Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ (ടീകാ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
൯. ദാനമഹപ്ഫലസുത്തവണ്ണനാ
9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā
൫൨. നവമേ ‘‘സാഹു ദാന’’ന്തി ദാനം ദേതീതി ‘‘ദാനം നാമ സാധു സുന്ദര’’ന്തി ദാനം ദേതീതി അത്ഥോ. ദാനഞ്ഹി ദത്വാ തം പച്ചവേക്ഖന്തസ്സ പാമോജ്ജപീതിസോമനസ്സാദയോ ഉപ്പജ്ജന്തി, ലോഭദോസഇസ്സാമച്ഛേരാദയോ വിദൂരീഭവന്തി. ഇദാനി ദാനം അനുകൂലധമ്മപരിബ്രൂഹനേന പച്ചനീകധമ്മവിദൂരീകരണേന ച ഭാവനാചിത്തസ്സ ഉപസോഭനായ ച പരിക്ഖാരായ ച ഹോതീതി ‘‘അലങ്കാരഭൂതഞ്ചേവ പരിവാരഭൂതഞ്ച ദേതീ’’തി വുത്തം. ഝാനാനാഗാമീ നാമ ഹോതി ഝാനം നിബ്ബത്തേത്വാ ബ്രഹ്മലോകൂപപന്നാനം അരിയാനം ഹേട്ഠാ അനുപ്പജ്ജനതോ. ഇമം പേച്ച പരിഭുഞ്ജിസ്സാമീതി സാപേക്ഖസ്സ ദാനം പരലോകഫലാസായ സാതിസയായ ച പുബ്ബാചാരവസേന ഉപ്പജ്ജമാനായ അനുഭവത്താ തണ്ഹുത്തരം നാമ ഹോതീതി ആഹ ‘‘പഠമം തണ്ഹുത്തരിയദാന’’ന്തി. ദാനം നാമ ബുദ്ധാദീഹി പസത്ഥന്തി ഗരും ചിത്തീകാരം ഉപട്ഠപേത്വാ ദാതബ്ബത്താ ‘‘ദുതിയം ചിത്തീകാരദാന’’ന്തി വുത്തം. പുബ്ബകേഹി പിതുപിതാമഹേഹി ദിന്നപുബ്ബം കതപുബ്ബം ജഹാപേതും നാമ നാനുച്ഛവികന്തി അത്തഭാവസഭാഗവസേന ഹിരോത്തപ്പം പച്ചുപട്ഠപേത്വാ ദാതബ്ബതോ ‘‘തതിയം ഹിരോത്തപ്പദാന’’ന്തി വുത്തം. ‘‘അഹം പചാമി, ന ഇമേ പചന്തി, നാരഹാമി പചന്തോ അപചന്താനം ദാനം അദാതു’’ന്തി ഏവംസഞ്ഞീ ഹുത്വാ ദേന്തോ നിരവസേസം കത്വാ ദേതീതി ആഹ ‘‘ചതുത്ഥം നിരവസേസദാന’’ന്തി. ‘‘യഥാ തേസം പുബ്ബകാനം ഇസീനം താനി മഹായഞ്ഞകാനി അഹേസും, ഏവം മേ അയം ദാനപരിഭോഗോ ഭവിസ്സതീ’’തി ഏവംസഞ്ഞിനോ ദാനം ദക്ഖിണം അരഹേസു ദാതബ്ബതോ ‘‘പഞ്ചമം ദക്ഖിണേയ്യദാന’’ന്തി വുത്തം. ‘‘ഇമം മേ ദാനം ദദതോ ചിത്തം പസീദതീ’’തിആദിനാ പീതിസോമനസ്സം ഉപ്പാദേത്വാ ദേന്തസ്സ ദാനം സോമനസ്സബാഹുല്ലപ്പത്തിയാ സോമനസ്സുപചാരം നാമ ഹോതീതി ആഹ ‘‘ഛട്ഠം സോമനസ്സുപവിചാരദാന’’ന്തി വുത്തം.
52. Navame ‘‘sāhu dāna’’nti dānaṃ detīti ‘‘dānaṃ nāma sādhu sundara’’nti dānaṃ detīti attho. Dānañhi datvā taṃ paccavekkhantassa pāmojjapītisomanassādayo uppajjanti, lobhadosaissāmaccherādayo vidūrībhavanti. Idāni dānaṃ anukūladhammaparibrūhanena paccanīkadhammavidūrīkaraṇena ca bhāvanācittassa upasobhanāya ca parikkhārāya ca hotīti ‘‘alaṅkārabhūtañceva parivārabhūtañca detī’’ti vuttaṃ. Jhānānāgāmī nāma hoti jhānaṃ nibbattetvā brahmalokūpapannānaṃ ariyānaṃ heṭṭhā anuppajjanato. Imaṃ pecca paribhuñjissāmīti sāpekkhassa dānaṃ paralokaphalāsāya sātisayāya ca pubbācāravasena uppajjamānāya anubhavattā taṇhuttaraṃ nāma hotīti āha ‘‘paṭhamaṃ taṇhuttariyadāna’’nti. Dānaṃ nāma buddhādīhi pasatthanti garuṃ cittīkāraṃ upaṭṭhapetvā dātabbattā ‘‘dutiyaṃ cittīkāradāna’’nti vuttaṃ. Pubbakehi pitupitāmahehi dinnapubbaṃ katapubbaṃ jahāpetuṃ nāma nānucchavikanti attabhāvasabhāgavasena hirottappaṃ paccupaṭṭhapetvā dātabbato ‘‘tatiyaṃ hirottappadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Ahaṃ pacāmi, na ime pacanti, nārahāmi pacanto apacantānaṃ dānaṃ adātu’’nti evaṃsaññī hutvā dento niravasesaṃ katvā detīti āha ‘‘catutthaṃ niravasesadāna’’nti. ‘‘Yathā tesaṃ pubbakānaṃ isīnaṃ tāni mahāyaññakāni ahesuṃ, evaṃ me ayaṃ dānaparibhogo bhavissatī’’ti evaṃsaññino dānaṃ dakkhiṇaṃ arahesu dātabbato ‘‘pañcamaṃ dakkhiṇeyyadāna’’nti vuttaṃ. ‘‘Imaṃ me dānaṃ dadato cittaṃ pasīdatī’’tiādinā pītisomanassaṃ uppādetvā dentassa dānaṃ somanassabāhullappattiyā somanassupacāraṃ nāma hotīti āha ‘‘chaṭṭhaṃ somanassupavicāradāna’’nti vuttaṃ.
ദാനമഹപ്ഫലസുത്തവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Dānamahapphalasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / അങ്ഗുത്തരനികായ • Aṅguttaranikāya / ൯. ദാനമഹപ്ഫലസുത്തം • 9. Dānamahapphalasuttaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / അങ്ഗുത്തരനികായ (അട്ഠകഥാ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ൯. ദാനമഹപ്ഫലസുത്തവണ്ണനാ • 9. Dānamahapphalasuttavaṇṇanā