதா’’தி த³ப்³ப³குமாரங் ஆதா³ய ஸத்து² ஸந்திகங் க³ந்த்வா, ‘‘ப⁴ந்தே, இமங் குமாரங் பப்³பா³ஜேதா²’’தி ஆஹ. ஸத்தா² அஞ்ஞதரஸ்ஸ பி⁴க்கு²னோ ஸஞ்ஞங் அதா³ஸி – ‘‘பி⁴க்கு² இமங் தா³ரகங் பப்³பா³ஜேஹீ’’தி. ஸோ தே²ரோ ஸத்து² வசனங் ஸுத்வா த³ப்³ப³குமாரங் பப்³பா³ஜெந்தோ தசபஞ்சககம்மட்டா²னங் ஆசிக்கி². புப்³ப³ஹேதுஸம்பன்னோ கதாபி⁴னீஹாரோ ஸத்தோ பட²மகேஸவட்டியா வோரோபனக்க²ணே ஸோதாபத்திப²லே பதிட்ட²ஹி, து³தியாய கேஸவட்டியா ஓரோபியமானாய ஸகதா³கா³மிப²லே, ததியாய அனாகா³மிப²லே, ஸப்³ப³கேஸானங் பன ஓரோபனஞ்ச அரஹத்தப²லஸச்சி²கிரியா ச அபச்சா² அபுரே அஹோஸி. ஸத்தா² மல்லரட்டே² யதா²பி⁴ரந்தங் விஹரித்வா ராஜக³ஹங் க³ந்த்வா வேளுவனே வாஸங் கப்பேஸி.
Ayaṃ pana dabbatthero mallaraṭṭhe anupiyanagare ekassa mallarañño gehe paṭisandhiṃ gaṇhi. Tassa mātā upavijaññā kālamakāsi, matasarīraṃ susānaṃ netvā dārucitakaṃ āropetvā aggiṃ adaṃsu. Tassā aggivegasantattaṃ udarapaṭalaṃ dvedhā ahosi. Dārako attano puññabalena uppatitvā ekasmiṃ dabbatthambhe nipati. Taṃ dārakaṃ gahetvā ayyikāya adaṃsu. Sā tassa nāmaṃ gaṇhantī dabbatthambhe patitvā laddhajīvitattā ‘‘dabbo’’tissa nāmaṃ akāsi. Tassa ca sattavassikakāle satthā bhikkhusaṅghaparivāro mallaraṭṭhe cārikaṃ caramāno anupiyambavane viharati. Dabbakumāro satthāraṃ disvā dassaneneva pasīditvā pabbajitukāmo hutvā ‘‘ahaṃ dasabalassa santike pabbajissāmī’’ti ayyikaṃ āpucchi. Sā ‘‘sādhu, tātā’’ti dabbakumāraṃ ādāya satthu santikaṃ gantvā, ‘‘bhante, imaṃ kumāraṃ pabbājethā’’ti āha. Satthā aññatarassa bhikkhuno saññaṃ adāsi – ‘‘bhikkhu imaṃ dārakaṃ pabbājehī’’ti. So thero satthu vacanaṃ sutvā dabbakumāraṃ pabbājento tacapañcakakammaṭṭhānaṃ ācikkhi. Pubbahetusampanno katābhinīhāro satto paṭhamakesavaṭṭiyā voropanakkhaṇe sotāpattiphale patiṭṭhahi, dutiyāya kesavaṭṭiyā oropiyamānāya sakadāgāmiphale, tatiyāya anāgāmiphale, sabbakesānaṃ pana oropanañca arahattaphalasacchikiriyā ca apacchā apure ahosi. Satthā mallaraṭṭhe yathābhirantaṃ viharitvā rājagahaṃ gantvā veḷuvane vāsaṃ kappesi.
தத்ராயஸ்மா த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ ரஹோக³தோ அத்தனோ கிச்சனிப்ப²த்திங் ஓலோகெத்வா ஸங்க⁴ஸ்ஸ வெய்யாவச்சகரணே காயங் யோஜேதுகாமோ சிந்தேஸி – ‘‘யங்னூனாஹங் ஸங்க⁴ஸ்ஸ ஸேனாஸனஞ்ச பஞ்ஞாபெய்யங் ப⁴த்தானி ச உத்³தி³ஸெய்ய’’ந்தி. ஸோ ஸத்து² ஸந்திகங் க³ந்த்வா அத்தனோ பரிவிதக்கங் ஆரோசேஸி. ஸத்தா² தஸ்ஸ ஸாது⁴காரங் த³த்வா ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகத்தஞ்ச ப⁴த்துத்³தே³ஸகத்தஞ்ச ஸம்படிச்சி². அத² நங் ‘‘அயங் த³ப்³போ³ த³ஹரோவ ஸமானோ மஹந்தே டா²னே டி²தோ’’தி ஸத்தவஸ்ஸிககாலேயேவ உபஸம்பாதே³ஸி. தே²ரோ உபஸம்பன்னகாலதோ பட்டா²ய ராஜக³ஹங் உபனிஸ்ஸாய விஹரந்தானங் ஸப்³ப³பி⁴க்கூ²னங் ஸேனாஸனானி ச பஞ்ஞாபேதி, பி⁴க்க²ஞ்ச உத்³தி³ஸதி. தஸ்ஸ ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகபா⁴வோ ஸப்³ப³தி³ஸாஸு பாகடோ அஹோஸி – ‘‘த³ப்³போ³ கிர மல்லபுத்தோ ஸபா⁴க³ஸபா⁴கா³னங் பி⁴க்கூ²னங் ஏகட்டா²னே ஸேனாஸனானி பஞ்ஞாபேதி, ஆஸன்னேபி தூ³ரேபி ஸேனாஸனங் பஞ்ஞாபேதி, க³ந்துங் அஸக்கொந்தே இத்³தி⁴யா நேதீ’’தி.
Tatrāyasmā dabbo mallaputto rahogato attano kiccanipphattiṃ oloketvā saṅghassa veyyāvaccakaraṇe kāyaṃ yojetukāmo cintesi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ saṅghassa senāsanañca paññāpeyyaṃ bhattāni ca uddiseyya’’nti. So satthu santikaṃ gantvā attano parivitakkaṃ ārocesi. Satthā tassa sādhukāraṃ datvā senāsanapaññāpakattañca bhattuddesakattañca sampaṭicchi. Atha naṃ ‘‘ayaṃ dabbo daharova samāno mahante ṭhāne ṭhito’’ti sattavassikakāleyeva upasampādesi. Thero upasampannakālato paṭṭhāya rājagahaṃ upanissāya viharantānaṃ sabbabhikkhūnaṃ senāsanāni ca paññāpeti, bhikkhañca uddisati. Tassa senāsanapaññāpakabhāvo sabbadisāsu pākaṭo ahosi – ‘‘dabbo kira mallaputto sabhāgasabhāgānaṃ bhikkhūnaṃ ekaṭṭhāne senāsanāni paññāpeti, āsannepi dūrepi senāsanaṃ paññāpeti, gantuṃ asakkonte iddhiyā netī’’ti.
அத² நங் பி⁴க்கூ² காலேபி விகாலேபி – ‘‘அம்ஹாகங், ஆவுஸோ, ஜீவகம்ப³வனே ஸேனாஸனங் பஞ்ஞாபேஹி, அம்ஹாகங் மத்³த³குச்சி²ஸ்மிங் மிக³தா³யே’’தி ஏவங் ஸேனாஸனங் உத்³தி³ஸாபெத்வா தஸ்ஸ இத்³தி⁴ங் பஸ்ஸந்தா க³ச்ச²ந்தி. ஸோபி இத்³தி⁴யா மனோமயே காயே அபி⁴ஸங்க²ரித்வா ஏகேகஸ்ஸ தே²ரஸ்ஸ ஏகேகங் அத்தனா ஸதி³ஸங் பி⁴க்கு²ங் த³த்வா அங்கு³லியா ஜலமானாய புரதோ க³ந்த்வா ‘‘அயங் மஞ்சோ இத³ங் பீட²’’ந்திஆதீ³னி வத்வா ஸேனாஸனங் பஞ்ஞாபெத்வா புன அத்தனோ வஸனட்டா²னமேவ ஆக³ச்ச²தி . அயமெத்த² ஸங்கே²போ, வித்தா²ரதோ பனித³ங் வத்து² பாளியங் ஆக³தமேவ. ஸத்தா² இத³மேவ காரணங் அட்டு²ப்பத்திங் கத்வா அபரபா⁴கே³ அரியக³ணமஜ்ஜே² நிஸின்னோ தே²ரங் ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகானங் அக்³க³ட்டா²னே ட²பேஸி – ‘‘ஏதத³க்³க³ங், பி⁴க்க²வே, மம ஸாவகானங் பி⁴க்கூ²னங் ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகானங் யதி³த³ங் த³ப்³போ³ மல்லபுத்தோ’’தி (அ॰ நி॰ 1.209; 214). வுத்தம்பி சேதங் அபதா³னே (அப॰ தே²ர 2.54, 108-149) –
Atha naṃ bhikkhū kālepi vikālepi – ‘‘amhākaṃ, āvuso, jīvakambavane senāsanaṃ paññāpehi, amhākaṃ maddakucchismiṃ migadāye’’ti evaṃ senāsanaṃ uddisāpetvā tassa iddhiṃ passantā gacchanti. Sopi iddhiyā manomaye kāye abhisaṅkharitvā ekekassa therassa ekekaṃ attanā sadisaṃ bhikkhuṃ datvā aṅguliyā jalamānāya purato gantvā ‘‘ayaṃ mañco idaṃ pīṭha’’ntiādīni vatvā senāsanaṃ paññāpetvā puna attano vasanaṭṭhānameva āgacchati . Ayamettha saṅkhepo, vitthārato panidaṃ vatthu pāḷiyaṃ āgatameva. Satthā idameva kāraṇaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā aparabhāge ariyagaṇamajjhe nisinno theraṃ senāsanapaññāpakānaṃ aggaṭṭhāne ṭhapesi – ‘‘etadaggaṃ, bhikkhave, mama sāvakānaṃ bhikkhūnaṃ senāsanapaññāpakānaṃ yadidaṃ dabbo mallaputto’’ti (a. ni. 1.209; 214). Vuttampi cetaṃ apadāne (apa. thera 2.54, 108-149) –
‘‘பது³முத்தரோ நாம ஜினோ, ஸப்³ப³லோகவிதூ³ முனி;
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbalokavidū muni;
இதோ ஸதஸஹஸ்ஸம்ஹி, கப்பே உப்பஜ்ஜி சக்கு²மா.
Ito satasahassamhi, kappe uppajji cakkhumā.
‘‘ஓவாத³கோ விஞ்ஞாபகோ, தாரகோ ஸப்³ப³பாணினங்;
‘‘Ovādako viññāpako, tārako sabbapāṇinaṃ;
தே³ஸனாகுஸலோ பு³த்³தோ⁴, தாரேஸி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Desanākusalo buddho, tāresi janataṃ bahuṃ.
‘‘அனுகம்பகோ காருணிகோ, ஹிதேஸீ ஸப்³ப³பாணினங்;
‘‘Anukampako kāruṇiko, hitesī sabbapāṇinaṃ;
ஸம்பத்தே தித்தி²யே ஸப்³பே³, பஞ்சஸீலே பதிட்ட²பி.
Sampatte titthiye sabbe, pañcasīle patiṭṭhapi.
‘‘ஏவங் நிராகுலங் ஆஸி, ஸுஞ்ஞதங் தித்தி²யேஹி ச;
‘‘Evaṃ nirākulaṃ āsi, suññataṃ titthiyehi ca;
விசித்தங் அரஹந்தேஹி, வஸீபூ⁴தேஹி தாதி³பி⁴.
Vicittaṃ arahantehi, vasībhūtehi tādibhi.
‘‘ரதனானட்ட²பஞ்ஞாஸங், உக்³க³தோ ஸோ மஹாமுனி;
‘‘Ratanānaṭṭhapaññāsaṃ, uggato so mahāmuni;
கஞ்சனக்³கி⁴யஸங்காஸோ, பா³த்திங்ஸவரலக்க²ணோ.
Kañcanagghiyasaṅkāso, bāttiṃsavaralakkhaṇo.
‘‘வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸானி, ஆயு விஜ்ஜதி தாவதே³;
‘‘Vassasatasahassāni, āyu vijjati tāvade;
தாவதா திட்ட²மானோ ஸோ, தாரேஸி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
‘‘ததா³ஹங் ஹங்ஸவதியங், ஸெட்டி²புத்தோ மஹாயஸோ;
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyaṃ, seṭṭhiputto mahāyaso;
உபெத்வா லோகபஜ்ஜோதங், அஸ்ஸோஸிங் த⁴ம்மதே³ஸனங்.
Upetvā lokapajjotaṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ.
‘‘ஸேனாஸனானி பி⁴க்கூ²னங், பஞ்ஞாபெந்தங் ஸஸாவகங்;
‘‘Senāsanāni bhikkhūnaṃ, paññāpentaṃ sasāvakaṃ;
கித்தயந்தஸ்ஸ வசனங், ஸுணித்வா முதி³தோ அஹங்.
Kittayantassa vacanaṃ, suṇitvā mudito ahaṃ.
‘‘அதி⁴காரங் ஸஸங்க⁴ஸ்ஸ, கத்வா தஸ்ஸ மஹேஸினோ;
‘‘Adhikāraṃ sasaṅghassa, katvā tassa mahesino;
நிபச்ச ஸிரஸா பாதே³, தங் டா²னமபி⁴பத்த²யிங்.
Nipacca sirasā pāde, taṃ ṭhānamabhipatthayiṃ.
‘‘ததா³ஹ ஸ மஹாவீரோ, மம கம்மங் பகித்தயங்;
‘‘Tadāha sa mahāvīro, mama kammaṃ pakittayaṃ;
யோ ஸஸங்க⁴மபோ⁴ஜேஸி, ஸத்தாஹங் லோகனாயகங்.
Yo sasaṅghamabhojesi, sattāhaṃ lokanāyakaṃ.
‘‘ஸோயங் கமலபத்தக்கோ², ஸீஹங்ஸோ கனகத்தசோ;
‘‘Soyaṃ kamalapattakkho, sīhaṃso kanakattaco;
மம பாத³மூலே நிபதி, பத்த²யங் டா²னமுத்தமங்.
Mama pādamūle nipati, patthayaṃ ṭhānamuttamaṃ.
‘‘ஸதஸஹஸ்ஸிதோ கப்பே, ஓக்காககுலஸம்ப⁴வோ;
‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
கோ³தமோ நாம கொ³த்தேன, ஸத்தா² லோகே ப⁴விஸ்ஸதி.
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
‘‘ஸாவகோ தஸ்ஸ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ, த³ப்³போ³ நாமேன விஸ்ஸுதோ;
‘‘Sāvako tassa buddhassa, dabbo nāmena vissuto;
ஸேனாஸனபஞ்ஞாபகோ, அக்³கோ³ ஹெஸ்ஸதியங் ததா³.
Senāsanapaññāpako, aggo hessatiyaṃ tadā.
‘‘தேன கம்மேன ஸுகதேன, சேதனாபணிதீ⁴ஹி ச;
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
ஜஹித்வா மானுஸங் தே³ஹங், தாவதிங்ஸமக³ச்ச²ஹங்.
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ, tāvatiṃsamagacchahaṃ.
‘‘ஸதானங் தீணிக்க²த்துஞ்ச, தே³வரஜ்ஜமகாரயிங்;
‘‘Satānaṃ tīṇikkhattuñca, devarajjamakārayiṃ;
ஸதானங் பஞ்சக்க²த்துஞ்ச, சக்கவத்தீ அஹோஸஹங்.
Satānaṃ pañcakkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ.
‘‘பதே³ஸரஜ்ஜங் விபுலங், க³ணனாதோ அஸங்கி²யங்;
‘‘Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ;
ஸப்³ப³த்த² ஸுகி²தோ ஆஸிங், தஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ வாஹஸா.
Sabbattha sukhito āsiṃ, tassa kammassa vāhasā.
‘‘ஏகனவுதிதோ கப்பே, விபஸ்ஸீ நாம நாயகோ;
‘‘Ekanavutito kappe, vipassī nāma nāyako;
உப்பஜ்ஜி சாருத³ஸ்ஸனோ, ஸப்³ப³த⁴ம்மவிபஸ்ஸகோ.
Uppajji cārudassano, sabbadhammavipassako.
‘‘து³ட்ட²சித்தோ உபவதி³ங், ஸாவகங் தஸ்ஸ தாதி³னோ;
‘‘Duṭṭhacitto upavadiṃ, sāvakaṃ tassa tādino;
ஸப்³பா³ஸவபரிக்கீ²ணங், ஸுத்³தோ⁴தி ச விஜானிய.
Sabbāsavaparikkhīṇaṃ, suddhoti ca vijāniya.
‘‘தஸ்ஸேவ நரவீரஸ்ஸ, ஸாவகானங் மஹேஸினங்;
‘‘Tasseva naravīrassa, sāvakānaṃ mahesinaṃ;
ஸலாகஞ்ச க³ஹெத்வான, கீ²ரோத³னமதா³ஸஹங்.
Salākañca gahetvāna, khīrodanamadāsahaṃ.
‘‘இமம்ஹி ப⁴த்³த³கே கப்பே, ப்³ரஹ்மப³ந்து⁴ மஹாயஸோ;
‘‘Imamhi bhaddake kappe, brahmabandhu mahāyaso;
கஸ்ஸபோ நாம கொ³த்தேன, உப்பஜ்ஜி வத³தங் வரோ.
Kassapo nāma gottena, uppajji vadataṃ varo.
‘‘ஸாஸனங் ஜோதயித்வான, அபி⁴பு⁴ய்ய குதித்தி²யே;
‘‘Sāsanaṃ jotayitvāna, abhibhuyya kutitthiye;
வினெய்யே வினயித்வாவ, நிப்³பு³தோ ஸோ ஸஸாவகோ.
Vineyye vinayitvāva, nibbuto so sasāvako.
‘‘ஸஸிஸ்ஸே நிப்³பு³தே நாதே², அத்த²மெந்தம்ஹி ஸாஸனே;
‘‘Sasisse nibbute nāthe, atthamentamhi sāsane;
தே³வா கந்தி³ங்ஸு ஸங்விக்³கா³, முத்தகேஸா ருத³ம்முகா².
Devā kandiṃsu saṃviggā, muttakesā rudammukhā.
‘‘நிப்³பா³யிஸ்ஸதி த⁴ம்மக்கோ², ந பஸ்ஸிஸாம ஸுப்³ப³தே;
‘‘Nibbāyissati dhammakkho, na passisāma subbate;
ந ஸுணிஸ்ஸாம ஸத்³த⁴ம்மங், அஹோ நோ அப்பபுஞ்ஞதா.
Na suṇissāma saddhammaṃ, aho no appapuññatā.
‘‘ததா³யங் பத²வீ ஸப்³பா³, அசலா ஸா சலாசலா;
‘‘Tadāyaṃ pathavī sabbā, acalā sā calācalā;
ஸாக³ரோ ச ஸஸோகோவ, வினதீ³ கருணங் கி³ரங்.
Sāgaro ca sasokova, vinadī karuṇaṃ giraṃ.
‘‘சதுத்³தி³ஸா து³ந்து³பி⁴யோ, நாத³யிங்ஸு அமானுஸா;
‘‘Catuddisā dundubhiyo, nādayiṃsu amānusā;
ஸமந்ததோ அஸனியோ, ப²லிங்ஸு ச ப⁴யாவஹா.
Samantato asaniyo, phaliṃsu ca bhayāvahā.
‘‘உக்கா பதிங்ஸு நப⁴ஸா, தூ⁴மகேது ச தி³ஸ்ஸதி;
‘‘Ukkā patiṃsu nabhasā, dhūmaketu ca dissati;
ஸதூ⁴மா ஜாலவட்டா ச, ரவிங்ஸு கருணங் மிகா³.
Sadhūmā jālavaṭṭā ca, raviṃsu karuṇaṃ migā.
‘‘உப்பாதே³ தா³ருணே தி³ஸ்வா, ஸாஸனத்த²ங்க³ஸூசகே;
‘‘Uppāde dāruṇe disvā, sāsanatthaṅgasūcake;
ஸங்விக்³கா³ பி⁴க்க²வோ ஸத்த, சிந்தயிம்ஹ மயங் ததா³.
Saṃviggā bhikkhavo satta, cintayimha mayaṃ tadā.
‘‘ஸாஸனேன வினாம்ஹாகங், ஜீவிதேன அலங் மயங்;
‘‘Sāsanena vināmhākaṃ, jīvitena alaṃ mayaṃ;
பவிஸித்வா மஹாரஞ்ஞங், யுஞ்ஜாம ஜினஸாஸனே.
Pavisitvā mahāraññaṃ, yuñjāma jinasāsane.
‘‘அத்³த³ஸம்ஹ ததா³ரஞ்ஞே, உப்³பி³த்³த⁴ங் ஸேலமுத்தமங்;
‘‘Addasamha tadāraññe, ubbiddhaṃ selamuttamaṃ;
நிஸ்ஸேணியா தமாருய்ஹ, நிஸ்ஸேணிங் பாதயிம்ஹஸே.
Nisseṇiyā tamāruyha, nisseṇiṃ pātayimhase.
‘‘ததா³ ஓவதி³ நோ தே²ரோ, பு³த்³து⁴ப்பாதோ³ ஸுது³ல்லபோ⁴;
‘‘Tadā ovadi no thero, buddhuppādo sudullabho;
ஸத்³தா⁴திது³ல்லபா⁴ லத்³தா⁴, தோ²கங் ஸேஸஞ்ச ஸாஸனங்.
Saddhātidullabhā laddhā, thokaṃ sesañca sāsanaṃ.
‘‘நிபதந்தி க²ணாதீதா, அனந்தே து³க்க²ஸாக³ரே;
‘‘Nipatanti khaṇātītā, anante dukkhasāgare;
தஸ்மா பயோகோ³ கத்தப்³போ³, யாவ டா²தி முனே மதங்.
Tasmā payogo kattabbo, yāva ṭhāti mune mataṃ.
‘‘அரஹா ஆஸி ஸோ தே²ரோ, அனாகா³மீ ததா³னுகோ³;
‘‘Arahā āsi so thero, anāgāmī tadānugo;
ஸுஸீலா இதரே யுத்தா, தே³வலோகங் அக³ம்ஹஸே.
Susīlā itare yuttā, devalokaṃ agamhase.
‘‘நிப்³பு³தோ திண்ணஸங்ஸாரோ, ஸுத்³தா⁴வாஸே ச ஏககோ;
‘‘Nibbuto tiṇṇasaṃsāro, suddhāvāse ca ekako;
அஹஞ்ச பக்குஸாதி ச, ஸபி⁴யோ பா³ஹியோ ததா².
Ahañca pakkusāti ca, sabhiyo bāhiyo tathā.
‘‘குமாரகஸ்ஸபோ, சேவ, தத்த² தத்தூ²பகா³ மயங்;
‘‘Kumārakassapo, ceva, tattha tatthūpagā mayaṃ;
ஸங்ஸாரப³ந்த⁴னா முத்தா, கோ³தமேனானுகம்பிதா.
Saṃsārabandhanā muttā, gotamenānukampitā.
‘‘மல்லேஸு குஸினாராயங், க³ப்³பே⁴ ஜாதஸ்ஸ மே ஸதோ;
‘‘Mallesu kusinārāyaṃ, gabbhe jātassa me sato;
மாதா மதா சிதாருள்ஹா, ததோ நிப்பதிதோ அஹங்.
Mātā matā citāruḷhā, tato nippatito ahaṃ.
‘‘பதிதோ த³ப்³ப³புஞ்ஜம்ஹி, ததோ த³ப்³போ³தி விஸ்ஸுதோ;
‘‘Patito dabbapuñjamhi, tato dabboti vissuto;
ப்³ரஹ்மசாரீப³லேனாஹங், விமுத்தோ ஸத்தவஸ்ஸிகோ.
Brahmacārībalenāhaṃ, vimutto sattavassiko.
‘‘கீ²ரோத³னப³லேனாஹங் , பஞ்சஹங்கே³ஹுபாக³தோ;
‘‘Khīrodanabalenāhaṃ , pañcahaṅgehupāgato;
கீ²ணாஸவோபவாதே³ன, பாபேஹி ப³ஹு சோதி³தோ.
Khīṇāsavopavādena, pāpehi bahu codito.
‘‘உபோ⁴ புஞ்ஞஞ்ச பாபஞ்ச, வீதிவத்தொம்ஹி தா³னிஹங்;
‘‘Ubho puññañca pāpañca, vītivattomhi dānihaṃ;
பத்வான பரமங் ஸந்திங், விஹராமி அனாஸவோ.
Patvāna paramaṃ santiṃ, viharāmi anāsavo.
‘‘ஸேனாஸனங் பஞ்ஞாபயிங், ஹாஸயித்வான ஸுப்³ப³தே;
‘‘Senāsanaṃ paññāpayiṃ, hāsayitvāna subbate;
ஜினோ தஸ்மிங் கு³ணே துட்டோ², ஏதத³க்³கே³ ட²பேஸி மங்.
Jino tasmiṃ guṇe tuṭṭho, etadagge ṭhapesi maṃ.
‘‘கிலேஸா ஜா²பிதா மய்ஹங், ப⁴வா ஸப்³பே³ ஸமூஹதா;
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ, bhavā sabbe samūhatā;
நாகோ³வ ப³ந்த⁴னங் செ²த்வா, விஹராமி அனாஸவோ.
Nāgova bandhanaṃ chetvā, viharāmi anāsavo.
‘‘ஸ்வாக³தங் வத மே ஆஸி, பு³த்³த⁴ஸெட்ட²ஸ்ஸ ஸந்திகே;
‘‘Svāgataṃ vata me āsi, buddhaseṭṭhassa santike;
திஸ்ஸோ விஜ்ஜா அனுப்பத்தா, கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸனங்.
Tisso vijjā anuppattā, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
‘‘படிஸம்பி⁴தா³ சதஸ்ஸோ…பே॰…கதங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸாஸன’’ந்தி.
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe…kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ஏவங்பூ⁴தங் பன தங் யேன புப்³பே³ ஏகஸ்ஸ கீ²ணாஸவத்தே²ரஸ்ஸ அனுத்³த⁴ங்ஸனவஸேன கதேன பாபகம்மேன ப³ஹூனி வஸ்ஸஸதஸஹஸ்ஸானி நிரயே பச்சி, தாய ஏவ கம்மபிலோதிகாய சோதி³யமானா மெத்தியபூ⁴மஜகா பி⁴க்கூ² ‘‘இமினா மயங் கல்யாணப⁴த்திகஸ்ஸ க³ஹபதினோ அந்தரே பரிபே⁴தி³தா’’தி து³க்³க³ஹிதகா³ஹினோ அமூலகேன பாராஜிகேன த⁴ம்மேன அனுத்³த⁴ங்ஸேஸுங். தஸ்மிஞ்ச அதி⁴கரணே ஸங்கே⁴ன ஸதிவினயேன வூபஸமிதே அயங் தே²ரோ லோகானுகம்பாய அத்தனோ கு³ணே விபா⁴வெந்தோ ‘‘யோ து³த்³த³மியோ’’தி இமங் கா³த²ங் அபா⁴ஸி.
Evaṃbhūtaṃ pana taṃ yena pubbe ekassa khīṇāsavattherassa anuddhaṃsanavasena katena pāpakammena bahūni vassasatasahassāni niraye pacci, tāya eva kammapilotikāya codiyamānā mettiyabhūmajakā bhikkhū ‘‘iminā mayaṃ kalyāṇabhattikassa gahapatino antare paribheditā’’ti duggahitagāhino amūlakena pārājikena dhammena anuddhaṃsesuṃ. Tasmiñca adhikaraṇe saṅghena sativinayena vūpasamite ayaṃ thero lokānukampāya attano guṇe vibhāvento ‘‘yo duddamiyo’’ti imaṃ gāthaṃ abhāsi.
5. தத்த² யோதி அனியமிதனித்³தே³ஸோ, தஸ்ஸ ‘‘ஸோ’’தி இமினா நியமத்தங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். உப⁴யேனபி அஞ்ஞங் விய கத்வா அத்தானமேவ வத³தி. து³த்³த³மியோதி து³த்³த³மோ, த³மேதுங் அஸக்குணெய்யோ. இத³ஞ்ச அத்தனோ புது²ஜ்ஜனகாலே தி³ட்டி²க³தானங் விஸூகாயிகானங் கிலேஸானங் மதா³லேபசித்தஸ்ஸ விப்ப²ந்தி³தங் இந்த்³ரியானங் அவூபஸமனஞ்ச சிந்தெத்வா வத³தி. த³மேனாதி உத்தமேன அக்³க³மக்³க³த³மேன, தேன ஹி த³ந்தோ புன த³மேதப்³ப³தாபா⁴வதோ ‘‘த³ந்தோ’’தி வத்தப்³ப³தங் அரஹதி, ந அஞ்ஞேன. அத² வா த³மேனாதி த³மகேன புரிஸத³ம்மஸாரதி²னா த³மிதோ . த³ப்³போ³தி த்³ரப்³யோ, ப⁴ப்³போ³தி அத்தோ². தேனாஹ ப⁴க³வா இமமேவ தே²ரங் ஸந்தா⁴ய – ‘‘ந கோ², த³ப்³ப³, த³ப்³பா³ ஏவங் நிப்³பே³டெ²ந்தீ’’தி (பாரா॰ 384; சூளவ॰ 193) . ஸந்துஸிதோதி யதா²லத்³த⁴பச்சயஸந்தோஸேன ஜா²னஸமாபத்திஸந்தோஸேன மக்³க³ப²லஸந்தோஸேன ச ஸந்துட்டோ². விதிண்ணகங்கோ²தி ஸோளஸவத்து²காய அட்ட²வத்து²காய ச கங்கா²ய பட²மமக்³கே³னேவ ஸமுக்³கா⁴டிதத்தா விக³தகங்கோ². விஜிதாவீதி புரிஸாஜானீயேன விஜேதப்³ப³ஸ்ஸ ஸப்³ப³ஸ்ஸபி ஸங்கிலேஸபக்க²ஸ்ஸ விஜிதத்தா வித⁴மிதத்தா விஜிதாவீ. அபேதபே⁴ரவோதி பஞ்சவீஸதியா ப⁴யானங் ஸப்³ப³ஸோ அபேதத்தா அபக³தபே⁴ரவோ அப⁴யூபரதோ . புன த³ப்³போ³தி நாமகித்தனங். பரினிப்³பு³தோதி த்³வே பரினிப்³பா³னானி கிலேஸபரினிப்³பா³னஞ்ச, யா ஸஉபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னதா⁴து, க²ந்த⁴பரினிப்³பா³னஞ்ச, யா அனுபாதி³ஸேஸனிப்³பா³னதா⁴து. தேஸு இத⁴ கிலேஸபரினிப்³பா³னங் அதி⁴ப்பேதங், தஸ்மா பஹாதப்³ப³த⁴ம்மானங் மக்³கே³ன ஸப்³ப³ஸோ பஹீனத்தா கிலேஸபரினிப்³பா³னேன பரினிப்³பு³தோதி அத்தோ². டி²தத்தோதி டி²தஸபா⁴வோ அசலோ இட்டா²தீ³ஸு தாதி³பா⁴வப்பத்தியா லோகத⁴ம்மேஹி அகம்பனீயோ. ஹீதி ச ஹேதுஅத்தே² நிபாதோ, தேன யோ புப்³பே³ து³த்³த³மோ ஹுத்வா டி²தோ யஸ்மா த³ப்³ப³த்தா ஸத்தா²ரா உத்தமேன த³மேன த³மிதோ ஸந்துஸிதோ விதிண்ணகங்கோ² விஜிதாவீ அபேதபே⁴ரவோ, தஸ்மா ஸோ த³ப்³போ³ பரினிப்³பு³தோ ததோயேவ ச டி²தத்தோ, ஏவங்பூ⁴தே ச தஸ்மிங் சித்தபஸாதோ³வ காதப்³போ³, ந பஸாத³ஞ்ஞத²த்தந்தி பரனெய்யபு³த்³தி⁴கே ஸத்தே அனுகம்பந்தோ தே²ரோ அஞ்ஞங் ப்³யாகாஸி.
5. Tattha yoti aniyamitaniddeso, tassa ‘‘so’’ti iminā niyamattaṃ daṭṭhabbaṃ. Ubhayenapi aññaṃ viya katvā attānameva vadati. Duddamiyoti duddamo, dametuṃ asakkuṇeyyo. Idañca attano puthujjanakāle diṭṭhigatānaṃ visūkāyikānaṃ kilesānaṃ madālepacittassa vipphanditaṃ indriyānaṃ avūpasamanañca cintetvā vadati. Damenāti uttamena aggamaggadamena, tena hi danto puna dametabbatābhāvato ‘‘danto’’ti vattabbataṃ arahati, na aññena. Atha vā damenāti damakena purisadammasārathinā damito . Dabboti drabyo, bhabboti attho. Tenāha bhagavā imameva theraṃ sandhāya – ‘‘na kho, dabba, dabbā evaṃ nibbeṭhentī’’ti (pārā. 384; cūḷava. 193) . Santusitoti yathāladdhapaccayasantosena jhānasamāpattisantosena maggaphalasantosena ca santuṭṭho. Vitiṇṇakaṅkhoti soḷasavatthukāya aṭṭhavatthukāya ca kaṅkhāya paṭhamamaggeneva samugghāṭitattā vigatakaṅkho. Vijitāvīti purisājānīyena vijetabbassa sabbassapi saṃkilesapakkhassa vijitattā vidhamitattā vijitāvī. Apetabheravoti pañcavīsatiyā bhayānaṃ sabbaso apetattā apagatabheravo abhayūparato . Puna dabboti nāmakittanaṃ. Parinibbutoti dve parinibbānāni kilesaparinibbānañca, yā saupādisesanibbānadhātu, khandhaparinibbānañca, yā anupādisesanibbānadhātu. Tesu idha kilesaparinibbānaṃ adhippetaṃ, tasmā pahātabbadhammānaṃ maggena sabbaso pahīnattā kilesaparinibbānena parinibbutoti attho. Ṭhitattoti ṭhitasabhāvo acalo iṭṭhādīsu tādibhāvappattiyā lokadhammehi akampanīyo. Hīti ca hetuatthe nipāto, tena yo pubbe duddamo hutvā ṭhito yasmā dabbattā satthārā uttamena damena damito santusito vitiṇṇakaṅkho vijitāvī apetabheravo, tasmā so dabbo parinibbuto tatoyeva ca ṭhitatto, evaṃbhūte ca tasmiṃ cittapasādova kātabbo, na pasādaññathattanti paraneyyabuddhike satte anukampanto thero aññaṃ byākāsi.
த³ப்³ப³த்தே²ரகா³தா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Dabbattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / தே²ரகா³தா²பாளி • Theragāthāpāḷi / 5. த³ப்³ப³த்தே²ரகா³தா² • 5. Dabbattheragāthā