| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
೪. ದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
4. Dānakathāvaṇṇanā
೪೭೮. ಇದಾನಿ ದಾನಕಥಾ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ದಾನಂ ನಾಮ ತಿವಿಧಂ – ಚಾಗಚೇತನಾಪಿ, ವಿರತಿಪಿ, ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋಪಿ। ‘‘ಸದ್ಧಾ ಹಿರಿಯಂ ಕುಸಲಞ್ಚ ದಾನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೩೦) ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ಚಾಗಚೇತನಾ ದಾನಂ। ‘‘ಅಭಯಂ ದೇತೀ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೩೯) ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ವಿರತಿ। ‘‘ದಾನಂ ದೇತಿ ಅನ್ನಂ ಪಾನ’’ನ್ತಿ ಆಗತಟ್ಠಾನೇ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ। ತತ್ಥ ಚಾಗಚೇತನಾ ‘‘ದೇತಿ ವಾ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ, ದೇನ್ತಿ ವಾ ಏತಾಯ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ ದಾನಂ। ವಿರತಿ ಅವಖಣ್ಡನಟ್ಠೇನ ಲವನಟ್ಠೇನ ವಾ ದಾನಂ। ಸಾ ಹಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಭಯಭೇರವಾದಿಸಙ್ಖಾತಂ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಚೇತನಂ ದಾತಿ ಖಣ್ಡೇತಿ ಲುನಾತಿ ವಾತಿ ದಾನಂ। ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ದಿಯ್ಯತೀತಿ ದಾನಂ। ಏವಮೇತಂ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಅತ್ಥತೋ ಚೇತಸಿಕೋ ಚೇವ ಧಮ್ಮೋ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಚಾತಿ ದುವಿಧಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಯೇಸಂ ‘‘ಚೇತಸಿಕೋವ ಧಮ್ಮೋ ದಾನಂ, ನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ’’ತಿ ಲದ್ಧಿ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ರಾಜಗಿರಿಕಸಿದ್ಧತ್ಥಿಕಾನಂ; ತೇ ಸನ್ಧಾಯ ಚೇತಸಿಕೋತಿ ಪುಚ್ಛಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ, ಪಟಿಞ್ಞಾ ಇತರಸ್ಸ। ಅಥ ನಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮವಸೇನ ಚೋದೇತುಂ ಲಬ್ಭಾತಿ ಪುಚ್ಛಾ ಸಕವಾದಿಸ್ಸ, ಅನ್ನಾದೀನಿ ವಿಯ ಸೋ ನ ಸಕ್ಕಾ ದಾತುನ್ತಿ ಪಟಿಕ್ಖೇಪೋ ಇತರಸ್ಸ। ಪುನ ದಳ್ಹಂ ಕತ್ವಾ ಪುಟ್ಠೇ ‘‘ಅಭಯಂ ದೇತೀ’’ತಿ ಸುತ್ತವಸೇನ ಪಟಿಞ್ಞಾ ತಸ್ಸೇವ। ಫಸ್ಸಪಞ್ಹಾದೀಸು ಪನ ಫಸ್ಸಂ ದೇತೀತಿಆದಿವೋಹಾರಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತೇವ।
478. Idāni dānakathā nāma hoti. Tattha dānaṃ nāma tividhaṃ – cāgacetanāpi, viratipi, deyyadhammopi. ‘‘Saddhā hiriyaṃ kusalañca dāna’’nti (a. ni. 8.30) āgataṭṭhāne cāgacetanā dānaṃ. ‘‘Abhayaṃ detī’’ti (a. ni. 8.39) āgataṭṭhāne virati. ‘‘Dānaṃ deti annaṃ pāna’’nti āgataṭṭhāne deyyadhammo. Tattha cāgacetanā ‘‘deti vā deyyadhammaṃ, denti vā etāya deyyadhamma’’nti dānaṃ. Virati avakhaṇḍanaṭṭhena lavanaṭṭhena vā dānaṃ. Sā hi uppajjamānā bhayabheravādisaṅkhātaṃ dussīlyacetanaṃ dāti khaṇḍeti lunāti vāti dānaṃ. Deyyadhammo diyyatīti dānaṃ. Evametaṃ tividhampi atthato cetasiko ceva dhammo deyyadhammo cāti duvidhaṃ hoti. Tattha yesaṃ ‘‘cetasikova dhammo dānaṃ, na deyyadhammo’’ti laddhi, seyyathāpi rājagirikasiddhatthikānaṃ; te sandhāya cetasikoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ deyyadhammavasena codetuṃ labbhāti pucchā sakavādissa, annādīni viya so na sakkā dātunti paṭikkhepo itarassa. Puna daḷhaṃ katvā puṭṭhe ‘‘abhayaṃ detī’’ti suttavasena paṭiññā tasseva. Phassapañhādīsu pana phassaṃ detītiādivohāraṃ apassanto paṭikkhipateva.
೪೭೯. ಅನಿಟ್ಠಫಲನ್ತಿಆದಿ ಅಚೇತಸಿಕಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದಾನಭಾವದೀಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ನ ಹಿ ಅಚೇತಸಿಕೋ ಅನ್ನಾದಿಧಮ್ಮೋ ಆಯತಿಂ ವಿಪಾಕಂ ದೇತಿ, ಇಟ್ಠಫಲಭಾವನಿಯಮನತ್ಥಂ ಪನೇತಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಹೇತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ಯದಿ ಅಚೇತಸಿಕೋ ಅನ್ನಾದಿಧಮ್ಮೋ ದಾನಂ ಭವೇಯ್ಯ, ಹಿತಚಿತ್ತೇನ ಅನಿಟ್ಠಂ ಅಕನ್ತಂ ಭೇಸಜ್ಜಂ ದೇನ್ತಸ್ಸ ನಿಮ್ಬಬೀಜಾದೀಹಿ ವಿಯ ನಿಮ್ಬಾದಯೋ ಅನಿಟ್ಠಮೇವ ಫಲಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ಹಿತಫರಣಚಾಗಚೇತನಾ ದಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ಅನಿಟ್ಠೇಪಿ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೇ ದಾನಂ ಇಟ್ಠಫಲಮೇವ ಹೋತೀತಿ।
479. Aniṭṭhaphalantiādi acetasikassa dhammassa dānabhāvadīpanatthaṃ vuttaṃ. Na hi acetasiko annādidhammo āyatiṃ vipākaṃ deti, iṭṭhaphalabhāvaniyamanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Ayampi hettha adhippāyo – yadi acetasiko annādidhammo dānaṃ bhaveyya, hitacittena aniṭṭhaṃ akantaṃ bhesajjaṃ dentassa nimbabījādīhi viya nimbādayo aniṭṭhameva phalaṃ nibbatteyya. Yasmā panettha hitapharaṇacāgacetanā dānaṃ, tasmā aniṭṭhepi deyyadhamme dānaṃ iṭṭhaphalameva hotīti.
ಏವಂ ಪರವಾದಿನಾ ಚೇತಸಿಕಧಮ್ಮಸ್ಸ ದಾನಭಾವೇ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತೇ ಸಕವಾದೀ ಇತರೇನ ಪರಿಯಾಯೇನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ದಾನಭಾವಂ ಸಾಧೇತುಂ ದಾನಂ ಇಟ್ಠಫಲಂ ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾತಿಆದಿಮಾಹ। ಪರವಾದೀ ಪನ ಚೀವರಾದೀನಂ ಇಟ್ಠವಿಪಾಕತಂ ಅಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಸುತ್ತಸಾಧನಂ ಪರವಾದೀವಾದೇಪಿ ಯುಜ್ಜತಿ ಸಕವಾದೀವಾದೇಪಿ, ನ ಪನ ಏಕೇನತ್ಥೇನ। ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಇಟ್ಠಫಲೋತಿ ಇಟ್ಠಫಲಭಾವಮತ್ತಮೇವ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ತೇನ ಹಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಇಟ್ಠಫಲಭಾವೇನೇವ ನ ವತ್ತಬ್ಬತಾ ಯುಜ್ಜತಿ । ದಾತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಪನ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ದಾನಮೇವ। ದಿನ್ನಞ್ಹಿ ದಾನಾನಂ ಸಙ್ಕರಭಾವಮೋಚನತ್ಥಮೇವ ಅಯಂ ಕಥಾತಿ।
Evaṃ paravādinā cetasikadhammassa dānabhāve patiṭṭhāpite sakavādī itarena pariyāyena deyyadhammassa dānabhāvaṃ sādhetuṃ dānaṃ iṭṭhaphalaṃ vuttaṃ bhagavatātiādimāha. Paravādī pana cīvarādīnaṃ iṭṭhavipākataṃ apassanto paṭikkhipati. Suttasādhanaṃ paravādīvādepi yujjati sakavādīvādepi, na pana ekenatthena. Deyyadhammo iṭṭhaphaloti iṭṭhaphalabhāvamattameva paṭikkhittaṃ. Tasmā tena hi na vattabbanti iṭṭhaphalabhāveneva na vattabbatā yujjati . Dātabbaṭṭhena pana deyyadhammo dānameva. Dinnañhi dānānaṃ saṅkarabhāvamocanatthameva ayaṃ kathāti.
ದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ।
Dānakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi / (೬೬) ೪. ದಾನಕಥಾ • (66) 4. Dānakathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೪. ದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 4. Dānakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೪. ದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 4. Dānakathāvaṇṇanā
