| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៣. កោសលសំយុត្តំ
3. Kosalasaṃyuttaṃ
១. បឋមវគ្គោ
1. Paṭhamavaggo
១. ទហរសុត្តំ
1. Daharasuttaṃ
១១២. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា សាវត្ថិយំ វិហរតិ ជេតវនេ អនាថបិណ្ឌិកស្ស អារាមេ។ អថ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវតា សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ រាជា បសេនទិ កោសលោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘ភវម្បិ នោ គោតមោ អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោតិ បដិជានាតី’’តិ? ‘‘យញ្ហិ តំ, មហារាជ, សម្មា វទមានោ វទេយ្យ ‘អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោ’តិ, មមេវ 1 តំ សម្មា វទមានោ វទេយ្យ។ អហញ្ហិ, មហារាជ, អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោ’’តិ។
112. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Atha kho rājā pasenadi kosalo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘bhavampi no gotamo anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paṭijānātī’’ti? ‘‘Yañhi taṃ, mahārāja, sammā vadamāno vadeyya ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’ti, mameva 2 taṃ sammā vadamāno vadeyya. Ahañhi, mahārāja, anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho’’ti.
‘‘យេបិ តេ, ភោ គោតម, សមណព្រាហ្មណា សង្ឃិនោ គណិនោ គណាចរិយា ញាតា យសស្សិនោ តិត្ថករា សាធុសម្មតា ពហុជនស្ស, សេយ្យថិទំ – បូរណោ កស្សបោ, មក្ខលិ គោសាលោ, និគណ្ឋោ នាដបុត្តោ, សញ្ចយោ ពេលដ្ឋបុត្តោ, បកុធោ កច្ចាយនោ, អជិតោ កេសកម្ពលោ; តេបិ មយា ‘អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោតិ បដិជានាថា’តិ បុដ្ឋា សមានា អនុត្តរំ សម្មាសម្ពោធិំ អភិសម្ពុទ្ធោតិ ន បដិជានន្តិ។ កិំ បន ភវំ គោតមោ ទហរោ ចេវ ជាតិយា នវោ ច បព្ពជ្ជាយា’’តិ?
‘‘Yepi te, bho gotama, samaṇabrāhmaṇā saṅghino gaṇino gaṇācariyā ñātā yasassino titthakarā sādhusammatā bahujanassa, seyyathidaṃ – pūraṇo kassapo, makkhali gosālo, nigaṇṭho nāṭaputto, sañcayo belaṭṭhaputto, pakudho kaccāyano, ajito kesakambalo; tepi mayā ‘anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti paṭijānāthā’ti puṭṭhā samānā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddhoti na paṭijānanti. Kiṃ pana bhavaṃ gotamo daharo ceva jātiyā navo ca pabbajjāyā’’ti?
‘‘ចត្តារោ ខោ មេ, មហារាជ, ទហរាតិ ន ឧញ្ញាតព្ពា, ទហរាតិ ន បរិភោតព្ពា។ កតមេ ចត្តារោ? ខត្តិយោ ខោ, មហារាជ, ទហរោតិ ន ឧញ្ញាតព្ពោ, ទហរោតិ ន បរិភោតព្ពោ។ ឧរគោ ខោ, មហារាជ, ទហរោតិ ន ឧញ្ញាតព្ពោ, ទហរោតិ ន បរិភោតព្ពោ។ អគ្គិ ខោ, មហារាជ, ទហរោតិ ន ឧញ្ញាតព្ពោ, ទហរោតិ ន បរិភោតព្ពោ។ ភិក្ខុ, ខោ, មហារាជ, ទហរោតិ ន ឧញ្ញាតព្ពោ, ទហរោតិ ន បរិភោតព្ពោ។ ឥមេ ខោ, មហារាជ, ចត្តារោ ទហរាតិ ន ឧញ្ញាតព្ពា, ទហរាតិ ន បរិភោតព្ពា’’តិ។
‘‘Cattāro kho me, mahārāja, daharāti na uññātabbā, daharāti na paribhotabbā. Katame cattāro? Khattiyo kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Urago kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Aggi kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Bhikkhu, kho, mahārāja, daharoti na uññātabbo, daharoti na paribhotabbo. Ime kho, mahārāja, cattāro daharāti na uññātabbā, daharāti na paribhotabbā’’ti.
ឥទមវោច ភគវា។ ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ខត្តិយំ ជាតិសម្បន្នំ, អភិជាតំ យសស្សិនំ;
‘‘Khattiyaṃ jātisampannaṃ, abhijātaṃ yasassinaṃ;
ទហរោតិ នាវជានេយ្យ, ន នំ បរិភវេ នរោ។
Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.
‘‘ឋានញ្ហិ សោ មនុជិន្ទោ, រជ្ជំ លទ្ធាន ខត្តិយោ;
‘‘Ṭhānañhi so manujindo, rajjaṃ laddhāna khattiyo;
សោ កុទ្ធោ រាជទណ្ឌេន, តស្មិំ បក្កមតេ ភុសំ;
So kuddho rājadaṇḍena, tasmiṃ pakkamate bhusaṃ;
តស្មា តំ បរិវជ្ជេយ្យ, រក្ខំ ជីវិតមត្តនោ។
Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.
‘‘គាមេ វា យទិ វា រញ្ញេ, យត្ថ បស្សេ ភុជង្គមំ;
‘‘Gāme vā yadi vā raññe, yattha passe bhujaṅgamaṃ;
ទហរោតិ នាវជានេយ្យ, ន នំ បរិភវេ នរោ។
Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.
សោ អាសជ្ជ ឌំសេ ពាលំ, នរំ នារិញ្ច ឯកទា;
So āsajja ḍaṃse bālaṃ, naraṃ nāriñca ekadā;
តស្មា តំ បរិវជ្ជេយ្យ, រក្ខំ ជីវិតមត្តនោ។
Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.
‘‘បហូតភក្ខំ ជាលិនំ, បាវកំ កណ្ហវត្តនិំ;
‘‘Pahūtabhakkhaṃ jālinaṃ, pāvakaṃ kaṇhavattaniṃ;
ទហរោតិ នាវជានេយ្យ, ន នំ បរិភវេ នរោ។
Daharoti nāvajāneyya, na naṃ paribhave naro.
‘‘លទ្ធា ហិ សោ ឧបាទានំ, មហា ហុត្វាន បាវកោ;
‘‘Laddhā hi so upādānaṃ, mahā hutvāna pāvako;
តស្មា តំ បរិវជ្ជេយ្យ, រក្ខំ ជីវិតមត្តនោ។
Tasmā taṃ parivajjeyya, rakkhaṃ jīvitamattano.
ជាយន្តិ តត្ថ បារោហា, អហោរត្តានមច្ចយេ។
Jāyanti tattha pārohā, ahorattānamaccaye.
‘‘យញ្ច ខោ សីលសម្បន្នោ, ភិក្ខុ ឌហតិ តេជសា;
‘‘Yañca kho sīlasampanno, bhikkhu ḍahati tejasā;
ន តស្ស បុត្តា បសវោ, ទាយាទា វិន្ទរេ ធនំ;
Na tassa puttā pasavo, dāyādā vindare dhanaṃ;
អនបច្ចា អទាយាទា, តាលាវត្ថូ ភវន្តិ តេ។
Anapaccā adāyādā, tālāvatthū bhavanti te.
‘‘តស្មា ហិ បណ្ឌិតោ បោសោ, សម្បស្សំ អត្ថមត្តនោ;
‘‘Tasmā hi paṇḍito poso, sampassaṃ atthamattano;
ភុជង្គមំ បាវកញ្ច, ខត្តិយញ្ច យសស្សិនំ;
Bhujaṅgamaṃ pāvakañca, khattiyañca yasassinaṃ;
ភិក្ខុញ្ច សីលសម្បន្នំ, សម្មទេវ សមាចរេ’’តិ។
Bhikkhuñca sīlasampannaṃ, sammadeva samācare’’ti.
ឯវំ វុត្តេ, រាជា បសេនទិ កោសលោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ, អភិក្កន្តំ, ភន្តេ! សេយ្យថាបិ ភន្តេ, និក្កុជ្ជិតំ 9 វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ , បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ , អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ – ‘ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តី’តិ; ឯវមេវំ ភគវតា អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសង្ឃញ្ច។ ឧបាសកំ មំ, ភន្តេ, ភគវា ធារេតុ អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
Evaṃ vutte, rājā pasenadi kosalo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi bhante, nikkujjitaṃ 10 vā ukkujjeyya , paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya , andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ, bhante, bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. ទហរសុត្តវណ្ណនា • 1. Daharasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. ទហរសុត្តវណ្ណនា • 1. Daharasuttavaṇṇanā
