Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā

    [౧౭౨] ౨. దద్దరజాతకవణ్ణనా

    [172] 2. Daddarajātakavaṇṇanā

    కో ను సద్దేన మహతాతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో కోకాలికం ఆరబ్భ కథేసి. తస్మిఞ్హి కాలే బహూ బహుస్సుతా భిక్ఖూ మనోసిలాతలే నదమానా తరుణసీహా వియ ఆకాసగఙ్గం ఓతారేన్తా వియ సఙ్ఘమజ్ఝే సరభాణం భణన్తి. కోకాలికో తేసు సరభాణం భణన్తేసు అత్తనో తుచ్ఛభావం అజానిత్వావ ‘‘అహమ్పి సరభాణం భణిస్సామీ’’తి భిక్ఖూనం అన్తరం పవిసిత్వా ‘‘అమ్హాకం సరభాణం న పాపేన్తి. సచే అమ్హాకమ్పి పాపేయ్యుం, మయమ్పి భణేయ్యామా’’తి భిక్ఖుసఙ్ఘస్స నామం అగ్గహేత్వావ తత్థ తత్థ కథేన్తో ఆహిణ్డతి. తస్స సా కథా భిక్ఖుసఙ్ఘే పాకటా జాతా. భిక్ఖూ ‘‘వీమంసిస్సామ తావ న’’న్తి సఞ్ఞాయ ఏవమాహంసు – ‘‘ఆవుసో కోకాలిక, అజ్జ సఙ్ఘస్స సరభాణం భణాహీ’’తి. సో అత్తనో బలం అజానిత్వావ ‘‘సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛిత్వా ‘‘అజ్జ సరభాణం భణిస్సామీ’’తి అత్తనో సప్పాయం యాగుం పివి, ఖజ్జకం ఖాది, సప్పాయేనేవ సూపేన భుఞ్జి.

    Ko nu saddena mahatāti idaṃ satthā jetavane viharanto kokālikaṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi kāle bahū bahussutā bhikkhū manosilātale nadamānā taruṇasīhā viya ākāsagaṅgaṃ otārentā viya saṅghamajjhe sarabhāṇaṃ bhaṇanti. Kokāliko tesu sarabhāṇaṃ bhaṇantesu attano tucchabhāvaṃ ajānitvāva ‘‘ahampi sarabhāṇaṃ bhaṇissāmī’’ti bhikkhūnaṃ antaraṃ pavisitvā ‘‘amhākaṃ sarabhāṇaṃ na pāpenti. Sace amhākampi pāpeyyuṃ, mayampi bhaṇeyyāmā’’ti bhikkhusaṅghassa nāmaṃ aggahetvāva tattha tattha kathento āhiṇḍati. Tassa sā kathā bhikkhusaṅghe pākaṭā jātā. Bhikkhū ‘‘vīmaṃsissāma tāva na’’nti saññāya evamāhaṃsu – ‘‘āvuso kokālika, ajja saṅghassa sarabhāṇaṃ bhaṇāhī’’ti. So attano balaṃ ajānitvāva ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā ‘‘ajja sarabhāṇaṃ bhaṇissāmī’’ti attano sappāyaṃ yāguṃ pivi, khajjakaṃ khādi, sappāyeneva sūpena bhuñji.

    సూరియే అత్థఙ్గతే ధమ్మస్సవనకాలే ఘోసితే భిక్ఖుసఙ్ఘో సన్నిపతి. సో కణ్టకురణ్డకవణ్ణం కాసావం నివాసేత్వా కణికారపుప్ఫవణ్ణం చీవరం పారుపిత్వా సఙ్ఘమజ్ఝం పవిసిత్వా థేరే వన్దిత్వా అలఙ్కతరతనమణ్డపే పఞ్ఞత్తవరధమ్మాసనం అభిరుహిత్వా చిత్రబీజనిం గహేత్వా ‘‘సరభాణం భణిస్సామీ’’తి నిసీది, తావదేవస్స సరీరా సేదా ముచ్చింసు, సారజ్జం ఓక్కమి, పుబ్బగాథాయ పఠమం పదం ఉదాహరిత్వా అనన్తరం న పస్సి. సో కమ్పమానో ఆసనా ఓరుయ్హ లజ్జితో సఙ్ఘమజ్ఝతో అపక్కమ్మ అత్తనో పరివేణం అగమాసి. అఞ్ఞో బహుస్సుతో భిక్ఖు సరభాణం భణి. తతో పట్ఠాయ భిక్ఖూ తస్స తుచ్ఛభావం జానింసు. అథేకదివసం ధమ్మసభాయం భిక్ఖూ కథం సముట్ఠాపేసుం – ‘‘ఆవుసో, పఠమం కోకాలికస్స తుచ్ఛభావో దుజ్జానో, ఇదాని పనేస సయం నదిత్వా పాకటో జాతో’’తి. సత్థా ఆగన్త్వా ‘‘కాయ నుత్థ, భిక్ఖవే, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా’’తి పుచ్ఛిత్వా ‘‘ఇమాయ నామా’’తి వుత్తే ‘‘న, భిక్ఖవే, కోకాలికో ఇదానేవ నదిత్వా పాకటో జాతో, పుబ్బేపి నదిత్వా పాకటో అహోసీ’’తి వత్వా అతీతం ఆహరి.

    Sūriye atthaṅgate dhammassavanakāle ghosite bhikkhusaṅgho sannipati. So kaṇṭakuraṇḍakavaṇṇaṃ kāsāvaṃ nivāsetvā kaṇikārapupphavaṇṇaṃ cīvaraṃ pārupitvā saṅghamajjhaṃ pavisitvā there vanditvā alaṅkataratanamaṇḍape paññattavaradhammāsanaṃ abhiruhitvā citrabījaniṃ gahetvā ‘‘sarabhāṇaṃ bhaṇissāmī’’ti nisīdi, tāvadevassa sarīrā sedā mucciṃsu, sārajjaṃ okkami, pubbagāthāya paṭhamaṃ padaṃ udāharitvā anantaraṃ na passi. So kampamāno āsanā oruyha lajjito saṅghamajjhato apakkamma attano pariveṇaṃ agamāsi. Añño bahussuto bhikkhu sarabhāṇaṃ bhaṇi. Tato paṭṭhāya bhikkhū tassa tucchabhāvaṃ jāniṃsu. Athekadivasaṃ dhammasabhāyaṃ bhikkhū kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ – ‘‘āvuso, paṭhamaṃ kokālikassa tucchabhāvo dujjāno, idāni panesa sayaṃ naditvā pākaṭo jāto’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, kokāliko idāneva naditvā pākaṭo jāto, pubbepi naditvā pākaṭo ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    అతీతే బారాణసియం బ్రహ్మదత్తే రజ్జం కారేన్తే బోధిసత్తో హిమవన్తపదేసే సీహయోనియం నిబ్బత్తిత్వా బహూనం సీహానం రాజా అహోసి. సో అనేకసీహపరివారో రజతగుహాయం వాసం కప్పేసి. తస్స అవిదూరే ఏకిస్సాయ గుహాయ ఏకో సిఙ్గాలోపి వసతి. అథేకదివసం దేవే వస్సిత్వా విగతే సబ్బే సీహా సీహరాజస్సేవ గుహద్వారే సన్నిపతిత్వా సీహనాదం నదన్తా సీహకీళం కీళింసు. తేసం ఏవం నదిత్వా కీళనకాలే సోపి సిఙ్గాలో నదతి. సీహా తస్స సద్దం సుత్వా ‘‘అయం సిఙ్గాలో అమ్హేహి సద్ధిం నదతీ’’తి లజ్జితా తుణ్హీ అహేసుం. తేసం తుణ్హీభూతకాలే బోధిసత్తస్స పుత్తో సీహపోతకో ‘‘తాత, ఇమే సీహా నదిత్వా సీహకీళం కీళన్తా ఏతస్స సద్దం సుత్వా లజ్జాయ తుణ్హీ జాతా, కో నామేస అత్తనో సద్దేన అత్తానం జానాపేతీ’’తి పితరం పుచ్ఛన్తో పఠమం గాథమాహ –

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavantapadese sīhayoniyaṃ nibbattitvā bahūnaṃ sīhānaṃ rājā ahosi. So anekasīhaparivāro rajataguhāyaṃ vāsaṃ kappesi. Tassa avidūre ekissāya guhāya eko siṅgālopi vasati. Athekadivasaṃ deve vassitvā vigate sabbe sīhā sīharājasseva guhadvāre sannipatitvā sīhanādaṃ nadantā sīhakīḷaṃ kīḷiṃsu. Tesaṃ evaṃ naditvā kīḷanakāle sopi siṅgālo nadati. Sīhā tassa saddaṃ sutvā ‘‘ayaṃ siṅgālo amhehi saddhiṃ nadatī’’ti lajjitā tuṇhī ahesuṃ. Tesaṃ tuṇhībhūtakāle bodhisattassa putto sīhapotako ‘‘tāta, ime sīhā naditvā sīhakīḷaṃ kīḷantā etassa saddaṃ sutvā lajjāya tuṇhī jātā, ko nāmesa attano saddena attānaṃ jānāpetī’’ti pitaraṃ pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ౪౩.

    43.

    ‘‘కో ను సద్దేన మహతా, అభినాదేతి దద్దరం;

    ‘‘Ko nu saddena mahatā, abhinādeti daddaraṃ;

    తం సీహా నప్పటినదన్తి, కో నామేసో మిగాధిభూ’’తి.

    Taṃ sīhā nappaṭinadanti, ko nāmeso migādhibhū’’ti.

    తత్థ అభినాదేతి దద్దరన్తి దద్దరం రజతపబ్బతం ఏకనాదం కరోతి. మిగాధిభూతి పితరం ఆలపతి. అయఞ్హేత్థ అత్థో – మిగాధిభూ మిగజేట్ఠక సీహరాజ పుచ్ఛామి తం ‘‘కో నామేసో’’తి.

    Tattha abhinādeti daddaranti daddaraṃ rajatapabbataṃ ekanādaṃ karoti. Migādhibhūti pitaraṃ ālapati. Ayañhettha attho – migādhibhū migajeṭṭhaka sīharāja pucchāmi taṃ ‘‘ko nāmeso’’ti.

    అథస్స వచనం సుత్వా పితా దుతియం గాథమాహ –

    Athassa vacanaṃ sutvā pitā dutiyaṃ gāthamāha –

    ౪౪.

    44.

    ‘‘అధమో మిగజాతానం, సిఙ్గాలో తాత వస్సతి;

    ‘‘Adhamo migajātānaṃ, siṅgālo tāta vassati;

    జాతిమస్స జిగుచ్ఛన్తా, తుణ్హీ సీహా సమచ్చరే’’తి.

    Jātimassa jigucchantā, tuṇhī sīhā samaccare’’ti.

    తత్థ సమచ్చరేతి న్తి ఉపసగ్గమత్తం, అచ్చన్తీతి అత్థో, తుణ్హీ హుత్వా నిసీదన్తీతి వుత్తం హోతి. పోత్థకేసు పన ‘‘సమచ్ఛరే’’తి లిఖన్తి.

    Tattha samaccareti santi upasaggamattaṃ, accantīti attho, tuṇhī hutvā nisīdantīti vuttaṃ hoti. Potthakesu pana ‘‘samacchare’’ti likhanti.

    సత్థా ‘‘న, భిక్ఖవే, కోకాలికో ఇదానేవ అత్తనో నాదేన అత్తానం పాకటం కరోతి, పుబ్బేపి అకాసియేవా’’తి వత్వా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా జాతకం సమోధానేసి – ‘‘తదా సిఙ్గాలో కోకాలికో అహోసి, సీహపోతకో రాహులో, సీహరాజా పన అహమేవ అహోసి’’న్తి.

    Satthā ‘‘na, bhikkhave, kokāliko idāneva attano nādena attānaṃ pākaṭaṃ karoti, pubbepi akāsiyevā’’ti vatvā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā siṅgālo kokāliko ahosi, sīhapotako rāhulo, sīharājā pana ahameva ahosi’’nti.

    దద్దరజాతకవణ్ణనా దుతియా.

    Daddarajātakavaṇṇanā dutiyā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౧౭౨. దద్దరజాతకం • 172. Daddarajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact