| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೧೨. ದಕ್ಖಿಣಾವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
12. Dakkhiṇāvibhaṅgasuttavaṇṇanā
೩೭೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ದಕ್ಖಿಣಾವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಮಹಾಪಜಾಪತಿ ಗೋತಮೀತಿ ಗೋತಮೀತಿ ಗೋತ್ತಂ। ನಾಮಕರಣದಿವಸೇ ಪನಸ್ಸಾ ಲದ್ಧಸಕ್ಕಾರಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಲಕ್ಖಣಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ – ‘‘ಸಚೇ ಅಯಂ ಧೀತರಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಞ್ಞೋ ಅಗ್ಗಮಹೇಸೀ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ಪುತ್ತಂ ಲಭಿಸ್ಸತಿ, ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾ ಭವಿಸ್ಸತೀತಿ ಉಭಯಥಾಪಿ ಮಹತೀಯೇವಸ್ಸಾ ಪಜಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಬ್ಯಾಕರಿಂಸು। ಅಥಸ್ಸಾ ಮಹಾಪಜಾಪತೀತಿ ನಾಮಂ ಅಕಂಸು। ಇಧ ಪನ ಗೋತ್ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಂಸನ್ದಿತ್ವಾ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀತಿ ವುತ್ತಂ। ನವನ್ತಿ ಅಹತಂ। ಸಾಮಂ ವಾಯಿತನ್ತಿ ನ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ವಾಯಿತಂ, ಏಕದಿವಸಂ ಪನ ಧಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ಸಿಪ್ಪಿಕಾನಂ ವಾಯನಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ವೇಮಕೋಟಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಾಯನಾಕಾರಂ ಅಕಾಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ।
376.Evaṃme sutanti dakkhiṇāvibhaṅgasuttaṃ. Tattha mahāpajāpati gotamīti gotamīti gottaṃ. Nāmakaraṇadivase panassā laddhasakkārā brāhmaṇā lakkhaṇasampattiṃ disvā – ‘‘sace ayaṃ dhītaraṃ labhissati, cakkavattirañño aggamahesī bhavissati. Sace puttaṃ labhissati, cakkavattirājā bhavissatīti ubhayathāpi mahatīyevassā pajā bhavissatī’’ti byākariṃsu. Athassā mahāpajāpatīti nāmaṃ akaṃsu. Idha pana gottena saddhiṃ saṃsanditvā mahāpajāpatigotamīti vuttaṃ. Navanti ahataṃ. Sāmaṃ vāyitanti na sahattheneva vāyitaṃ, ekadivasaṃ pana dhātigaṇaparivutā sippikānaṃ vāyanaṭṭhānaṃ āgantvā vemakoṭiṃ gahetvā vāyanākāraṃ akāsi. Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ.
ಕದಾ ಪನ ಗೋತಮಿಯಾ ಭಗವತೋ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ದಾತುಂ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ। ಅಭಿಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ವಾ ಪಠಮಗಮನೇನ ಕಪಿಲಪುರಂ ಆಗತಕಾಲೇ। ತದಾ ಹಿ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಸುದ್ಧೋದನಮಹಾರಾಜಾ ಸಕಂ ನಿವೇಸನಂ ಪವೇಸೇಸಿ, ಅಥ ಭಗವತೋ ರೂಪಸೋಭಗ್ಗಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಗೋತಮೀ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಸೋಭತಿ ವತ ಮೇ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಅತ್ತಭಾವೋ’’ತಿ। ಅಥಸ್ಸಾ ಬಲವಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಿ। ತತೋ ಚಿನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಮಮ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಏಕೂನತಿಂಸ ವಸ್ಸಾನಿ ಅಗಾರಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತಮಸೋ ಮೋಚಫಲಮತ್ತಮ್ಪಿ ಮಯಾ ದಿನ್ನಕಮೇವ ಅಹೋಸಿ, ಇದಾನಿಪಿಸ್ಸ ಚೀವರಸಾಟಕಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಸ್ಮಿಂ ಖೋ ಪನ ರಾಜಗೇಹೇ ಬಹೂನಿ ಮಹಗ್ಘಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅತ್ಥಿ, ತಾನಿ ಮಂ ನ ತೋಸೇನ್ತಿ, ಸಹತ್ಥಾ ಕತಮೇವ ಮಂ ತೋಸೇತಿ, ಸಹತ್ಥಾ ಕತ್ವಾ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಚಿತ್ತಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ।
Kadā pana gotamiyā bhagavato dussayugaṃ dātuṃ cittaṃ uppannanti. Abhisambodhiṃ patvā paṭhamagamanena kapilapuraṃ āgatakāle. Tadā hi piṇḍāya paviṭṭhaṃ satthāraṃ gahetvā suddhodanamahārājā sakaṃ nivesanaṃ pavesesi, atha bhagavato rūpasobhaggaṃ disvā mahāpajāpatigotamī cintesi – ‘‘sobhati vata me puttassa attabhāvo’’ti. Athassā balavasomanassaṃ uppajji. Tato cintesi – ‘‘mama puttassa ekūnatiṃsa vassāni agāramajjhe vasantassa antamaso mocaphalamattampi mayā dinnakameva ahosi, idānipissa cīvarasāṭakaṃ dassāmī’’ti. ‘‘Imasmiṃ kho pana rājagehe bahūni mahagghāni vatthāni atthi, tāni maṃ na tosenti, sahatthā katameva maṃ toseti, sahatthā katvā dassāmī’’ti cittaṃ uppādesi.
ಅಥನ್ತರಾಪಣಾ ಕಪ್ಪಾಸಂ ಆಹರಾಪೇತ್ವಾ ಸಹತ್ಥೇನೇವ ಪಿಸಿತ್ವಾ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಸುಖುಮಸುತ್ತಂ ಕನ್ತಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋವತ್ಥುಸ್ಮಿಂಯೇವ ಸಾಲಂ ಕಾರಾಪೇತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಿಕೇ ಪಕ್ಕೋಸಾಪೇತ್ವಾ ಸಿಪ್ಪಿಕಾನಂ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಭೋಗಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಮೇವ ದತ್ವಾ ವಾಯಾಪೇಸಿ, ಕಾಲಾನುಕಾಲಞ್ಚ ಧಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ಗನ್ತ್ವಾ ವೇಮಕೋಟಿಂ ಅಗ್ಗಹೇಸಿ। ನಿಟ್ಠಿತಕಾಲೇ ಸಿಪ್ಪಿಕಾನಂ ಮಹಾಸಕ್ಕಾರಂ ಕತ್ವಾ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ಗನ್ಧಸಮುಗ್ಗೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ವಾಸಂ ಗಾಹಾಪೇತ್ವಾ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಚೀವರಸಾಟಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ರಞ್ಞೋ ಆರೋಚೇಸಿ । ರಾಜಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇಸಿ, ವೀಥಿಯೋ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪುಣ್ಣಘಟೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಧಜಪಟಾಕಾ ಉಸ್ಸಾಪೇತ್ವಾ ರಾಜಘರದ್ವಾರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ನಿಗ್ರೋಧಾರಾಮಾ ಮಗ್ಗಂ ಪಟಿಯಾದಾಪೇತ್ವಾ ಪುಪ್ಫಾಭಿಕಿಣ್ಣಂ ಅಕಂಸು। ಮಹಾಪಜಾಪತಿಪಿ ಸಬ್ಬಾಲಙ್ಕಾರಂ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ಧಾತಿಗಣಪರಿವುತಾ ಸಮುಗ್ಗಂ ಸೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಇದಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ನವಂ ದುಸ್ಸಯುಗನ್ತಿಆದಿಮಾಹ।
Athantarāpaṇā kappāsaṃ āharāpetvā sahattheneva pisitvā pothetvā sukhumasuttaṃ kantitvā antovatthusmiṃyeva sālaṃ kārāpetvā sippike pakkosāpetvā sippikānaṃ attano paribhogakhādanīyabhojanīyameva datvā vāyāpesi, kālānukālañca dhātigaṇaparivutā gantvā vemakoṭiṃ aggahesi. Niṭṭhitakāle sippikānaṃ mahāsakkāraṃ katvā dussayugaṃ gandhasamugge pakkhipitvā vāsaṃ gāhāpetvā – ‘‘mayhaṃ puttassa cīvarasāṭakaṃ gahetvā gamissāmī’’ti rañño ārocesi . Rājā maggaṃ paṭiyādāpesi, vīthiyo sammajjitvā puṇṇaghaṭe ṭhapetvā dhajapaṭākā ussāpetvā rājagharadvārato paṭṭhāya yāva nigrodhārāmā maggaṃ paṭiyādāpetvā pupphābhikiṇṇaṃ akaṃsu. Mahāpajāpatipi sabbālaṅkāraṃ alaṅkaritvā dhātigaṇaparivutā samuggaṃ sīse ṭhapetvā bhagavato santikaṃ gantvā idaṃ me, bhante, navaṃ dussayugantiādimāha.
ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋತಿ ‘‘ಸಙ್ಘೇ ಗೋತಮಿ ದೇಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ – ‘‘ಪಹೋಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ದುಸ್ಸಕೋಟ್ಠಾಗಾರತೋ ಭಿಕ್ಖುಸತಸ್ಸಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಹಸ್ಸಸ್ಸಾಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸತಸಹಸ್ಸಸ್ಸಾಪಿ ಚೀವರದುಸ್ಸಾನಿ ದಾತುಂ, ಇದಂ ಪನ ಮೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸಾಮಂ ಕನ್ತಂ ಸಾಮಂ ವಾಯಿತಂ, ತಂ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೂ’’ತಿ ನಿಮನ್ತಯಮಾನಾ ಆಹ। ಏವಂ ಯಾವತತಿಯಂ ಯಾಚಿ, ಭಗವಾಪಿ ಪಟಿಕ್ಖಿಪಿಯೇವ।
Dutiyampi khoti ‘‘saṅghe gotami dehī’’ti vutte – ‘‘pahomahaṃ, bhante, dussakoṭṭhāgārato bhikkhusatassāpi bhikkhusahassassāpi bhikkhusatasahassassāpi cīvaradussāni dātuṃ, idaṃ pana me bhagavantaṃ uddissa sāmaṃ kantaṃ sāmaṃ vāyitaṃ, taṃ me, bhante, bhagavā paṭiggaṇhātū’’ti nimantayamānā āha. Evaṃ yāvatatiyaṃ yāci, bhagavāpi paṭikkhipiyeva.
ಕಸ್ಮಾ ಪನ ಭಗವಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾಪೇತೀತಿ? ಮಾತರಿ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ ಮಂ ಆರಬ್ಭ ಪುಬ್ಬಚೇತನಾ ಮುಞ್ಚಚೇತನಾ ಪರಚೇತನಾತಿ ತಿಸ್ಸೋ ಚೇತನಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಮ್ಪಿಸ್ಸಾ ಆರಬ್ಭ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತು, ಏವಮಸ್ಸಾ ಛ ಚೇತನಾ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಪವತ್ತಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ವಿತಣ್ಡವಾದೀ ಪನಾಹ – ‘‘ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲನ್ತಿ ತಸ್ಮಾ ಏವಂ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ। ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಕಿಂ ತ್ವಂ ಸತ್ಥು ದಿನ್ನತೋ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲತರಂ ವದಸೀ’’ತಿ ಆಮ ವದಾಮೀತಿ। ಸುತ್ತಂ ಆಹರಾತಿ। ಸಙ್ಘೇ ಗೋತಮಿ ದೇಹಿ, ಸಙ್ಘೇ ತೇ ದಿನ್ನೇ ಅಹಞ್ಚೇವ ಪೂಜಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಙ್ಘೋ ಚಾತಿ। ಕಿಂ ಪನಸ್ಸ ಸುತ್ತಸ್ಸ ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋತಿ ? ಆಮ ಅಯಮೇವಾತಿ। ಯದಿ ಏವಂ ‘‘ತೇನ ಹಾನನ್ದ, ವಿಘಾಸಾದಾನಂ ಪೂವಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಚ (ಪಾಚಿ॰ ೨೬೯) ‘‘ತೇನ ಹಿ ತ್ವ, ಕಚ್ಚಾನ, ವಿಘಾಸಾದಾನಂ ಗುಳಂ ದೇಹೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೨೮೪) ಚ ವಚನತೋ ವಿಘಾಸಾದಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲತರಞ್ಚ ಭವೇಯ್ಯ। ಏವಮ್ಪಿ ಹಿ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಯ್ಯಮಾನಂ ದಾಪೇತೀ’’ತಿ। ರಾಜರಾಜಮಹಾಮತ್ತಾದಯೋಪಿ ಅತ್ತನೋ ಆಗತಂ ಪಣ್ಣಾಕಾರಂ ಹತ್ಥಿಗೋಪಕಾದೀನಂ ದಾಪೇನ್ತಿ, ತೇ ರಾಜಾದೀಹಿ ಮಹನ್ತತರಾ ಭವೇಯ್ಯುಂ। ತಸ್ಮಾ ಮಾ ಏವಂ ಗಣ್ಹ –
Kasmā pana bhagavā attano diyyamānaṃ bhikkhusaṅghassa dāpetīti? Mātari anukampāya. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘imissā maṃ ārabbha pubbacetanā muñcacetanā paracetanāti tisso cetanā uppannā, bhikkhusaṅghampissā ārabbha uppajjantu, evamassā cha cetanā ekato hutvā dīgharattaṃ hitāya sukhāya pavattissantī’’ti. Vitaṇḍavādī panāha – ‘‘saṅghe dinnaṃ mahapphalanti tasmā evaṃ vutta’’nti. So vattabbo – ‘‘kiṃ tvaṃ satthu dinnato saṅghe dinnaṃ mahapphalataraṃ vadasī’’ti āma vadāmīti. Suttaṃ āharāti. Saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cāti. Kiṃ panassa suttassa ayameva atthoti ? Āma ayamevāti. Yadi evaṃ ‘‘tena hānanda, vighāsādānaṃ pūvaṃ dehī’’ti ca (pāci. 269) ‘‘tena hi tva, kaccāna, vighāsādānaṃ guḷaṃ dehī’’ti (mahāva. 284) ca vacanato vighāsādānaṃ dinnaṃ mahapphalatarañca bhaveyya. Evampi hi ‘‘satthā attano diyyamānaṃ dāpetī’’ti. Rājarājamahāmattādayopi attano āgataṃ paṇṇākāraṃ hatthigopakādīnaṃ dāpenti, te rājādīhi mahantatarā bhaveyyuṃ. Tasmā mā evaṃ gaṇha –
‘‘ನಯಿಮಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಪರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಪನ,
‘‘Nayimasmiṃ loke parasmiṃ vā pana,
ಬುದ್ಧೇನ ಸೇಟ್ಠೋ ಸದಿಸೋ ವಾ ವಿಜ್ಜತಿ।
Buddhena seṭṭho sadiso vā vijjati;
ಯಮಾಹುನೇಯ್ಯಾನಮಗ್ಗತಂ ಗತೋ,
Yamāhuneyyānamaggataṃ gato,
ಪುಞ್ಞತ್ಥಿಕಾನಂ ವಿಪುಲಫಲೇಸಿನ’’ನ್ತಿ॥ –
Puññatthikānaṃ vipulaphalesina’’nti. –
ವಚನತೋ ಹಿ ಸತ್ಥಾರಾ ಉತ್ತರಿತರೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ಏವಮಸ್ಸಾ ಛ ಚೇತನಾ ಏಕತೋ ಹುತ್ವಾ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ ಭವಿಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಸನ್ಧಾಯ ಯಾವತತಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ।
Vacanato hi satthārā uttaritaro dakkhiṇeyyo nāma natthi. Evamassā cha cetanā ekato hutvā dīgharattaṃ hitāya sukhāya bhavissantīti sandhāya yāvatatiyaṃ paṭibāhitvā saṅghassa dāpesi.
ಪಚ್ಛಿಮಾಯ ಜನತಾಯ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಜನನತ್ಥಂ ಚಾಪಿ ಏವಮಾಹ। ಏವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಹೋಸಿ – ‘‘ಅಹಂ ನ ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ಸಾಸನಂ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ, ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಜನೇತೂ’’ತಿ ಯಾವತತಿಯಂ ಪಟಿಬಾಹಿತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ। ಏವಞ್ಹಿ ಸತಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ಅತ್ತನೋ ದಿಯ್ಯಮಾನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾಪೇಸಿ, ಸಙ್ಘೋ ನಾಮ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ’’ತಿ ಪಚ್ಛಿಮಾ ಜನತಾ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರೋ ಪಚ್ಚಯೇ ದಾತಬ್ಬೇ ಮಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ, ಸಙ್ಘೋ ಚತೂಹಿ ಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಅಕಿಲಮನ್ತೋ ಬುದ್ಧವಚನಂ ಉಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಮಮ ಸಾಸನಂ ಪಞ್ಚ ವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಠಸ್ಸತೀತಿ। ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ’’ತಿ ವಚನತೋಪಿ ಚೇತಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಸತ್ಥಾರಾ ಉತ್ತರಿತರೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ನ ಹಿ ಆನನ್ದತ್ಥೇರಸ್ಸ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಆಘಾತೋ ವಾ ವೇರಂ ವಾ ಅತ್ಥಿ। ನ ಥೇರೋ – ‘‘ತಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಮಾ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಅಹೋಸೀ’’ತಿ ಇಚ್ಛತಿ। ಪಣ್ಡಿತೋ ಹಿ ಥೇರೋ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಸೇಕ್ಖಪಟಿಸಮ್ಭಿದಾಪತ್ತೋ , ಸೋ ಸತ್ಥು ದಿನ್ನಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲಭಾವೇ ಸಮ್ಪಸ್ಸಮಾನೋವ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾತಿ ಗಹಣತ್ಥಂ ಯಾಚಿ।
Pacchimāya janatāya saṅghe cittīkārajananatthaṃ cāpi evamāha. Evaṃ kirassa ahosi – ‘‘ahaṃ na ciraṭṭhitiko, mayhaṃ pana sāsanaṃ bhikkhusaṅghe patiṭṭhahissati, pacchimā janatā saṅghe cittīkāraṃ janetū’’ti yāvatatiyaṃ paṭibāhitvā saṅghassa dāpesi. Evañhi sati – ‘‘satthā attano diyyamānampi saṅghassa dāpesi, saṅgho nāma dakkhiṇeyyo’’ti pacchimā janatā saṅghe cittīkāraṃ uppādetvā cattāro paccaye dātabbe maññissati, saṅgho catūhi paccayehi akilamanto buddhavacanaṃ uggahetvā samaṇadhammaṃ karissati. Evaṃ mama sāsanaṃ pañca vassasahassāni ṭhassatīti. ‘‘Paṭiggaṇhātu, bhante, bhagavā’’ti vacanatopi cetaṃ veditabbaṃ ‘‘satthārā uttaritaro dakkhiṇeyyo nāma natthī’’ti. Na hi ānandattherassa mahāpajāpatiyā āghāto vā veraṃ vā atthi. Na thero – ‘‘tassā dakkhiṇā mā mahapphalā ahosī’’ti icchati. Paṇḍito hi thero bahussuto sekkhapaṭisambhidāpatto , so satthu dinnassa mahapphalabhāve sampassamānova paṭiggaṇhātu, bhante, bhagavāti gahaṇatthaṃ yāci.
ಪುನ ವಿತಣ್ಡವಾದೀ ಆಹ – ‘‘ಸಙ್ಘೇ ತೇ ದಿನ್ನೇ ಅಹಞ್ಚೇವ ಪೂಜಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಙ್ಘೋ ಚಾ’’ತಿ ವಚನತೋ ಸತ್ಥಾ ಸಙ್ಘಪರಿಯಾಪನ್ನೋ ವಾತಿ। ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ‘‘ಜಾನಾಸಿ ಪನ ತ್ವಂ ಕತಿ ಸರಣಾನಿ, ಕತಿ ಅವೇಚ್ಚಪ್ಪಸಾದಾ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೋ ತೀಣೀತಿ ವಕ್ಖತಿ, ತತೋ ವತ್ತಬ್ಬೋ – ತವ ಲದ್ಧಿಯಾ ಸತ್ಥು ಸಙ್ಘಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ದ್ವೇಯೇವ ಹೋನ್ತಿ। ಏವಂ ಸನ್ತೇ ಚ – ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಇಮೇಹಿ ತೀಹಿ ಸರಣಗಮನೇಹಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಸಮ್ಪದ’’ನ್ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೪) ಏವಂ ಅನುಞ್ಞಾತಾ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾಪಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾಪಿ ನ ರುಹತಿ। ತತೋ ತ್ವಂ ನೇವ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಅಸಿ, ನ ಗಿಹಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ಚ ಗನ್ಧಕುಟಿಯಂ ನಿಸಿನ್ನೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಉಪೋಸಥಮ್ಪಿ ಪವಾರಣಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಕಮ್ಮಾನಿಪಿ ಕರೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಸತ್ಥು ಸಙ್ಘಪರಿಯಾಪನ್ನತ್ತಾ ಕುಪ್ಪಾನಿ ಭವೇಯ್ಯುಂ, ನ ಚ ಹೋನ್ತಿ। ತಸ್ಮಾ ನ ವತ್ತಬ್ಬಮೇತಂ ‘‘ಸತ್ಥಾ ಸಙ್ಘಪರಿಯಾಪನ್ನೋ’’ತಿ।
Puna vitaṇḍavādī āha – ‘‘saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’’ti vacanato satthā saṅghapariyāpanno vāti. So vattabbo – ‘‘jānāsi pana tvaṃ kati saraṇāni, kati aveccappasādā’’ti jānanto tīṇīti vakkhati, tato vattabbo – tava laddhiyā satthu saṅghapariyāpannattā dveyeva honti. Evaṃ sante ca – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, imehi tīhi saraṇagamanehi pabbajjaṃ upasampada’’nti (mahāva. 34) evaṃ anuññātā pabbajjāpi upasampadāpi na ruhati. Tato tvaṃ neva pabbajito asi, na gihi. Sammāsambuddhe ca gandhakuṭiyaṃ nisinne bhikkhū uposathampi pavāraṇampi saṅghakammānipi karonti, tāni satthu saṅghapariyāpannattā kuppāni bhaveyyuṃ, na ca honti. Tasmā na vattabbametaṃ ‘‘satthā saṅghapariyāpanno’’ti.
೩೭೭. ಆಪಾದಿಕಾತಿ ಸಂವಡ್ಢಿಕಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಹತ್ಥಪಾದೇಸು ಹತ್ಥಪಾದಕಿಚ್ಚಂ ಅಸಾಧೇನ್ತೇಸು ಹತ್ಥೇ ಚ ಪಾದೇ ಚ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಪಟಿಜಗ್ಗಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪೋಸಿಕಾತಿ ದಿವಸಸ್ಸ ದ್ವೇ ತಯೋ ವಾರೇ ನ್ಹಾಪೇತ್ವಾ ಭೋಜೇತ್ವಾ ಪಾಯೇತ್ವಾ ತುಮ್ಹೇ ಪೋಸೇಸಿ। ಥಞ್ಞಂ ಪಾಯೇಸೀತಿ ನನ್ದಕುಮಾರೋ ಕಿರ ಬೋಧಿಸತ್ತತೋ ಕತಿಪಾಹೇನೇವ ದಹರೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಜಾತೇ ಮಹಾಪಜಾಪತಿ ಅತ್ತನೋ ಪುತ್ತಂ ಧಾತೀನಂ ದತ್ವಾ ಸಯಂ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಧಾತಿಕಿಚ್ಚಂ ಸಾಧಯಮಾನಾ ಅತ್ತನೋ ಥಞ್ಞಂ ಪಾಯೇಸಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ಥೇರೋ ಏವಮಾಹ। ಇತಿ ಮಹಾಪಜಾಪತಿಯಾ ಬಹೂಪಕಾರತಂ ಕಥೇತ್ವಾ ಇದಾನಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಬಹೂಪಕಾರತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಭಗವಾಪಿ, ಭನ್ತೇತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಭಗವನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಗಮ್ಮಾತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಪಟಿಚ್ಚ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸನ್ಧಾಯ।
377.Āpādikāti saṃvaḍḍhikā, tumhākaṃ hatthapādesu hatthapādakiccaṃ asādhentesu hatthe ca pāde ca vaḍḍhetvā paṭijaggikāti attho. Posikāti divasassa dve tayo vāre nhāpetvā bhojetvā pāyetvā tumhe posesi. Thaññaṃ pāyesīti nandakumāro kira bodhisattato katipāheneva daharo, tasmiṃ jāte mahāpajāpati attano puttaṃ dhātīnaṃ datvā sayaṃ bodhisattassa dhātikiccaṃ sādhayamānā attano thaññaṃ pāyesi. Taṃ sandhāya thero evamāha. Iti mahāpajāpatiyā bahūpakārataṃ kathetvā idāni tathāgatassa bahūpakārataṃ dassento bhagavāpi, bhantetiādimāha. Tattha bhagavantaṃ, bhante, āgammāti bhagavantaṃ paṭicca nissāya sandhāya.
೩೭೮. ಅಥ ಭಗವಾ ದ್ವೀಸು ಉಪಕಾರೇಸು ಅತಿರೇಕತರಂ ಅನುಮೋದನ್ತೋ ಏವಮೇತನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಯಂ ಹಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲೋ ಪುಗ್ಗಲಂ ಆಗಮ್ಮಾತಿ ಯಂ ಆಚರಿಯಪುಗ್ಗಲಂ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಪುಗ್ಗಲೋ ಆಗಮ್ಮ। ಇಮಸ್ಸಾನನ್ದ, ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಪುಗ್ಗಲೇನಾತಿ ಇಮಸ್ಸ ಆಚರಿಯಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಇಮಿನಾ ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಪುಗ್ಗಲೇನ। ನ ಸುಪ್ಪಟಿಕಾರಂ ವದಾಮೀತಿ ಪಚ್ಚೂಪಕಾರಂ ನ ಸುಕರಂ ವದಾಮಿ, ಅಭಿವಾದನಾದೀಸು ಆಚರಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಅಭಿವಾದನಕರಣಂ ಅಭಿವಾದನಂ ನಾಮ। ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಆಚರಿಯೋ ವಸತಿ, ಇರಿಯಾಪಥೇ ವಾ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋ ತದಭಿಮುಖೋ ವನ್ದಿತ್ವಾ ಗಚ್ಛತಿ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಸೀದತಿ, ವನ್ದಿತ್ವಾ ನಿಪಜ್ಜತಿ, ಆಚರಿಯಂ ಪನ ದೂರತೋವ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾಯ ಪಚ್ಚುಗ್ಗಮನಕರಣಂ ಪಚ್ಚುಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ। ಆಚರಿಯಂ ಪನ ದಿಸ್ವಾ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ಸೀಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಚರಿಯಂ ನಮಸ್ಸತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ವಾ ದಿಸಾಭಾಗೇ ಸೋ ವಸತಿ, ತದಭಿಮುಖೋಪಿ ತಥೇವ ನಮಸ್ಸತಿ, ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಠಿತೋಪಿ ನಿಸಿನ್ನೋಪಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಪಗ್ಗಯ್ಹ ನಮಸ್ಸತಿಯೇವಾತಿ ಇದಂ ಅಞ್ಜಲಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಅನುಚ್ಛವಿಕಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪನ ಕರಣಂ ಸಾಮೀಚಿಕಮ್ಮಂ ನಾಮ। ಚೀವರಾದೀಸು ಚೀವರಂ ದೇನ್ತೋ ನ ಯಂ ವಾ ತಂ ವಾ ದೇತಿ, ಮಹಗ್ಘಂ ಸತಮೂಲಿಕಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಸತಮೂಲಿಕಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮೂಲಿಕಮ್ಪಿ ದೇತಿಯೇವ । ಪಿಣ್ಡಪಾತಾದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಕಿಂ ಬಹುನಾ, ಚತೂಹಿ ಪಣೀತಪಚ್ಚಯೇಹಿ ಚಕ್ಕವಾಳನ್ತರಂ ಪೂರೇತ್ವಾ ಸಿನೇರುಪಬ್ಬತೇನ ಕೂಟಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದೇನ್ತೋಪಿ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಕಿರಿಯಂ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋತಿಯೇವ।
378. Atha bhagavā dvīsu upakāresu atirekataraṃ anumodanto evametantiādimāha. Tattha yaṃ hānanda, puggalo puggalaṃ āgammāti yaṃ ācariyapuggalaṃ antevāsikapuggalo āgamma. Imassānanda, puggalassa iminā puggalenāti imassa ācariyapuggalassa iminā antevāsikapuggalena. Na suppaṭikāraṃ vadāmīti paccūpakāraṃ na sukaraṃ vadāmi, abhivādanādīsu ācariyaṃ disvā abhivādanakaraṇaṃ abhivādanaṃ nāma. Yasmiṃ vā disābhāge ācariyo vasati, iriyāpathe vā kappento tadabhimukho vanditvā gacchati, vanditvā nisīdati, vanditvā nipajjati, ācariyaṃ pana dūratova disvā paccuṭṭhāya paccuggamanakaraṇaṃ paccuṭṭhānaṃ nāma. Ācariyaṃ pana disvā añjaliṃ paggayha sīse ṭhapetvā ācariyaṃ namassati, yasmiṃ vā disābhāge so vasati, tadabhimukhopi tatheva namassati, gacchantopi ṭhitopi nisinnopi añjaliṃ paggayha namassatiyevāti idaṃ añjalikammaṃ nāma. Anucchavikakammassa pana karaṇaṃ sāmīcikammaṃ nāma. Cīvarādīsu cīvaraṃ dento na yaṃ vā taṃ vā deti, mahagghaṃ satamūlikampi pañcasatamūlikampi sahassamūlikampi detiyeva . Piṇḍapātādīsupi eseva nayo. Kiṃ bahunā, catūhi paṇītapaccayehi cakkavāḷantaraṃ pūretvā sinerupabbatena kūṭaṃ gahetvā dentopi ācariyassa anucchavikaṃ kiriyaṃ kātuṃ na sakkotiyeva.
೩೭೯. ಚುದ್ದಸ ಖೋ ಪನಿಮಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಆರಭಿ? ಇದಂ ಸುತ್ತಂ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ಆರಬ್ಭ ಸಮುಟ್ಠಿತಂ। ಆನನ್ದತ್ಥೇರೋಪಿ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತು, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ’’ತಿ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕದಕ್ಖಿಣಂಯೇವ ಸಮಾದಪೇತಿ, ಚುದ್ದಸಸು ಚ ಠಾನೇಸು ದಿನ್ನದಾನಂ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ಅಯಂ ಪಠಮಾತಿ ಅಯಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ಗುಣವಸೇನಪಿ ಪಠಮಾ ಜೇಟ್ಠಕವಸೇನಪಿ। ಅಯಞ್ಹಿ ಪಠಮಾ ಅಗ್ಗಾ ಜೇಟ್ಠಿಕಾ, ಇಮಿಸ್ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಪಮಾಣಂ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದುತಿಯತತಿಯಾಪಿ ಪರಮದಕ್ಖಿಣಾಯೇವ, ಸೇಸಾ ಪರಮದಕ್ಖಿಣಭಾವಂ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ। ಬಾಹಿರಕೇ ಕಾಮೇಸು ವೀತರಾಗೇತಿ ಕಮ್ಮವಾದಿಕಿರಿಯವಾದಿಮ್ಹಿ ಲೋಕಿಯಪಞ್ಚಾಭಿಞ್ಞೇ। ಪುಥುಜ್ಜನಸೀಲವನ್ತೇತಿ ಪುಥುಜ್ಜನಸೀಲವಾ ನಾಮ ಗೋಸೀಲಧಾತುಕೋ ಹೋತಿ, ಅಸಠೋ ಅಮಾಯಾವೀ ಪರಂ ಅಪೀಳೇತ್ವಾ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಕಸಿಯಾ ವಾ ವಣಿಜ್ಜಾಯ ವಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಾ। ಪುಥುಜ್ಜನದುಸ್ಸೀಲೇತಿ ಪುಥುಜ್ಜನದುಸ್ಸೀಲಾ ನಾಮ ಕೇವಟ್ಟಮಚ್ಛಬನ್ಧಾದಯೋ ಪರಂ ಪೀಳಾಯ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಾ।
379.Cuddasa kho panimāti kasmā ārabhi? Idaṃ suttaṃ pāṭipuggalikaṃ dakkhiṇaṃ ārabbha samuṭṭhitaṃ. Ānandattheropi ‘‘paṭiggaṇhātu, bhante, bhagavā’’ti pāṭipuggalikadakkhiṇaṃyeva samādapeti, cuddasasu ca ṭhānesu dinnadānaṃ pāṭipuggalikaṃ nāma hotīti dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi. Ayaṃ paṭhamāti ayaṃ dakkhiṇā guṇavasenapi paṭhamā jeṭṭhakavasenapi. Ayañhi paṭhamā aggā jeṭṭhikā, imissā dakkhiṇāya pamāṇaṃ nāma natthi. Dutiyatatiyāpi paramadakkhiṇāyeva, sesā paramadakkhiṇabhāvaṃ na pāpuṇanti. Bāhirake kāmesu vītarāgeti kammavādikiriyavādimhi lokiyapañcābhiññe. Puthujjanasīlavanteti puthujjanasīlavā nāma gosīladhātuko hoti, asaṭho amāyāvī paraṃ apīḷetvā dhammena samena kasiyā vā vaṇijjāya vā jīvikaṃ kappetā. Puthujjanadussīleti puthujjanadussīlā nāma kevaṭṭamacchabandhādayo paraṃ pīḷāya jīvikaṃ kappetā.
ಇದಾನಿ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕದಕ್ಖಿಣಾಯ ವಿಪಾಕಂ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನ್ತೋ ತತ್ರಾನನ್ದಾತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇತಿ ಯಂ ಗುಣವಸೇನ ಉಪಕಾರವಸೇನ ಪೋಸನತ್ಥಂ ದಿನ್ನಂ, ಇದಂ ನ ಗಹಿತಂ। ಯಮ್ಪಿ ಆಲೋಪಅಡ್ಢಆಲೋಪಮತ್ತಂ ದಿನ್ನಂ, ತಮ್ಪಿ ನ ಗಹಿತಂ। ಯಂ ಪನ ಸುನಖಸೂಕರಕುಕ್ಕುಟಕಾಕಾದೀಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ಸಮ್ಪತ್ತಸ್ಸ ಫಲಂ ಪಟಿಕಙ್ಖಿತ್ವಾ ಯಾವದತ್ಥಂ ದಿನ್ನಂ, ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ ‘‘ತಿರಚ್ಛಾನಗತೇ ದಾನಂ ದತ್ವಾ’’ತಿ। ಸತಗುಣಾತಿ ಸತಾನಿಸಂಸಾ। ಪಾಟಿಕಙ್ಖಿತಬ್ಬಾತಿ ಇಚ್ಛಿತಬ್ಬಾ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಅಯಂ ದಕ್ಖಿಣಾ ಆಯುಸತಂ ವಣ್ಣಸತಂ ಸುಖಸತಂ ಬಲಸತಂ ಪಟಿಭಾನಸತನ್ತಿ ಪಞ್ಚ ಆನಿಸಂಸಸತಾನಿ ದೇತಿ, ಅತ್ತಭಾವಸತೇ ಆಯುಂ ದೇತಿ, ವಣ್ಣಂ, ಸುಖಂ, ಬಲಂ, ಪಟಿಭಾನಂ ದೇತಿ, ನಿಪ್ಪರಿತಸಂ ಕರೋತಿ। ಭವಸತೇಪಿ ವುತ್ತೇ ಅಯಮೇವ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬತ್ಥ ನಯೋ ನೇತಬ್ಬೋ।
Idāni pāṭipuggalikadakkhiṇāya vipākaṃ paricchindanto tatrānandātiādimāha. Tattha tiracchānagateti yaṃ guṇavasena upakāravasena posanatthaṃ dinnaṃ, idaṃ na gahitaṃ. Yampi ālopaaḍḍhaālopamattaṃ dinnaṃ, tampi na gahitaṃ. Yaṃ pana sunakhasūkarakukkuṭakākādīsu yassa kassaci sampattassa phalaṃ paṭikaṅkhitvā yāvadatthaṃ dinnaṃ, idaṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘tiracchānagate dānaṃ datvā’’ti. Sataguṇāti satānisaṃsā. Pāṭikaṅkhitabbāti icchitabbā. Idaṃ vuttaṃ hoti – ayaṃ dakkhiṇā āyusataṃ vaṇṇasataṃ sukhasataṃ balasataṃ paṭibhānasatanti pañca ānisaṃsasatāni deti, attabhāvasate āyuṃ deti, vaṇṇaṃ, sukhaṃ, balaṃ, paṭibhānaṃ deti, nipparitasaṃ karoti. Bhavasatepi vutte ayameva attho. Iminā upāyena sabbattha nayo netabbo.
ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೇತಿ ಏತ್ಥ ಹೇಟ್ಠಿಮಕೋಟಿಯಾ ತಿಸರಣಂ ಗತೋ ಉಪಾಸಕೋಪಿ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನಾಮ, ತಸ್ಮಿಂ ದಿನ್ನದಾನಮ್ಪಿ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಂ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಂ। ಪಞ್ಚಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ದಸಸೀಲೇ ಪತಿಟ್ಠಿತಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ತದಹುಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಭಿಕ್ಖುನೋ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸೇವ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕಸ್ಸ ತತೋ ಉತ್ತರಿ, ಉತ್ತಮಕೋಟಿಯಾ ಪನ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗೀ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ನಾಮ। ಏತಸ್ಸ ದಿನ್ನದಾನಂ ತತೋ ಉತ್ತರಿ ಮಹಪ್ಫಲಮೇವ।
Sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanneti ettha heṭṭhimakoṭiyā tisaraṇaṃ gato upāsakopi sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno nāma, tasmiṃ dinnadānampi asaṅkhyeyyaṃ appameyyaṃ. Pañcasīle patiṭṭhitassa tato uttari mahapphalaṃ, dasasīle patiṭṭhitassa tato uttari, tadahupabbajitassa sāmaṇerassa tato uttari, upasampannabhikkhuno tato uttari, upasampannasseva vattasampannassa tato uttari, vipassakassa tato uttari, āraddhavipassakassa tato uttari, uttamakoṭiyā pana maggasamaṅgī sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanno nāma. Etassa dinnadānaṃ tato uttari mahapphalameva.
ಕಿಂ ಪನ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿಸ್ಸ ಸಕ್ಕಾ ದಾನಂ ದಾತುನ್ತಿ? ಆಮ ಸಕ್ಕಾ। ಆರದ್ಧವಿಪಸ್ಸಕೋ ಹಿ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಗಾಮಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಸತಿ, ತಸ್ಸ ಗೇಹದ್ವಾರೇ ಠಿತಸ್ಸ ಹತ್ಥತೋ ಪತ್ತಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಇದಂ ದಾನಂ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಅಥ ವಾ ಪನೇಸ ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಮನುಸ್ಸಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಪತ್ತೇ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಠಪೇನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ದಾನಂ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ। ಅಥ ವಾ ಪನಸ್ಸ ವಿಹಾರೇ ವಾ ಆಸನಸಾಲಾಯ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಉಪಾಸಕಾ ಪತ್ತಂ ಆದಾಯ ಅತ್ತನೋ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ ಪಕ್ಖಿಪನ್ತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಖಣೇ ತಸ್ಸ ಮಗ್ಗವುಟ್ಠಾನಂ ಹೋತಿ, ಇದಮ್ಪಿ ದಾನಂ ಮಗ್ಗಸಮಙ್ಗಿನೋ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ। ತತ್ಥ ಸೋಣ್ಡಿಯಂ ಉದಕಸ್ಸ ವಿಯ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೇ ದಿನ್ನದಾನಸ್ಸ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ತಾಸು ತಾಸು ಮಹಾನದೀಸು ಮಹಾಸಮುದ್ದೇ ಚ ಉದಕಸ್ಸ ವಿಯ ಸೋತಾಪನ್ನಾದೀಸು ದಿನ್ನದಾನಸ್ಸ ಉತ್ತರಿತರವಸೇನ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಪಥವಿಯಾ ಖಯಮಣ್ಡಲಮತ್ತೇ ಪದೇಸೇ ಪಂಸುಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಮಹಾಪಥವಿಯಾ ಪಂಸುನೋ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯತಾಯಪಿ ಅಯಮತ್ಥೋ ದೀಪೇತಬ್ಬೋ।
Kiṃ pana maggasamaṅgissa sakkā dānaṃ dātunti? Āma sakkā. Āraddhavipassako hi pattacīvaramādāya gāmaṃ piṇḍāya pavisati, tassa gehadvāre ṭhitassa hatthato pattaṃ gahetvā khādanīyabhojanīyaṃ pakkhipanti. Tasmiṃ khaṇe bhikkhuno maggavuṭṭhānaṃ hoti, idaṃ dānaṃ maggasamaṅgino dinnaṃ nāma hoti. Atha vā panesa āsanasālāya nisinno hoti, manussā gantvā patte khādanīyabhojanīyaṃ ṭhapenti, tasmiṃ khaṇe tassa maggavuṭṭhānaṃ hoti, idampi dānaṃ maggasamaṅgino dinnaṃ nāma. Atha vā panassa vihāre vā āsanasālāya vā nisinnassa upāsakā pattaṃ ādāya attano gharaṃ gantvā khādanīyabhojanīyaṃ pakkhipanti, tasmiṃ khaṇe tassa maggavuṭṭhānaṃ hoti, idampi dānaṃ maggasamaṅgino dinnaṃ nāma. Tattha soṇḍiyaṃ udakassa viya sotāpattiphalasacchikiriyāya paṭipanne dinnadānassa asaṅkhyeyyatā veditabbā. Tāsu tāsu mahānadīsu mahāsamudde ca udakassa viya sotāpannādīsu dinnadānassa uttaritaravasena asaṅkhyeyyatā veditabbā. Pathaviyā khayamaṇḍalamatte padese paṃsuṃ ādiṃ katvā yāva mahāpathaviyā paṃsuno appameyyatāyapi ayamattho dīpetabbo.
೩೮೦. ಸತ್ತ ಖೋ ಪನಿಮಾತಿ ಕಸ್ಮಾ ಆರಭಿ? ‘‘ಸಙ್ಘೇ ಗೋತಮಿ ದೇಹಿ, ಸಙ್ಘೇ ತೇ ದಿನ್ನೇ ಅಹಞ್ಚೇವ ಪೂಜಿತೋ ಭವಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಙ್ಘೋ ಚಾ’’ತಿ ಹಿ ವುತ್ತಂ, ತತ್ಥ ಸತ್ತಸು ಠಾನೇಸು ದಿನ್ನದಾನಂ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ತತ್ಥ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೇ ಉಭತೋಸಙ್ಘೇತಿ ಏಕತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೋ, ಏಕತೋ ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೋ, ಸತ್ಥಾ ಮಜ್ಝೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತೀತಿ ಅಯಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಉಭತೋಸಙ್ಘೋ ನಾಮ। ಅಯಂ ಪಠಮಾತಿ ಇಮಾಯ ದಕ್ಖಿಣಾಯ ಸಮಪ್ಪಮಾಣಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದುತಿಯದಕ್ಖಿಣಾದಯೋ ಪನ ಏತಂ ಪರಮದಕ್ಖಿಣಂ ನ ಪಾಪುಣನ್ತಿ।
380.Satta kho panimāti kasmā ārabhi? ‘‘Saṅghe gotami dehi, saṅghe te dinne ahañceva pūjito bhavissāmi saṅgho cā’’ti hi vuttaṃ, tattha sattasu ṭhānesu dinnadānaṃ saṅghe dinnaṃ nāma hotīti dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi. Tattha buddhappamukhe ubhatosaṅgheti ekato bhikkhusaṅgho, ekato bhikkhunisaṅgho, satthā majjhe nisinno hotīti ayaṃ buddhappamukho ubhatosaṅgho nāma. Ayaṃ paṭhamāti imāya dakkhiṇāya samappamāṇā dakkhiṇā nāma natthi. Dutiyadakkhiṇādayo pana etaṃ paramadakkhiṇaṃ na pāpuṇanti.
ಕಿಂ ಪನ ತಥಾಗತೇ ಪರಿನಿಬ್ಬುತೇ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದಾತುಂ ಸಕ್ಕಾತಿ? ಸಕ್ಕಾ। ಕಥಂ? ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ಹಿ ಪಮುಖೇ ಸಧಾತುಕಂ ಪಟಿಮಂ ಆಸನೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಆಧಾರಕಂ ಠಪೇತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣೋದಕಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಂ ಸತ್ಥು ಪಠಮಂ ದತ್ವಾ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖಸ್ಸ ಉಭತೋಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನಂ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಯಂ ಸತ್ಥು ದಿನ್ನಂ, ತಂ ಕಿಂ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ? ಯೋ ಸತ್ಥಾರಂ ಪಟಿಜಗ್ಗತಿ ವತ್ತಸಮ್ಪನ್ನೋ ಭಿಕ್ಖು, ತಸ್ಸ ದಾತಬ್ಬಂ। ಪಿತುಸನ್ತಕಞ್ಹಿ ಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಾಪುಣಾತಿ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾತುಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ, ಸಪ್ಪಿತೇಲಾನಿ ಪನ ಗಹೇತ್ವಾ ದೀಪಾ ಜಲಿತಬ್ಬಾ, ಸಾಟಕಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪಟಾಕಾ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಾತಿ। ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇತಿ ಅಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಕಮಹಾಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇ। ಭಿಕ್ಖುನಿಸಙ್ಘೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Kiṃ pana tathāgate parinibbute buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ dātuṃ sakkāti? Sakkā. Kathaṃ? Ubhatosaṅghassa hi pamukhe sadhātukaṃ paṭimaṃ āsane ṭhapetvā ādhārakaṃ ṭhapetvā dakkhiṇodakaṃ ādiṃ katvā sabbaṃ satthu paṭhamaṃ datvā ubhatosaṅghassa dātabbaṃ, evaṃ buddhappamukhassa ubhatosaṅghassa dānaṃ dinnaṃ nāma hoti. Tattha yaṃ satthu dinnaṃ, taṃ kiṃ kātabbanti? Yo satthāraṃ paṭijaggati vattasampanno bhikkhu, tassa dātabbaṃ. Pitusantakañhi puttassa pāpuṇāti, bhikkhusaṅghassa dātumpi vaṭṭati, sappitelāni pana gahetvā dīpā jalitabbā, sāṭakaṃ gahetvā paṭākā āropetabbāti. Bhikkhusaṅgheti aparicchinnakamahābhikkhusaṅghe. Bhikkhunisaṅghepi eseva nayo.
ಗೋತ್ರಭುನೋತಿ ಗೋತ್ತಮತ್ತಕಮೇವ ಅನುಭವಮಾನಾ, ನಾಮಮತ್ತಸಮಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಾತಿ ಕಾಸಾವಕಣ್ಠನಾಮಕಾ। ತೇ ಕಿರ ಏಕಂ ಕಾಸಾವಖಣ್ಡಂ ಹತ್ಥೇ ವಾ ಗೀವಾಯ ವಾ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ವಿಚರಿಸ್ಸನ್ತಿ । ಘರದ್ವಾರಂ ಪನ ತೇಸಂ ಪುತ್ತಭರಿಯಾ ಕಸಿವಣಿಜ್ಜಾದಿಕಮ್ಮಾನಿ ಚ ಪಾಕತಿಕಾನೇವ ಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತೇಸು ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ದಾನಂ ದಸ್ಸನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ದುಸ್ಸೀಲಸಙ್ಘನ್ತಿ ನ ವುತ್ತಂ। ಸಙ್ಘೋ ಹಿ ದುಸ್ಸೀಲೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದುಸ್ಸೀಲಾ ಪನ ಉಪಾಸಕಾ ತೇಸು ದುಸ್ಸೀಲೇಸು ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮಾತಿ ದಾನಂ ದಸ್ಸನ್ತಿ। ಇತಿ ಭಗವತಾ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೇ ಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನದಕ್ಖಿಣಾಪಿ ಗುಣಸಙ್ಖಾಯ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಂ। ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಸಙ್ಘೇ ದಿನ್ನದಕ್ಖಿಣಾಪಿ ಗುಣಸಙ್ಖಾಯೇವ ಅಸಙ್ಖ್ಯೇಯ್ಯಾತಿ ವುತ್ತಾ। ಸಙ್ಘಗತಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ಹಿ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಹೋತಿ, ಸಙ್ಘೇ ಪನ ಚಿತ್ತೀಕಾರೋ ದುಕ್ಕರೋ ಹೋತಿ।
Gotrabhunoti gottamattakameva anubhavamānā, nāmamattasamaṇāti attho. Kāsāvakaṇṭhāti kāsāvakaṇṭhanāmakā. Te kira ekaṃ kāsāvakhaṇḍaṃ hatthe vā gīvāya vā bandhitvā vicarissanti . Gharadvāraṃ pana tesaṃ puttabhariyā kasivaṇijjādikammāni ca pākatikāneva bhavissanti. Tesu dussīlesu saṅghaṃ uddissa dānaṃ dassantīti ettha dussīlasaṅghanti na vuttaṃ. Saṅgho hi dussīlo nāma natthi. Dussīlā pana upāsakā tesu dussīlesu bhikkhusaṅghaṃ uddissa saṅghassa demāti dānaṃ dassanti. Iti bhagavatā buddhappamukhe saṅghe dinnadakkhiṇāpi guṇasaṅkhāya asaṅkhyeyyāti vuttaṃ. Kāsāvakaṇṭhasaṅghe dinnadakkhiṇāpi guṇasaṅkhāyeva asaṅkhyeyyāti vuttā. Saṅghagatā dakkhiṇā hi saṅghe cittīkāraṃ kātuṃ sakkontassa hoti, saṅghe pana cittīkāro dukkaro hoti.
ಯೋ ಹಿ ಸಙ್ಘಗತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಸ್ಸಾಮೀತಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪಟಿಯಾದೇತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ, – ‘‘ಭನ್ತೇ, ಸಙ್ಘಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಏಕಂ ಥೇರಂ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಥ ಸಙ್ಘತೋ ಸಾಮಣೇರಂ ಲಭಿತ್ವಾ ‘‘ಸಾಮಣೇರೋ ಮೇ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಅಞ್ಞಥತ್ತಂ ಆಪಜ್ಜತಿ, ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಾ ಸಙ್ಘಗತಾ ನ ಹೋತಿ। ಮಹಾಥೇರಂ ಲಭಿತ್ವಾಪಿ ‘‘ಮಹಾಥೇರೋ ಮೇ ಲದ್ಧೋ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ನ ಹೋತಿಯೇವ। ಯೋ ಪನ ಸಾಮಣೇರಂ ವಾ ಉಪಸಮ್ಪನ್ನಂ ವಾ ದಹರಂ ವಾ ಥೇರಂ ವಾ ಬಾಲಂ ವಾ ಪಣ್ಡಿತಂ ವಾ ಯಂಕಿಞ್ಚಿ ಸಙ್ಘತೋ ಲಭಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬೇಮತಿಕೋ ಹುತ್ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಮೀತಿ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ, ತಸ್ಸ ದಕ್ಖಿಣಾ ಸಙ್ಘಗತಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ಪರಸಮುದ್ದವಾಸಿನೋ ಕಿರ ಏವಂ ಕರೋನ್ತಿ।
Yo hi saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ dassāmīti deyyadhammaṃ paṭiyādetvā vihāraṃ gantvā, – ‘‘bhante, saṅghaṃ uddissa ekaṃ theraṃ dethā’’ti vadati, atha saṅghato sāmaṇeraṃ labhitvā ‘‘sāmaṇero me laddho’’ti aññathattaṃ āpajjati, tassa dakkhiṇā saṅghagatā na hoti. Mahātheraṃ labhitvāpi ‘‘mahāthero me laddho’’ti somanassaṃ uppādentassāpi na hotiyeva. Yo pana sāmaṇeraṃ vā upasampannaṃ vā daharaṃ vā theraṃ vā bālaṃ vā paṇḍitaṃ vā yaṃkiñci saṅghato labhitvā nibbematiko hutvā saṅghassa demīti saṅghe cittīkāraṃ kātuṃ sakkoti, tassa dakkhiṇā saṅghagatā nāma hoti. Parasamuddavāsino kira evaṃ karonti.
ತತ್ಥ ಹಿ ಏಕೋ ವಿಹಾರಸಾಮಿ ಕುಟುಮ್ಬಿಕೋ ‘‘ಸಙ್ಘಗತಂ ದಕ್ಖಿಣಂ ದಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ದೇಥಾತಿ ಯಾಚಿ। ಸೋ ಏಕಂ ದುಸ್ಸೀಲಭಿಕ್ಖುಂ ಲಭಿತ್ವಾ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನಂ ಓಪುಞ್ಜಾಪೇತ್ವಾ ಆಸನಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಉಪರಿ ವಿತಾನಂ ಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಗನ್ಧಧೂಮಪುಪ್ಫೇಹಿ ಪೂಜೇತ್ವಾ ಪಾದೇ ಧೋವಿತ್ವಾ ತೇಲೇನ ಮಕ್ಖೇತ್ವಾ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರೇನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ವಿಹಾರಜಗ್ಗನತ್ಥಾಯ ಕುದಾಲಕಂ ದೇಥಾತಿ ಘರದ್ವಾರಂ ಆಗತೋ, ಉಪಾಸಕೋ ನಿಸಿನ್ನೋವ ಕುದಾಲಂ ಪಾದೇನ ಖಿಪಿತ್ವಾ ‘‘ಗಣ್ಹಾ’’ತಿ ಅದಾಸಿ। ತಮೇನಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಹಂಸು – ‘‘ತುಮ್ಹೇಹಿ ಪಾತೋವ ಏತಸ್ಸ ಕತಸಕ್ಕಾರೋ ವತ್ತುಂ ನ ಸಕ್ಕಾ, ಇದಾನಿ ಉಪಚಾರಮತ್ತಕಮ್ಪಿ ನತ್ಥಿ, ಕಿಂ ನಾಮೇತ’’ನ್ತಿ। ಉಪಾಸಕೋ – ‘‘ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಸೋ ಅಯ್ಯಾ ಚಿತ್ತೀಕಾರೋ, ನ ಏತಸ್ಸಾ’’ತಿ ಆಹ। ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಿನ್ನದಕ್ಖಿಣಂ ಪನ ಕೋ ಸೋಧೇತೀತಿ? ಸಾರಿಪುತ್ತಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಾದಯೋ ಅಸೀತಿ ಮಹಾಥೇರಾ ಸೋಧೇನ್ತೀತಿ। ಅಪಿಚ ಥೇರಾ ಚಿರಪರಿನಿಬ್ಬುತಾ, ಥೇರೇ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವಜ್ಜ ಧರಮಾನಾ ಖೀಣಾಸವಾ ಸೋಧೇನ್ತಿಯೇವ।
Tattha hi eko vihārasāmi kuṭumbiko ‘‘saṅghagataṃ dakkhiṇaṃ dassāmī’’ti saṅghato uddisitvā ekaṃ bhikkhuṃ dethāti yāci. So ekaṃ dussīlabhikkhuṃ labhitvā nisinnaṭṭhānaṃ opuñjāpetvā āsanaṃ paññāpetvā upari vitānaṃ bandhitvā gandhadhūmapupphehi pūjetvā pāde dhovitvā telena makkhetvā buddhassa nipaccakāraṃ karonto viya saṅghe cittīkārena deyyadhammaṃ adāsi. So bhikkhu pacchābhattaṃ vihārajagganatthāya kudālakaṃ dethāti gharadvāraṃ āgato, upāsako nisinnova kudālaṃ pādena khipitvā ‘‘gaṇhā’’ti adāsi. Tamenaṃ manussā āhaṃsu – ‘‘tumhehi pātova etassa katasakkāro vattuṃ na sakkā, idāni upacāramattakampi natthi, kiṃ nāmeta’’nti. Upāsako – ‘‘saṅghassa so ayyā cittīkāro, na etassā’’ti āha. Kāsāvakaṇṭhasaṅghassa dinnadakkhiṇaṃ pana ko sodhetīti? Sāriputtamoggallānādayo asīti mahātherā sodhentīti. Apica therā ciraparinibbutā, there ādiṃ katvā yāvajja dharamānā khīṇāsavā sodhentiyeva.
ನ ತ್ವೇವಾಹಂ , ಆನನ್ದ, ಕೇನಚಿ ಪರಿಯಾಯೇನ ಸಙ್ಘಗತಾಯ ದಕ್ಖಿಣಾಯಾತಿ ಏತ್ಥ ಅತ್ಥಿ ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಸಙ್ಘೋ, ಅತ್ಥಿ ಏತರಹಿ ಸಙ್ಘೋ, ಅತ್ಥಿ ಅನಾಗತೇ ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಸಙ್ಘೋ। ಬುದ್ಧಪ್ಪಮುಖೋ ಸಙ್ಘೋ ಏತರಹಿ ಸಙ್ಘೇನ ನ ಉಪನೇತಬ್ಬೋ, ಏತರಹಿ ಸಙ್ಘೋ ಅನಾಗತೇ ಕಾಸಾವಕಣ್ಠಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ ನ ಉಪನೇತಬ್ಬೋ। ತೇನ ತೇನೇವ ಸಮಯೇನ ಕಥೇತಬ್ಬಂ। ಸಙ್ಘತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಗಹಿತಸಮಣಪುಥುಜ್ಜನೋ ಹಿ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ, ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಪುಥುಜ್ಜನಸಮಣೇ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲತರಂ। ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಗಹಿತೋ ಸೋತಾಪನ್ನೋ ಪಾಟಿಪುಗ್ಗಲಿಕೋ ಸಕದಾಗಾಮೀತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಸಙ್ಘೇ ಚಿತ್ತೀಕಾರಂ ಕಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ಹಿ ಖೀಣಾಸವೇ ದಿನ್ನದಾನತೋ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ಗಹಿತೇ ದುಸ್ಸೀಲೇಪಿ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲತರಮೇವ । ಯಂ ಪನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಸೀಲವತೋ ಖೋ, ಮಹಾರಾಜ, ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ನೋ ತಥಾ ದುಸ್ಸೀಲೇ’’ತಿ, ತಂ ಇಮಂ ನಯಂ ಪಹಾಯ ‘‘ಚತಸ್ಸೋ ಖೋ ಇಮಾನನ್ದ, ದಕ್ಖಿಣಾ ವಿಸುದ್ಧಿಯೋ’’ತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಚತುಕ್ಕೇ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Na tvevāhaṃ, ānanda, kenaci pariyāyena saṅghagatāya dakkhiṇāyāti ettha atthi buddhappamukho saṅgho, atthi etarahi saṅgho, atthi anāgate kāsāvakaṇṭhasaṅgho. Buddhappamukho saṅgho etarahi saṅghena na upanetabbo, etarahi saṅgho anāgate kāsāvakaṇṭhasaṅghena saddhiṃ na upanetabbo. Tena teneva samayena kathetabbaṃ. Saṅghato uddisitvā gahitasamaṇaputhujjano hi pāṭipuggaliko sotāpanno, saṅghe cittīkāraṃ kātuṃ sakkontassa puthujjanasamaṇe dinnaṃ mahapphalataraṃ. Uddisitvā gahito sotāpanno pāṭipuggaliko sakadāgāmītiādīsupi eseva nayo. Saṅghe cittīkāraṃ kātuṃ sakkontassa hi khīṇāsave dinnadānato uddisitvā gahite dussīlepi dinnaṃ mahapphalatarameva . Yaṃ pana vuttaṃ ‘‘sīlavato kho, mahārāja, dinnaṃ mahapphalaṃ, no tathā dussīle’’ti, taṃ imaṃ nayaṃ pahāya ‘‘catasso kho imānanda, dakkhiṇā visuddhiyo’’ti imasmiṃ catukke daṭṭhabbaṃ.
೩೮೧. ದಾಯಕತೋ ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಮಹಪ್ಫಲಭಾವೇನ ವಿಸುಜ್ಝತಿ, ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಲ್ಯಾಣಧಮ್ಮೋತಿ ಸುಚಿಧಮ್ಮೋ, ನ ಪಾಪಧಮ್ಮೋ। ದಾಯಕತೋ ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಚೇತ್ಥ ವೇಸ್ಸನ್ತರಮಹಾರಾಜಾ ಕಥೇತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಹಿ ಜೂಜಕಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ದಾರಕೇ ದತ್ವಾ ಪಥವಿಂ ಕಮ್ಪೇಸಿ।
381.Dāyakato visujjhatīti mahapphalabhāvena visujjhati, mahapphalā hotīti attho. Kalyāṇadhammoti sucidhammo, na pāpadhammo. Dāyakato visujjhatīti cettha vessantaramahārājā kathetabbo. So hi jūjakabrāhmaṇassa dārake datvā pathaviṃ kampesi.
ಪಟಿಗ್ಗಾಹಕತೋ ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಏತ್ಥ ಕಲ್ಯಾಣೀನದೀಮುಖದ್ವಾರವಾಸಿಕೇವಟ್ಟೋ ಕಥೇತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಕಿರ ದೀಘಸೋಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಮ್ಪಿ ಪಿಣ್ಡಪಾತಂ ದತ್ವಾ ಮರಣಮಞ್ಚೇ ನಿಪನ್ನೋ ‘‘ಅಯ್ಯಸ್ಸ ಮಂ ದೀಘಸೋಮತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಿನ್ನಪಿಣ್ಡಪಾತೋ ಉದ್ಧರತೀ’’ತಿ ಆಹ।
Paṭiggāhakatovisujjhatīti ettha kalyāṇīnadīmukhadvāravāsikevaṭṭo kathetabbo. So kira dīghasomattherassa tikkhattumpi piṇḍapātaṃ datvā maraṇamañce nipanno ‘‘ayyassa maṃ dīghasomattherassa dinnapiṇḍapāto uddharatī’’ti āha.
ನೇವ ದಾಯಕತೋತಿ ಏತ್ಥ ವಡ್ಢಮಾನವಾಸಿಲುದ್ದಕೋ ಕಥೇತಬ್ಬೋ। ಸೋ ಕಿರ ಪೇತದಕ್ಖಿಣಂ ದೇನ್ತೋ ಏಕಸ್ಸ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸೇವ ತಯೋ ವಾರೇ ಅದಾಸಿ, ತತಿಯವಾರೇ ‘‘ಅಮನುಸ್ಸೋ ದುಸ್ಸೀಲೋ ಮಂ ವಿಲುಮ್ಪತೀ’’ತಿ ವಿರವಿ, ಏಕಸ್ಸ ಸೀಲವನ್ತಭಿಕ್ಖುನೋ ದತ್ವಾ ಪಾಪಿತಕಾಲೇಯೇವಸ್ಸ ಪಾಪುಣಿ।
Neva dāyakatoti ettha vaḍḍhamānavāsiluddako kathetabbo. So kira petadakkhiṇaṃ dento ekassa dussīlasseva tayo vāre adāsi, tatiyavāre ‘‘amanusso dussīlo maṃ vilumpatī’’ti viravi, ekassa sīlavantabhikkhuno datvā pāpitakāleyevassa pāpuṇi.
ದಾಯಕತೋ ಚೇವ ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಏತ್ಥ ಅಸದಿಸದಾನಂ ಕಥೇತಬ್ಬಂ।
Dāyakato ceva visujjhatīti ettha asadisadānaṃ kathetabbaṃ.
ಸಾ ದಕ್ಖಿಣಾ ದಾಯಕತೋ ವಿಸುಜ್ಝತೀತಿ ಏತ್ಥ ಯಥಾ ನಾಮ ಛೇಕೋ ಕಸ್ಸಕೋ ಅಸಾರಮ್ಪಿ ಖೇತ್ತಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಸಮಯೇ ಕಸಿತ್ವಾ ಪಂಸುಂ ಅಪನೇತ್ವಾ ಸಾರಬೀಜಾನಿ ಪತಿಟ್ಠಪೇತ್ವಾ ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಆರಕ್ಖೇ ಪಮಾದಂ ಅನಾಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಸಾರಖೇತ್ತತೋ ಅಧಿಕತರಂ ಧಞ್ಞಂ ಲಭತಿ, ಏವಂ ಸೀಲವಾ ದುಸ್ಸೀಲಸ್ಸ ದತ್ವಾಪಿ ಫಲಂ ಮಹನ್ತಂ ಅಧಿಗಚ್ಛತೀತಿ। ಇಮಿನಾ ಉಪಾಯೇನ ಸಬ್ಬಪದೇಸು ವಿಸುಜ್ಝನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Sā dakkhiṇā dāyakato visujjhatīti ettha yathā nāma cheko kassako asārampi khettaṃ labhitvā samaye kasitvā paṃsuṃ apanetvā sārabījāni patiṭṭhapetvā rattindivaṃ ārakkhe pamādaṃ anāpajjanto aññassa sārakhettato adhikataraṃ dhaññaṃ labhati, evaṃ sīlavā dussīlassa datvāpi phalaṃ mahantaṃ adhigacchatīti. Iminā upāyena sabbapadesu visujjhanaṃ veditabbaṃ.
ವೀತರಾಗೋ ವೀತರಾಗೇಸೂತಿ ಏತ್ಥ ವೀತರಾಗೋ ನಾಮ ಅನಾಗಾಮೀ, ಅರಹಾ ಪನ ಏಕನ್ತವೀತರಾಗೋವ, ತಸ್ಮಾ ಅರಹತಾ ಅರಹತೋ ದಿನ್ನದಾನಮೇವ ಅಗ್ಗಂ। ಕಸ್ಮಾ? ಭವಾಲಯಸ್ಸ ಭವಪತ್ಥನಾಯ ಅಭಾವತೋ। ನನು ಖೀಣಾಸವೋ ದಾನಫಲಂ ನ ಸದ್ದಹತೀತಿ? ದಾನಫಲಂ ಸದ್ದಹನ್ತಾ ಖೀಣಾಸವಸದಿಸಾ ನ ಹೋನ್ತಿ। ಖೀಣಾಸವೇನ ಕತಕಮ್ಮಂ ಪನ ನಿಚ್ಛನ್ದರಾಗತ್ತಾ ಕುಸಲಂ ವಾ ಅಕುಸಲಂ ವಾ ನ ಹೋತಿ, ಕಿರಿಯಟ್ಠಾನೇ ತಿಟ್ಠತಿ, ತೇನೇವಸ್ಸ ದಾನಂ ಅಗ್ಗಂ ಹೋತೀತಿ ವದನ್ತಿ।
Vītarāgo vītarāgesūti ettha vītarāgo nāma anāgāmī, arahā pana ekantavītarāgova, tasmā arahatā arahato dinnadānameva aggaṃ. Kasmā? Bhavālayassa bhavapatthanāya abhāvato. Nanu khīṇāsavo dānaphalaṃ na saddahatīti? Dānaphalaṃ saddahantā khīṇāsavasadisā na honti. Khīṇāsavena katakammaṃ pana nicchandarāgattā kusalaṃ vā akusalaṃ vā na hoti, kiriyaṭṭhāne tiṭṭhati, tenevassa dānaṃ aggaṃ hotīti vadanti.
ಕಿಂ ಪನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ಉದಾಹು ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರೇನ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ದಿನ್ನನ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇನ ಸಾರಿಪುತ್ತತ್ಥೇರಸ್ಸ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲನ್ತಿ ವದನ್ತಿ। ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಞ್ಹಿ ಠಪೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೋ ದಾನಸ್ಸ ವಿಪಾಕಂ ಜಾನಿತುಂ ಸಮತ್ಥೋ ನಾಮ ನತ್ಥಿ। ದಾನಞ್ಹಿ ಚತೂಹಿ ಸಮ್ಪದಾಹಿ ದಾತುಂ ಸಕ್ಕೋನ್ತಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಅತ್ತಭಾವೇ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ। ತತ್ರಿಮಾ ಸಮ್ಪದಾ – ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಪರಂ ಅಪೀಳೇತ್ವಾ ಉಪ್ಪನ್ನತಾ, ಪುಬ್ಬಚೇತನಾದಿವಸೇನ ಚೇತನಾಯ ಮಹತ್ತತಾ, ಖೀಣಾಸವಭಾವೇನ ಗುಣಾತಿರೇಕತಾ, ತಂದಿವಸಂ ನಿರೋಧತೋ ವುಟ್ಠಿತಭಾವೇನ ವತ್ಥುಸಮ್ಪನ್ನತಾತಿ।
Kiṃ pana sammāsambuddhena sāriputtattherassa dinnaṃ mahapphalaṃ, udāhu sāriputtattherena sammāsambuddhassa dinnanti. Sammāsambuddhena sāriputtattherassa dinnaṃ mahapphalanti vadanti. Sammāsambuddhañhi ṭhapetvā añño dānassa vipākaṃ jānituṃ samattho nāma natthi. Dānañhi catūhi sampadāhi dātuṃ sakkontassa tasmiṃyeva attabhāve vipākaṃ deti. Tatrimā sampadā – deyyadhammassa dhammena samena paraṃ apīḷetvā uppannatā, pubbacetanādivasena cetanāya mahattatā, khīṇāsavabhāvena guṇātirekatā, taṃdivasaṃ nirodhato vuṭṭhitabhāvena vatthusampannatāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ದಕ್ಖಿಣಾವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dakkhiṇāvibhaṅgasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಚತುತ್ಥವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catutthavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೧೨. ದಕ್ಖಿಣಾವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತಂ • 12. Dakkhiṇāvibhaṅgasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೨. ದಕ್ಖಿಣಾವಿಭಙ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 12. Dakkhiṇāvibhaṅgasuttavaṇṇanā
