| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੪. ਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
4. Dānakathāvaṇṇanā
੪੭੮. ਇਦਾਨਿ ਦਾਨਕਥਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਦਾਨਂ ਨਾਮ ਤਿવਿਧਂ – ਚਾਗਚੇਤਨਾਪਿ, વਿਰਤਿਪਿ, ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋਪਿ। ‘‘ਸਦ੍ਧਾ ਹਿਰਿਯਂ ਕੁਸਲਞ੍ਚ ਦਾਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੩੦) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਚਾਗਚੇਤਨਾ ਦਾਨਂ। ‘‘ਅਭਯਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੩੯) ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ વਿਰਤਿ। ‘‘ਦਾਨਂ ਦੇਤਿ ਅਨ੍ਨਂ ਪਾਨ’’ਨ੍ਤਿ ਆਗਤਟ੍ਠਾਨੇ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ। ਤਤ੍ਥ ਚਾਗਚੇਤਨਾ ‘‘ਦੇਤਿ વਾ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਂ, ਦੇਨ੍ਤਿ વਾ ਏਤਾਯ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ ਦਾਨਂ। વਿਰਤਿ ਅવਖਣ੍ਡਨਟ੍ਠੇਨ ਲવਨਟ੍ਠੇਨ વਾ ਦਾਨਂ। ਸਾ ਹਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਮਾਨਾ ਭਯਭੇਰવਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤਂ ਦੁਸ੍ਸੀਲ੍ਯਚੇਤਨਂ ਦਾਤਿ ਖਣ੍ਡੇਤਿ ਲੁਨਾਤਿ વਾਤਿ ਦਾਨਂ। ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਦਿਯ੍ਯਤੀਤਿ ਦਾਨਂ। ਏવਮੇਤਂ ਤਿવਿਧਮ੍ਪਿ ਅਤ੍ਥਤੋ ਚੇਤਸਿਕੋ ਚੇવ ਧਮ੍ਮੋ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਚਾਤਿ ਦੁવਿਧਂ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯੇਸਂ ‘‘ਚੇਤਸਿਕੋવ ਧਮ੍ਮੋ ਦਾਨਂ, ਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ ਲਦ੍ਧਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਾਪਿ ਰਾਜਗਿਰਿਕਸਿਦ੍ਧਤ੍ਥਿਕਾਨਂ; ਤੇ ਸਨ੍ਧਾਯ ਚੇਤਸਿਕੋਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਅਥ ਨਂ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮવਸੇਨ ਚੋਦੇਤੁਂ ਲਬ੍ਭਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਸਕવਾਦਿਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਨਾਦੀਨਿ વਿਯ ਸੋ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਦਾਤੁਨ੍ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਇਤਰਸ੍ਸ। ਪੁਨ ਦਲ਼੍ਹਂ ਕਤ੍વਾ ਪੁਟ੍ਠੇ ‘‘ਅਭਯਂ ਦੇਤੀ’’ਤਿ ਸੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਪਟਿਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਸੇવ। ਫਸ੍ਸਪਞ੍ਹਾਦੀਸੁ ਪਨ ਫਸ੍ਸਂ ਦੇਤੀਤਿਆਦਿવੋਹਾਰਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤੇવ।
478. Idāni dānakathā nāma hoti. Tattha dānaṃ nāma tividhaṃ – cāgacetanāpi, viratipi, deyyadhammopi. ‘‘Saddhā hiriyaṃ kusalañca dāna’’nti (a. ni. 8.30) āgataṭṭhāne cāgacetanā dānaṃ. ‘‘Abhayaṃ detī’’ti (a. ni. 8.39) āgataṭṭhāne virati. ‘‘Dānaṃ deti annaṃ pāna’’nti āgataṭṭhāne deyyadhammo. Tattha cāgacetanā ‘‘deti vā deyyadhammaṃ, denti vā etāya deyyadhamma’’nti dānaṃ. Virati avakhaṇḍanaṭṭhena lavanaṭṭhena vā dānaṃ. Sā hi uppajjamānā bhayabheravādisaṅkhātaṃ dussīlyacetanaṃ dāti khaṇḍeti lunāti vāti dānaṃ. Deyyadhammo diyyatīti dānaṃ. Evametaṃ tividhampi atthato cetasiko ceva dhammo deyyadhammo cāti duvidhaṃ hoti. Tattha yesaṃ ‘‘cetasikova dhammo dānaṃ, na deyyadhammo’’ti laddhi, seyyathāpi rājagirikasiddhatthikānaṃ; te sandhāya cetasikoti pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ deyyadhammavasena codetuṃ labbhāti pucchā sakavādissa, annādīni viya so na sakkā dātunti paṭikkhepo itarassa. Puna daḷhaṃ katvā puṭṭhe ‘‘abhayaṃ detī’’ti suttavasena paṭiññā tasseva. Phassapañhādīsu pana phassaṃ detītiādivohāraṃ apassanto paṭikkhipateva.
੪੭੯. ਅਨਿਟ੍ਠਫਲਨ੍ਤਿਆਦਿ ਅਚੇਤਸਿਕਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਾਨਭਾવਦੀਪਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਨ ਹਿ ਅਚੇਤਸਿਕੋ ਅਨ੍ਨਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਆਯਤਿਂ વਿਪਾਕਂ ਦੇਤਿ, ਇਟ੍ਠਫਲਭਾવਨਿਯਮਨਤ੍ਥਂ ਪਨੇਤਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਹੇਤ੍ਥ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ – ਯਦਿ ਅਚੇਤਸਿਕੋ ਅਨ੍ਨਾਦਿਧਮ੍ਮੋ ਦਾਨਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਹਿਤਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਨਿਟ੍ਠਂ ਅਕਨ੍ਤਂ ਭੇਸਜ੍ਜਂ ਦੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨਿਮ੍ਬਬੀਜਾਦੀਹਿ વਿਯ ਨਿਮ੍ਬਾਦਯੋ ਅਨਿਟ੍ਠਮੇવ ਫਲਂ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ ਹਿਤਫਰਣਚਾਗਚੇਤਨਾ ਦਾਨਂ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਨਿਟ੍ਠੇਪਿ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਦਾਨਂ ਇਟ੍ਠਫਲਮੇવ ਹੋਤੀਤਿ।
479. Aniṭṭhaphalantiādi acetasikassa dhammassa dānabhāvadīpanatthaṃ vuttaṃ. Na hi acetasiko annādidhammo āyatiṃ vipākaṃ deti, iṭṭhaphalabhāvaniyamanatthaṃ panetaṃ vuttanti veditabbaṃ. Ayampi hettha adhippāyo – yadi acetasiko annādidhammo dānaṃ bhaveyya, hitacittena aniṭṭhaṃ akantaṃ bhesajjaṃ dentassa nimbabījādīhi viya nimbādayo aniṭṭhameva phalaṃ nibbatteyya. Yasmā panettha hitapharaṇacāgacetanā dānaṃ, tasmā aniṭṭhepi deyyadhamme dānaṃ iṭṭhaphalameva hotīti.
ਏવਂ ਪਰવਾਦਿਨਾ ਚੇਤਸਿਕਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਾਨਭਾવੇ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪਿਤੇ ਸਕવਾਦੀ ਇਤਰੇਨ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਦਾਨਭਾવਂ ਸਾਧੇਤੁਂ ਦਾਨਂ ਇਟ੍ਠਫਲਂ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਪਰવਾਦੀ ਪਨ ਚੀવਰਾਦੀਨਂ ਇਟ੍ਠવਿਪਾਕਤਂ ਅਪਸ੍ਸਨ੍ਤੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਸੁਤ੍ਤਸਾਧਨਂ ਪਰવਾਦੀવਾਦੇਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤਿ ਸਕવਾਦੀવਾਦੇਪਿ, ਨ ਪਨ ਏਕੇਨਤ੍ਥੇਨ। ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਇਟ੍ਠਫਲੋਤਿ ਇਟ੍ਠਫਲਭਾવਮਤ੍ਤਮੇવ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਨ ਹਿ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਇਟ੍ਠਫਲਭਾવੇਨੇવ ਨ વਤ੍ਤਬ੍ਬਤਾ ਯੁਜ੍ਜਤਿ । ਦਾਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਪਨ ਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੋ ਦਾਨਮੇવ। ਦਿਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਦਾਨਾਨਂ ਸਙ੍ਕਰਭਾવਮੋਚਨਤ੍ਥਮੇવ ਅਯਂ ਕਥਾਤਿ।
Evaṃ paravādinā cetasikadhammassa dānabhāve patiṭṭhāpite sakavādī itarena pariyāyena deyyadhammassa dānabhāvaṃ sādhetuṃ dānaṃ iṭṭhaphalaṃ vuttaṃ bhagavatātiādimāha. Paravādī pana cīvarādīnaṃ iṭṭhavipākataṃ apassanto paṭikkhipati. Suttasādhanaṃ paravādīvādepi yujjati sakavādīvādepi, na pana ekenatthena. Deyyadhammo iṭṭhaphaloti iṭṭhaphalabhāvamattameva paṭikkhittaṃ. Tasmā tena hi na vattabbanti iṭṭhaphalabhāveneva na vattabbatā yujjati . Dātabbaṭṭhena pana deyyadhammo dānameva. Dinnañhi dānānaṃ saṅkarabhāvamocanatthameva ayaṃ kathāti.
ਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ।
Dānakathāvaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi / (੬੬) ੪. ਦਾਨਕਥਾ • (66) 4. Dānakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੪. ਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 4. Dānakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੪. ਦਾਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 4. Dānakathāvaṇṇanā
