| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
४. दानकथावण्णना
4. Dānakathāvaṇṇanā
४७८. देय्यधम्मवसेन चोदेतुन्ति यदि चेतसिकोव धम्मो दानं, ‘‘दिय्यतीति दान’’न्ति इमिनापि अत्थेन चेतसिकस्सेव दानभावो आपज्जतीति चोदेतुन्ति अत्थो।
478. Deyyadhammavasena codetunti yadi cetasikova dhammo dānaṃ, ‘‘diyyatīti dāna’’nti imināpi atthena cetasikasseva dānabhāvo āpajjatīti codetunti attho.
४७९. अनिट्ठफलन्तिआदि अचेतसिकस्स धम्मस्स दानभावदीपनत्थं वुत्तन्ति फलदानभावदीपनत्थं न वुत्तन्ति अत्थो दट्ठब्बो। अनिट्ठफलन्तिआदिना अचेतसिकस्स धम्मस्स फलदानं वुत्तं विय होति, न दानभावो, तन्निवारणत्थञ्चेतमाहाति। एवञ्च कत्वा अनन्तरमेवाह ‘‘न हि अचेतसिको अन्नादिधम्मो आयतिं विपाकं देती’’ति। इट्ठफलभावनियमनत्थन्ति देय्यधम्मो विय केनचि परियायेन अनिट्ठफलता दानस्स नत्थि, एकन्तं पन इट्ठफलमेवाति नियमनत्थन्ति अत्थो।
479. Aniṭṭhaphalantiādi acetasikassa dhammassa dānabhāvadīpanatthaṃ vuttanti phaladānabhāvadīpanatthaṃ na vuttanti attho daṭṭhabbo. Aniṭṭhaphalantiādinā acetasikassa dhammassa phaladānaṃ vuttaṃ viya hoti, na dānabhāvo, tannivāraṇatthañcetamāhāti. Evañca katvā anantaramevāha ‘‘na hi acetasiko annādidhammo āyatiṃ vipākaṃ detī’’ti. Iṭṭhaphalabhāvaniyamanatthanti deyyadhammo viya kenaci pariyāyena aniṭṭhaphalatā dānassa natthi, ekantaṃ pana iṭṭhaphalamevāti niyamanatthanti attho.
इतरेनाति ‘‘दिय्यतीति दान’’न्ति इमिना परियायेन। न पन एकेनत्थेनाति ‘‘देय्यधम्मोव दान’’न्ति इमं सकवादीवादं निवत्तेतुं ‘‘सद्धा हिरिय’’न्तिआदिकं सुत्तसाधनं परवादीवादे युज्जति, ‘‘इधेकच्चो अन्नं देती’’तिआदिकञ्च, ‘‘चेतसिकोव धम्मो दान’’न्ति इमं निवत्तेतुं ‘‘चेतसिको धम्मो दान’’न्ति इमं पन साधेतुं ‘‘सद्धा हिरिय’’न्तिआदिकं सकवादीवादे युज्जति, ‘‘इधेकच्चो अन्नं देती’’तिआदिकं वा ‘‘देय्यधम्मो दान’’न्ति साधेतुन्ति एवं निवत्तनसाधनत्थनानत्तं सन्धाय ‘‘न पन एकेनत्थेना’’ति वुत्तन्ति दट्ठब्बं। तत्थ यथा परवादीवादे च सुत्तसाधनत्थं ‘‘न वत्तब्बं चेतसिको धम्मो दान’’न्ति पुच्छायं चेतसिकोवाति अत्थो दट्ठब्बो, तथा ‘‘न वत्तब्बं देय्यधम्मो दान’’न्ति पुच्छाय च देय्यधम्मोवाति । देय्यधम्मो इट्ठफलोति इट्ठफलाभावमत्तमेव पटिक्खित्तन्ति एत्थ ‘‘इट्ठफलभावमत्तमेव पटिक्खित्त’’न्ति पाठेन भवितब्बन्ति । ‘‘इट्ठफलाभावमत्तमेव दिस्वा पटिक्खित्त’’न्ति वा वत्तब्बं। सङ्करभावमोचनत्थन्ति चेतसिकस्स दातब्बट्ठेन देय्यधम्मस्स च इट्ठफलट्ठेन दानभावमोचनत्थन्ति वुत्तं होति।
Itarenāti ‘‘diyyatīti dāna’’nti iminā pariyāyena. Na pana ekenatthenāti ‘‘deyyadhammova dāna’’nti imaṃ sakavādīvādaṃ nivattetuṃ ‘‘saddhā hiriya’’ntiādikaṃ suttasādhanaṃ paravādīvāde yujjati, ‘‘idhekacco annaṃ detī’’tiādikañca, ‘‘cetasikova dhammo dāna’’nti imaṃ nivattetuṃ ‘‘cetasiko dhammo dāna’’nti imaṃ pana sādhetuṃ ‘‘saddhā hiriya’’ntiādikaṃ sakavādīvāde yujjati, ‘‘idhekacco annaṃ detī’’tiādikaṃ vā ‘‘deyyadhammo dāna’’nti sādhetunti evaṃ nivattanasādhanatthanānattaṃ sandhāya ‘‘na pana ekenatthenā’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tattha yathā paravādīvāde ca suttasādhanatthaṃ ‘‘na vattabbaṃ cetasiko dhammo dāna’’nti pucchāyaṃ cetasikovāti attho daṭṭhabbo, tathā ‘‘na vattabbaṃ deyyadhammo dāna’’nti pucchāya ca deyyadhammovāti . Deyyadhammo iṭṭhaphaloti iṭṭhaphalābhāvamattameva paṭikkhittanti ettha ‘‘iṭṭhaphalabhāvamattameva paṭikkhitta’’nti pāṭhena bhavitabbanti . ‘‘Iṭṭhaphalābhāvamattameva disvā paṭikkhitta’’nti vā vattabbaṃ. Saṅkarabhāvamocanatthanti cetasikassa dātabbaṭṭhena deyyadhammassa ca iṭṭhaphalaṭṭhena dānabhāvamocanatthanti vuttaṃ hoti.
दानकथावण्णना निट्ठिता।
Dānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (६६) ४. दानकथा • (66) 4. Dānakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / अभिधम्मपिटक (अट्ठकथा) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ४. दानकथावण्णना • 4. Dānakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ४. दानकथावण्णना • 4. Dānakathāvaṇṇanā
