| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
၄. ဒလိဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Daliddasuttavaṇṇanā
၂၆၀. မနုသ္သဒလိဒ္ဒောတိ မနုသ္သေသု ဒုဂ္ဂတော။ မနုသ္သကာရုညတန္တိ မနုသ္သေသု ပရမနိဟီနတံ။ မနုသ္သကပဏောတိ မနုသ္သေသု ဝာ ပရမနိဟီနော။ တသ္မိံ ဌာနေတိ တသ္သ ဒေဝပုတ္တသ္သ တသ္မိံ ဥပ္ပဇ္ဇနဋ္ဌာနေ။ လာမကတော စိန္တေန္တီတိ တသ္သ ပုရိမဝတ္ထုံ နိသ္သာယ ဟီနတော စိန္တေန္တိ။ ကထေန္တီတိ တမေဝ ပရေသံ ကထေန္တိ။ ဝိတ္ထာရေန္တီတိ ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရိကံ ကရောန္တိ။ သဗ္ဗဒာ ပရိစ္ဆိဇ္ဇ ပရိဝာရသမ္ပန္နော ဟုတ္ဝာ အဍ္ဎဋ္ဌရတနေ ဟတ္ထိက္ခန္ဓေ မဟစ္စရာဇာနုဘာဝေန နိသိန္နတ္တာ ဇနကာယေန သမုလ္လောကိယမာနော။ အဝလမ္ဗန္တီတိ ဩလမ္ဗန္တိ။ ဝန္ဒနမတ္တံ ဝာ နာဟောသိ, အညဒတ္ထု ပစ္စေကဗုဒ္ဓတော အတ္တနော သမာနာဒရကိရိယံ ပစ္စာသီသတိ။ တေန ဝုတ္တံ ‘‘သော’’တိအာဒိ။ က္ဝာယန္တိ ကော အယန္တိ ဗ္ယာပန္နဝသေန ဝဒတိ။ ကာဠရတ္တေဟိ သုတ္တေဟိ သိဗ္ဗိတတ္တာ ဝဏ္ဏဝိကာရံ ဒိသ္ဝာ ‘‘ကုဋ္ဌိစီဝရာနိ ပာရုတော’’တိ အာဟ။ မဟာနိရယေ နိဗ္ဗတ္တိတ္ဝာ မဟာဒုက္ခံ ပစ္စနုဘောတိ။ တဒနုရူပပာပကမ္မသ္သ ဝိပာကာဝသေသေန လဒ္ဓောကာသေန ရာဇဂဟေ။ပေ.။ ပဋိသန္ဓိံ ဂဏ္ဟိ။ ကာမဉ္စ ဧတ္ထ ပဋိသန္ဓိဂ္ဂဟဏံ ကုသလကမ္မေနေဝ, တသ္သ ပန အကုသလကမ္မသ္သ ဝိပာကိနော ဗလဝဘာဝတော ဝုတ္တံ ‘‘ဝိပာကာဝသေသေနာ’’တိ။ တေနာဟ ‘‘ဂဟိတကာလတော။ပေ.။ နိက္ခန္တော’’တိ။ ဘိက္ခာယ စရိတုံ သမတ္ထကာလတော ပဋ္ဌာယ ရောဂသ္သ ဗလဝတာယ မံသာနိ။ပေ.။ ပတန္တိ။ ဉာဏံ ပေသေတ္ဝာတိ ဝိပသ္သနာပဋိပာဋိယာ ဘာဝနာဉာဏံ နိဗ္ဗာနံ ပဋိပေသေတ္ဝာ ပဝတ္တေတ္ဝာ။ ဣန္ဒ္ရိယာနံ ပရိပက္ကတ္တာ သတ္ထု ဒေသနာဝိလာသေန သောတာပတ္တိဖလေ ပတိဋ္ဌိတော။ စုမ္ဗဋန္တိ ပာဒစုမ္ဗဋံ။ ကုဋ္ဌိနော ဟိ သကလပာဒတလံ မာ ရုဇီတိ စုမ္ဗဋံ ကတ္ဝာ တံ ပာဒတလေ ဗန္ဓိတ္ဝာ ဂစ္ဆန္တိ, မတ္တိကပာတိံ ဘိန္ဒိတ္ဝာ ဝိယ တထာ နိဟီနမနုသ္သတ္တဘာဝတော စဝိတ္ဝာ သုဝဏ္ဏပာတိံ ပဋိလဘန္တော ဝိယ ဒေဝတ္တဘာဝံ ဂဏ္ဟန္တော စုတိစိတ္တတော ဒုတိယစိတ္တဝာရေ အာဒာနစိတ္တက္ခဏေ ဒေဝလောကေ နိဗ္ဗတ္တော။
260.Manussadaliddoti manussesu duggato. Manussakāruññatanti manussesu paramanihīnataṃ. Manussakapaṇoti manussesu vā paramanihīno. Tasmiṃ ṭhāneti tassa devaputtassa tasmiṃ uppajjanaṭṭhāne. Lāmakato cintentīti tassa purimavatthuṃ nissāya hīnato cintenti. Kathentīti tameva paresaṃ kathenti. Vitthārentīti vuttamatthaṃ vitthārikaṃ karonti. Sabbadā paricchijja parivārasampanno hutvā aḍḍhaṭṭharatane hatthikkhandhe mahaccarājānubhāvena nisinnattā janakāyena samullokiyamāno. Avalambantīti olambanti. Vandanamattaṃ vā nāhosi, aññadatthu paccekabuddhato attano samānādarakiriyaṃ paccāsīsati. Tena vuttaṃ ‘‘so’’tiādi. Kvāyanti ko ayanti byāpannavasena vadati. Kāḷarattehi suttehi sibbitattā vaṇṇavikāraṃ disvā ‘‘kuṭṭhicīvarāni pāruto’’ti āha. Mahāniraye nibbattitvā mahādukkhaṃ paccanubhoti. Tadanurūpapāpakammassa vipākāvasesena laddhokāsena rājagahe…pe… paṭisandhiṃ gaṇhi. Kāmañca ettha paṭisandhiggahaṇaṃ kusalakammeneva, tassa pana akusalakammassa vipākino balavabhāvato vuttaṃ ‘‘vipākāvasesenā’’ti. Tenāha ‘‘gahitakālato…pe… nikkhanto’’ti. Bhikkhāya carituṃ samatthakālato paṭṭhāya rogassa balavatāya maṃsāni…pe… patanti. Ñāṇaṃ pesetvāti vipassanāpaṭipāṭiyā bhāvanāñāṇaṃ nibbānaṃ paṭipesetvā pavattetvā. Indriyānaṃ paripakkattā satthu desanāvilāsena sotāpattiphale patiṭṭhito. Cumbaṭanti pādacumbaṭaṃ. Kuṭṭhino hi sakalapādatalaṃ mā rujīti cumbaṭaṃ katvā taṃ pādatale bandhitvā gacchanti, mattikapātiṃ bhinditvā viya tathā nihīnamanussattabhāvato cavitvā suvaṇṇapātiṃ paṭilabhanto viya devattabhāvaṃ gaṇhanto cuticittato dutiyacittavāre ādānacittakkhaṇe devaloke nibbatto.
မဂ္ဂေနာဂတာတိ မဂ္ဂာဓိဂမနေန အာဂတာ ဥပ္ပန္နာ။ အရိယကန္တသီလန္တိ အရိယာနံ ကန္တံ မနာပံ မနောရမံ သီလဓမ္မံ။ အရိယာနံ အဓိစိတ္တအဓိပညာသိက္ခာ ဝိယ အဓိသီလသိက္ခာပိ သဗ္ဗာ အတိဝိယ ကန္တာ ဧဝာတိ အာဟ ‘‘ကိဉ္စာပီ’’တိအာဒိ။ ဣမသ္မိံ ပနတ္ထေတိ ဣမသ္မိံ သောတာပန္နသ္သ ဘဝသင္ခာတေ အတ္ထေ နိဒ္ဓာရေတ္ဝာ ဝုစ္စမာနေ။ ပဉ္စသီလမ္ပိ ယသ္မာ ဒိဋ္ဌိ ဝိယ ဘဝန္တရေပိ အပ္ပဟီနံ။
Maggenāgatāti maggādhigamanena āgatā uppannā. Ariyakantasīlanti ariyānaṃ kantaṃ manāpaṃ manoramaṃ sīladhammaṃ. Ariyānaṃ adhicittaadhipaññāsikkhā viya adhisīlasikkhāpi sabbā ativiya kantā evāti āha ‘‘kiñcāpī’’tiādi. Imasmiṃ panattheti imasmiṃ sotāpannassa bhavasaṅkhāte atthe niddhāretvā vuccamāne. Pañcasīlampi yasmā diṭṭhi viya bhavantarepi appahīnaṃ.
ဒလိဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Daliddasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၄. ဒလိဒ္ဒသုတ္တံ • 4. Daliddasuttaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ၄. ဒလိဒ္ဒသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 4. Daliddasuttavaṇṇanā
