Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੪੩੮] ੧੨. ਦਦ੍ਦਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [438] 12. Daddarajātakavaṇṇanā

    ਯੋ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਕੇਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਗਿਜ੍ਝਕੂਟੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਦੇવਦਤ੍ਤਸ੍ਸ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਨਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਮਯੇ ਧਮ੍ਮਸਭਾਯਂ ਕਥਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਸੁਂ ‘‘ਅਹੋ ਆવੁਸੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਨਿਲ੍ਲਜ੍ਜੋ ਅਨਰਿਯੋ ਏવਂ ਉਤ੍ਤਮਗੁਣਧਰਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ ਅਜਾਤਸਤ੍ਤੁਨਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਧਨੁਗ੍ਗਹਪਯੋਜਨਸਿਲਾਪવਿਜ੍ਝਨਨਾਲ਼ਾਗਿਰਿવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇਹਿ વਧਾਯ ਉਪਾਯਂ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਕਾਯ ਨੁਤ੍ਥ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਏਤਰਹਿ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਇਮਾਯ ਨਾਮਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਨ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਦਾਨੇવ, ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਮਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕਿ, ਇਦਾਨਿ ਪਨ ਮੇ ਤਾਸਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਕਾਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Yote puttaketi idaṃ satthā gijjhakūṭe viharanto devadattassa vadhāya parisakkanaṃ ārabbha kathesi. Tasmiñhi samaye dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘aho āvuso devadatto nillajjo anariyo evaṃ uttamaguṇadharassa sammāsambuddhassa ajātasattunā saddhiṃ ekato hutvā dhanuggahapayojanasilāpavijjhananāḷāgirivissajjanehi vadhāya upāyaṃ karotī’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi devadatto mayhaṃ vadhāya parisakki, idāni pana me tāsamattampi kātuṃ nāsakkhī’’ti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਏਕੋ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਪਞ੍ਚਸਤਾਨਂ ਮਾਣવਕਾਨਂ ਸਿਪ੍ਪਂ વਾਚੇਨ੍ਤੋ ਏਕਦਿવਸਂ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਮਯ੍ਹਂ ਇਧ વਸਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਲਿਬੋਧੋ ਹੋਤਿ, ਮਾਣવਕਾਨਮ੍ਪਿ ਸਿਪ੍ਪਂ ਨ ਨਿਟ੍ਠਾਤਿ, ਹਿਮવਨ੍ਤਪਦੇਸੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਸਨ੍ਤੋ વਾਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਮਾਣવਕਾਨਂ ਕਥੇਤ੍વਾ ਤਿਲਤਣ੍ਡੁਲਤੇਲવਤ੍ਥਾਦੀਨਿ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਗ੍ਗਤੋ ਅવਿਦੂਰੇ ਠਾਨੇ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਨਿવਾਸਂ ਕਪ੍ਪੇਸਿ, ਮਾਣવਾਪਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਮਾਣવਕਾਨਂ ਞਾਤਕਾ ਤੇਲਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਪੇਸੇਨ੍ਤਿ। ਰਟ੍ਠવਾਸਿਨੋਪਿ ‘‘ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਕਿਰ ਅਰਞ੍ਞੇ ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਾਮ વਸਨ੍ਤੋ ਸਿਪ੍ਪਂ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਾਪੇਤੀ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਣ੍ਡੁਲਾਦੀਨਿ ਅਭਿਹਰਨ੍ਤਿ, ਕਨ੍ਤਾਰਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਪਿ ਦੇਨ੍ਤਿ, ਅਞ੍ਞਤਰੋਪਿ ਪੁਰਿਸੋ ਖੀਰਪਾਨਤ੍ਥਾਯ ਸવਚ੍ਛਂ ਧੇਨੁਂ ਅਦਾਸਿ। ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਪਣ੍ਣਸਾਲਾਯ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਦ੍વੀਹਿ ਪੋਤਕੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਏਕਾ ਗੋਧਾ વਸਤਿ, ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾਪਿਸ੍ਸ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ। ਏਕੋ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋਪਿ ਤਤ੍ਥ ਨਿਬਦ੍ਧવਾਸੋ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ ਮਾਣવਾਨਂ ਮਨ੍ਤੇ વਾਚੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਯੋਪਿ વੇਦੇ ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿ। ਮਾਣવਾ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਤਿવਿਸ੍ਸਾਸਿਕਾ ਅਹੇਸੁਂ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente eko disāpāmokkho ācariyo pañcasatānaṃ māṇavakānaṃ sippaṃ vācento ekadivasaṃ cintesi ‘‘mayhaṃ idha vasantassa palibodho hoti, māṇavakānampi sippaṃ na niṭṭhāti, himavantapadese araññāyatanaṃ pavisitvā tattha vasanto vācessāmī’’ti. So māṇavakānaṃ kathetvā tilataṇḍulatelavatthādīni gāhāpetvā araññaṃ pavisitvā maggato avidūre ṭhāne paṇṇasālaṃ kāretvā nivāsaṃ kappesi, māṇavāpi attano paṇṇasālaṃ kariṃsu. Māṇavakānaṃ ñātakā telataṇḍulādīni pesenti. Raṭṭhavāsinopi ‘‘disāpāmokkho ācariyo kira araññe asukaṭṭhāne nāma vasanto sippaṃ uggaṇhāpetī’’ti tassa taṇḍulādīni abhiharanti, kantārappaṭipannāpi denti, aññataropi puriso khīrapānatthāya savacchaṃ dhenuṃ adāsi. Ācariyassa paṇṇasālāya santike dvīhi potakehi saddhiṃ ekā godhā vasati, sīhabyagghāpissa upaṭṭhānaṃ āgacchanti. Eko tittiropi tattha nibaddhavāso ahosi. So ācariyassa māṇavānaṃ mante vācentassa saddaṃ sutvā tayopi vede uggaṇhi. Māṇavā tena saddhiṃ ativissāsikā ahesuṃ.

    ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਾਣવੇਸੁ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਅਪ੍ਪਤ੍ਤੇਸੁਯੇવ ਆਚਰਿਯੋ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਮਾਣવਾ ਤਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਝਾਪੇਤ੍વਾ વਾਲੁਕਾਯ ਥੂਪਂ ਕਤ੍વਾ ਨਾਨਾਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਤ੍વਾ ਰੋਦਨ੍ਤਿ ਪਰਿਦੇવਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਨੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ‘‘ਕਸ੍ਮਾ ਰੋਦਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਆਚਰਿਯੋ ਨੋ ਸਿਪ੍ਪੇ ਅਨਿਟ੍ਠਿਤੇਯੇવ ਕਾਲਕਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਰੋਦਾਮਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਮਾ ਸੋਚਿਤ੍ਥ, ਅਹਂ વੋ ਸਿਪ੍ਪਂ વਾਚੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਤ੍વਂ ਕਥਂ ਜਾਨਾਸੀ’’ਤਿ? ‘‘ਅਹਂ ਆਚਰਿਯੇ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ વਾਚੇਨ੍ਤੇ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਯੋ વੇਦੇ ਪਗੁਣੇ ਅਕਾਸਿਨ੍ਤਿ। ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਗੁਣਭਾવਂ ਅਮ੍ਹੇ ਜਾਨਾਪੇਹੀ’’ਤਿ। ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਸੁਣਾਥਾ’’ਤਿ ਤੇਸਂ ਗਣ੍ਠਿਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਪਬ੍ਬਤਮਤ੍ਥਕਾ ਨਦਿਂ ਓਤਰਨ੍ਤੋ વਿਯ ਓਸਾਰੇਸਿ। ਮਾਣવਾ ਹਟ੍ਠਤੁਟ੍ਠਾ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਸਿਪ੍ਪਂ ਪਟ੍ਠਪੇਸੁਂ। ਸੋਪਿ ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖਾਚਰਿਯਸ੍ਸ ਠਾਨੇ ਠਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਸਿਪ੍ਪਂ વਾਚੇਸਿ। ਮਾਣવਾ ਤਸ੍ਸ ਸੁવਣ੍ਣਪਞ੍ਜਰਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿ વਿਤਾਨਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਤਟ੍ਟਕੇ ਮਧੁਲਾਜਾਦੀਨਿ ਉਪਹਰਨ੍ਤਾ ਨਾਨਾવਣ੍ਣੇਹਿ ਪੁਪ੍ਫੇਹਿ ਪੂਜੇਨ੍ਤਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਕਰਿਂਸੁ। ‘‘ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ਕਿਰ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਪਞ੍ਚਸਤੇ ਮਾਣવਕੇ ਮਨ੍ਤਂ વਾਚੇਤੀ’’ਤਿ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਪਾਕਟੋ ਅਹੋਸਿ।

    Aparabhāge māṇavesu nipphattiṃ appattesuyeva ācariyo kālamakāsi. Māṇavā tassa sarīraṃ jhāpetvā vālukāya thūpaṃ katvā nānāpupphehi pūjetvā rodanti paridevanti. Atha ne tittiro ‘‘kasmā rodathā’’ti āha. ‘‘Ācariyo no sippe aniṭṭhiteyeva kālakato, tasmā rodāmā’’ti. ‘‘Evaṃ sante mā socittha, ahaṃ vo sippaṃ vācessāmī’’ti. ‘‘Tvaṃ kathaṃ jānāsī’’ti? ‘‘Ahaṃ ācariye tumhākaṃ vācente saddaṃ sutvā tayo vede paguṇe akāsinti. Tena hi attano paguṇabhāvaṃ amhe jānāpehī’’ti. Tittiro ‘‘tena hi suṇāthā’’ti tesaṃ gaṇṭhiṭṭhānameva pabbatamatthakā nadiṃ otaranto viya osāresi. Māṇavā haṭṭhatuṭṭhā hutvā tittirapaṇḍitassa santike sippaṃ paṭṭhapesuṃ. Sopi disāpāmokkhācariyassa ṭhāne ṭhatvā tesaṃ sippaṃ vācesi. Māṇavā tassa suvaṇṇapañjaraṃ karitvā upari vitānaṃ bandhitvā suvaṇṇataṭṭake madhulājādīni upaharantā nānāvaṇṇehi pupphehi pūjentā mahantaṃ sakkāraṃ kariṃsu. ‘‘Tittiro kira araññāyatane pañcasate māṇavake mantaṃ vācetī’’ti sakalajambudīpe pākaṭo ahosi.

    ਤਦਾ ਜਮ੍ਬੁਦੀਪੇ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਸਦਿਸਂ ਮਹਨ੍ਤਂ ਛਣਂ ਘੋਸਯਿਂਸੁ। ਮਾਣવਾਨਂ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ‘‘ਛਣਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪੇਸੇਸੁਂ। ਮਾਣવਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਸ੍ਸ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਚ ਅਸ੍ਸਮਪਦਂ ਗੋਧਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਗਰਮੇવ ਅਗਮਿਂਸੁ। ਤਦਾ ਏਕੋ ਨਿਕ੍ਕਾਰੁਣਿਕੋ ਦੁਟ੍ਠਤਾਪਸੋ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਤਂ ਠਾਨਂ ਸਮ੍ਪਾਪੁਣਿ। ਗੋਧਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਤਣ੍ਡੁਲਾ, ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਤੇਲਾਦੀਨਿ ਅਤ੍ਥਿ, ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਗਤਾ। ਤਾਪਸੋ ਪਾਤੋવ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਗੋਧਾਪੁਤ੍ਤਕੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿ, ਦਿવਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਞ੍ਚ વਚ੍ਛਕਞ੍ਚ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਿ, ਸਾਯਂ ਧੇਨੁਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਮ੍ਪਿ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਮਂਸਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖਮੂਲੇ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਘੁਰੁਘੁਰਾਯਨ੍ਤੋ ਨਿਦ੍ਦਂ ਓਕ੍ਕਮਿ। ਗੋਧਾ ਸਾਯਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੀ ਉਪਧਾਰਯਮਾਨਾ વਿਚਰਿ। ਰੁਕ੍ਖਦੇવਤਾ ਗੋਧਂ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਦਿਸ੍વਾ ਕਮ੍ਪਮਾਨਂ ਓਲੋਕੇਤ੍વਾ ਖਨ੍ਧવਿਟਪਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ ਦਿਬ੍ਬਾਨੁਭਾવੇਨ ਠਤ੍વਾ ‘‘ਗੋਧੇ ਮਾ ਕਮ੍ਪਿ, ਇਮਿਨਾ ਪਾਪਪੁਰਿਸੇਨ ਤવ ਪੁਤ੍ਤਕਾ ਚ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ ਚ વਚ੍ਛੋ ਚ ਧੇਨੁ ਚ ਮਾਰਿਤਾ, ਗੀવਾਯ ਨਂ ਡਂਸਿਤ੍વਾ ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਹੀ’’ਤਿ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੀ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tadā jambudīpe giraggasamajjasadisaṃ mahantaṃ chaṇaṃ ghosayiṃsu. Māṇavānaṃ mātāpitaro ‘‘chaṇadassanatthāya āgacchantū’’ti pesesuṃ. Māṇavā tittirassa ārocetvā tittirapaṇḍitaṃ sabbañca assamapadaṃ godhaṃ paṭicchāpetvā attano attano nagarameva agamiṃsu. Tadā eko nikkāruṇiko duṭṭhatāpaso tattha tattha vicaranto taṃ ṭhānaṃ sampāpuṇi. Godhā taṃ disvā paṭisanthāraṃ katvā ‘‘asukaṭṭhāne taṇḍulā, asukaṭṭhāne telādīni atthi, bhattaṃ pacitvā bhuñjāhī’’ti vatvā gocaratthāya gatā. Tāpaso pātova bhattaṃ pacitvā dve godhāputtake māretvā khādi, divā tittirapaṇḍitañca vacchakañca māretvā khādi, sāyaṃ dhenuṃ āgacchantaṃ disvā tampi māretvā maṃsaṃ khāditvā rukkhamūle nipajjitvā ghurughurāyanto niddaṃ okkami. Godhā sāyaṃ āgantvā puttake apassantī upadhārayamānā vicari. Rukkhadevatā godhaṃ puttake adisvā kampamānaṃ oloketvā khandhaviṭapabbhantare dibbānubhāvena ṭhatvā ‘‘godhe mā kampi, iminā pāpapurisena tava puttakā ca tittiro ca vaccho ca dhenu ca māritā, gīvāya naṃ ḍaṃsitvā jīvitakkhayaṃ pāpehī’’ti sallapantī paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੧੦੫.

    105.

    ‘‘ਯੋ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਖਾਦਿ, ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋ ਅਦੂਸਕੇ।

    ‘‘Yo te puttake akhādi, dinnabhatto adūsake;

    ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤੇਹਿ, ਮਾ ਤੇ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਜੀવਤੋ’’ਤਿ॥

    Tasmiṃ dāṭhaṃ nipātehi, mā te muccittha jīvato’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋਤਿ ਭਤ੍ਤਂ ਪਚਿਤ੍વਾ ਭੁਞ੍ਜਾਹੀਤਿ ਤਯਾ ਦਿਨ੍ਨਭਤ੍ਤੋ। ਅਦੂਸਕੇਤਿ ਨਿਦ੍ਦੋਸੇ ਨਿਰਪਰਾਧੇ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤੇਹੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਾਪਪੁਰਿਸੇ ਚਤਸ੍ਸੋਪਿ ਦਾਠਾ ਨਿਪਾਤੇਹੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਮਾ ਤੇ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ ਜੀવਤੋਤਿ ਜੀવਨ੍ਤੋ ਸਜੀવੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤવ ਹਤ੍ਥਤੋ ਏਸੋ ਪਾਪਧਮ੍ਮੋ ਮਾ ਮੁਚ੍ਚਿਤ੍ਥ, ਮੋਕ੍ਖਂ ਮਾ ਲਭਤੁ, ਜੀવਿਤਕ੍ਖਯਂ ਪਾਪੇਹੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Tattha dinnabhattoti bhattaṃ pacitvā bhuñjāhīti tayā dinnabhatto. Adūsaketi niddose niraparādhe. Tasmiṃ dāṭhaṃ nipātehīti tasmiṃ pāpapurise catassopi dāṭhā nipātehīti adhippāyo. Mā te muccittha jīvatoti jīvanto sajīvo hutvā tava hatthato eso pāpadhammo mā muccittha, mokkhaṃ mā labhatu, jīvitakkhayaṃ pāpehīti attho.

    ਤਤੋ ਗੋਧਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Tato godhā dve gāthā abhāsi –

    ੧੦੬.

    106.

    ‘‘ਆਕਿਣ੍ਣਲੁਦ੍ਦੋ ਪੁਰਿਸੋ, ਧਾਤਿਚੇਲਂવ ਮਕ੍ਖਿਤੋ।

    ‘‘Ākiṇṇaluddo puriso, dhāticelaṃva makkhito;

    ਪਦੇਸਂ ਤਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯਤ੍ਥ ਦਾਠਂ ਨਿਪਾਤਯੇ॥

    Padesaṃ taṃ na passāmi, yattha dāṭhaṃ nipātaye.

    ੧੦੭.

    107.

    ‘‘ਅਕਤਞ੍ਞੁਸ੍ਸ ਪੋਸਸ੍ਸ, ਨਿਚ੍ਚਂ વਿવਰਦਸ੍ਸਿਨੋ।

    ‘‘Akataññussa posassa, niccaṃ vivaradassino;

    ਸਬ੍ਬਂ ਚੇ ਪਥવਿਂ ਦਜ੍ਜਾ, ਨੇવ ਨਂ ਅਭਿਰਾਧਯੇ’’ਤਿ॥

    Sabbaṃ ce pathaviṃ dajjā, neva naṃ abhirādhaye’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਆਕਿਣ੍ਣਲੁਦ੍ਦੋਤਿ ਗਾਲ਼੍ਹਲੁਦ੍ਦੋ। વਿવਰਦਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਛਿਦ੍ਦਂ ਓਤਾਰਂ ਪਰਿਯੇਸਨ੍ਤਸ੍ਸ। ਨੇવ ਨਂ ਅਭਿਰਾਧਯੇਤਿ ਏવਰੂਪਂ ਪੁਗ੍ਗਲਂ ਸਕਲਪਥવਿਂ ਦੇਨ੍ਤੋਪਿ ਤੋਸੇਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਕਿਮਙ੍ਗਂ ਪਨਾਹਂ ਭਤ੍ਤਮਤ੍ਤਦਾਯਿਕਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।

    Tattha ākiṇṇaluddoti gāḷhaluddo. Vivaradassinoti chiddaṃ otāraṃ pariyesantassa. Neva naṃ abhirādhayeti evarūpaṃ puggalaṃ sakalapathaviṃ dentopi tosetuṃ na sakkuṇeyya, kimaṅgaṃ panāhaṃ bhattamattadāyikāti dasseti.

    ਗੋਧਾ ਏવਂ વਤ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਪਬੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਮਮ੍ਪਿ ਖਾਦੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਜੀવਿਤਂ ਰਕ੍ਖਮਾਨਾ ਪਲਾਯਿ। ਤੇਪਿ ਪਨ ਸੀਹਬ੍ਯਗ੍ਘਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਸ੍ਸ ਸਹਾਯਕਾવ, ਕਦਾਚਿ ਤੇ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਂ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਤਿ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਦਿવਸੇ ਸੀਹੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਆਹ – ‘‘ਸਮ੍ਮ, ਚਿਰਂ ਦਿਟ੍ਠੋ ਨੋ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ, ਅਜ੍ਜ ਸਤ੍ਤਟ੍ਠਦਿવਸਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਗਚ੍ਛ, ਤਾવਸ੍ਸ ਪવਤ੍ਤਿਂ ਞਤ੍વਾ ਏਹੀ’’ਤਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਗੋਧਾਯ ਪਲਾਯਨਕਾਲੇ ਤਂ ਠਾਨਂ ਪਤ੍વਾ ਤਂ ਪਾਪਪੁਰਿਸਂ ਨਿਦ੍ਦਾਯਨ੍ਤਂ ਪਸ੍ਸਿ। ਤਸ੍ਸ ਜਟਨ੍ਤਰੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਲੋਮਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ, ਧੇਨੁਯਾ ਚ વਚ੍ਛਕਸ੍ਸ ਚ ਅਟ੍ਠੀਨਿ ਪਞ੍ਞਾਯਨ੍ਤਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘਰਾਜਾ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦਿਸ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਞ੍ਜਰੇ ਚ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਇਮਿਨਾ ਪਾਪਪੁਰਿਸੇਨ ਏਤੇ ਮਾਰਿਤਾ ਭવਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪਾਦੇਨ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਪੇਸਿ। ਸੋਪਿ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਭੀਤਤਸਿਤੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥ ਨਂ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ‘‘ਤ੍વਂ ਏਤੇ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਨੇવ ਮਾਰੇਮਿ, ਨ ਖਾਦਾਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਪਾਪਧਮ੍ਮ ਤਯਿ ਅਮਾਰੇਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤਿ, ਕਥੇਹਿ ਤਾવ ਕਾਰਣਂ, ਅਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਜੀવਿਤਂ ਤੇ ਨਤ੍ਥੀ’’ਤਿ। ਸੋ ਮਰਣਭਯਭੀਤੋ ‘‘ਆਮ, ਸਾਮਿ, ਗੋਧਾਪੁਤ੍ਤਕੇ ਚ વਚ੍ਛਕਞ੍ਚ ਧੇਨੁਞ੍ਚ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਖਾਦਾਮਿ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਂ ਪਨ ਨ ਮਾਰੇਮੀ’’ਤਿਆਹ। ਸੋ ਤਸ੍ਸ ਬਹੁਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਅਸਦ੍ਦਹਿਤ੍વਾ ‘‘ਤ੍વਂ ਕੁਤੋ ਆਗਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਕਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠਤੋ વਾਣਿਜਕਾਨਂ ਭਣ੍ਡਂ વਹਨ੍ਤੋ ਜੀવਿਕਹੇਤੁ ਇਦਞ੍ਚਿਦਞ੍ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਕਤ੍વਾ ਇਦਾਨਿਮ੍ਹਿ ਇਧਾਗਤੋ’’ਤਿ ਤੇਨ ਸਬ੍ਬਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਕਤਕਮ੍ਮੇ ਕਥਿਤੇ ‘‘ਪਾਪਧਮ੍ਮ ਤਯਿ ਤਿਤ੍ਤਿਰਂ ਅਮਾਰੇਨ੍ਤੇ ਅਞ੍ਞੋ ਕੋ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤਿ, ਏਹਿ ਸੀਹਸ੍ਸ ਮਿਗਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਤਂ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਤਂ ਪੁਰਤੋ ਕਤ੍વਾ ਤਾਸੇਨ੍ਤੋ ਅਗਮਾਸਿ। ਸੀਹਰਾਜਾ ਤਂ ਆਨੇਨ੍ਤਂ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Godhā evaṃ vatvā ‘‘ayaṃ pabujjhitvā mampi khādeyyā’’ti attano jīvitaṃ rakkhamānā palāyi. Tepi pana sīhabyagghā tittirassa sahāyakāva, kadāci te āgantvā tittiraṃ passanti, kadāci so gantvā tesaṃ dhammaṃ desetvā āgacchati, tasmiṃ pana divase sīho byagghaṃ āha – ‘‘samma, ciraṃ diṭṭho no tittiro, ajja sattaṭṭhadivasā honti, gaccha, tāvassa pavattiṃ ñatvā ehī’’ti. Byaggho ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā godhāya palāyanakāle taṃ ṭhānaṃ patvā taṃ pāpapurisaṃ niddāyantaṃ passi. Tassa jaṭantare tittirapaṇḍitassa lomāni paññāyanti, dhenuyā ca vacchakassa ca aṭṭhīni paññāyanti. Byaggharājā taṃ sabbaṃ disvā suvaṇṇapañjare ca tittirapaṇḍitaṃ adisvā ‘‘iminā pāpapurisena ete māritā bhavissantī’’ti taṃ pādena paharitvā uṭṭhāpesi. Sopi taṃ disvā bhītatasito ahosi. Atha naṃ byaggho ‘‘tvaṃ ete māretvā khādasī’’ti pucchi. ‘‘Neva māremi, na khādāmī’’ti. ‘‘Pāpadhamma tayi amārente añño ko māressati, kathehi tāva kāraṇaṃ, akathentassa jīvitaṃ te natthī’’ti. So maraṇabhayabhīto ‘‘āma, sāmi, godhāputtake ca vacchakañca dhenuñca māretvā khādāmi, tittiraṃ pana na māremī’’tiāha. So tassa bahuṃ kathentassapi asaddahitvā ‘‘tvaṃ kuto āgatosī’’ti pucchitvā ‘‘sāmi, kaliṅgaraṭṭhato vāṇijakānaṃ bhaṇḍaṃ vahanto jīvikahetu idañcidañca kammaṃ katvā idānimhi idhāgato’’ti tena sabbasmiṃ attanā katakamme kathite ‘‘pāpadhamma tayi tittiraṃ amārente añño ko māressati, ehi sīhassa migarañño santikaṃ taṃ nessāmī’’ti taṃ purato katvā tāsento agamāsi. Sīharājā taṃ ānentaṃ byagghaṃ pucchanto catutthaṃ gāthamāha –

    ੧੦੮.

    108.

    ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਸੁਬਾਹੁ ਤਰਮਾਨਰੂਪੋ, ਪਚ੍ਚਾਗਤੋਸਿ ਸਹ ਮਾਣવੇਨ।

    ‘‘Kiṃ nu subāhu taramānarūpo, paccāgatosi saha māṇavena;

    ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥਂ ਇਧਮਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਅਕ੍ਖਾਹਿ ਮੇ ਪੁਚ੍ਛਿਤੋ ਏਤਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Kiṃ kiccamatthaṃ idhamatthi tuyhaṃ, akkhāhi me pucchito etamattha’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਸੁਬਾਹੂਤਿ ਬ੍ਯਗ੍ਘਂ ਨਾਮੇਨਾਲਪਤਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ ਹਿ ਪੁਰਿਮਕਾਯੋ ਮਨਾਪੋ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਤਂ ਏવਮਾਹ। ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥਂ ਇਧਮਤ੍ਥਿ ਤੁਯ੍ਹਨ੍ਤਿ ਕਿਂ ਕਰਣੀਯਂ ਅਤ੍ਥਸਞ੍ਞਿਤਂ ਇਮਿਨਾ ਮਾਣવੇਨ ਇਧ ਅਤ੍ਥਿ। ‘‘ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਮਤ੍ਥ’’ਨ੍ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ, ਅਯਮੇવਤ੍ਥੋ।

    Tattha subāhūti byagghaṃ nāmenālapati. Byagghassa hi purimakāyo manāpo hoti, tena taṃ evamāha. Kiṃ kiccamatthaṃ idhamatthi tuyhanti kiṃ karaṇīyaṃ atthasaññitaṃ iminā māṇavena idha atthi. ‘‘Tuyhaṃ kiṃ kiccamattha’’ntipi pāṭho, ayamevattho.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā byaggho pañcamaṃ gāthamāha –

    ੧੦੯.

    109.

    ‘‘ਯੋ ਤੇ ਸਖਾ ਦਦ੍ਦਰੋ ਸਾਧੁਰੂਪੋ, ਤਸ੍ਸ વਧਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਮਿ ਅਜ੍ਜ।

    ‘‘Yo te sakhā daddaro sādhurūpo, tassa vadhaṃ parisaṅkāmi ajja;

    ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ ਸੁਤ੍વਾ, ਨਾਹਂ ਸੁਖਿਂ ਦਦ੍ਦਰਂ ਅਜ੍ਜ ਮਞ੍ਞੇ’’ਤਿ॥

    Purisassa kammāyatanāni sutvā, nāhaṃ sukhiṃ daddaraṃ ajja maññe’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਦਦ੍ਦਰੋਤਿ ਤਿਤ੍ਤਿਰੋ। ਤਸ੍ਸ વਧਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਇਮਮ੍ਹਾ ਪੁਰਿਸਮ੍ਹਾ ਅਜ੍ਜ વਧਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਾਮਿ। ਨਾਹਂ ਸੁਖਿਨ੍ਤਿ ਅਹਂ ਅਜ੍ਜ ਦਦ੍ਦਰਂ ਸੁਖਿਂ ਅਰੋਗਂ ਨ ਮਞ੍ਞਾਮਿ।

    Tattha daddaroti tittiro. Tassa vadhanti tassa tittirapaṇḍitassa imamhā purisamhā ajja vadhaṃ parisaṅkāmi. Nāhaṃ sukhinti ahaṃ ajja daddaraṃ sukhiṃ arogaṃ na maññāmi.

    ਅਥ ਨਂ ਸੀਹੋ ਛਟ੍ਠਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atha naṃ sīho chaṭṭhaṃ gāthamāha –

    ੧੧੦.

    110.

    ‘‘ਕਾਨਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ ਅਸ੍ਸੁ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯ।

    ‘‘Kānissa kammāyatanāni assu, purisassa vuttisamodhānatāya;

    ਕਂ વਾ ਪਟਿਞ੍ਞਂ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਸੁਤ੍વਾ, ਪਰਿਸਙ੍ਕਸਿ ਦਦ੍ਦਰਂ ਮਾਣવੇਨਾ’’ਤਿ॥

    Kaṃ vā paṭiññaṃ purisassa sutvā, parisaṅkasi daddaraṃ māṇavenā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸਿ। વੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯਾਤਿ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯ, ਕਾਨਿ ਨਾਮ ਇਮਿਨਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਕਮ੍ਮਾਨਿ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਥਿਤਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਾਣવੇਨਾਤਿ ਕਿਂ ਸੁਤ੍વਾ ਇਮਿਨਾ ਮਾਣવੇਨ ਮਾਰਿਤਂ ਪਰਿਸਙ੍ਕਸਿ।

    Tattha assūti assosi. Vuttisamodhānatāyāti jīvitavuttisamodhānatāya, kāni nāma iminā attano kammāni tuyhaṃ kathitānīti attho. Māṇavenāti kiṃ sutvā iminā māṇavena māritaṃ parisaṅkasi.

    ਅਥਸ੍ਸ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਰਾਜਾ ਸੇਸਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Athassa kathento byaggharājā sesagāthā abhāsi –

    ੧੧੧.

    111.

    ‘‘ਚਿਣ੍ਣਾ ਕਲਿਙ੍ਗਾ ਚਰਿਤਾ વਣਿਜ੍ਜਾ, વੇਤ੍ਤਾਚਰੋ ਸਙ੍ਕੁਪਥੋਪਿ ਚਿਣ੍ਣੋ।

    ‘‘Ciṇṇā kaliṅgā caritā vaṇijjā, vettācaro saṅkupathopi ciṇṇo;

    ਨਟੇਹਿ ਚਿਣ੍ਣਂ ਸਹ વਾਕੁਰੇਹਿ, ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਸਮਜ੍ਜਮਜ੍ਝੇ॥

    Naṭehi ciṇṇaṃ saha vākurehi, daṇḍena yuddhampi samajjamajjhe.

    ੧੧੨.

    112.

    ‘‘ਬਦ੍ਧਾ ਕੁਲੀਕਾ ਮਿਤਮਾਲ਼ਕੇਨ, ਅਕ੍ਖਾ ਜਿਤਾ ਸਂਯਮੋ ਅਬ੍ਭਤੀਤੋ।

    ‘‘Baddhā kulīkā mitamāḷakena, akkhā jitā saṃyamo abbhatīto;

    ਅਬ੍ਬਾਹਿਤਂ ਪੁਬ੍ਬਕਂ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਂ, ਹਤ੍ਥਾ ਦਡ੍ਢਾ ਪਿਣ੍ਡਪਟਿਗ੍ਗਹੇਨ॥

    Abbāhitaṃ pubbakaṃ aḍḍharattaṃ, hatthā daḍḍhā piṇḍapaṭiggahena.

    ੧੧੩.

    113.

    ‘‘ਤਾਨਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨਿ ਅਸ੍ਸੁ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ વੁਤ੍ਤਿਸਮੋਧਾਨਤਾਯ।

    ‘‘Tānissa kammāyatanāni assu, purisassa vuttisamodhānatāya;

    ਯਥਾ ਅਯਂ ਦਿਸ੍ਸਤਿ ਲੋਮਪਿਣ੍ਡੋ, ਗਾવੋ ਹਤਾ ਕਿਂ ਪਨ ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸਾ’’ਤਿ॥

    Yathā ayaṃ dissati lomapiṇḍo, gāvo hatā kiṃ pana daddarassā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਚਿਣ੍ਣਾ ਕਲਿਙ੍ਗਾਤਿ વਾਣਿਜਕਾਨਂ ਭਣ੍ਡਂ વਹਨ੍ਤੇਨ ਕਿਰ ਤੇਨ ਕਲਿਙ੍ਗਰਟ੍ਠੇ ਚਿਣ੍ਣਾ। ਚਰਿਤਾ વਣਿਜ੍ਜਾਤਿ વਣਿਜ੍ਜਾਪਿ ਤੇਨ ਕਤਾ। વੇਤ੍ਤਾਚਰੋਤਿ વੇਤ੍ਤੇਹਿ ਸਞ੍ਚਰਿਤਬ੍ਬੋ। ਸਙ੍ਕੁਪਥੋਪਿ ਚਿਣ੍ਣੋਤਿ ਖਾਣੁਕਮਗ੍ਗੋਪਿ વਲਞ੍ਜਿਤੋ। ਨਟੇਹੀਤਿ ਜੀવਿਕਹੇਤੁਯੇવ ਨਟੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ। ਚਿਣ੍ਣਂ ਸਹ વਾਕੁਰੇਹੀਤਿ વਾਕੁਰਂ વਹਨ੍ਤੇਨ વਾਕੁਰੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਚਰਿਤਂ। ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡੇਨ ਯੁਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਯੁਜ੍ਝਿਤਂ।

    Tattha ciṇṇā kaliṅgāti vāṇijakānaṃ bhaṇḍaṃ vahantena kira tena kaliṅgaraṭṭhe ciṇṇā. Caritā vaṇijjāti vaṇijjāpi tena katā. Vettācaroti vettehi sañcaritabbo. Saṅkupathopi ciṇṇoti khāṇukamaggopi valañjito. Naṭehīti jīvikahetuyeva naṭehipi saddhiṃ. Ciṇṇaṃ saha vākurehīti vākuraṃ vahantena vākurehi saddhiṃ caritaṃ. Daṇḍena yuddhanti daṇḍena yuddhampi kira tena yujjhitaṃ.

    ਬਦ੍ਧਾ ਕੁਲੀਕਾਤਿ ਸਕੁਣਿਕਾਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਬਦ੍ਧਾ। ਮਿਤਮਾਲ਼ਕੇਨਾਤਿ ਧਞ੍ਞਮਾਪਕਕਮ੍ਮਮ੍ਪਿ ਕਿਰ ਤੇਨ ਕਤਂ। ਅਕ੍ਖਾ ਜਿਤਾਤਿ ਅਕ੍ਖਧੁਤ੍ਤਾਨਂ વੇਯ੍ਯਾવਚ੍ਚਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ਅਕ੍ਖਾ ਹਟਾ। ਸਂਯਮੋ ਅਬ੍ਭਤੀਤੋਤਿ ਜੀવਿਤવੁਤ੍ਤਿਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪਬ੍ਬਜਨ੍ਤੇਨੇવ ਸੀਲਸਂਯਮੋ ਅਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤੋ। ਅਬ੍ਬਾਹਿਤਨ੍ਤਿ ਅਪਗ੍ਘਰਣਂ ਕਤਂ। ਪੁਬ੍ਬਕਨ੍ਤਿ ਲੋਹਿਤਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਇਮਿਨਾ ਕਿਰ ਜੀવਿਕਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਰਾਜਾਪਰਾਧਿਕਾਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਦੇ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਤੇ ਆਨੇਤ੍વਾ ਸਾਲਾਯ ਨਿਪਜ੍ਜਾਪੇਤ੍વਾ વਣਮੁਖੇਹਿ ਪਗ੍ਘਰਨ੍ਤਂ ਲੋਹਿਤਂ ਅਡ੍ਢਰਤ੍ਤਸਮਯੇ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਕੁਣ੍ਡਕਧੂਮਂ ਦਤ੍વਾ ਠਪਿਤਨ੍ਤਿ। ਹਤ੍ਥਾ ਦਡ੍ਢਾਤਿ ਆਜੀવਿਕਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤਕਾਲੇ ਉਣ੍ਹਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣੇ ਹਤ੍ਥਾਪਿ ਕਿਰਸ੍ਸ ਦਡ੍ਢਾ।

    Baddhā kulīkāti sakuṇikāpi kira tena baddhā. Mitamāḷakenāti dhaññamāpakakammampi kira tena kataṃ. Akkhā jitāti akkhadhuttānaṃ veyyāvaccaṃ karontena akkhā haṭā. Saṃyamo abbhatītoti jīvitavuttiṃ nissāya pabbajanteneva sīlasaṃyamo atikkanto. Abbāhitanti apaggharaṇaṃ kataṃ. Pubbakanti lohitaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – iminā kira jīvikaṃ nissāya rājāparādhikānaṃ hatthapāde chinditvā te ānetvā sālāya nipajjāpetvā vaṇamukhehi paggharantaṃ lohitaṃ aḍḍharattasamaye tattha gantvā kuṇḍakadhūmaṃ datvā ṭhapitanti. Hatthā daḍḍhāti ājīvikapabbajjaṃ pabbajitakāle uṇhapiṇḍapātapaṭiggahaṇe hatthāpi kirassa daḍḍhā.

    ਤਾਨਿਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਯਤਨਾਨੀਤਿ ਤਾਨਿ ਅਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਾਨਿ। ਅਸ੍ਸੂਤਿ ਅਸ੍ਸੋਸਿਂ। ਯਥਾ ਅਯਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਏਸ ਏਤਸ੍ਸ ਜਟਨ੍ਤਰੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਲੋਮਪਿਣ੍ਡੋਪਿ ਦਿਸ੍ਸਤਿ, ਇਮਿਨਾ ਕਾਰਣੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਮੇਤਂ ‘‘ਏਤੇਨੇવ ਸੋ ਮਾਰਿਤੋ’’ਤਿ। ਗਾવੋ ਹਤਾ ਕਿਂ ਪਨ ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸਾਤਿ ਗਾવੋਪਿ ਏਤੇਨ ਹਤਾ, ਦਦ੍ਦਰਸ੍ਸ ਪਨ ਕਿਂ ਨ ਹਨਿਤਬ੍ਬਂ, ਕਸ੍ਮਾ ਏਸ ਤਂ ਨ ਮਾਰੇਸ੍ਸਤੀਤਿ।

    Tānissa kammāyatanānīti tāni assa kammāni. Assūti assosiṃ. Yathā ayanti yathā esa etassa jaṭantare tittiralomapiṇḍopi dissati, iminā kāraṇena veditabbametaṃ ‘‘eteneva so mārito’’ti. Gāvo hatā kiṃ pana daddarassāti gāvopi etena hatā, daddarassa pana kiṃ na hanitabbaṃ, kasmā esa taṃ na māressatīti.

    ਸੀਹੋ ਤਂ ਪੁਰਿਸਂ ਪੁਚ੍ਛਿ ‘‘ਮਾਰਿਤੋ ਤੇ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤੋ’’ਤਿ? ‘‘ਆਮ, ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਸਚ੍ਚવਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸੀਹੋ ਤਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤੁਕਾਮੋ ਅਹੋਸਿ। ਬ੍ਯਗ੍ਘਰਾਜਾ ਪਨ ‘‘ਮਾਰੇਤਬ੍ਬਯੁਤ੍ਤਕੋ ਏਸੋ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਂ ਦਾਠਾਹਿ ਪਹਰਿਤ੍વਾ ਮਾਰੇਤ੍વਾ ਆવਾਟਂ ਖਣਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਖਿਪਿ। ਮਾਣવਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਕਂ ਅਦਿਸ੍વਾ ਰੋਦਿਤ੍વਾ ਪਰਿਦੇવਿਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਂਸੁ।

    Sīho taṃ purisaṃ pucchi ‘‘mārito te tittirapaṇḍito’’ti? ‘‘Āma, sāmī’’ti. Athassa saccavacanaṃ sutvā sīho taṃ vissajjetukāmo ahosi. Byaggharājā pana ‘‘māretabbayuttako eso’’ti vatvā tattheva naṃ dāṭhāhi paharitvā māretvā āvāṭaṃ khaṇitvā pakkhipi. Māṇavā āgantvā tittirapaṇḍikaṃ adisvā roditvā paridevitvā nivattiṃsu.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਏવਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ વਧਾਯ ਪਰਿਸਕ੍ਕੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ – ‘‘ਤਦਾ ਕੂਟਜਟਿਲੋ ਦੇવਦਤ੍ਤੋ ਅਹੋਸਿ, ਗੋਧਾ ਉਪ੍ਪਲવਣ੍ਣਾ, ਬ੍ਯਗ੍ਘੋ ਮੋਗ੍ਗਲ੍ਲਾਨੋ, ਸੀਹੋ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ, ਦਿਸਾਪਾਮੋਕ੍ਖੋ ਆਚਰਿਯੋ ਮਹਾਕਸ੍ਸਪੋ, ਤਿਤ੍ਤਿਰਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿ’’ਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā ‘‘evaṃ, bhikkhave, devadatto pubbepi mayhaṃ vadhāya parisakkī’’ti vatvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā kūṭajaṭilo devadatto ahosi, godhā uppalavaṇṇā, byaggho moggallāno, sīho sāriputto, disāpāmokkho ācariyo mahākassapo, tittirapaṇḍito pana ahameva ahosi’’nti.

    ਦਦ੍ਦਰਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦ੍વਾਦਸਮਾ।

    Daddarajātakavaṇṇanā dvādasamā.

    ਜਾਤਕੁਦ੍ਦਾਨਂ –

    Jātakuddānaṃ –

    ਗਿਜ੍ਝਕੋਸਮ੍ਬੀ ਸੁવਞ੍ਚ, ਚੂਲ਼ਸੂવਂ ਹਰਿਤ੍ਤਚਂ।

    Gijjhakosambī suvañca, cūḷasūvaṃ harittacaṃ;

    ਕੁਸਲਂ ਲੋਮਕਸ੍ਸਪਂ, ਚਕ੍ਕવਾਕਂ ਹਲਿਦ੍ਦਿ ਚ॥

    Kusalaṃ lomakassapaṃ, cakkavākaṃ haliddi ca.

    ਸਮੁਗ੍ਗਂ ਪੂਤਿਮਂਸਞ੍ਚ, ਦਦ੍ਦਰਞ੍ਚੇવ ਦ੍વਾਦਸ।

    Samuggaṃ pūtimaṃsañca, daddarañceva dvādasa;

    ਜਾਤਕੇ ਨવਨਿਪਾਤੇ, ਗੀਯਿਂਸੁ ਗੀਤਿਕਾਰਕਾ॥

    Jātake navanipāte, gīyiṃsu gītikārakā.

    ਨવਕਨਿਪਾਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Navakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.

    (ਤਤਿਯੋ ਭਾਗੋ ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ।)

    (Tatiyo bhāgo niṭṭhito.)







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੪੩੮. ਦਦ੍ਦਰਜਾਤਕਂ • 438. Daddarajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact