Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातकपाळि • Jātakapāḷi

    ५१७. दकरक्खसजातकं (७)

    517. Dakarakkhasajātakaṃ (7)

    २२४.

    224.

    सचे वो वुय्हमानानं, सत्तन्‍नं उदकण्णवे।

    Sace vo vuyhamānānaṃ, sattannaṃ udakaṇṇave;

    मनुस्सबलिमेसानो, नावं गण्हेय्य रक्खसो।

    Manussabalimesāno, nāvaṃ gaṇheyya rakkhaso;

    अनुपुब्बं कथं दत्वा, मुञ्‍चेसि दकरक्खसा 1॥

    Anupubbaṃ kathaṃ datvā, muñcesi dakarakkhasā 2.

    २२५.

    225.

    मातरं पठमं दज्‍जं, भरियं दत्वान भातरं।

    Mātaraṃ paṭhamaṃ dajjaṃ, bhariyaṃ datvāna bhātaraṃ;

    ततो सहायं दत्वान, पञ्‍चमं दज्‍जं 3 ब्राह्मणं।

    Tato sahāyaṃ datvāna, pañcamaṃ dajjaṃ 4 brāhmaṇaṃ;

    छट्ठाहं दज्‍जमत्तानं, नेव दज्‍जं महोसधं॥

    Chaṭṭhāhaṃ dajjamattānaṃ, neva dajjaṃ mahosadhaṃ.

    २२६.

    226.

    पोसेता ते जनेत्ती च, दीघरत्तानुकम्पिका।

    Posetā te janettī ca, dīgharattānukampikā;

    छब्भी तयि पदुस्सति 5, पण्डिता अत्थदस्सिनी।

    Chabbhī tayi padussati 6, paṇḍitā atthadassinī;

    अञ्‍ञं उपनिसं कत्वा, वधा तं परिमोचयि॥

    Aññaṃ upanisaṃ katvā, vadhā taṃ parimocayi.

    २२७.

    227.

    तं तादिसिं 7 पाणददिं, ओरसं गब्भधारिनिं 8।

    Taṃ tādisiṃ 9 pāṇadadiṃ, orasaṃ gabbhadhāriniṃ 10;

    मातरं केन दोसेन, दज्‍जासि दकरक्खिनो 11॥

    Mātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino 12.

    २२८.

    228.

    दहरा वियलङ्कारं, धारेति अपिळन्धनं।

    Daharā viyalaṅkāraṃ, dhāreti apiḷandhanaṃ;

    दोवारिके अनीकट्ठे, अतिवेलं पजग्घति 13॥

    Dovārike anīkaṭṭhe, ativelaṃ pajagghati 14.

    २२९.

    229.

    अथोपि पटिराजूनं, सयं दूतानि सासति।

    Athopi paṭirājūnaṃ, sayaṃ dūtāni sāsati;

    मातरं तेन दोसेन, दज्‍जाहं दकरक्खिनो॥

    Mātaraṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.

    २३०.

    230.

    इत्थिगुम्बस्स पवरा, अच्‍चन्तं पियभाणिनी 15।

    Itthigumbassa pavarā, accantaṃ piyabhāṇinī 16;

    अनुग्गता 17 सीलवती, छायाव अनपायिनी॥

    Anuggatā 18 sīlavatī, chāyāva anapāyinī.

    २३१.

    231.

    अक्‍कोधना पुञ्‍ञवती 19, पण्डिता अत्थदस्सिनी।

    Akkodhanā puññavatī 20, paṇḍitā atthadassinī;

    उब्बरिं 21 केन दोसेन, दज्‍जासि दकरक्खिनो॥

    Ubbariṃ 22 kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.

    २३२.

    232.

    खिड्डारतिसमापन्‍नं, अनत्थवसमागतं।

    Khiḍḍāratisamāpannaṃ, anatthavasamāgataṃ;

    सा मं सकान पुत्तानं, अयाचं याचते धनं॥

    Sā maṃ sakāna puttānaṃ, ayācaṃ yācate dhanaṃ.

    २३३.

    233.

    सोहं ददामि सारत्तो 23, बहुं उच्‍चावचं धनं।

    Sohaṃ dadāmi sāratto 24, bahuṃ uccāvacaṃ dhanaṃ;

    सुदुच्‍चजं चजित्वान, पच्छा सोचामि दुम्मनो।

    Suduccajaṃ cajitvāna, pacchā socāmi dummano;

    उब्बरिं तेन दोसेन, दज्‍जाहं दकरक्खिनो॥

    Ubbariṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.

    २३४.

    234.

    येनोचिता जनपदा 25, आनीता च पटिग्गहं।

    Yenocitā janapadā 26, ānītā ca paṭiggahaṃ;

    आभतं पररज्‍जेभि, अभिट्ठाय बहुं धनं॥

    Ābhataṃ pararajjebhi, abhiṭṭhāya bahuṃ dhanaṃ.

    २३५.

    235.

    धनुग्गहानं पवरं, सूरं तिखिणमन्तिनं।

    Dhanuggahānaṃ pavaraṃ, sūraṃ tikhiṇamantinaṃ;

    भातरं केन दोसेन, दज्‍जासि दकरक्खिनो॥

    Bhātaraṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.

    २३६.

    236.

    येनोचिता 27 जनपदा, आनीता च पटिग्गहं।

    Yenocitā 28 janapadā, ānītā ca paṭiggahaṃ;

    आभतं पररज्‍जेभि, अभिट्ठाय बहुं धनं॥

    Ābhataṃ pararajjebhi, abhiṭṭhāya bahuṃ dhanaṃ.

    २३७.

    237.

    धनुग्गहानं पवरो, सूरो तिखिणमन्ति च 29।

    Dhanuggahānaṃ pavaro, sūro tikhiṇamanti ca 30;

    मयायं 31 सुखितो राजा, अतिमञ्‍ञति दारको॥

    Mayāyaṃ 32 sukhito rājā, atimaññati dārako.

    २३८.

    238.

    उपट्ठानम्पि मे अय्ये, न सो एति यथा पुरे।

    Upaṭṭhānampi me ayye, na so eti yathā pure;

    भातरं तेन दोसेन, दज्‍जाहं दकरक्खिनो॥

    Bhātaraṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.

    २३९.

    239.

    एकरत्तेन उभयो, त्वञ्‍चेव धनुसेख च 33।

    Ekarattena ubhayo, tvañceva dhanusekha ca 34;

    उभो जातेत्थ पञ्‍चाला, सहाया सुसमावया॥

    Ubho jātettha pañcālā, sahāyā susamāvayā.

    २४०.

    240.

    चरिया तं अनुबन्धित्थो 35, एकदुक्खसुखो तव।

    Cariyā taṃ anubandhittho 36, ekadukkhasukho tava;

    उस्सुक्‍को ते दिवारत्तिं, सब्बकिच्‍चेसु ब्यावटो।

    Ussukko te divārattiṃ, sabbakiccesu byāvaṭo;

    सहायं केन दोसेन, दज्‍जासि दकरक्खिनो॥

    Sahāyaṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.

    २४१.

    241.

    चरिया मं अयं 37 अय्ये, पजग्घित्थो 38 मया सह।

    Cariyā maṃ ayaṃ 39 ayye, pajagghittho 40 mayā saha;

    अज्‍जापि तेन वण्णेन, अतिवेलं पजग्घति॥

    Ajjāpi tena vaṇṇena, ativelaṃ pajagghati.

    २४२.

    242.

    उब्बरियापिहं अय्ये, मन्तयामि रहोगतो।

    Ubbariyāpihaṃ ayye, mantayāmi rahogato;

    अनामन्तो 41 पविसति, पुब्बे अप्पटिवेदितो॥

    Anāmanto 42 pavisati, pubbe appaṭivedito.

    २४३.

    243.

    लद्धद्वारो 43 कतोकासो, अहिरिकं अनादरं।

    Laddhadvāro 44 katokāso, ahirikaṃ anādaraṃ;

    सहायं तेन दोसेन, दज्‍जाहं दकरक्खिनो॥

    Sahāyaṃ tena dosena, dajjāhaṃ dakarakkhino.

    २४४.

    244.

    कुसलो सब्बनिमित्तानं, रुतञ्‍ञू 45 आगतागमो।

    Kusalo sabbanimittānaṃ, rutaññū 46 āgatāgamo;

    उप्पाते सुपिने युत्तो, निय्याने च पवेसने॥

    Uppāte supine yutto, niyyāne ca pavesane.

    २४५.

    245.

    पट्ठो 47 भूमन्तलिक्खस्मिं, नक्खत्तपदकोविदो।

    Paṭṭho 48 bhūmantalikkhasmiṃ, nakkhattapadakovido;

    ब्राह्मणं केन दोसेन, दज्‍जासि दकरक्खिनो॥

    Brāhmaṇaṃ kena dosena, dajjāsi dakarakkhino.

    २४६.

    246.

    परिसायम्पि मे अय्ये, उम्मीलित्वा उदिक्खति।

    Parisāyampi me ayye, ummīlitvā udikkhati;

    तस्मा अच्‍चभमुं लुद्दं, दज्‍जाहं दकरक्खिनो॥

    Tasmā accabhamuṃ luddaṃ, dajjāhaṃ dakarakkhino.

    २४७.

    247.

    ससमुद्दपरियायं , महिं सागरकुण्डलं।

    Sasamuddapariyāyaṃ , mahiṃ sāgarakuṇḍalaṃ;

    वसुन्धरं आवससि, अमच्‍चपरिवारितो॥

    Vasundharaṃ āvasasi, amaccaparivārito.

    २४८.

    248.

    चातुरन्तो महारट्ठो, विजितावी महब्बलो।

    Cāturanto mahāraṭṭho, vijitāvī mahabbalo;

    पथब्या एकराजासि, यसो ते विपुलं गतो॥

    Pathabyā ekarājāsi, yaso te vipulaṃ gato.

    २४९.

    249.

    सोळसित्थिसहस्सानि, आमुत्तमणिकुण्डला।

    Soḷasitthisahassāni, āmuttamaṇikuṇḍalā;

    नानाजनपदा नारी, देवकञ्‍ञूपमा सुभा॥

    Nānājanapadā nārī, devakaññūpamā subhā.

    २५०.

    250.

    एवं सब्बङ्गसम्पन्‍नं, सब्बकामसमिद्धिनं।

    Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakāmasamiddhinaṃ;

    सुखितानं पियं दीघं, जीवितं आहु खत्तिय॥

    Sukhitānaṃ piyaṃ dīghaṃ, jīvitaṃ āhu khattiya.

    २५१.

    251.

    अथ त्वं केन वण्णेन, केन वा पन हेतुना।

    Atha tvaṃ kena vaṇṇena, kena vā pana hetunā;

    पण्डितं अनुरक्खन्तो, पाणं चजसि दुच्‍चजं॥

    Paṇḍitaṃ anurakkhanto, pāṇaṃ cajasi duccajaṃ.

    २५२.

    252.

    यतोपि आगतो अय्ये, मम हत्थं महोसधो।

    Yatopi āgato ayye, mama hatthaṃ mahosadho;

    नाभिजानामि धीरस्स, अनुमत्तम्पि दुक्‍कटं॥

    Nābhijānāmi dhīrassa, anumattampi dukkaṭaṃ.

    २५३.

    253.

    सचे च किस्मिचि काले, मरणं मे पुरे सिया।

    Sace ca kismici kāle, maraṇaṃ me pure siyā;

    सो मे पुत्ते 49 पपुत्ते च, सुखापेय्य महोसधो॥

    So me putte 50 paputte ca, sukhāpeyya mahosadho.

    २५४.

    254.

    अनागतं पच्‍चुप्पन्‍नं, सब्बमत्थम्पि पस्सति 51।

    Anāgataṃ paccuppannaṃ, sabbamatthampi passati 52;

    अनापराधकम्मन्तं, न दज्‍जं दकरक्खिनो॥

    Anāparādhakammantaṃ, na dajjaṃ dakarakkhino.

    २५५.

    255.

    इदं सुणाथ पञ्‍चाला, चूळनेय्यस्स 53 भासितं।

    Idaṃ suṇātha pañcālā, cūḷaneyyassa 54 bhāsitaṃ;

    पण्डितं अनुरक्खन्तो, पाणं चजति दुच्‍चजं॥

    Paṇḍitaṃ anurakkhanto, pāṇaṃ cajati duccajaṃ.

    २५६.

    256.

    मातु भरियाय भातुच्‍च, सखिनो ब्राह्मणस्स च।

    Mātu bhariyāya bhātucca, sakhino brāhmaṇassa ca;

    अत्तनो चापि पञ्‍चालो, छन्‍नं चजति जीवितं॥

    Attano cāpi pañcālo, channaṃ cajati jīvitaṃ.

    २५७.

    257.

    एवं महत्थिका 55 पञ्‍ञा, निपुणा साधुचिन्तिनी।

    Evaṃ mahatthikā 56 paññā, nipuṇā sādhucintinī;

    दिट्ठधम्महितत्थाय, सम्परायसुखाय चाति॥

    Diṭṭhadhammahitatthāya, samparāyasukhāya cāti.

    दकरक्खसजातकं सत्तमं।

    Dakarakkhasajātakaṃ sattamaṃ.




    Next: ५१८. पण्डरनागराजजातकं • 518. Paṇḍaranāgarājajātakaṃ




    Footnotes:
    1. दकरक्खतो (पी॰)
    2. dakarakkhato (pī.)
    3. दज्‍ज (स्या॰)
    4. dajja (syā.)
    5. पदुट्ठस्मिं (सी॰ स्या॰)
    6. paduṭṭhasmiṃ (sī. syā.)
    7. तादिसं (क॰)
    8. गब्भधारिणिं (सी॰ स्या॰)
    9. tādisaṃ (ka.)
    10. gabbhadhāriṇiṃ (sī. syā.)
    11. दकरक्खतो (पी॰)
    12. dakarakkhato (pī.)
    13. सञ्‍जग्घति (क॰)
    14. sañjagghati (ka.)
    15. अच्‍चन्तपियवादिनी (सी॰ पी॰)
    16. accantapiyavādinī (sī. pī.)
    17. अनुब्बता (स्या॰), अनुपुब्बता (क॰)
    18. anubbatā (syā.), anupubbatā (ka.)
    19. पञ्‍ञवती (सी॰ पी॰)
    20. paññavatī (sī. pī.)
    21. उप्परिं (सी॰)
    22. uppariṃ (sī.)
    23. सारतो (स्या॰)
    24. sārato (syā.)
    25. जानपदा (सी॰ स्या॰ पी॰)
    26. jānapadā (sī. syā. pī.)
    27. मयोचिता (सी॰), मयाचिता (पी॰)
    28. mayocitā (sī.), mayācitā (pī.)
    29. तिखिणमन्तिनो (क॰)
    30. tikhiṇamantino (ka.)
    31. मया सो (सी॰ पी॰)
    32. mayā so (sī. pī.)
    33. धनुसेखवा (सी॰ स्या॰ पी॰)
    34. dhanusekhavā (sī. syā. pī.)
    35. अनुबन्धो (क॰)
    36. anubandho (ka.)
    37. चरियाय अयं (सी॰ पी॰)
    38. सञ्‍जग्घित्थो (स्या॰)
    39. cariyāya ayaṃ (sī. pī.)
    40. sañjagghittho (syā.)
    41. अनामन्ता (सी॰)
    42. anāmantā (sī.)
    43. लद्धवारो (सी॰ पी॰)
    44. laddhavāro (sī. pī.)
    45. रुदञ्‍ञू (सी॰ स्या॰ पी॰)
    46. rudaññū (sī. syā. pī.)
    47. पद्धो (सी॰ पी॰)
    48. paddho (sī. pī.)
    49. पुत्ते च मे (सी॰ स्या॰ पी॰
    50. putte ca me (sī. syā. pī.
    51. सब्बमत्थं विपस्सति (सी॰ स्या॰ पी॰)
    52. sabbamatthaṃ vipassati (sī. syā. pī.)
    53. चूळनीयस्स (सी॰)
    54. cūḷanīyassa (sī.)
    55. खहिद्धिया (स्या॰), महिद्धिका (क॰)
    56. khahiddhiyā (syā.), mahiddhikā (ka.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā / [५१७] ७. दकरक्खसजातकवण्णना • [517] 7. Dakarakkhasajātakavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact