Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿನಯಸಙ್ಗಹ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Vinayasaṅgaha-aṭṭhakathā

    ೧೩. ದಾನಲಕ್ಖಣಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ

    13. Dānalakkhaṇādivinicchayakathā

    ೬೯. ದಾನವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇಹಿ ಲಾಭಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತಾವ ದಾನನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸನ್ತಕಸ್ಸ ಚೀವರಾದಿಪರಿಕ್ಖಾರಸ್ಸ ಸದ್ಧಿವಿಹಾರಿಕಾದೀಸು ಯಸ್ಸ ಕಸ್ಸಚಿ ದಾನಂ। ತತ್ರಿದಂ ದಾನಲಕ್ಖಣಂ – ‘‘ಇದಂ ತುಯ್ಹಂ ದೇಮಿ ದದಾಮಿ ದಜ್ಜಾಮಿ ಓಣೋಜೇಮಿ ಪರಿಚ್ಚಜಾಮಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಮಿ…ಪೇ॰… ವಿಸ್ಸಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ, ಸಮ್ಮುಖಾಪಿ ಪರಮ್ಮುಖಾಪಿ ದಿನ್ನಂಯೇವ ಹೋತಿ। ‘‘ತುಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಸುದಿನ್ನಂ ಸುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹಿ, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ತವ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಮಿ, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಹೋತು, ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ದುದಿನ್ನಂ ದುಗ್ಗಹಿತಞ್ಚ। ನೇವ ದಾತಾ ದಾತುಂ ಜಾನಾತಿ, ನ ಇತರೋ ಗಹೇತುಂ, ಸಚೇ ಪನ ‘‘ತವ ಸನ್ತಕಂ ಕರೋಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ, ಮಯ್ಹಂ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಸಚೇ ಪನ ಏಕೋ ‘‘ಇದಂ ಚೀವರಂ ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ನ ಗಣ್ಹಾಮೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಪುನ ಸೋ ‘‘ದಿನ್ನಂ ಮಯಾ ತುಯ್ಹಂ, ಗಣ್ಹಾಹೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋಪಿ ‘‘ನ ಮಯ್ಹಂ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವದತಿ, ತತೋ ಪುರಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ದಸಾಹಂ ಅತಿಕ್ಕಾಮೇತಿ, ಪಚ್ಛಿಮೋಪಿ ‘‘ಮಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ, ಕಸ್ಸ ಆಪತ್ತೀತಿ? ನ ಕಸ್ಸಚಿ। ಯಸ್ಸ ಪನ ರುಚ್ಚತಿ, ತೇನ ಅಧಿಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಯಾವ ಪರಸ್ಸ ಹತ್ಥಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ, ತಾವ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸೇವ ಸನ್ತಕಂ, ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ ದಿನ್ನಂ ಪನ ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ। ತಸ್ಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇದಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ।

    69.Dānavissāsaggāhehilābhassa pariṇāmananti ettha tāva dānanti attano santakassa cīvarādiparikkhārassa saddhivihārikādīsu yassa kassaci dānaṃ. Tatridaṃ dānalakkhaṇaṃ – ‘‘idaṃ tuyhaṃ demi dadāmi dajjāmi oṇojemi pariccajāmi vissajjāmī’’ti vā ‘‘itthannāmassa demi…pe… vissajjāmī’’ti vā vadati, sammukhāpi parammukhāpi dinnaṃyeva hoti. ‘‘Tuyhaṃ gaṇhāhī’’ti vutte ‘‘mayhaṃ gaṇhāmī’’ti vadati, sudinnaṃ suggahitañca. ‘‘Tava santakaṃ karohi, tava santakaṃ hotu, tava santakaṃ hotī’’ti vutte ‘‘mama santakaṃ karomi, mama santakaṃ hotu, mama santakaṃ karissāmī’’ti vadati, dudinnaṃ duggahitañca. Neva dātā dātuṃ jānāti, na itaro gahetuṃ, sace pana ‘‘tava santakaṃ karohī’’ti vutte ‘‘sādhu, bhante, mayhaṃ gaṇhāmī’’ti gaṇhāti, suggahitaṃ. Sace pana eko ‘‘idaṃ cīvaraṃ gaṇhāhī’’ti vadati, itaro ‘‘na gaṇhāmī’’ti vadati, puna so ‘‘dinnaṃ mayā tuyhaṃ, gaṇhāhī’’ti vadati, itaropi ‘‘na mayhaṃ iminā attho’’ti vadati, tato purimopi ‘‘mayā dinna’’nti dasāhaṃ atikkāmeti, pacchimopi ‘‘mayā paṭikkhitta’’nti, kassa āpattīti? Na kassaci. Yassa pana ruccati, tena adhiṭṭhahitvā paribhuñjitabbaṃ. ‘‘Itthannāmassa dehī’’ti dinnaṃ yāva parassa hatthaṃ na pāpuṇāti, tāva yo pahiṇati, tasseva santakaṃ, ‘‘itthannāmassa dammī’’ti dinnaṃ pana yassa pahīyati, tassa santakaṃ. Tasmā bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘idaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dehī’’ti. So antarāmagge yo pahiṇati, tassa vissāsā gaṇhāti, suggahitaṃ. Yassa pahīyati, tassa vissāsā gaṇhāti, duggahitaṃ.

    ಭಿಕ್ಖು (ಮಹಾವ॰ ೩೭೮-೩೭೯) ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಉಭೋ ಕಾಲಕತಾ’’ತಿ, ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಸುಗ್ಗಹಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ಸೋ ಕಾಲಕತೋ’’ತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಾ ಗಣ್ಹಾತಿ, ದುಗ್ಗಹಿತಂ। ಭಿಕ್ಖು ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಹತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ಪಹಿಣತಿ ‘‘ಇಮಂ ಚೀವರಂ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ದಮ್ಮೀ’’ತಿ। ಸೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ಸುಣಾತಿ ‘‘ಉಭೋ ಕಾಲಕತಾ’’ತಿ। ಯೋ ಪಹಿಣತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ದ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ। ಯಸ್ಸ ಪಹೀಯತಿ, ತಸ್ಸ ಮತಕಚೀವರಂ ಅಧಿಟ್ಠಾತಿ, ಸ್ವಾಧಿಟ್ಠಿತಂ।

    Bhikkhu (mahāva. 378-379) bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dehī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘yo pahiṇati, so kālakato’’ti, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, svādhiṭṭhitaṃ. Yassa pahīyati, tassa vissāsā gaṇhāti, duggahitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dehī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘yassa pahīyati, so kālakato’’ti, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, dvādhiṭṭhitaṃ. Yo pahiṇati, tassa vissāsā gaṇhāti, suggahitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dehī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘ubho kālakatā’’ti, yo pahiṇati, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, svādhiṭṭhitaṃ. Yassa pahīyati, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, dvādhiṭṭhitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dammī’’ti. So antarāmagge yo pahiṇati, tassa vissāsā gaṇhāti, duggahitaṃ. Yassa pahīyati, tassa vissāsā gaṇhāti, suggahitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dammī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘yo pahiṇati, so kālakato’’ti, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, dvādhiṭṭhitaṃ. Yassa pahīyati, tassa vissāsā gaṇhāti, suggahitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dammī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘yassa pahīyati, so kālakato’’ti, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, svādhiṭṭhitaṃ. Yo pahiṇati, tassa vissāsā gaṇhāti, duggahitaṃ. Bhikkhu bhikkhussa hatthe cīvaraṃ pahiṇati ‘‘imaṃ cīvaraṃ itthannāmassa dammī’’ti. So antarāmagge suṇāti ‘‘ubho kālakatā’’ti. Yo pahiṇati, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, dvādhiṭṭhitaṃ. Yassa pahīyati, tassa matakacīvaraṃ adhiṭṭhāti, svādhiṭṭhitaṃ.

    ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಪುನ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಕುಪಿತೋ ಆಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಅತ್ತನಾ ದಿನ್ನಮ್ಪಿ ಹಿ ಚೀವರಂ ಸಕಸಞ್ಞಾಯ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ, ಅಞ್ಞಂ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ಅನ್ತಮಸೋ ಸೂಚಿಮ್ಪಿ ಅಚ್ಛಿನ್ದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ‘‘ಭನ್ತೇ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ಇದಂ ಸಾರುಪ್ಪ’’ನ್ತಿ ಸಯಮೇವ ದೇತಿ, ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅಥ ಪನ ‘‘ಆವುಸೋ, ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಪಟಿವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತಿ, ಅಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹಾ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ ನ ವತ್ತಂ ಕರೋಸಿ, ನ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹಾಸಿ, ನ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಾಸೀ’’ತಿ ಏವಮಾದೀನಿ ವುತ್ತೋ ‘‘ಭನ್ತೇ, ಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ ಭಣಥ, ಇದಂ ವೋ ಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ದಿಸಾಪಕ್ಕಮನ್ತಂ ವಾ ಪನ ದಹರಂ ‘‘ನಿವತ್ತೇಥ ನ’’ನ್ತಿ ಭಣತಿ, ಸೋ ನ ನಿವತ್ತತಿ, ಚೀವರೇ ಗಹೇತ್ವಾ ನಿರುನ್ಧಥಾತಿ, ಏವಞ್ಚೇ ನಿವತ್ತತಿ, ಸಾಧು। ಸಚೇ ‘‘ಪತ್ತಚೀವರತ್ಥಾಯ ಮಞ್ಞೇ ತುಮ್ಹೇ ಭಣಥ, ಗಣ್ಹಥ ನ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ವಿಬ್ಭಮನ್ತಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಮಯಂ ತುಯ್ಹಂ ‘ವತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸತೀ’ತಿ ಪತ್ತಚೀವರಂ ಅದಮ್ಹಾ, ಸೋ ದಾನಿ ತ್ವಂ ವಿಬ್ಭಮಿತ್ವಾ ಚರಸೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಇತರೋ ‘‘ಗಣ್ಹಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಪತ್ತಚೀವರ’’ನ್ತಿ ದೇತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಿಕೇ ಉಪಜ್ಝಂ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ವತ್ತಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ಅಪರಿಯಾಪುಣನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮಿ, ಅವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸೇವ ದೇಮಿ, ವಿಬ್ಭಮನ್ತಸ್ಸ ನ ದೇಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ದದತೋ ದುಕ್ಕಟಂ, ಆಹರಾಪೇತುಂ ಪನ ವಟ್ಟತಿ, ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇತ್ವಾ ದಿನ್ನಂ ಅಚ್ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತೋ ಭಣ್ಡಗ್ಘೇನ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ। ಅಯಂ ತಾವ ದಾನೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Pariccajitvā dinnaṃ puna kenaci kāraṇena kupito āharāpetuṃ na labhati. Attanā dinnampi hi cīvaraṃ sakasaññāya acchindato nissaggiyaṃ, aññaṃ parikkhāraṃ antamaso sūcimpi acchindato dukkaṭaṃ. Sace pana ‘‘bhante, tumhākaṃ idaṃ sāruppa’’nti sayameva deti, gahetuṃ vaṭṭati. Atha pana ‘‘āvuso, mayaṃ tuyhaṃ ‘vattapaṭivattaṃ karissati, amhākaṃ santike upajjhaṃ gaṇhissati, dhammaṃ pariyāpuṇissatī’ti cīvaraṃ adamhā, so dāni tvaṃ na vattaṃ karosi, na upajjhaṃ gaṇhāsi, na dhammaṃ pariyāpuṇāsī’’ti evamādīni vutto ‘‘bhante, cīvaratthāya maññe bhaṇatha, idaṃ vo cīvara’’nti deti, evampi vaṭṭati. Disāpakkamantaṃ vā pana daharaṃ ‘‘nivattetha na’’nti bhaṇati, so na nivattati, cīvare gahetvā nirundhathāti, evañce nivattati, sādhu. Sace ‘‘pattacīvaratthāya maññe tumhe bhaṇatha, gaṇhatha na’’nti deti, evampi vaṭṭati. Vibbhamantaṃ vā disvā ‘‘mayaṃ tuyhaṃ ‘vattaṃ karissatī’ti pattacīvaraṃ adamhā, so dāni tvaṃ vibbhamitvā carasī’’ti vadati, itaro ‘‘gaṇhatha tumhākaṃ pattacīvara’’nti deti, evampi vaṭṭati. ‘‘Mama santike upajjhaṃ gaṇhantasseva demi, aññattha gaṇhantassa na demi, vattaṃ karontasseva demi, akarontassa na demi, dhammaṃ pariyāpuṇantasseva demi, apariyāpuṇantassa na demi, avibbhamantasseva demi, vibbhamantassa na demī’’ti evaṃ pana dātuṃ na vaṭṭati, dadato dukkaṭaṃ, āharāpetuṃ pana vaṭṭati, vissajjetvā dinnaṃ acchinditvā gaṇhanto bhaṇḍagghena kāretabbo. Ayaṃ tāva dāne vinicchayo.

    ೭೦. ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹಲಕ್ಖಣಂ ಪನ ಇಮಿನಾ ಸುತ್ತೇನ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ –

    70.Vissāsaggāhalakkhaṇaṃ pana iminā suttena jānitabbaṃ –

    ‘‘ಅನುಜಾನಾಮಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತಸ್ಸ ವಿಸ್ಸಾಸಂ ಗಹೇತುಂ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ ಚ ಹೋತಿ, ಸಮ್ಭತ್ತೋ ಚ, ಆಲಪಿತೋ ಚ, ಜೀವತಿ ಚ, ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತೀ’’ತಿ (ಮಹಾವ॰ ೩೫೬)।

    ‘‘Anujānāmi , bhikkhave, pañcahaṅgehi samannāgatassa vissāsaṃ gahetuṃ sandiṭṭho ca hoti, sambhatto ca, ālapito ca, jīvati ca, gahite ca attamano hotī’’ti (mahāva. 356).

    ತತ್ಥ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧೩೧) ಸನ್ದಿಟ್ಠೋತಿ ದಿಟ್ಠಮತ್ತಕಮಿತ್ತೋ। ಸಮ್ಭತ್ತೋತಿ ದಳ್ಹಮಿತ್ತೋ। ಆಲಪಿತೋತಿ ‘‘ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಯಂ ಇಚ್ಛಸಿ, ತಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಾಸಿ, ಆಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ಗಹಣೇ ಕಾರಣಂ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಜೀವತೀತಿ ಅನುಟ್ಠಾನಸೇಯ್ಯಾಯ ಸಯಿತೋಪಿ ಯಾವಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯುಪಚ್ಛೇದಂ ನ ಪಾಪುಣಾತಿ। ಗಹಿತೇ ಚ ಅತ್ತಮನೋತಿ ಗಹಿತೇ ತುಟ್ಠಚಿತ್ತೋ ಹೋತಿ। ‘‘ಏವರೂಪಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ಗಹಿತೇ ಮೇ ಅತ್ತಮನೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಜಾನನ್ತೇನ ಗಹೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನವಸೇಸಪರಿಯಾದಾನವಸೇನ ಚೇತಾನಿ ಪಞ್ಚಙ್ಗಾನಿ ವುತ್ತಾನಿ, ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೋ ಪನ ತೀಹಿ ಅಙ್ಗೇಹಿ ರುಹತಿ ಸನ್ದಿಟ್ಠೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ, ಸಮ್ಭತ್ತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ, ಆಲಪಿತೋ, ಜೀವತಿ, ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋತಿ। ಯೋ ಪನ ನ ಜೀವತಿ, ನ ಚ ಗಹಿತೇ ಅತ್ತಮನೋ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇನ ಗಹಿತಮ್ಪಿ ಪುನ ದಾತಬ್ಬಂ। ದದಮಾನೇನ ಚ ಮತಕಧನಂ ತಾವ ಯೇ ತಸ್ಸ ಧನೇ ಇಸ್ಸರಾ ಗಹಟ್ಠಾ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಾ ವಾ, ತೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಂ। ಅನತ್ತಮನಸ್ಸ ಸನ್ತಕಂ ತಸ್ಸೇವ ದಾತಬ್ಬಂ, ಯೋ ಪನ ಪಠಮಂಯೇವ ‘‘ಸುಟ್ಠು ಕತಂ ತಯಾ ಮಮ ಸನ್ತಕಂ ಗಣ್ಹನ್ತೇನಾ’’ತಿ ವಚೀಭೇದೇನ ವಾ ಚಿತ್ತುಪ್ಪಾದಮತ್ತೇನ ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾ ಕೇನಚಿ ಕಾರಣೇನ ಕುಪಿತೋ, ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ, ಯೋಪಿ ಅದಾತುಕಾಮೋ, ಚಿತ್ತೇನ ಪನ ಅಧಿವಾಸೇತಿ, ನ ಕಿಞ್ಚಿ ವದತಿ, ಸೋಪಿ ಪುನ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ನ ಲಭತಿ। ಯೋ ಪನ ‘‘ಮಯಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸನ್ತಕಂ ಗಹಿತಂ ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಗಹಿತಂ ವಾ ಹೋತು ಪರಿಭುತ್ತಂ ವಾ, ಮಯಾ ಪನ ತಂ ಕೇನಚಿದೇವ ಕರಣೀಯೇನ ಠಪಿತಂ, ತಂ ಪಾಕತಿಕಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ವದತಿ, ಅಯಂ ಪಚ್ಚಾಹರಾಪೇತುಂ ಲಭತಿ। ಅಯಂ ವಿಸ್ಸಾಸಗ್ಗಾಹೇ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।

    Tattha (pārā. aṭṭha. 1.131) sandiṭṭhoti diṭṭhamattakamitto. Sambhattoti daḷhamitto. Ālapitoti ‘‘mama santakaṃ yaṃ icchasi, taṃ gaṇheyyāsi, āpucchitvā gahaṇe kāraṇaṃ natthī’’ti vutto. Jīvatīti anuṭṭhānaseyyāya sayitopi yāvajīvitindriyupacchedaṃ na pāpuṇāti. Gahite ca attamanoti gahite tuṭṭhacitto hoti. ‘‘Evarūpassa santakaṃ gahite me attamano bhavissatī’’ti jānantena gahetuṃ vaṭṭati. Anavasesapariyādānavasena cetāni pañcaṅgāni vuttāni, vissāsaggāho pana tīhi aṅgehi ruhati sandiṭṭho, jīvati, gahite attamano, sambhatto, jīvati, gahite attamano, ālapito, jīvati, gahite attamanoti. Yo pana na jīvati, na ca gahite attamano hoti, tassa santakaṃ vissāsaggāhena gahitampi puna dātabbaṃ. Dadamānena ca matakadhanaṃ tāva ye tassa dhane issarā gahaṭṭhā vā pabbajitā vā, tesaṃ dātabbaṃ. Anattamanassa santakaṃ tasseva dātabbaṃ, yo pana paṭhamaṃyeva ‘‘suṭṭhu kataṃ tayā mama santakaṃ gaṇhantenā’’ti vacībhedena vā cittuppādamattena vā anumoditvā pacchā kenaci kāraṇena kupito, paccāharāpetuṃ na labhati, yopi adātukāmo, cittena pana adhivāseti, na kiñci vadati, sopi puna paccāharāpetuṃ na labhati. Yo pana ‘‘mayā tumhākaṃ santakaṃ gahitaṃ vā paribhuttaṃ vā’’ti vutte ‘‘gahitaṃ vā hotu paribhuttaṃ vā, mayā pana taṃ kenacideva karaṇīyena ṭhapitaṃ, taṃ pākatikaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti vadati, ayaṃ paccāharāpetuṃ labhati. Ayaṃ vissāsaggāhe vinicchayo.

    ೭೧. ಲಾಭಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮನನ್ತಿ ಇದಂ ಪನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಅತ್ಥಾಯ ಪರಿಣತಲಾಭಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮನಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತತ್ರಾಯಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೬೫೯-೬೬೦) – ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಂ ವಾ ಗಿಹೀನಂ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಾತುಸನ್ತಕಮ್ಪಿ ‘‘ಇದಂ ಮಯ್ಹಂ ದೇಹೀ’’ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತ್ವಾ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇನ್ತಸ್ಸ ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ತಸ್ಮಾ ಯೋಪಿ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಸಮಯೇ ಮಾತುಘರೇಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಞತ್ವಾ ಅತ್ತನೋ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಪರಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ಸುದ್ಧಿಕಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ। ಮನುಸ್ಸಾ ‘‘ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸಪ್ಪಿತೇಲಾದೀನಿ ಆಹರನ್ತಿ, ಗಿಲಾನೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ಯಾಚತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಮೇವ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಸಪ್ಪಿಆದೀನಿ ಆಭತಾನಿ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಆಮ, ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದೇಥಾ’’ತಿ ವದತಿ, ವಟ್ಟತಿ। ಅಥಾಪಿ ನಂ ಕುಕ್ಕುಚ್ಚಾಯನ್ತಂ ಉಪಾಸಕಾ ವದನ್ತಿ ‘‘ಸಙ್ಘೋಪಿ ಅಮ್ಹೇಹಿ ದಿನ್ನಮೇವ ಲಭತಿ, ಗಣ್ಹಥ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ, ಏವಮ್ಪಿ ವಟ್ಟತಿ।

    71.Lābhassa pariṇāmananti idaṃ pana aññesaṃ atthāya pariṇatalābhassa attano aññassa vā pariṇāmanaṃ sandhāya vuttaṃ. Tatrāyaṃ vinicchayo (pārā. aṭṭha. 2.659-660) – saṅghassa pariṇataṃ sahadhammikānaṃ vā gihīnaṃ vā antamaso mātusantakampi ‘‘idaṃ mayhaṃ dehī’’ti saṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā attano pariṇāmetvā gaṇhantassa nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, ‘‘imassa bhikkhuno dehī’’ti evaṃ aññassa pariṇāmentassa suddhikapācittiyaṃ. Tasmā yopi vassikasāṭikasamaye mātugharepi saṅghassa pariṇataṃ vassikasāṭikaṃ ñatvā attano pariṇāmeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, parassa pariṇāmeti, suddhikapācittiyaṃ. Manussā ‘‘saṅghabhattaṃ karissāmā’’ti sappitelādīni āharanti, gilāno cepi bhikkhusaṅghassa pariṇatabhāvaṃ ñatvā kiñci yācati, nissaggiyaṃ pācittiyameva. Sace pana so ‘‘tumhākaṃ sappiādīni ābhatāni atthī’’ti pucchitvā ‘‘āma, atthī’’ti vutte ‘‘mayhampi dethā’’ti vadati, vaṭṭati. Athāpi naṃ kukkuccāyantaṃ upāsakā vadanti ‘‘saṅghopi amhehi dinnameva labhati, gaṇhatha, bhante’’ti, evampi vaṭṭati.

    ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞವಿಹಾರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘‘ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದೇಥಾ’’ತಿ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ‘‘ಕಿಂ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ದಾನೇನ, ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪೂಜಂ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪರಿಣತಂ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಗಣಸ್ಸ ವಾ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ವಾ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಮೇವ। ನಿಯಮೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ರೋಪಿತಮಾಲಾವಚ್ಛತೋ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಮ್ಹಿ ಪುಪ್ಫಮ್ಪಿ ಆರೋಪೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ, ಏಕಸ್ಸ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ಪನ ಛತ್ತಂ ವಾ ಪಟಾಕಂ ವಾ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಠಿತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸೇಸಂ ಅಞ್ಞಚೇತಿಯಸ್ಸ ದಾಪೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಅನ್ತಮಸೋ ಸುನಖಸ್ಸಪಿ ಪರಿಣತಂ ‘‘ಇಮಸ್ಸ ಸುನಖಸ್ಸ ಮಾ ದೇಹಿ, ಏತಸ್ಸ ದೇಹೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅಞ್ಞಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಪರಿಣಾಮೇತಿ, ದುಕ್ಕಟಂ। ಸಚೇ ಪನ ದಾಯಕಾ ‘‘ಮಯಂ ಸಙ್ಘಭತ್ತಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಚೇತಿಯಪೂಜಂ ಕಾತುಕಾಮಾ, ಏಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಪರಿಕ್ಖಾರಂ ದಾತುಕಾಮಾ, ತುಮ್ಹಾಕಂ ರುಚಿಯಾ ದಸ್ಸಾಮ, ಭಣಥ ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ವದನ್ತಿ, ಏವಂ ವುತ್ತೇ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ‘‘ಯತ್ಥ ಇಚ್ಛಥ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬಾ। ಸಚೇ ಪನ ಕೇವಲಂ ‘‘ಕತ್ಥ ದೇಮಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಯತ್ಥ ತುಮ್ಹಾಕಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮೋ ಪರಿಭೋಗಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ, ಪಟಿಸಙ್ಖಾರಂ ವಾ ಲಭೇಯ್ಯ, ಚಿರಟ್ಠಿತಿಕೋ ವಾ ಅಸ್ಸ, ಯತ್ಥ ವಾ ಪನ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಚಿತ್ತಂ ಪಸೀದತಿ, ತತ್ಥ ದೇಥಾ’’ತಿ ವತ್ತುಂ ವಟ್ಟತಿ।

    Ekasmiṃ vihāre saṅghassa pariṇataṃ aññavihāraṃ uddisitvā ‘‘asukasmiṃ nāma vihāre saṅghassa dethā’’ti pariṇāmeti, ‘‘kiṃ saṅghassa dānena, cetiyassa pūjaṃ karothā’’ti evaṃ cetiyassa vā pariṇāmeti, dukkaṭaṃ. Cetiyassa pariṇataṃ aññacetiyassa vā saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā pariṇāmeti, dukkaṭameva. Niyametvā aññacetiyassa atthāya ropitamālāvacchato aññacetiyamhi pupphampi āropetuṃ na vaṭṭati, ekassa cetiyassa pana chattaṃ vā paṭākaṃ vā āropetvā ṭhitaṃ disvā sesaṃ aññacetiyassa dāpetuṃ vaṭṭati. Antamaso sunakhassapi pariṇataṃ ‘‘imassa sunakhassa mā dehi, etassa dehī’’ti evaṃ aññapuggalassa pariṇāmeti, dukkaṭaṃ. Sace pana dāyakā ‘‘mayaṃ saṅghabhattaṃ kātukāmā, cetiyapūjaṃ kātukāmā, ekassa bhikkhuno parikkhāraṃ dātukāmā, tumhākaṃ ruciyā dassāma, bhaṇatha kattha demā’’ti vadanti, evaṃ vutte tena bhikkhunā ‘‘yattha icchatha, tattha dethā’’ti vattabbā. Sace pana kevalaṃ ‘‘kattha demā’’ti pucchanti, ‘‘yattha tumhākaṃ deyyadhammo paribhogaṃ vā labheyya, paṭisaṅkhāraṃ vā labheyya, ciraṭṭhitiko vā assa, yattha vā pana tumhākaṃ cittaṃ pasīdati, tattha dethā’’ti vattuṃ vaṭṭati.

    ಇತಿ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕವಿನಯವಿನಿಚ್ಛಯಸಙ್ಗಹೇ

    Iti pāḷimuttakavinayavinicchayasaṅgahe

    ದಾನಲಕ್ಖಣಾದಿವಿನಿಚ್ಛಯಕಥಾ ಸಮತ್ತಾ।

    Dānalakkhaṇādivinicchayakathā samattā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact