Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಉದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Udāna-aṭṭhakathā

    ೩. ದಣ್ಡಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ

    3. Daṇḍasuttavaṇṇanā

    ೧೩. ತತಿಯೇ ಕುಮಾರಕಾತಿ ದಾರಕಾ। ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅನ್ತರಾ ಚ ಜೇತವನನ್ತಿ ಅನ್ತರಾಸದ್ದೋ ‘‘ತದನ್ತರಂ ಕೋ ಜಾನೇಯ್ಯ, ಅಞ್ಞತ್ರ ತಥಾಗತಾ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೬.೪೪; ೧೦.೭೫), ‘‘ಜನಾ ಸಙ್ಗಮ್ಮ ಮನ್ತೇನ್ತಿ, ಮಞ್ಚ ತ್ವಞ್ಚ ಕಿಮನ್ತರ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೨೨೮) ಕಾರಣೇ ಆಗತೋ। ‘‘ಅದ್ದಸಾ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರಾ ಇತ್ಥೀ ವಿಜ್ಜನ್ತರಿಕಾಯ ಭಾಜನಂ ಧೋವನ್ತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೧೪೯) ಖಣೇ। ‘‘ಯಸ್ಸನ್ತರತೋ ನ ಸನ್ತಿ ಕೋಪಾ’’ತಿಆದೀಸು (ಉದಾ॰ ೨೦) ಚಿತ್ತೇ। ‘‘ಅನ್ತರಾ ವೋಸಾನಮಾಪಾದೀ’’ತಿಆದೀಸು ವೇಮಜ್ಝೇ। ‘‘ಅಪಿಚಾಯಂ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಪೋದಾ ದ್ವಿನ್ನಂ ಮಹಾನಿರಯಾನಂ ಅನ್ತರಿಕಾಯ ಆಗಚ್ಛತೀ’’ತಿಆದೀಸು (ಪಾರಾ॰ ೨೩೧) ವಿವರೇ । ಸ್ವಾಯಮಿಧಾಪಿ ವಿವರೇ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ತಸ್ಮಾ ಸಾವತ್ಥಿಯಾ ಚ ಜೇತವನಸ್ಸ ಚ ವಿವರೇತಿ, ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಅನ್ತರಾಸದ್ದಯೋಗತೋ ಚೇತ್ಥ ಉಪಯೋಗವಚನಂ ‘‘ಅನ್ತರಾ ಚ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಅನ್ತರಾ ಚ ಜೇತವನ’’ನ್ತಿ। ಈದಿಸೇಸು ಠಾನೇಸು ಅಕ್ಖರಚಿನ್ತಕಾ ‘‘ಅನ್ತರಾ ಗಾಮಞ್ಚ ನದಿಞ್ಚ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಏಕಮೇವ ಅನ್ತರಾಸದ್ದಂ ಪಯುಜ್ಜನ್ತಿ, ಸೋ ದುತಿಯಪದೇನಪಿ ಯೋಜೇತಬ್ಬೋ ಹೋತಿ। ಇಧ ಪನ ಯೋಜೇತ್ವಾ ವುತ್ತೋ।

    13. Tatiye kumārakāti dārakā. Antarā ca sāvatthiṃ antarā ca jetavananti antarāsaddo ‘‘tadantaraṃ ko jāneyya, aññatra tathāgatā’’ti (a. ni. 6.44; 10.75), ‘‘janā saṅgamma mantenti, mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe āgato. ‘‘Addasā maṃ, bhante, aññatarā itthī vijjantarikāya bhājanaṃ dhovantī’’tiādīsu (ma. ni. 2.149) khaṇe. ‘‘Yassantarato na santi kopā’’tiādīsu (udā. 20) citte. ‘‘Antarā vosānamāpādī’’tiādīsu vemajjhe. ‘‘Apicāyaṃ, bhikkhave, tapodā dvinnaṃ mahānirayānaṃ antarikāya āgacchatī’’tiādīsu (pārā. 231) vivare . Svāyamidhāpi vivare veditabbo. Tasmā sāvatthiyā ca jetavanassa ca vivareti, evamettha attho veditabbo. Antarāsaddayogato cettha upayogavacanaṃ ‘‘antarā ca sāvatthiṃ antarā ca jetavana’’nti. Īdisesu ṭhānesu akkharacintakā ‘‘antarā gāmañca nadiñca gacchatī’’ti ekameva antarāsaddaṃ payujjanti, so dutiyapadenapi yojetabbo hoti. Idha pana yojetvā vutto.

    ಅಹಿಂ ದಣ್ಡೇನ ಹನನ್ತೀತಿ ಬಿಲತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗೋಚರಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತಂ ಕಣ್ಹಸಪ್ಪಂ ಛಾತಜ್ಝತ್ತಂ ಅನುಬನ್ಧಿತ್ವಾ ಯಟ್ಠೀಹಿ ಪೋಥೇನ್ತಿ। ತೇನ ಚ ಸಮಯೇನ ಭಗವಾ ಸಾವತ್ಥಿಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ತೇ ದಾರಕೇ ಅಹಿಂ ದಣ್ಡೇನ ಹನನ್ತೇ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಕಸ್ಮಾ ಕುಮಾರಕಾ ಇಮಂ ಅಹಿಂ ದಣ್ಡೇನ ಹನಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿತ್ವಾ ‘‘ಡಂಸನಭಯೇನ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತೇ ‘‘ಇಮೇ ಅತ್ತನೋ ಸುಖಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮಾತಿ ಇಮಂ ಪಹರನ್ತಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಟ್ಠಾನೇ ದುಕ್ಖಂ ಅನುಭವಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹೋ ಅವಿಜ್ಜಾಯ ನಿಕತಿಕೋಸಲ್ಲ’’ನ್ತಿ ಧಮ್ಮಸಂವೇಗಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸಿ। ತೇನೇವ ಚ ಧಮ್ಮಸಂವೇಗೇನ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ’’ತಿಆದಿ।

    Ahiṃ daṇḍena hanantīti bilato nikkhamitvā gocarāya gacchantaṃ kaṇhasappaṃ chātajjhattaṃ anubandhitvā yaṭṭhīhi pothenti. Tena ca samayena bhagavā sāvatthiṃ piṇḍāya gacchanto antarāmagge te dārake ahiṃ daṇḍena hanante disvā ‘‘kasmā kumārakā imaṃ ahiṃ daṇḍena hanathā’’ti pucchitvā ‘‘ḍaṃsanabhayena, bhante’’ti ca vutte ‘‘ime attano sukhaṃ karissāmāti imaṃ paharantā nibbattaṭṭhāne dukkhaṃ anubhavissanti, aho avijjāya nikatikosalla’’nti dhammasaṃvegaṃ uppādesi. Teneva ca dhammasaṃvegena udānaṃ udānesi. Tena vuttaṃ ‘‘atha kho bhagavā’’tiādi.

    ತತ್ಥ ಏತಮತ್ಥಂ ವಿದಿತ್ವಾತಿ ‘‘ಇಮೇ ದಾರಕಾ ಅತ್ತಸುಖಾಯ ಪರದುಕ್ಖಂ ಕರೋನ್ತಾ ಸಯಂ ಪರತ್ಥ ಸುಖಂ ನ ಲಭಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ ಏತಮತ್ಥಂ ಜಾನಿತ್ವಾತಿ ಏವಮೇಕೇ ವಣ್ಣೇನ್ತಿ। ಅಞ್ಞೇಸಂ ದುಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಸುಖಪರಿಯೇಸನಂ ಆಯತಿಂ ದುಕ್ಖಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಸುಪ್ಪಟಿಪನ್ನಾನಂ ಏಕನ್ತೇನ ಸುಖಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘‘ಪರವಿಹೇಸಾವಿನಿಮುತ್ತಾ ಅಚ್ಚನ್ತಮೇವ ಸುಖಭಾಗಿನೋ ವತ ಮಯ್ಹಂ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರಾ’’ತಿ ಸೋಮನಸ್ಸವಸೇನೇವೇತಮ್ಪಿ ಸತ್ಥಾ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀತಿ ವದನ್ತಿ। ಅಪರೇ ಪನ ಭಣನ್ತಿ ‘‘ಏವಂ ತೇಹಿ ಕುಮಾರಕೇಹಿ ಪವತ್ತಿತಂ ಪರವಿಹೇಠನಂ ಸಬ್ಬಾಕಾರೇನ ಆದೀನವತೋ ವಿದಿತ್ವಾ ಪರವಿಹೇಸಾಯ ಪರಾನುಕಮ್ಪಾಯ ಚ ಯಥಾಕ್ಕಮಂ ಆದೀನವಾನಿಸಂಸವಿಭಾವನಂ ಇಮಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸೀ’’ತಿ।

    Tattha etamatthaṃ viditvāti ‘‘ime dārakā attasukhāya paradukkhaṃ karontā sayaṃ parattha sukhaṃ na labhissantī’’ti etamatthaṃ jānitvāti evameke vaṇṇenti. Aññesaṃ duppaṭipannānaṃ sukhapariyesanaṃ āyatiṃ dukkhāya saṃvattati, suppaṭipannānaṃ ekantena sukhāya saṃvattati. Tasmā ‘‘paravihesāvinimuttā accantameva sukhabhāgino vata mayhaṃ ovādappaṭikarā’’ti somanassavasenevetampi satthā udānaṃ udānesīti vadanti. Apare pana bhaṇanti ‘‘evaṃ tehi kumārakehi pavattitaṃ paraviheṭhanaṃ sabbākārena ādīnavato viditvā paravihesāya parānukampāya ca yathākkamaṃ ādīnavānisaṃsavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesī’’ti.

    ತತ್ಥ ಸುಖಕಾಮಾನೀತಿ ಏಕನ್ತೇನೇವ ಅತ್ತನೋ ಸುಖಸ್ಸ ಇಚ್ಛನತೋ ಸುಖಾನುಗಿದ್ಧಾನಿ। ಭೂತಾನೀತಿ ಪಾಣಿನೋ। ಯೋ ದಣ್ಡೇನ ವಿಹಿಂಸತೀತಿ ಏತ್ಥ ದಣ್ಡೇನಾತಿ ದೇಸನಾಮತ್ತಂ, ದಣ್ಡೇನ ವಾ ಲೇಡ್ಡುಸತ್ಥಪಾಣಿಪ್ಪಹಾರಾದೀಹಿ ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ದಣ್ಡೇನಾತಿ ದಣ್ಡನೇನ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಯೋ ಸುಖಕಾಮಾನಿ ಸಬ್ಬಭೂತಾನಿ ಜಾತಿಆದಿನಾ ಘಟ್ಟನವಸೇನ ವಚೀದಣ್ಡೇನ ವಾ ಪಾಣಿಮುಗ್ಗರಸತ್ಥಾದೀಹಿ ಪೋಥನತಾಳನಚ್ಛೇದನಾದಿವಸೇನ ಸರೀರದಣ್ಡೇನ ವಾ ಸತಂ ವಾ ಸಹಸ್ಸಂ ವಾ ಠಾಪನವಸೇನ ಧನದಣ್ಡೇನ ವಾತಿ ಇಮೇಸು ದಣ್ಡೇಸು ಯೇನ ಕೇನಚಿ ದಣ್ಡೇನ ವಿಹಿಂಸತಿ ವಿಹೇಠೇತಿ ದುಕ್ಖಂ ಪಾಪೇತಿ, ಅತ್ತನೋ ಸುಖಮೇಸಾನೋ, ಪೇಚ್ಚ ಸೋ ನ ಲಭತೇ ಸುಖನ್ತಿ ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಅತ್ತನೋ ಸುಖಂ ಏಸನ್ತೋ ಗವೇಸನ್ತೋ ಪತ್ಥೇನ್ತೋ ಪೇಚ್ಚ ಪರಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸಸುಖಂ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ ನಿಬ್ಬಾನಸುಖನ್ತಿ ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಸುಖಂ ನ ಲಭತಿ, ಅಞ್ಞದತ್ಥು ತೇನ ದಣ್ಡೇನ ದುಕ್ಖಮೇವ ಲಭತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।

    Tattha sukhakāmānīti ekanteneva attano sukhassa icchanato sukhānugiddhāni. Bhūtānīti pāṇino. Yo daṇḍena vihiṃsatīti ettha daṇḍenāti desanāmattaṃ, daṇḍena vā leḍḍusatthapāṇippahārādīhi vāti attho. Atha vā daṇḍenāti daṇḍanena. Idaṃ vuttaṃ hoti – yo sukhakāmāni sabbabhūtāni jātiādinā ghaṭṭanavasena vacīdaṇḍena vā pāṇimuggarasatthādīhi pothanatāḷanacchedanādivasena sarīradaṇḍena vā sataṃ vā sahassaṃ vā ṭhāpanavasena dhanadaṇḍena vāti imesu daṇḍesu yena kenaci daṇḍena vihiṃsati viheṭheti dukkhaṃ pāpeti, attano sukhamesāno, pecca so na labhate sukhanti so puggalo attano sukhaṃ esanto gavesanto patthento pecca paraloke manussasukhaṃ dibbasukhaṃ nibbānasukhanti tividhampi sukhaṃ na labhati, aññadatthu tena daṇḍena dukkhameva labhatīti attho.

    ಪೇಚ್ಚ ಸೋ ಲಭತೇ ಸುಖನ್ತಿ ಯೋ ಖನ್ತಿಮೇತ್ತಾನುದ್ದಯಸಮ್ಪನ್ನೋ ‘‘ಯಥಾಹಂ ಸುಖಕಾಮೋ ದುಕ್ಖಪ್ಪಟಿಕೂಲೋ, ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಪೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಸಮ್ಪತ್ತವಿರತಿಆದೀಸು ಠಿತೋ ವುತ್ತನಯೇನ ಕೇನಚಿ ದಣ್ಡೇನ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಭೂತಾನಿ ನ ಹಿಂಸತಿ ನ ಬಾಧತಿ, ಸೋ ಪುಗ್ಗಲೋ ಪರಲೋಕೇ ಮನುಸ್ಸಭೂತೋ ಮನುಸ್ಸಸುಖಂ, ದೇವಭೂತೋ ದಿಬ್ಬಸುಖಂ, ಉಭಯಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ನಿಬ್ಬಾನಸುಖಂ ಲಭತೀತಿ। ಏತ್ಥ ಚ ತಾದಿಸಸ್ಸ ಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅವಸ್ಸಂಭಾವಿತಾಯ ತಂ ಸುಖಂ ಪಚ್ಚುಪ್ಪನ್ನಂ ವಿಯ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಲಭತೇ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪುರಿಮಗಾಥಾಯಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।

    Pecca so labhate sukhanti yo khantimettānuddayasampanno ‘‘yathāhaṃ sukhakāmo dukkhappaṭikūlo, evaṃ sabbepī’’ti cintetvā sampattaviratiādīsu ṭhito vuttanayena kenaci daṇḍena sabbānipi bhūtāni na hiṃsati na bādhati, so puggalo paraloke manussabhūto manussasukhaṃ, devabhūto dibbasukhaṃ, ubhayaṃ atikkamanto nibbānasukhaṃ labhatīti. Ettha ca tādisassa puggalassa avassaṃbhāvitāya taṃ sukhaṃ paccuppannaṃ viya hotīti dassanatthaṃ ‘‘labhate’’ti vuttaṃ. Purimagāthāyapi eseva nayo.

    ತತಿಯಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Tatiyasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಉದಾನಪಾಳಿ • Udānapāḷi / ೩. ದಣ್ಡಸುತ್ತಂ • 3. Daṇḍasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact