Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā |
൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ
4. Dānakathāvaṇṇanā
൪൭൮. ദേയ്യധമ്മവസേന ചോദേതുന്തി യദി ചേതസികോവ ധമ്മോ ദാനം, ‘‘ദിയ്യതീതി ദാന’’ന്തി ഇമിനാപി അത്ഥേന ചേതസികസ്സേവ ദാനഭാവോ ആപജ്ജതീതി ചോദേതുന്തി അത്ഥോ.
478. Deyyadhammavasena codetunti yadi cetasikova dhammo dānaṃ, ‘‘diyyatīti dāna’’nti imināpi atthena cetasikasseva dānabhāvo āpajjatīti codetunti attho.
൪൭൯. അനിട്ഠഫലന്തിആദി അചേതസികസ്സ ധമ്മസ്സ ദാനഭാവദീപനത്ഥം വുത്തന്തി ഫലദാനഭാവദീപനത്ഥം ന വുത്തന്തി അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. അനിട്ഠഫലന്തിആദിനാ അചേതസികസ്സ ധമ്മസ്സ ഫലദാനം വുത്തം വിയ ഹോതി, ന ദാനഭാവോ, തന്നിവാരണത്ഥഞ്ചേതമാഹാതി. ഏവഞ്ച കത്വാ അനന്തരമേവാഹ ‘‘ന ഹി അചേതസികോ അന്നാദിധമ്മോ ആയതിം വിപാകം ദേതീ’’തി. ഇട്ഠഫലഭാവനിയമനത്ഥന്തി ദേയ്യധമ്മോ വിയ കേനചി പരിയായേന അനിട്ഠഫലതാ ദാനസ്സ നത്ഥി, ഏകന്തം പന ഇട്ഠഫലമേവാതി നിയമനത്ഥന്തി അത്ഥോ.
479. Aniṭṭhaphalantiādi acetasikassa dhammassa dānabhāvadīpanatthaṃ vuttanti phaladānabhāvadīpanatthaṃ na vuttanti attho daṭṭhabbo. Aniṭṭhaphalantiādinā acetasikassa dhammassa phaladānaṃ vuttaṃ viya hoti, na dānabhāvo, tannivāraṇatthañcetamāhāti. Evañca katvā anantaramevāha ‘‘na hi acetasiko annādidhammo āyatiṃ vipākaṃ detī’’ti. Iṭṭhaphalabhāvaniyamanatthanti deyyadhammo viya kenaci pariyāyena aniṭṭhaphalatā dānassa natthi, ekantaṃ pana iṭṭhaphalamevāti niyamanatthanti attho.
ഇതരേനാതി ‘‘ദിയ്യതീതി ദാന’’ന്തി ഇമിനാ പരിയായേന. ന പന ഏകേനത്ഥേനാതി ‘‘ദേയ്യധമ്മോവ ദാന’’ന്തി ഇമം സകവാദീവാദം നിവത്തേതും ‘‘സദ്ധാ ഹിരിയ’’ന്തിആദികം സുത്തസാധനം പരവാദീവാദേ യുജ്ജതി, ‘‘ഇധേകച്ചോ അന്നം ദേതീ’’തിആദികഞ്ച, ‘‘ചേതസികോവ ധമ്മോ ദാന’’ന്തി ഇമം നിവത്തേതും ‘‘ചേതസികോ ധമ്മോ ദാന’’ന്തി ഇമം പന സാധേതും ‘‘സദ്ധാ ഹിരിയ’’ന്തിആദികം സകവാദീവാദേ യുജ്ജതി, ‘‘ഇധേകച്ചോ അന്നം ദേതീ’’തിആദികം വാ ‘‘ദേയ്യധമ്മോ ദാന’’ന്തി സാധേതുന്തി ഏവം നിവത്തനസാധനത്ഥനാനത്തം സന്ധായ ‘‘ന പന ഏകേനത്ഥേനാ’’തി വുത്തന്തി ദട്ഠബ്ബം. തത്ഥ യഥാ പരവാദീവാദേ ച സുത്തസാധനത്ഥം ‘‘ന വത്തബ്ബം ചേതസികോ ധമ്മോ ദാന’’ന്തി പുച്ഛായം ചേതസികോവാതി അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ, തഥാ ‘‘ന വത്തബ്ബം ദേയ്യധമ്മോ ദാന’’ന്തി പുച്ഛായ ച ദേയ്യധമ്മോവാതി . ദേയ്യധമ്മോ ഇട്ഠഫലോതി ഇട്ഠഫലാഭാവമത്തമേവ പടിക്ഖിത്തന്തി ഏത്ഥ ‘‘ഇട്ഠഫലഭാവമത്തമേവ പടിക്ഖിത്ത’’ന്തി പാഠേന ഭവിതബ്ബന്തി . ‘‘ഇട്ഠഫലാഭാവമത്തമേവ ദിസ്വാ പടിക്ഖിത്ത’’ന്തി വാ വത്തബ്ബം. സങ്കരഭാവമോചനത്ഥന്തി ചേതസികസ്സ ദാതബ്ബട്ഠേന ദേയ്യധമ്മസ്സ ച ഇട്ഠഫലട്ഠേന ദാനഭാവമോചനത്ഥന്തി വുത്തം ഹോതി.
Itarenāti ‘‘diyyatīti dāna’’nti iminā pariyāyena. Na pana ekenatthenāti ‘‘deyyadhammova dāna’’nti imaṃ sakavādīvādaṃ nivattetuṃ ‘‘saddhā hiriya’’ntiādikaṃ suttasādhanaṃ paravādīvāde yujjati, ‘‘idhekacco annaṃ detī’’tiādikañca, ‘‘cetasikova dhammo dāna’’nti imaṃ nivattetuṃ ‘‘cetasiko dhammo dāna’’nti imaṃ pana sādhetuṃ ‘‘saddhā hiriya’’ntiādikaṃ sakavādīvāde yujjati, ‘‘idhekacco annaṃ detī’’tiādikaṃ vā ‘‘deyyadhammo dāna’’nti sādhetunti evaṃ nivattanasādhanatthanānattaṃ sandhāya ‘‘na pana ekenatthenā’’ti vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tattha yathā paravādīvāde ca suttasādhanatthaṃ ‘‘na vattabbaṃ cetasiko dhammo dāna’’nti pucchāyaṃ cetasikovāti attho daṭṭhabbo, tathā ‘‘na vattabbaṃ deyyadhammo dāna’’nti pucchāya ca deyyadhammovāti . Deyyadhammo iṭṭhaphaloti iṭṭhaphalābhāvamattameva paṭikkhittanti ettha ‘‘iṭṭhaphalabhāvamattameva paṭikkhitta’’nti pāṭhena bhavitabbanti . ‘‘Iṭṭhaphalābhāvamattameva disvā paṭikkhitta’’nti vā vattabbaṃ. Saṅkarabhāvamocanatthanti cetasikassa dātabbaṭṭhena deyyadhammassa ca iṭṭhaphalaṭṭhena dānabhāvamocanatthanti vuttaṃ hoti.
ദാനകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi / (൬൬) ൪. ദാനകഥാ • (66) 4. Dānakathā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ • 4. Dānakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. ദാനകഥാവണ്ണനാ • 4. Dānakathāvaṇṇanā