| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੪. ਦਲਿਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Daliddasuttavaṇṇanā
੨੬੦. ਚਤੁਤ੍ਥੇ ਮਨੁਸ੍ਸਦਲਿਦ੍ਦੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਅਧਨੋ। ਮਨੁਸ੍ਸਕਪਣੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਕਾਰੁਞ੍ਞਤਂ ਪਤ੍ਤੋ। ਮਨੁਸ੍ਸવਰਾਕੋਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸਲਾਮਕੋ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ વਾ ਅਤਿਰੋਚਨੇ। ਉਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅવਜ੍ਝਾਯਨ੍ਤਿ ਲਾਮਕਤੋ ਚਿਨ੍ਤੇਨ੍ਤਿ। ਖਿਯਨ੍ਤੀਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਿ ਪਕਾਸੇਨ੍ਤਿ। વਿਪਾਚੇਨ੍ਤੀਤਿ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਕਥੇਨ੍ਤਿ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤਿ। ਏਸੋ ਖੋ ਮਾਰਿਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅਯਮਨੁਪੁਬ੍ਬਿਕਥਾ – ਸੋ ਕਿਰ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਬੁਦ੍ਧੇ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠੇ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਮੁਸ੍ਸਿਤਦ੍ਧਜਪਟਾਕਨਾਨਾਲਙ੍ਕਾਰੇਨ ਸੁਟ੍ਠੁ ਅਲਙ੍ਕਤਂ ਨਗਰਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਅਕਾਸਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਿਰਿਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਸਮਾਕਡ੍ਢਿਤਨੇਤ੍ਤੇਨ ਜਨਕਾਯੇਨ ਸਮੁਲ੍ਲੋਕਿਯਮਾਨੋ। ਤਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਸਮਯੇ ਏਕੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਗਨ੍ਧਮਾਦਨਪਬ੍ਬਤਾ ਆਗਮ੍ਮ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਗਰੇ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਤਿ, ਸਨ੍ਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੋ ਸਨ੍ਤਮਾਨਸੋ ਉਤ੍ਤਮਦਮਥਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਮਹਾਜਨੋਪਿ ਰਾਜਗਤਂ ਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰਂ ਪਹਾਯ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਮੇવ ਓਲੋਕੇਸਿ। ਰਾਜਾ – ‘‘ਇਦਾਨਿ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਜਨਕਾਯੇ ਏਕੋਪਿ ਮਂ ਨ ਓਲੋਕੇਤਿ। ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਏਤ’’ਨ੍ਤਿ? ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਸੋਪਿ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧੋ ਮਹਲ੍ਲਕੋ ਹੋਤਿ ਪਚ੍ਛਿਮવਯੇ ਠਿਤੋ। ਚੀવਰਾਨਿਪਿਸ੍ਸ ਜਿਣ੍ਣਾਨਿ, ਤਤੋ ਤਤੋ ਸੁਤ੍ਤਾਨਿ ਗਲ਼ਨ੍ਤਿ। ਰਞ੍ਞੋ ਸਤਸਹਸ੍ਸਾਧਿਕਾਨਿ ਦ੍વੇ ਅਸਙ੍ਖ੍ਯੇਯ੍ਯਾਨਿ ਪੂਰਿਤਪਾਰਮਿਂ ਪਚ੍ਚੇਕਬੁਦ੍ਧਂ ਦਿਸ੍વਾ ਚਿਤ੍ਤਪਸਾਦਮਤ੍ਤਂ વਾ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ વਨ੍ਦਨਮਤ੍ਤਂ વਾ ਨਾਹੋਸਿ। ਸੋ ਰਾਜਾ ‘‘ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਮਞ੍ਞੇ ਏਸ ਉਸੂਯਾਯ ਮਂ ਨ ਓਲੋਕੇਤੀ’’ਤਿ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ‘‘ਕ੍વਾਯਂ ਕੁਟ੍ਠਿਚੀવਰਾਨਿ ਪਾਰੁਤੋ’’ਤਿ ਨਿਟ੍ਠੁਭਿਤ੍વਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਤਸ੍ਸ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ વਿਪਾਕੇਨ ਮਹਾਨਿਰਯੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਤ੍વਾ વਿਪਾਕਾવਸੇਸੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਰਾਜਗਹੇ ਪਰਮਕਪਣਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਂ ਗਣ੍ਹਿ। ਗਹਿਤਕਾਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਾ ਇਤ੍ਥੀ ਕਞ੍ਜਿਕਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਉਦਰਪੂਰਂ ਨਾਲਤ੍ਥ। ਤਸ੍ਸ ਕੁਚ੍ਛਿਗਤਸ੍ਸੇવ ਕਣ੍ਣਨਾਸਾ વਿਲੀਨਾ, ਸਙ੍ਖਪਲਿਤਕੁਟ੍ਠੀ ਹੁਤ੍વਾ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ। ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਨਾਮ ਦੁਕ੍ਕਰਕਾਰਿਕਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਮਾਤਾ ਯਾવ ਕਪਾਲਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਚਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਤਿ, ਤਾવਸ੍ਸ ਕਞ੍ਜਿਕਮ੍ਪਿ ਉਦਕਮ੍ਪਿ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਅਦਾਸਿ। ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਿਤੁਂ ਸਮਤ੍ਥਕਾਲੇ ਪਨਸ੍ਸ ਕਪਾਲਂ ਹਤ੍ਥੇ ਦਤ੍વਾ ‘‘ਪਞ੍ਞਾਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਕੇਨ ਕਮ੍ਮੇਨਾ’’ਤਿ ਪਕ੍ਕਾਮਿ।
260. Catutthe manussadaliddoti manussaadhano. Manussakapaṇoti manussakāruññataṃ patto. Manussavarākoti manussalāmako. Tatrāti tasmiṃ ṭhāne, tasmiṃ vā atirocane. Ujjhāyantīti avajjhāyanti lāmakato cintenti. Khiyantīti kathenti pakāsenti. Vipācentīti tattha tattha kathenti vitthārenti. Eso kho mārisāti ettha ayamanupubbikathā – so kira anuppanne buddhe kāsiraṭṭhe bārāṇasirājā hutvā samussitaddhajapaṭākanānālaṅkārena suṭṭhu alaṅkataṃ nagaraṃ padakkhiṇaṃ akāsi attano sirisampattiyā samākaḍḍhitanettena janakāyena samullokiyamāno. Tasmiñca samaye eko paccekabuddho gandhamādanapabbatā āgamma tasmiṃ nagare piṇḍāya carati, santindriyo santamānaso uttamadamathasamannāgato. Mahājanopi rājagataṃ cittīkāraṃ pahāya paccekabuddhameva olokesi. Rājā – ‘‘idāni imasmiṃ janakāye ekopi maṃ na oloketi. Kiṃ nu kho eta’’nti? Olokento paccekabuddhaṃ addasa. Sopi paccekabuddho mahallako hoti pacchimavaye ṭhito. Cīvarānipissa jiṇṇāni, tato tato suttāni gaḷanti. Rañño satasahassādhikāni dve asaṅkhyeyyāni pūritapāramiṃ paccekabuddhaṃ disvā cittapasādamattaṃ vā hatthaṃ pasāretvā vandanamattaṃ vā nāhosi. So rājā ‘‘pabbajito maññe esa usūyāya maṃ na oloketī’’ti kujjhitvā ‘‘kvāyaṃ kuṭṭhicīvarāni pāruto’’ti niṭṭhubhitvā pakkāmi. Tassa kammassa vipākena mahāniraye nibbattitvā vipākāvasesena manussalokaṃ āgacchanto rājagahe paramakapaṇāya itthiyā kucchimhi paṭisandhiṃ gaṇhi. Gahitakālato paṭṭhāya sā itthī kañjikamattampi udarapūraṃ nālattha. Tassa kucchigatasseva kaṇṇanāsā vilīnā, saṅkhapalitakuṭṭhī hutvā mātukucchito nikkhanto. Mātāpitaro nāma dukkarakārikā honti, tenassa mātā yāva kapālaṃ gahetvā carituṃ na sakkoti, tāvassa kañjikampi udakampi āharitvā adāsi. Bhikkhāya carituṃ samatthakāle panassa kapālaṃ hatthe datvā ‘‘paññāyissasi sakena kammenā’’ti pakkāmi.
ਅਥਸ੍ਸ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਕਲਸਰੀਰਤੋ ਮਂਸਾਨਿ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਛਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਯੂਸਂ ਪਗ੍ਘਰਤਿ, ਮਹਾવੇਦਨਾ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਯਂ ਯਂ ਰਚ੍ਛਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਸਯਤਿ, ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਮਹਾਰવੇਨ ਰવਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਕਾਰੁਞ੍ਞਪਰਿਦੇવਿਤਸਦ੍ਦੇਨ ਸਕਲવੀਥਿਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਰਤ੍ਤਿਂ ਨਿਦ੍ਦਂ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਸ ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸੁਖਸਯਿਤੇ ਪਬੋਧੇਤੀਤਿ ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋਤ੍વੇવ ਨਾਮਂ ਉਦਪਾਦਿ। ਅਥਾਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਭਗવਤਿ ਰਾਜਗਹਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤੇ ਨਾਗਰਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ ਨਿਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਨਗਰਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਮਣ੍ਡਪਂ ਕਤ੍વਾ ਦਾਨਂ ਅਦਂਸੁ। ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋਪਿ ਕੁਟ੍ਠੀ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਦਾਨਗ੍ਗਮਣ੍ਡਪਸ੍ਸ ਅવਿਦੂਰੇ ਨਿਸੀਦਿ। ਨਾਗਰਾ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਪਰਿવਿਸਨ੍ਤਾ ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਯਾਗੁਭਤ੍ਤਂ ਅਦਂਸੁ। ਤਸ੍ਸ ਪਣੀਤਭੋਜਨਂ ਭੁਤ੍ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਏਕਗ੍ਗਂ ਅਹੋਸਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਾવਸਾਨੇ ਅਨੁਮੋਦਨਂ ਕਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਦੀਪੇਸਿ, ਸੁਪ੍ਪਬੁਦ੍ਧੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋવ ਦੇਸਨਾਨੁਸਾਰੇਨ ਞਾਣਂ ਪੇਸੇਤ੍વਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ। ਸਤ੍ਥਾ ਉਟ੍ਠਾਯ વਿਹਾਰਂ ਗਤੋ। ਸੋਪਿ ਚੁਮ੍ਬਟਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਕਪਾਲਮਾਦਾਯ ਦਣ੍ਡਮੋਲੁਬ੍ਭ ਅਤ੍ਤਨੋ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ વਿਬ੍ਭਨ੍ਤਾਯ ਗਾવਿਯਾ ਜੀવਿਤਾ વੋਰੋਪਿਤੋ ਮਤ੍ਤਿਕਪਾਤਿਂ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਪਟਿਲਭਨ੍ਤੋ વਿਯ ਦੁਤਿਯਚਿਤ੍ਤવਾਰੇ ਦੇવਲੋਕੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪੁਞ੍ਞਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਅਞ੍ਞੇ ਦੇવੇ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ વਿਰੋਚਿਤ੍ਥ। ਤਂ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਦੇવਾਨਮਿਨ੍ਦੋ ਏਸੋ ਖੋ ਮਾਰਿਸਾਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Athassa tato paṭṭhāya sakalasarīrato maṃsāni chijjitvā chijjitvā patanti, yūsaṃ paggharati, mahāvedanā vattanti. Yaṃ yaṃ racchaṃ nissāya sayati, sabbarattiṃ mahāravena ravati. Tassa kāruññaparidevitasaddena sakalavīthiyaṃ manussā sabbarattiṃ niddaṃ na labhanti. Tassa tato paṭṭhāya sukhasayite pabodhetīti suppabuddhotveva nāmaṃ udapādi. Athāparena samayena bhagavati rājagahaṃ sampatte nāgarā satthāraṃ nimantetvā nagaramajjhe mahāmaṇḍapaṃ katvā dānaṃ adaṃsu. Suppabuddhopi kuṭṭhī gantvā dānaggamaṇḍapassa avidūre nisīdi. Nāgarā buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena parivisantā tassāpi yāgubhattaṃ adaṃsu. Tassa paṇītabhojanaṃ bhuttassa cittaṃ ekaggaṃ ahosi. Satthā bhattakiccāvasāne anumodanaṃ katvā saccāni dīpesi, suppabuddho nisinnaṭṭhāne nisinnova desanānusārena ñāṇaṃ pesetvā sotāpattiphale patiṭṭhito. Satthā uṭṭhāya vihāraṃ gato. Sopi cumbaṭaṃ āruyha kapālamādāya daṇḍamolubbha attano vasanaṭṭhānaṃ gacchanto vibbhantāya gāviyā jīvitā voropito mattikapātiṃ bhinditvā suvaṇṇapātiṃ paṭilabhanto viya dutiyacittavāre devaloke nibbatto attano puññaṃ nissāya aññe deve atikkamma virocittha. Taṃ kāraṇaṃ dassento sakko devānamindo eso kho mārisātiādimāha.
ਸਦ੍ਧਾਤਿ ਮਗ੍ਗੇਨਾਗਤਸਦ੍ਧਾ। ਸੀਲਞ੍ਚ ਯਸ੍ਸ ਕਲ੍ਯਾਣਨ੍ਤਿ ਕਲ੍ਯਾਣਸੀਲਂ ਨਾਮ ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ ਅਰਿਯਕਨ੍ਤਸੀਲਂ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਅਰਿਯਸਾવਕਸ੍ਸ ਏਕਸੀਲਮ੍ਪਿ ਅਕਨ੍ਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨਤ੍ਥੇ ਭવਨ੍ਤਰੇਪਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਂ ਪਞ੍ਚਸੀਲਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਚਤੁਤ੍ਥਂ।
Saddhāti maggenāgatasaddhā. Sīlañca yassa kalyāṇanti kalyāṇasīlaṃ nāma ariyasāvakassa ariyakantasīlaṃ vuccati. Tattha kiñcāpi ariyasāvakassa ekasīlampi akantaṃ nāma natthi, imasmiṃ panatthe bhavantarepi appahīnaṃ pañcasīlaṃ adhippetaṃ. Catutthaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੪. ਦਲਿਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Daliddasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੪. ਦਲਿਦ੍ਦਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Daliddasuttavaṇṇanā
