| Library / Tipiṭaka / д̇ибидага • Tipiṭaka / ж̇аад̇ага-адтагат̇аа • Jātaka-aṭṭhakathā |
[409] 4. д̣̇ал̣хад̇хаммаж̇аад̇агаван̣н̣анаа
[409] 4. Daḷhadhammajātakavaṇṇanā
ахам̣ жз д̣̇ал̣хад̇хаммассаад̇и ид̣̇ам̣ сад̇т̇аа госамб̣им̣ ниссааяа гхосид̇аараамз вихаранд̇о уд̣̇знасса ран̃н̃о бхад̣̇д̣̇авад̇игам̣ хад̇т̇иним̣ аараб̣бха гат̇зси. д̇ассаа бана хад̇т̇инияаа лад̣̇д̇хавид̇хаанан̃жа уд̣̇знасса рааж̇авам̣со жа маад̇ан̇г̇аж̇аад̇агз (ж̇аа. 1.15.1 аад̣̇аяо) аави бхависсад̇и. згад̣̇ивасам̣ бана саа хад̇т̇иний наг̇араа нигкаманд̇ий бхаг̇аванд̇ам̣ баад̇ова арияаг̇ан̣абаривуд̇ам̣ аномааяа б̣уд̣̇д̇хасирияаа наг̇арам̣ бин̣д̣ааяа бависанд̇ам̣ д̣̇исваа д̇ат̇ааг̇ад̇асса баад̣̇амуулз нибаж̇ж̇ид̇ваа ‘‘бхаг̇аваа саб̣б̣ан̃н̃у саб̣б̣алоганид̇т̇аран̣а уд̣̇зно вам̣сарааж̇аа мам̣ д̇арун̣агаалз гаммам̣ нид̇т̇арид̇ум̣ самад̇т̇агаалз ‘имам̣ ниссааяа маяаа ж̇ийвид̇ан̃жа раж̇ж̇ан̃жа д̣̇звий жа лад̣̇д̇хаа’д̇и бияааяид̇ваа маханд̇ам̣ барихаарам̣ ад̣̇ааси, саб̣б̣аалан̇гаарзхи алан̇гарид̇ваа тид̇адтаанам̣ г̇анд̇хзна барибхан̣д̣ам̣ гаарзд̇ваа мад̇т̇агз суван̣н̣ад̇аарагакажид̇авид̇аанам̣ б̣анд̇хаабзд̇ваа саманд̇аа жид̇расаан̣им̣ баригкибаабзд̇ваа г̇анд̇хад̇злзна д̣̇ийбам̣ ж̇аалаабзд̇ваа д̇хуумад̇аддагам̣ табаабзд̇ваа гарийсачад̣д̣анадтаанз суван̣н̣агадаахам̣ бад̇идтабаабзд̇ваа мам̣ жид̇д̇ад̇т̇аран̣абидтз табзси, рааж̇аарахан̃жа мз наанаг̇г̇арасабхож̇анам̣ д̣̇аабзси. ид̣̇аани бана мз махаллагагаалз гаммам̣ нид̇т̇арид̇ум̣ асамад̇т̇агаалз саб̣б̣ам̣ д̇ам̣ барихаарам̣ ажчинд̣̇и, анаат̇аа ниббажжаяаа худ̇ваа аран̃н̃з гзд̇агаани каад̣̇анд̇ий ж̇ийваами, ан̃н̃ам̣ маяхам̣ бадисаран̣ам̣ над̇т̇и, уд̣̇знам̣ мама г̇ун̣ам̣ саллагкаабзд̇ваа бораан̣агабарихаарам̣ мз бадибаагад̇игам̣ гаарзт̇а бхаг̇аваа’’д̇и барид̣̇звамаанаа д̇ат̇ааг̇ад̇ам̣ яаажи.
Ahaṃ cedaḷhadhammassāti idaṃ satthā kosambiṃ nissāya ghositārāme viharanto udenassa rañño bhaddavatikaṃ hatthiniṃ ārabbha kathesi. Tassā pana hatthiniyā laddhavidhānañca udenassa rājavaṃso ca mātaṅgajātake (jā. 1.15.1 ādayo) āvi bhavissati. Ekadivasaṃ pana sā hatthinī nagarā nikkhamantī bhagavantaṃ pātova ariyagaṇaparivutaṃ anomāya buddhasiriyā nagaraṃ piṇḍāya pavisantaṃ disvā tathāgatassa pādamūle nipajjitvā ‘‘bhagavā sabbaññu sabbalokanittharaṇa udeno vaṃsarājā maṃ taruṇakāle kammaṃ nittharituṃ samatthakāle ‘imaṃ nissāya mayā jīvitañca rajjañca devī ca laddhā’ti piyāyitvā mahantaṃ parihāraṃ adāsi, sabbālaṅkārehi alaṅkaritvā ṭhitaṭṭhānaṃ gandhena paribhaṇḍaṃ kāretvā matthake suvaṇṇatārakakhacitavitānaṃ bandhāpetvā samantā citrasāṇiṃ parikkhipāpetvā gandhatelena dīpaṃ jālāpetvā dhūmataṭṭakaṃ ṭhapāpetvā karīsachaḍḍanaṭṭhāne suvaṇṇakaṭāhaṃ patiṭṭhapāpetvā maṃ cittattharaṇapiṭṭhe ṭhapesi, rājārahañca me nānaggarasabhojanaṃ dāpesi. Idāni pana me mahallakakāle kammaṃ nittharituṃ asamatthakāle sabbaṃ taṃ parihāraṃ acchindi, anāthā nippaccayā hutvā araññe ketakāni khādantī jīvāmi, aññaṃ mayhaṃ paṭisaraṇaṃ natthi, udenaṃ mama guṇaṃ sallakkhāpetvā porāṇakaparihāraṃ me paṭipākatikaṃ kāretha bhagavā’’ti paridevamānā tathāgataṃ yāci.
сад̇т̇аа ‘‘г̇ажча д̇вам̣, ахам̣ д̇з ран̃н̃о гат̇зд̇ваа яасам̣ бадибаагад̇игам̣ гаарзссаамий’’д̇и вад̇ваа ран̃н̃о нивзсанад̣̇ваарам̣ аг̇амааси. рааж̇аа д̇ат̇ааг̇ад̇ам̣ анд̇онивзсанам̣ бавзсзд̇ваа б̣уд̣̇д̇хаббамукасса сан̇гхасса махаад̣̇аанам̣ бавад̇д̇зси. сад̇т̇аа бхад̇д̇агижжабарияосаанз анумод̣̇анам̣ гаронд̇о ‘‘махаарааж̇а, бхад̣̇д̣̇авад̇игаа гаха’’нд̇и бужчи. ‘‘на ж̇аанаами, бханд̇з’’д̇и. ‘‘махаарааж̇а, убагаарагаанам̣ яасам̣ д̣̇ад̇ваа махаллагагаалз г̇ахзд̇ум̣ наама на ваддад̇и, гад̇ан̃н̃унаа гад̇авзд̣̇инаа бхавид̇ум̣ ваддад̇и. бхад̣̇д̣̇авад̇игаа ид̣̇аани махаллигаа ж̇арааж̇ин̣н̣аа анаат̇аа худ̇ваа аран̃н̃з гзд̇агаани каад̣̇анд̇ий ж̇ийвад̇и, д̇ам̣ ж̇ин̣н̣агаалз анаат̇ам̣ гаад̇ум̣ д̇умхаагам̣ аяуд̇д̇а’’нд̇и бхад̣̇д̣̇авад̇игааяа г̇ун̣ам̣ гат̇зд̇ваа ‘‘саб̣б̣ам̣ бораан̣агабарихаарам̣ бадибаагад̇игам̣ гарохий’’д̇и вад̇ваа баггаами. рааж̇аа д̇ат̇аа агааси. ‘‘д̇ат̇ааг̇ад̇зна гира бхад̣̇д̣̇авад̇игааяа г̇ун̣ам̣ гат̇зд̇ваа бораан̣агаяасо бадибаагад̇иго гаарид̇о’’д̇и сагаланаг̇арам̣ бад̇т̇ари, бхигкусан̇гхзби саа бавад̇д̇и баагадаа ж̇аад̇аа. ат̇а бхигкуу д̇хаммасабхааяам̣ гат̇ам̣ самудтаабзсум̣ ‘‘аавусо, сад̇т̇аараа гира бхад̣̇д̣̇авад̇игааяа г̇ун̣ам̣ гат̇зд̇ваа бораан̣агаяасо бадибаагад̇иго гаарид̇о’’д̇и. сад̇т̇аа ааг̇анд̇ваа ‘‘гааяа нуд̇т̇а, бхигкавз, зд̇арахи гат̇ааяа саннисиннаа’’д̇и бужчид̇ваа ‘‘имааяа наамаа’’д̇и вуд̇д̇з ‘‘на, бхигкавз, ид̣̇аанзва, буб̣б̣зби д̇ат̇ааг̇ад̇о зд̇иссаа г̇ун̣ам̣ гат̇зд̇ваа надтаяасам̣ бадибаагад̇игам̣ гаарзсиязваа’’д̇и вад̇ваа ад̇ийд̇ам̣ аахари.
Satthā ‘‘gaccha tvaṃ, ahaṃ te rañño kathetvā yasaṃ paṭipākatikaṃ kāressāmī’’ti vatvā rañño nivesanadvāraṃ agamāsi. Rājā tathāgataṃ antonivesanaṃ pavesetvā buddhappamukhassa saṅghassa mahādānaṃ pavattesi. Satthā bhattakiccapariyosāne anumodanaṃ karonto ‘‘mahārāja, bhaddavatikā kaha’’nti pucchi. ‘‘Na jānāmi, bhante’’ti. ‘‘Mahārāja, upakārakānaṃ yasaṃ datvā mahallakakāle gahetuṃ nāma na vaṭṭati, kataññunā katavedinā bhavituṃ vaṭṭati. Bhaddavatikā idāni mahallikā jarājiṇṇā anāthā hutvā araññe ketakāni khādantī jīvati, taṃ jiṇṇakāle anāthaṃ kātuṃ tumhākaṃ ayutta’’nti bhaddavatikāya guṇaṃ kathetvā ‘‘sabbaṃ porāṇakaparihāraṃ paṭipākatikaṃ karohī’’ti vatvā pakkāmi. Rājā tathā akāsi. ‘‘Tathāgatena kira bhaddavatikāya guṇaṃ kathetvā porāṇakayaso paṭipākatiko kārito’’ti sakalanagaraṃ patthari, bhikkhusaṅghepi sā pavatti pākaṭā jātā. Atha bhikkhū dhammasabhāyaṃ kathaṃ samuṭṭhāpesuṃ ‘‘āvuso, satthārā kira bhaddavatikāya guṇaṃ kathetvā porāṇakayaso paṭipākatiko kārito’’ti. Satthā āgantvā ‘‘kāya nuttha, bhikkhave, etarahi kathāya sannisinnā’’ti pucchitvā ‘‘imāya nāmā’’ti vutte ‘‘na, bhikkhave, idāneva, pubbepi tathāgato etissā guṇaṃ kathetvā naṭṭhayasaṃ paṭipākatikaṃ kāresiyevā’’ti vatvā atītaṃ āhari.
ад̇ийд̇з б̣аараан̣асияам̣ д̣̇ал̣хад̇хаммо наама рааж̇аа раж̇ж̇ам̣ гаарзси. д̇ад̣̇аа б̣од̇хисад̇д̇о амажжагулз ниб̣б̣ад̇д̇ид̇ваа ваяаббад̇д̇о д̇ам̣ рааж̇аанам̣ убадтахи. со д̇асса санд̇игаа маханд̇ам̣ яасам̣ лабхид̇ваа амажжарад̇анадтаанз адтааси. д̇ад̣̇аа д̇асса ран̃н̃о згаа одтиб̣яаад̇хи хад̇т̇иний т̇аамаб̣аласамбаннаа махаб̣б̣алаа ахоси. саа згад̣̇ивасам̣ яож̇анасад̇ам̣ г̇ажчад̇и, ран̃н̃о д̣̇ууд̇зяяахаран̣агижжам̣ гарод̇и, сан̇г̇аамз яуд̣̇д̇хам̣ гад̇ваа сад̇д̇у мад̣̇д̣̇анам̣ гарод̇и. рааж̇аа ‘‘аяам̣ мз б̣ахуубагаараа’’д̇и д̇ассаа саб̣б̣аалан̇гаарам̣ д̣̇ад̇ваа уд̣̇знзна бхад̣̇д̣̇авад̇игааяа д̣̇иннасад̣̇исам̣ саб̣б̣ам̣ барихаарам̣ д̣̇аабзси. ат̇ассаа ж̇ин̣н̣ад̣̇уб̣б̣алагаалз рааж̇аа саб̣б̣ам̣ яасам̣ г̇ан̣хи. саа д̇ад̇о бадтааяа анаат̇аа худ̇ваа аран̃н̃з д̇ин̣абан̣н̣аани каад̣̇анд̇ий ж̇ийвад̇и. ат̇згад̣̇ивасам̣ рааж̇агулз бхааж̇анзсу аббахонд̇зсу рааж̇аа гумбхагаарам̣ баггосаабзд̇ваа ‘‘бхааж̇анаани гира наббахонд̇ий’’д̇и ааха. ‘‘г̇омаяаахаран̣аяаанагз яож̇зд̇ум̣ г̇он̣з на лабхаами, д̣̇зваа’’д̇и. рааж̇аа д̇асса гат̇ам̣ суд̇ваа ‘‘амхаагам̣ одтиб̣яаад̇хи гаха’’нд̇и бужчи. ‘‘ад̇д̇ано д̇хаммад̇ааяа жарад̇и, д̣̇зваа’’д̇и. рааж̇аа ‘‘ид̇о бадтааяа д̇ам̣ яож̇зд̇ваа г̇омаяам̣ аахараа’’д̇и д̇ам̣ гумбхагаарасса ад̣̇ааси. гумбхагааро ‘‘саад̇ху, д̣̇зваа’’д̇и д̇ат̇аа агааси.
Atīte bārāṇasiyaṃ daḷhadhammo nāma rājā rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto amaccakule nibbattitvā vayappatto taṃ rājānaṃ upaṭṭhahi. So tassa santikā mahantaṃ yasaṃ labhitvā amaccaratanaṭṭhāne aṭṭhāsi. Tadā tassa rañño ekā oṭṭhibyādhi hatthinī thāmabalasampannā mahabbalā ahosi. Sā ekadivasaṃ yojanasataṃ gacchati, rañño dūteyyaharaṇakiccaṃ karoti, saṅgāme yuddhaṃ katvā sattu maddanaṃ karoti. Rājā ‘‘ayaṃ me bahūpakārā’’ti tassā sabbālaṅkāraṃ datvā udenena bhaddavatikāya dinnasadisaṃ sabbaṃ parihāraṃ dāpesi. Athassā jiṇṇadubbalakāle rājā sabbaṃ yasaṃ gaṇhi. Sā tato paṭṭhāya anāthā hutvā araññe tiṇapaṇṇāni khādantī jīvati. Athekadivasaṃ rājakule bhājanesu appahontesu rājā kumbhakāraṃ pakkosāpetvā ‘‘bhājanāni kira nappahontī’’ti āha. ‘‘Gomayāharaṇayānake yojetuṃ goṇe na labhāmi, devā’’ti. Rājā tassa kathaṃ sutvā ‘‘amhākaṃ oṭṭhibyādhi kaha’’nti pucchi. ‘‘Attano dhammatāya carati, devā’’ti. Rājā ‘‘ito paṭṭhāya taṃ yojetvā gomayaṃ āharā’’ti taṃ kumbhakārassa adāsi. Kumbhakāro ‘‘sādhu, devā’’ti tathā akāsi.
ат̇згад̣̇ивасам̣ саа наг̇араа нигкамамаанаа наг̇арам̣ бависанд̇ам̣ б̣од̇хисад̇д̇ам̣ д̣̇исваа ванд̣̇ид̇ваа д̇асса баад̣̇амуулз нибаж̇ж̇ид̇ваа барид̣̇звамаанаа ‘‘саами, рааж̇аа мам̣ ‘д̇арун̣агаалз б̣ахуубагаараа’д̇и саллагкзд̇ваа маханд̇ам̣ яасам̣ д̣̇ад̇ваа ид̣̇аани махаллагагаалз саб̣б̣ам̣ ажчинд̣̇ид̇ваа маяи жид̇д̇амби на гарод̇и, ахам̣ бана анаат̇аа аран̃н̃з д̇ин̣абан̣н̣аани каад̣̇анд̇ий ж̇ийваами, звам̣ д̣̇угкаббад̇д̇ам̣ мам̣ ид̣̇аани яаанагз яож̇зд̇ум̣ гумбхагаарасса ад̣̇ааси, табзд̇ваа д̇умхз ан̃н̃ам̣ маяхам̣ бадисаран̣ам̣ над̇т̇и, маяаа ран̃н̃о гад̇уубагаарам̣ д̇умхз ж̇аанаат̇а, саад̇ху ид̣̇аани мз надтам̣ яасам̣ бадибаагад̇игам̣ гарот̇аа’’д̇и вад̇ваа д̇иссо г̇аат̇аа абхааси –
Athekadivasaṃ sā nagarā nikkhamamānā nagaraṃ pavisantaṃ bodhisattaṃ disvā vanditvā tassa pādamūle nipajjitvā paridevamānā ‘‘sāmi, rājā maṃ ‘taruṇakāle bahūpakārā’ti sallakkhetvā mahantaṃ yasaṃ datvā idāni mahallakakāle sabbaṃ acchinditvā mayi cittampi na karoti, ahaṃ pana anāthā araññe tiṇapaṇṇāni khādantī jīvāmi, evaṃ dukkhappattaṃ maṃ idāni yānake yojetuṃ kumbhakārassa adāsi, ṭhapetvā tumhe aññaṃ mayhaṃ paṭisaraṇaṃ natthi, mayā rañño katūpakāraṃ tumhe jānātha, sādhu idāni me naṭṭhaṃ yasaṃ paṭipākatikaṃ karothā’’ti vatvā tisso gāthā abhāsi –
98.
98.
‘‘ахам̣ жз д̣̇ал̣хад̇хаммасса, ваханд̇ий наабхираад̇хаяим̣;
‘‘Ahaṃ ce daḷhadhammassa, vahantī nābhirādhayiṃ;
д̇харанд̇ий ураси саллам̣, яуд̣̇д̇хз вигганд̇ажаариний.
Dharantī urasi sallaṃ, yuddhe vikkantacārinī.
99.
99.
‘‘нууна рааж̇аа на ж̇аанаад̇и, мама виггамаборисам̣;
‘‘Nūna rājā na jānāti, mama vikkamaporisaṃ;
сан̇г̇аамз сугад̇анд̇аани, д̣̇ууд̇авиббахид̇аани жа.
Saṅgāme sukatantāni, dūtavippahitāni ca.
100.
100.
‘‘саа нуунаахам̣ мариссаами, аб̣анд̇ху абарааяиний;
‘‘Sā nūnāhaṃ marissāmi, abandhu aparāyinī;
д̇ад̣̇аа хи гумбхагаарасса, д̣̇иннаа чаган̣ахааригаа’’д̇и.
Tadā hi kumbhakārassa, dinnā chakaṇahārikā’’ti.
д̇ад̇т̇а ваханд̇ийд̇и д̣̇ууд̇зяяахаран̣ам̣ сан̇г̇аамз б̣алагодтагабхинд̣̇анам̣ д̇ам̣ д̇ам̣ гижжам̣ ваханд̇ий нид̇т̇аранд̇ий. д̇харанд̇ий ураси салланд̇и урасмим̣ б̣ад̣̇д̇хам̣ ган̣д̣ам̣ ваа асим̣ ваа сад̇д̇им̣ ваа яуд̣̇д̇хагаалз сад̇д̇уунам̣ убари абхихаранд̇ий. вигганд̇ажааринийд̇и виггамам̣ бараггамам̣ гад̇ваа бараб̣алавиж̇аязна яуд̣̇д̇хз вигганд̇аг̇ааминий. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – сажз саами, ахам̣ имаани гижжаани гаронд̇ий ран̃н̃о д̣̇ал̣хад̇хаммасса жид̇д̇ам̣ наараад̇хаяим̣ на барид̇осзсим̣, го д̣̇аани ан̃н̃о д̇асса жид̇д̇ам̣ аараад̇хаяиссад̇ийд̇и.
Tattha vahantīti dūteyyaharaṇaṃ saṅgāme balakoṭṭhakabhindanaṃ taṃ taṃ kiccaṃ vahantī nittharantī. Dharantī urasi sallanti urasmiṃ baddhaṃ kaṇḍaṃ vā asiṃ vā sattiṃ vā yuddhakāle sattūnaṃ upari abhiharantī. Vikkantacārinīti vikkamaṃ parakkamaṃ katvā parabalavijayena yuddhe vikkantagāminī. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace sāmi, ahaṃ imāni kiccāni karontī rañño daḷhadhammassa cittaṃ nārādhayiṃ na paritosesiṃ, ko dāni añño tassa cittaṃ ārādhayissatīti.
мама виггамаборисанд̇и маяаа гад̇ам̣ бурисабараггамам̣. сугад̇анд̇аанийд̇и сугад̇аани. яат̇аа хи гаммаанзва гамманд̇аани, ванаанзва вананд̇аани, звамид̇ха сугад̇аанзва ‘‘сугад̇анд̇ааний’’д̇и вуд̇д̇аани. д̣̇ууд̇авиббахид̇аани жаад̇и г̇алз бан̣н̣ам̣ б̣анд̇хид̇ваа ‘‘асугаран̃н̃о наама д̣̇зхий’’д̇и бахид̇ааяа маяаа згад̣̇ивасзнзва яож̇анасад̇ам̣ г̇анд̇ваа гад̇аани д̣̇ууд̇абзсанаани жа. нууна рааж̇аа на ж̇аанаад̇ийд̇и нууна д̇умхаагам̣ зса рааж̇аа зд̇аани маяаа гад̇аани гижжаани на ж̇аанаад̇и. абарааяинийд̇и аббад̇идтаа аббадисаран̣аа. д̇ад̣̇аа хийд̇и д̇ат̇аа хи, аяамзва ваа баато. д̣̇иннаад̇и ахам̣ ран̃н̃аа чаган̣ахааригаа гад̇ваа гумбхагаарасса д̣̇иннаад̇и.
Mama vikkamaporisanti mayā kataṃ purisaparakkamaṃ. Sukatantānīti sukatāni. Yathā hi kammāneva kammantāni, vanāneva vanantāni, evamidha sukatāneva ‘‘sukatantānī’’ti vuttāni. Dūtavippahitāni cāti gale paṇṇaṃ bandhitvā ‘‘asukarañño nāma dehī’’ti pahitāya mayā ekadivaseneva yojanasataṃ gantvā katāni dūtapesanāni ca. Nūna rājā na jānātīti nūna tumhākaṃ esa rājā etāni mayā katāni kiccāni na jānāti. Aparāyinīti appatiṭṭhā appaṭisaraṇā. Tadā hīti tathā hi, ayameva vā pāṭho. Dinnāti ahaṃ raññā chakaṇahārikā katvā kumbhakārassa dinnāti.
б̣од̇хисад̇д̇о д̇ассаа гат̇ам̣ суд̇ваа ‘‘д̇вам̣ маа сожи, ахам̣ ран̃н̃о гат̇зд̇ваа д̇ава яасам̣ бадибаагад̇игам̣ гариссаамий’’д̇и д̇ам̣ самассаасзд̇ваа наг̇арам̣ бависид̇ваа бхуд̇д̇абаад̇араасо ран̃н̃о санд̇игам̣ г̇анд̇ваа гат̇ам̣ самудтаабзд̇ваа ‘‘махаарааж̇а, нану д̇умхаагам̣ асугаа наама одтиб̣яаад̇хи асугадтаанз жа асугадтаанз жа урз саллам̣ б̣анд̇хид̇ваа сан̇г̇аамам̣ нид̇т̇ари, асугад̣̇ивасам̣ наама г̇ийвааяа бан̣н̣ам̣ б̣анд̇хид̇ваа бзсид̇аа яож̇анасад̇ам̣ аг̇амааси, д̇умхзбиссаа маханд̇ам̣ яасам̣ ад̣̇ад̇т̇а, саа ид̣̇аани гаха’’нд̇и бужчи. ‘‘д̇амахам̣ гумбхагаарасса г̇омаяахаран̣ад̇т̇ааяа ад̣̇ааси’’нд̇и. ат̇а нам̣ б̣од̇хисад̇д̇о ‘‘аяуд̇д̇ам̣ ко, махаарааж̇а, д̇умхаагам̣ д̇ам̣ гумбхагаарасса яаанагз яож̇анад̇т̇ааяа д̣̇аад̇у’’нд̇и вад̇ваа ран̃н̃о оваад̣̇авасзна жад̇ассо г̇аат̇аа абхааси –
Bodhisatto tassā kathaṃ sutvā ‘‘tvaṃ mā soci, ahaṃ rañño kathetvā tava yasaṃ paṭipākatikaṃ karissāmī’’ti taṃ samassāsetvā nagaraṃ pavisitvā bhuttapātarāso rañño santikaṃ gantvā kathaṃ samuṭṭhāpetvā ‘‘mahārāja, nanu tumhākaṃ asukā nāma oṭṭhibyādhi asukaṭṭhāne ca asukaṭṭhāne ca ure sallaṃ bandhitvā saṅgāmaṃ nitthari, asukadivasaṃ nāma gīvāya paṇṇaṃ bandhitvā pesitā yojanasataṃ agamāsi, tumhepissā mahantaṃ yasaṃ adattha, sā idāni kaha’’nti pucchi. ‘‘Tamahaṃ kumbhakārassa gomayaharaṇatthāya adāsi’’nti. Atha naṃ bodhisatto ‘‘ayuttaṃ kho, mahārāja, tumhākaṃ taṃ kumbhakārassa yānake yojanatthāya dātu’’nti vatvā rañño ovādavasena catasso gāthā abhāsi –
101.
101.
‘‘яаавад̇аасийсад̇ий босо, д̇аавад̣̇зва бавийн̣ад̇и;
‘‘Yāvatāsīsatī poso, tāvadeva pavīṇati;
ад̇т̇аабааяз ж̇аханд̇и нам̣, одтиб̣яаад̇хим̣ва кад̇д̇ияо.
Atthāpāye jahanti naṃ, oṭṭhibyādhiṃva khattiyo.
102.
102.
‘‘яо буб̣б̣з гад̇агаляаан̣о, гад̇ад̇т̇о нааваб̣уж̇жхад̇и;
‘‘Yo pubbe katakalyāṇo, katattho nāvabujjhati;
ад̇т̇аа д̇асса балуж̇ж̇анд̇и, яз хонд̇и абхибад̇т̇ид̇аа.
Atthā tassa palujjanti, ye honti abhipatthitā.
103.
103.
‘‘яо буб̣б̣з гад̇агаляаан̣о, гад̇ад̇т̇о мануб̣уж̇жхад̇и;
‘‘Yo pubbe katakalyāṇo, katattho manubujjhati;
ад̇т̇аа д̇асса бавад̣дханд̇и, яз хонд̇и абхибад̇т̇игаа.
Atthā tassa pavaḍḍhanti, ye honti abhipatthikā.
104.
104.
‘‘д̇ам̣ во вад̣̇аами бхад̣̇д̣̇анд̇з, яааванд̇зд̇т̇а самааг̇ад̇аа;
‘‘Taṃ vo vadāmi bhaddante, yāvantettha samāgatā;
саб̣б̣з гад̇ан̃н̃уно хот̇а, жирам̣ саг̇г̇амхи тассат̇аа’’д̇и.
Sabbe kataññuno hotha, ciraṃ saggamhi ṭhassathā’’ti.
д̇ад̇т̇а батамаг̇аат̇ааяа д̇аава ад̇т̇о – ид̇хзгажжо ан̃н̃аан̣аж̇аад̇иго босо яаавад̇аасийсад̇ий, яаава ‘‘ид̣̇ам̣ наама мз аяам̣ гаад̇ум̣ сагкиссад̇ий’’д̇и бажжаасийсад̇и, д̇аавад̣̇зва д̇ам̣ бурисам̣ бавийн̣ад̇и бхаж̇ад̇и сзвад̇и, д̇асса бана ад̇т̇аабааяз вад̣дхияаа абаг̇аманз барихийнагаалз д̇ам̣ наанаагижжзсу бад̇т̇ид̇ам̣ босам̣ згажжз б̣аалаа имам̣ одтиб̣яаад̇хим̣ аяам̣ кад̇д̇ияо вияа ж̇аханд̇и.
Tattha paṭhamagāthāya tāva attho – idhekacco aññāṇajātiko poso yāvatāsīsatī, yāva ‘‘idaṃ nāma me ayaṃ kātuṃ sakkhissatī’’ti paccāsīsati, tāvadeva taṃ purisaṃ pavīṇati bhajati sevati, tassa pana atthāpāye vaḍḍhiyā apagamane parihīnakāle taṃ nānākiccesu patthitaṃ posaṃ ekacce bālā imaṃ oṭṭhibyādhiṃ ayaṃ khattiyo viya jahanti.
гад̇агаляаан̣од̇и барзна ад̇д̇ано гад̇агаляаан̣агаммо. гад̇ад̇т̇од̇и нибпаад̣̇ид̇агижжо. нааваб̣уж̇жхад̇ийд̇и бажчааби д̇ам̣ барзна гад̇ам̣ убагаарам̣ д̇асса ж̇арааж̇ин̣н̣агаалз асамад̇т̇агаалз на сарад̇и, ад̇д̇анаа д̣̇иннамби яасам̣ буна г̇ан̣хаад̇и. балуж̇ж̇анд̇ийд̇и бхиж̇ж̇анд̇и нассанд̇и. яз хонд̇и абхибад̇т̇ид̇аад̇и яз гзжи ад̇т̇аа ижчид̇аа наама хонд̇и, саб̣б̣з нассанд̇ийд̇и д̣̇ийбзд̇и. мид̇д̇ад̣̇уб̣бхибуг̇г̇аласса хи бад̇т̇ид̇абад̇т̇ид̇ам̣ аг̇г̇имхи багкид̇д̇аб̣ийж̇ам̣ вияа нассад̇и. гад̇ад̇т̇о мануб̣уж̇жхад̇ийд̇и гад̇ад̇т̇о ануб̣уж̇жхад̇и, ма-гааро б̣яан̃ж̇анасанд̇хивасзна г̇ахид̇о. д̇ам̣ во вад̣̇аамийд̇и д̇зна гааран̣зна д̇умхз вад̣̇аами. тассат̇аад̇и гад̇ан̃н̃уно худ̇ваа жирагаалам̣ саг̇г̇амхи д̣̇иб̣б̣асамбад̇д̇им̣ анубхаванд̇аа бад̇идтахиссат̇а.
Katakalyāṇoti parena attano katakalyāṇakammo. Katatthoti nipphāditakicco. Nāvabujjhatīti pacchāpi taṃ parena kataṃ upakāraṃ tassa jarājiṇṇakāle asamatthakāle na sarati, attanā dinnampi yasaṃ puna gaṇhāti. Palujjantīti bhijjanti nassanti. Ye honti abhipatthitāti ye keci atthā icchitā nāma honti, sabbe nassantīti dīpeti. Mittadubbhipuggalassa hi patthitapatthitaṃ aggimhi pakkhittabījaṃ viya nassati. Katattho manubujjhatīti katattho anubujjhati, ma-kāro byañjanasandhivasena gahito. Taṃ vo vadāmīti tena kāraṇena tumhe vadāmi. Ṭhassathāti kataññuno hutvā cirakālaṃ saggamhi dibbasampattiṃ anubhavantā patiṭṭhahissatha.
звам̣ махаасад̇д̇о рааж̇аанам̣ аад̣̇им̣ гад̇ваа саннибад̇ид̇аанам̣ саб̣б̣зсам̣ оваад̣̇ам̣ ад̣̇ааси. д̇ам̣ суд̇ваа рааж̇аа одтиб̣яаад̇хияаа яасам̣ бадибаагад̇игам̣ агааси. б̣од̇хисад̇д̇асса жа оваад̣̇з тад̇ваа д̣̇аанаад̣̇ийни бун̃н̃аани гад̇ваа саг̇г̇абарааяан̣о ахоси.
Evaṃ mahāsatto rājānaṃ ādiṃ katvā sannipatitānaṃ sabbesaṃ ovādaṃ adāsi. Taṃ sutvā rājā oṭṭhibyādhiyā yasaṃ paṭipākatikaṃ akāsi. Bodhisattassa ca ovāde ṭhatvā dānādīni puññāni katvā saggaparāyaṇo ahosi.
сад̇т̇аа имам̣ д̇хаммад̣̇зсанам̣ аахарид̇ваа ж̇аад̇агам̣ самод̇хаанзси – ‘‘д̇ад̣̇аа одтиб̣яаад̇хи бхад̣̇д̣̇авад̇игаа ахоси, рааж̇аа аананд̣̇о, амажжо бана ахамзва ахоси’’нд̇и.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā oṭṭhibyādhi bhaddavatikā ahosi, rājā ānando, amacco pana ahameva ahosi’’nti.
д̣̇ал̣хад̇хаммаж̇аад̇агаван̣н̣анаа жад̇уд̇т̇аа.
Daḷhadhammajātakavaṇṇanā catutthā.
Related texts:
д̇ибидага (муула) • Tipiṭaka (Mūla) / суд̇д̇абидага • Suttapiṭaka / куд̣̇д̣̇аганигааяа • Khuddakanikāya / ж̇аад̇агабаал̣и • Jātakapāḷi / 409. д̣̇ал̣хад̇хаммаж̇аад̇агам̣ • 409. Daḷhadhammajātakaṃ
