| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya |
೫. ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತಂ
5. Dantabhūmisuttaṃ
೨೧೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ರಾಜಗಹೇ ವಿಹರತಿ ವೇಳುವನೇ ಕಲನ್ದಕನಿವಾಪೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಅರಞ್ಞಕುಟಿಕಾಯಂ ವಿಹರತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಜಙ್ಘಾವಿಹಾರಂ ಅನುಚಙ್ಕಮಮಾನೋ ಅನುವಿಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅಚಿರವತೇನ ಸಮಣುದ್ದೇಸೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಅಚಿರವತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ –
213. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena aciravato samaṇuddeso araññakuṭikāyaṃ viharati. Atha kho jayaseno rājakumāro jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena aciravato samaṇuddeso tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā aciravatena samaṇuddesena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho jayaseno rājakumāro aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca –
‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ – ‘ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’ನ್ತಿ। ‘ಏವಮೇತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಏವಮೇತಂ, ರಾಜಕುಮಾರ। ಇಧ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’ನ್ತಿ। ‘ಸಾಧು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತೂ’ತಿ। ‘ನ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಸಕ್ಕೋಮಿ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತುಂ। ಅಹಞ್ಚ ಹಿ ತೇ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯಂ, ತ್ವಞ್ಚ ಮೇ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ನ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ; ಸೋ ಮಮಸ್ಸ ಕಿಲಮಥೋ, ಸಾ ಮಮಸ್ಸ ವಿಹೇಸಾ’ತಿ। ‘ದೇಸೇತು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಅಪ್ಪೇವನಾಮಾಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ‘ದೇಸೇಯ್ಯಂ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ರಾಜಕುಮಾರ, ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ಮೇ ತ್ವಂ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ಯಥಾಸಕೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯಾಸಿ, ನ ಮಂ ತತ್ಥ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ‘ದೇಸೇತು ಮೇ ಭವಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನೋ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ। ಸಚೇ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ 1, ಇಚ್ಚೇತಂ ಕುಸಲಂ; ನೋ ಚೇ ಅಹಂ ಭೋತೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಸ್ಸ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನಿಸ್ಸಾಮಿ, ಯಥಾಸಕೇ ತಿಟ್ಠಿಸ್ಸಾಮಿ 2, ನಾಹಂ ತತ್ಥ ಭವನ್ತಂ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನಂ ಉತ್ತರಿಂ ಪಟಿಪುಚ್ಛಿಸ್ಸಾಮೀ’’’ತಿ।
‘‘Sutaṃ metaṃ, bho aggivessana – ‘idha bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’nti. ‘Evametaṃ, rājakumāra, evametaṃ, rājakumāra. Idha bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’nti. ‘Sādhu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desetū’ti. ‘Na kho te ahaṃ, rājakumāra, sakkomi yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desetuṃ. Ahañca hi te, rājakumāra, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ deseyyaṃ, tvañca me bhāsitassa atthaṃ na ājāneyyāsi; so mamassa kilamatho, sā mamassa vihesā’ti. ‘Desetu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Appevanāmāhaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājāneyya’nti. ‘Deseyyaṃ kho te ahaṃ, rājakumāra, yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Sace me tvaṃ bhāsitassa atthaṃ ājāneyyāsi, iccetaṃ kusalaṃ; no ce me tvaṃ bhāsitassa atthaṃ ājāneyyāsi, yathāsake tiṭṭheyyāsi, na maṃ tattha uttariṃ paṭipuccheyyāsī’ti. ‘Desetu me bhavaṃ aggivessano yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ. Sace ahaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmi 3, iccetaṃ kusalaṃ; no ce ahaṃ bhoto aggivessanassa bhāsitassa atthaṃ ājānissāmi, yathāsake tiṭṭhissāmi 4, nāhaṃ tattha bhavantaṃ aggivessanaṃ uttariṃ paṭipucchissāmī’’’ti.
೨೧೪. ಅಥ ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಯಥಾಸುತಂ ಯಥಾಪರಿಯತ್ತಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಅಚಿರವತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಟ್ಠಾನಮೇತಂ, ಭೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಭಿಕ್ಖು ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ಆತಾಪೀ ಪಹಿತತ್ತೋ ವಿಹರನ್ತೋ ಫುಸೇಯ್ಯ ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಏಕಗ್ಗತ’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಅಚಿರವತಸ್ಸ ಸಮಣುದ್ದೇಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾನತಞ್ಚ ಅನವಕಾಸತಞ್ಚ ಪವೇದೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಪಕ್ಕಾಮಿ।
214. Atha kho aciravato samaṇuddeso jayasenassa rājakumārassa yathāsutaṃ yathāpariyattaṃ dhammaṃ desesi. Evaṃ vutte, jayaseno rājakumāro aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘aṭṭhānametaṃ, bho aggivessana, anavakāso yaṃ bhikkhu appamatto ātāpī pahitatto viharanto phuseyya cittassa ekaggata’’nti. Atha kho jayaseno rājakumāro aciravatassa samaṇuddesassa aṭṭhānatañca anavakāsatañca pavedetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
ಅಥ ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಅಚಿರಪಕ್ಕನ್ತೇ ಜಯಸೇನೇ ರಾಜಕುಮಾರೇ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಜಯಸೇನೇನ ರಾಜಕುಮಾರೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಭಗವತೋ ಆರೋಚೇಸಿ।
Atha kho aciravato samaṇuddeso acirapakkante jayasene rājakumāre yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho aciravato samaṇuddeso yāvatako ahosi jayasenena rājakumārena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ bhagavato ārocesi.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಗವಾ ಅಚಿರವತಂ ಸಮಣುದ್ದೇಸಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಂ ಕುತೇತ್ಥ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಲಬ್ಭಾ। ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಞಾತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ತಂ ವತ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ 5 ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
Evaṃ vutte, bhagavā aciravataṃ samaṇuddesaṃ etadavoca – ‘‘taṃ kutettha, aggivessana, labbhā. Yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko 6 ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatī’’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
೨೧೫. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿಸ್ಸು, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ, ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಅದನ್ತಾ ಅವಿನೀತಾ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯೇ ತೇ ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ದನ್ತಾವ ದನ್ತಕಾರಣಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ದನ್ತಾವ ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣೇಯ್ಯು’’ನ್ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಯೇ ಪನ ತೇ ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಅದನ್ತಾ ಅವಿನೀತಾ, ಅಪಿ ನು ತೇ ಅದನ್ತಾವ ದನ್ತಕಾರಣಂ ಗಚ್ಛೇಯ್ಯುಂ, ಅದನ್ತಾವ ದನ್ತಭೂಮಿಂ ಸಮ್ಪಾಪುಣೇಯ್ಯುಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತೇ ದ್ವೇ ಹತ್ಥಿದಮ್ಮಾ ವಾ ಅಸ್ಸದಮ್ಮಾ ವಾ ಗೋದಮ್ಮಾ ವಾ ಸುದನ್ತಾ ಸುವಿನೀತಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹೇತಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಞಾತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ತಂ ವತ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ।
215. ‘‘Seyyathāpissu, aggivessana, dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā, dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā adantā avinītā. Taṃ kiṃ maññasi, aggivessana, ye te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā, api nu te dantāva dantakāraṇaṃ gaccheyyuṃ, dantāva dantabhūmiṃ sampāpuṇeyyu’’nti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Ye pana te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā adantā avinītā, api nu te adantāva dantakāraṇaṃ gaccheyyuṃ, adantāva dantabhūmiṃ sampāpuṇeyyuṃ, seyyathāpi te dve hatthidammā vā assadammā vā godammā vā sudantā suvinītā’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’. ‘‘Evameva kho, aggivessana, yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatī’’ti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati.
೨೧೬. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಗಾಮಸ್ಸ ವಾ ನಿಗಮಸ್ಸ ವಾ ಅವಿದೂರೇ ಮಹಾಪಬ್ಬತೋ। ತಮೇನಂ ದ್ವೇ ಸಹಾಯಕಾ ತಮ್ಹಾ ಗಾಮಾ ವಾ ನಿಗಮಾ ವಾ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಹತ್ಥವಿಲಙ್ಘಕೇನ ಯೇನ ಸೋ ಪಬ್ಬತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೇಯ್ಯುಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏಕೋ ಸಹಾಯಕೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ತಿಟ್ಠೇಯ್ಯ, ಏಕೋ ಸಹಾಯಕೋ ಉಪರಿಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಹೇಯ್ಯ। ತಮೇನಂ ಹೇಟ್ಠಾ ಪಬ್ಬತಪಾದೇ ಠಿತೋ ಸಹಾಯಕೋ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತಂ ಸಹಾಯಕಂ ಏವಂ ವೇದಯ್ಯ – ‘ಯಂ, ಸಮ್ಮ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ಪಸ್ಸಸಿ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’’ನ್ತಿ।
216. ‘‘Seyyathāpi , aggivessana, gāmassa vā nigamassa vā avidūre mahāpabbato. Tamenaṃ dve sahāyakā tamhā gāmā vā nigamā vā nikkhamitvā hatthavilaṅghakena yena so pabbato tenupasaṅkameyyuṃ; upasaṅkamitvā eko sahāyako heṭṭhā pabbatapāde tiṭṭheyya, eko sahāyako uparipabbataṃ āroheyya. Tamenaṃ heṭṭhā pabbatapāde ṭhito sahāyako uparipabbate ṭhitaṃ sahāyakaṃ evaṃ vedayya – ‘yaṃ, samma, kiṃ tvaṃ passasi uparipabbate ṭhito’ti? So evaṃ vadeyya – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’’nti.
‘‘ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ಸಮ್ಮ , ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ತಮೇನಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಸಹಾಯಕೋ ಹೇಟ್ಠಿಮಪಬ್ಬತಪಾದಂ ಓರೋಹಿತ್ವಾ ತಂ ಸಹಾಯಕಂ ಬಾಹಾಯಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಉಪರಿಪಬ್ಬತಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಮುಹುತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾಸೇತ್ವಾ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಯಂ, ಸಮ್ಮ, ಕಿಂ ತ್ವಂ ಪಸ್ಸಸಿ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ’ತಿ? ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’’’ನ್ತಿ ।
‘‘So evaṃ vadeyya – ‘aṭṭhānaṃ kho etaṃ, samma , anavakāso yaṃ tvaṃ uparipabbate ṭhito passeyyāsi ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. Tamenaṃ uparipabbate ṭhito sahāyako heṭṭhimapabbatapādaṃ orohitvā taṃ sahāyakaṃ bāhāyaṃ gahetvā uparipabbataṃ āropetvā muhuttaṃ assāsetvā evaṃ vadeyya – ‘yaṃ, samma, kiṃ tvaṃ passasi uparipabbate ṭhito’ti? So evaṃ vadeyya – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’’’nti .
‘‘ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಇದಾನೇವ ಖೋ ತೇ, ಸಮ್ಮ, ಭಾಸಿತಂ – ಮಯಂ ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ ಸಮ್ಮ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ತ್ವಂ ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯಾಸಿ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ಇದಾನೇವ ಚ ಪನ ತೇ ಭಾಸಿತಂ ಮಯಂ ಏವಂ ಆಜಾನಾಮ – ‘ಪಸ್ಸಾಮಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಉಪರಿಪಬ್ಬತೇ ಠಿತೋ ಆರಾಮರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ವನರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಭೂಮಿರಾಮಣೇಯ್ಯಕಂ ಪೋಕ್ಖರಣೀರಾಮಣೇಯ್ಯಕ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ತಥಾ ಹಿ ಪನಾಹಂ, ಸಮ್ಮ, ಇಮಿನಾ ಮಹತಾ ಪಬ್ಬತೇನ ಆವುತೋ 7 ದಟ್ಠೇಯ್ಯಂ ನಾದ್ದಸ’’’ನ್ತಿ।
‘‘So evaṃ vadeyya – ‘idāneva kho te, samma, bhāsitaṃ – mayaṃ evaṃ ājānāma – aṭṭhānaṃ kho etaṃ samma, anavakāso yaṃ tvaṃ uparipabbate ṭhito passeyyāsi ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. Idāneva ca pana te bhāsitaṃ mayaṃ evaṃ ājānāma – ‘passāmi kho ahaṃ, samma, uparipabbate ṭhito ārāmarāmaṇeyyakaṃ vanarāmaṇeyyakaṃ bhūmirāmaṇeyyakaṃ pokkharaṇīrāmaṇeyyaka’nti. So evaṃ vadeyya – ‘tathā hi panāhaṃ, samma, iminā mahatā pabbatena āvuto 8 daṭṭheyyaṃ nāddasa’’’nti.
‘‘ಅತೋ ಮಹನ್ತತರೇನ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅವಿಜ್ಜಾಖನ್ಧೇನ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಆವುತೋ ನಿವುತೋ 9 ಓಫುಟೋ 10 ಪರಿಯೋನದ್ಧೋ। ಸೋ ವತ ಯಂ ತಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಞಾತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇನ ಸಚ್ಛಿಕಾತಬ್ಬಂ ತಂ ವತ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಕಾಮಮಜ್ಝೇ ವಸನ್ತೋ ಕಾಮೇ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತೋ ಕಾಮವಿತಕ್ಕೇಹಿ ಖಜ್ಜಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೇನ ಪರಿಡಯ್ಹಮಾನೋ ಕಾಮಪರಿಯೇಸನಾಯ ಉಸ್ಸುಕೋ ಞಸ್ಸತಿ ವಾ ದಕ್ಖತಿ ವಾ ಸಚ್ಛಿ ವಾ ಕರಿಸ್ಸತೀತಿ – ನೇತಂ ಠಾನಂ ವಿಜ್ಜತಿ । ಸಚೇ ಖೋ ತಂ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಯೇಯ್ಯುಂ 11, ಅನಚ್ಛರಿಯಂ ತೇ ಜಯಸೇನೋ ರಾಜಕುಮಾರೋ ಪಸೀದೇಯ್ಯ, ಪಸನ್ನೋ ಚ ತೇ ಪಸನ್ನಾಕಾರಂ ಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಕುತೋ ಪನ ಮಂ, ಭನ್ತೇ, ಜಯಸೇನಸ್ಸ ರಾಜಕುಮಾರಸ್ಸ ಇಮಾ ದ್ವೇ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಯಿಸ್ಸನ್ತಿ 12 ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಭಗವನ್ತ’’ನ್ತಿ?
‘‘Ato mahantatarena, aggivessana, avijjākhandhena jayaseno rājakumāro āvuto nivuto 13 ophuṭo 14 pariyonaddho. So vata yaṃ taṃ nekkhammena ñātabbaṃ nekkhammena daṭṭhabbaṃ nekkhammena pattabbaṃ nekkhammena sacchikātabbaṃ taṃ vata jayaseno rājakumāro kāmamajjhe vasanto kāme paribhuñjanto kāmavitakkehi khajjamāno kāmapariḷāhena pariḍayhamāno kāmapariyesanāya ussuko ñassati vā dakkhati vā sacchi vā karissatīti – netaṃ ṭhānaṃ vijjati . Sace kho taṃ, aggivessana, jayasenassa rājakumārassa imā dve upamā paṭibhāyeyyuṃ 15, anacchariyaṃ te jayaseno rājakumāro pasīdeyya, pasanno ca te pasannākāraṃ kareyyā’’ti. ‘‘Kuto pana maṃ, bhante, jayasenassa rājakumārassa imā dve upamā paṭibhāyissanti 16 anacchariyā pubbe assutapubbā, seyyathāpi bhagavanta’’nti?
೨೧೭. ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ನಾಗವನಿಕಂ ಆಮನ್ತೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ನಾಗವನಿಕ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ ಅತಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧಾಹೀ’ತಿ। ‘ಏವಂ, ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ನಾಗವನಿಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಂ ಅಭಿರುಹಿತ್ವಾ ನಾಗವನಂ ಪವಿಸಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ ಅತಿಪಸ್ಸಿತ್ವಾ ರಞ್ಞೋ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ। ತಮೇನಂ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ನೀಹರತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಂ ಗತೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥಗೇಧಾ 17 ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕಾ ನಾಗಾ ಯದಿದಂ – ನಾಗವನಂ। ತಮೇನಂ ನಾಗವನಿಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ – ‘ಅಬ್ಭೋಕಾಸಗತೋ ಖೋ 18, ದೇವ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ತಮೇನಂ ರಾಜಾ ಖತ್ತಿಯೋ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಸಮ್ಮ ಹತ್ಥಿದಮಕ, ಆರಞ್ಞಕಂ ನಾಗಂ ದಮಯಾಹಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗಾಮನ್ತೇ ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸಮಾದಪನಾಯಾ’’’ತಿ 19।
217. ‘‘Seyyathāpi , aggivessana, rājā khattiyo muddhāvasitto nāgavanikaṃ āmanteti – ‘ehi tvaṃ, samma nāgavanika, rañño nāgaṃ abhiruhitvā nāgavanaṃ pavisitvā āraññakaṃ nāgaṃ atipassitvā rañño nāgassa gīvāyaṃ upanibandhāhī’ti. ‘Evaṃ, devā’ti kho, aggivessana, nāgavaniko rañño khattiyassa muddhāvasittassa paṭissutvā rañño nāgaṃ abhiruhitvā nāgavanaṃ pavisitvā āraññakaṃ nāgaṃ atipassitvā rañño nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati. Tamenaṃ rañño nāgo abbhokāsaṃ nīharati. Ettāvatā kho, aggivessana, āraññako nāgo abbhokāsaṃ gato hoti. Etthagedhā 20 hi, aggivessana, āraññakā nāgā yadidaṃ – nāgavanaṃ. Tamenaṃ nāgavaniko rañño khattiyassa muddhāvasittassa ārocesi – ‘abbhokāsagato kho 21, deva, āraññako nāgo’ti. Atha kho aggivessana, tamenaṃ rājā khattiyo muddhāvasitto hatthidamakaṃ āmantesi – ‘ehi tvaṃ, samma hatthidamaka, āraññakaṃ nāgaṃ damayāhi āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāyā’’’ti 22.
‘‘‘ಏವಂ , ದೇವಾ’ತಿ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ರಞ್ಞೋ ಖತ್ತಿಯಸ್ಸ ಮುದ್ಧಾವಸಿತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಮಹನ್ತಂ ಥಮ್ಭಂ ಪಥವಿಯಂ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗಾಮನ್ತೇ ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸಮಾದಪನಾಯ। ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ ತಥಾರೂಪಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಯಾ ಸಾ ವಾಚಾ ನೇಲಾ ಕಣ್ಣಸುಖಾ ಪೇಮನೀಯಾ ಹದಯಙ್ಗಮಾ ಪೋರೀ ಬಹುಜನಕನ್ತಾ ಬಹುಜನಮನಾಪಾ ತಥಾರೂಪಾಹಿ ವಾಚಾಹಿ ಸಮುದಾಚರಿಯಮಾನೋ ಸುಸ್ಸೂಸತಿ, ಸೋತಂ ಓದಹತಿ, ಅಞ್ಞಾ ಚಿತ್ತಂ ಉಪಟ್ಠಾಪೇತಿ; ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ತಿಣಘಾಸೋದಕಂ ಅನುಪ್ಪವೇಚ್ಛತಿ।
‘‘‘Evaṃ , devā’ti kho, aggivessana, hatthidamako rañño khattiyassa muddhāvasittassa paṭissutvā mahantaṃ thambhaṃ pathaviyaṃ nikhaṇitvā āraññakassa nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāya. Tamenaṃ hatthidamako yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpāhi vācāhi samudācarati. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpāhi vācāhi samudācariyamāno sussūsati, sotaṃ odahati, aññā cittaṃ upaṭṭhāpeti; tamenaṃ hatthidamako uttari tiṇaghāsodakaṃ anuppavecchati.
‘‘ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ತಿಣಘಾಸೋದಕಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ತತ್ರ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಏವಂ ಹೋತಿ – ‘ಜೀವಿಸ್ಸತಿ ಖೋ 23 ದಾನಿ ಆರಞ್ಞಕೋ 24 ನಾಗೋ’ತಿ। ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ – ‘ಆದಿಯ, ಭೋ, ನಿಕ್ಖಿಪ, ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಆದಾನನಿಕ್ಖೇಪೇ ವಚನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ – ‘ಅಭಿಕ್ಕಮ, ಭೋ, ಪಟಿಕ್ಕಮ, ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಅಭಿಕ್ಕಮಪಟಿಕ್ಕಮವಚನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ – ‘ಉಟ್ಠಹ, ಭೋ, ನಿಸೀದ, ಭೋ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಹತ್ಥಿದಮಕಸ್ಸ ಉಟ್ಠಾನನಿಸಜ್ಜಾಯ ವಚನಕರೋ ಹೋತಿ ಓವಾದಪ್ಪಟಿಕರೋ, ತಮೇನಂ ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಉತ್ತರಿ ಆನೇಞ್ಜಂ ನಾಮ ಕಾರಣಂ ಕಾರೇತಿ, ಮಹನ್ತಸ್ಸ ಫಲಕಂ ಸೋಣ್ಡಾಯ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ, ತೋಮರಹತ್ಥೋ ಚ ಪುರಿಸೋ ಉಪರಿಗೀವಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ, ಸಮನ್ತತೋ ಚ ತೋಮರಹತ್ಥಾ ಪುರಿಸಾ ಪರಿವಾರೇತ್ವಾ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಚ ದೀಘತೋಮರಯಟ್ಠಿಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಪುರತೋ ಠಿತೋ ಹೋತಿ। ಸೋ ಆನೇಞ್ಜಂ ಕಾರಣಂ ಕಾರಿಯಮಾನೋ ನೇವ ಪುರಿಮೇ ಪಾದೇ ಚೋಪೇತಿ ನ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಪಾದೇ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಪುರಿಮಕಾಯಂ ಚೋಪೇತಿ ನ ಪಚ್ಛಿಮಕಾಯಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಸೀಸಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಕಣ್ಣೇ ಚೋಪೇತಿ, ನ ದನ್ತೇ ಚೋಪೇತಿ , ನ ನಙ್ಗುಟ್ಠಂ ಚೋಪೇತಿ, ನ ಸೋಣ್ಡಂ ಚೋಪೇತಿ। ಸೋ ಹೋತಿ ಆರಞ್ಞಕೋ ನಾಗೋ ಖಮೋ ಸತ್ತಿಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಅಸಿಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಉಸುಪ್ಪಹಾರಾನಂ ಸರಪತ್ತಪ್ಪಹಾರಾನಂ 25 ಭೇರಿಪಣವವಂಸಸಙ್ಖಡಿಣ್ಡಿಮನಿನ್ನಾದಸದ್ದಾನಂ 26 ಸಬ್ಬವಙ್ಕದೋಸನಿಹಿತನಿನ್ನೀತಕಸಾವೋ ರಾಜಾರಹೋ ರಾಜಭೋಗ್ಗೋ ರಞ್ಞೋ ಅಙ್ಗನ್ತೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ।
‘‘Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa tiṇaghāsodakaṃ paṭiggaṇhāti, tatra hatthidamakassa evaṃ hoti – ‘jīvissati kho 27 dāni āraññako 28 nāgo’ti. Tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘ādiya, bho, nikkhipa, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa ādānanikkhepe vacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘abhikkama, bho, paṭikkama, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa abhikkamapaṭikkamavacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari kāraṇaṃ kāreti – ‘uṭṭhaha, bho, nisīda, bho’ti. Yato kho, aggivessana, āraññako nāgo hatthidamakassa uṭṭhānanisajjāya vacanakaro hoti ovādappaṭikaro, tamenaṃ hatthidamako uttari āneñjaṃ nāma kāraṇaṃ kāreti, mahantassa phalakaṃ soṇḍāya upanibandhati, tomarahattho ca puriso uparigīvāya nisinno hoti, samantato ca tomarahatthā purisā parivāretvā ṭhitā honti, hatthidamako ca dīghatomarayaṭṭhiṃ gahetvā purato ṭhito hoti. So āneñjaṃ kāraṇaṃ kāriyamāno neva purime pāde copeti na pacchime pāde copeti, na purimakāyaṃ copeti na pacchimakāyaṃ copeti, na sīsaṃ copeti, na kaṇṇe copeti, na dante copeti , na naṅguṭṭhaṃ copeti, na soṇḍaṃ copeti. So hoti āraññako nāgo khamo sattippahārānaṃ asippahārānaṃ usuppahārānaṃ sarapattappahārānaṃ 29 bheripaṇavavaṃsasaṅkhaḍiṇḍimaninnādasaddānaṃ 30 sabbavaṅkadosanihitaninnītakasāvo rājāraho rājabhoggo rañño aṅganteva saṅkhaṃ gacchati.
೨೧೮. ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಇಧ ತಥಾಗತೋ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋ ವಿಜ್ಜಾಚರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸುಗತೋ ಲೋಕವಿದೂ ಅನುತ್ತರೋ ಪುರಿಸದಮ್ಮಸಾರಥಿ ಸತ್ಥಾ ದೇವಮನುಸ್ಸಾನಂ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾ। ಸೋ ಇಮಂ ಲೋಕಂ ಸದೇವಕಂ ಸಮಾರಕಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಂ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಪಜಂ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಪವೇದೇತಿ। ಸೋ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇತಿ ಆದಿಕಲ್ಯಾಣಂ ಮಜ್ಝೇಕಲ್ಯಾಣಂ ಪರಿಯೋಸಾನಕಲ್ಯಾಣಂ ಸಾತ್ಥಂ ಸಬ್ಯಞ್ಜನಂ, ಕೇವಲಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಕಾಸೇತಿ। ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುಣಾತಿ ಗಹಪತಿ ವಾ ಗಹಪತಿಪುತ್ತೋ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ವಾ ಕುಲೇ ಪಚ್ಚಾಜಾತೋ। ಸೋ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸುತ್ವಾ ತಥಾಗತೇ ಸದ್ಧಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಸೋ ತೇನ ಸದ್ಧಾಪಟಿಲಾಭೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಇತಿ ಪಟಿಸಞ್ಚಿಕ್ಖತಿ – ‘ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ ರಜಾಪಥೋ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ನಯಿದಂ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ।
218. ‘‘Evameva kho, aggivessana, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ deseti ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Taṃ dhammaṃ suṇāti gahapati vā gahapatiputto vā aññatarasmiṃ vā kule paccājāto. So taṃ dhammaṃ sutvā tathāgate saddhaṃ paṭilabhati. So tena saddhāpaṭilābhena samannāgato iti paṭisañcikkhati – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti.
‘‘ಸೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಭೋಗಕ್ಖನ್ಧಂ ಪಹಾಯ ಅಪ್ಪಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಮಹನ್ತಂ ವಾ ಞಾತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ಪಹಾಯ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಅಬ್ಭೋಕಾಸಗತೋ ಹೋತಿ। ಏತ್ಥಗೇಧಾ ಹಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಯದಿದಂ – ಪಞ್ಚ ಕಾಮಗುಣಾ। ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಸೀಲವಾ ಹೋಹಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರಾಹಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ, ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖಸ್ಸು ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸೂ’’’ತಿ।
‘‘So aparena samayena appaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya mahantaṃ vā bhogakkhandhaṃ pahāya appaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya mahantaṃ vā ñātiparivaṭṭaṃ pahāya kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajati. Ettāvatā kho, aggivessana, ariyasāvako abbhokāsagato hoti. Etthagedhā hi, aggivessana, devamanussā yadidaṃ – pañca kāmaguṇā. Tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, sīlavā hohi, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharāhi ācāragocarasampanno, aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhassu sikkhāpadesū’’’ti.
‘‘ಯತೋ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅರಿಯಸಾವಕೋ ಸೀಲವಾ ಹೋತಿ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತೋ ವಿಹರತಿ ಆಚಾರಗೋಚರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅಣುಮತ್ತೇಸು ವಜ್ಜೇಸು ಭಯದಸ್ಸಾವೀ, ಸಮಾದಾಯ ಸಿಕ್ಖತಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇಸು, ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಇನ್ದ್ರಿಯೇಸು ಗುತ್ತದ್ವಾರೋ ಹೋಹಿ, ಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಂ ದಿಸ್ವಾ ಮಾ ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಾಹೀ…ಪೇ॰… (ಯಥಾ ಗಣಕಮೋಗ್ಗಲ್ಲಾನಸುತ್ತನ್ತೇ, ಏವಂ ವಿತ್ಥಾರೇತಬ್ಬಾನಿ।)
‘‘Yato kho, aggivessana, ariyasāvako sīlavā hoti, pātimokkhasaṃvarasaṃvuto viharati ācāragocarasampanno aṇumattesu vajjesu bhayadassāvī, samādāya sikkhati sikkhāpadesu, tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, indriyesu guttadvāro hohi, cakkhunā rūpaṃ disvā mā nimittaggāhī…pe… (yathā gaṇakamoggallānasuttante, evaṃ vitthāretabbāni.)
೨೧೯. ‘‘ಸೋ ಇಮೇ ಪಞ್ಚ ನೀವರಣೇ ಪಹಾಯ ಚೇತಸೋ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಪಞ್ಞಾಯ ದುಬ್ಬಲೀಕರಣೇ ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ವೇದನಾಸು…ಪೇ॰… ಚಿತ್ತೇ…ಪೇ॰… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರತಿ ಆತಾಪೀ ಸಮ್ಪಜಾನೋ ಸತಿಮಾ ವಿನೇಯ್ಯ ಲೋಕೇ ಅಭಿಜ್ಝಾದೋಮನಸ್ಸಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಹತ್ಥಿದಮಕೋ ಮಹನ್ತಂ ಥಮ್ಭಂ ಪಥವಿಯಂ ನಿಖಣಿತ್ವಾ ಆರಞ್ಞಕಸ್ಸ ನಾಗಸ್ಸ ಗೀವಾಯಂ ಉಪನಿಬನ್ಧತಿ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಆರಞ್ಞಕಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗಾಮನ್ತೇ ಅಭಿರಮಾಪನಾಯ ಮನುಸ್ಸಕನ್ತೇಸು ಸೀಲೇಸು ಸಮಾದಪನಾಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಅರಿಯಸಾವಕಸ್ಸ ಇಮೇ ಚತ್ತಾರೋ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಾ ಚೇತಸೋ ಉಪನಿಬನ್ಧನಾ ಹೋನ್ತಿ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ ಸೀಲಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ ಸರಸಙ್ಕಪ್ಪಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಗೇಹಸಿತಾನಞ್ಚೇವ ದರಥಕಿಲಮಥಪರಿಳಾಹಾನಂ ಅಭಿನಿಮ್ಮದನಾಯ ಞಾಯಸ್ಸ ಅಧಿಗಮಾಯ ನಿಬ್ಬಾನಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ।
219. ‘‘So ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Seyyathāpi, aggivessana, hatthidamako mahantaṃ thambhaṃ pathaviyaṃ nikhaṇitvā āraññakassa nāgassa gīvāyaṃ upanibandhati āraññakānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya āraññakānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya gāmante abhiramāpanāya manussakantesu sīlesu samādapanāya; evameva kho, aggivessana, ariyasāvakassa ime cattāro satipaṭṭhānā cetaso upanibandhanā honti gehasitānañceva sīlānaṃ abhinimmadanāya gehasitānañceva sarasaṅkappānaṃ abhinimmadanāya gehasitānañceva darathakilamathapariḷāhānaṃ abhinimmadanāya ñāyassa adhigamāya nibbānassa sacchikiriyāya.
೨೨೦. ‘‘ತಮೇನಂ ತಥಾಗತೋ ಉತ್ತರಿಂ ವಿನೇತಿ – ‘ಏಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಕಾಯೇ ಕಾಯಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರಾಹಿ , ಮಾ ಚ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಸಿ। ವೇದನಾಸು… ಚಿತ್ತೇ… ಧಮ್ಮೇಸು ಧಮ್ಮಾನುಪಸ್ಸೀ ವಿಹರಾಹಿ, ಮಾ ಚ ಕಾಮೂಪಸಂಹಿತಂ ವಿತಕ್ಕಂ ವಿತಕ್ಕೇಸೀ’’’ತಿ।
220. ‘‘Tamenaṃ tathāgato uttariṃ vineti – ‘ehi tvaṃ, bhikkhu, kāye kāyānupassī viharāhi , mā ca kāmūpasaṃhitaṃ vitakkaṃ vitakkesi. Vedanāsu… citte… dhammesu dhammānupassī viharāhi, mā ca kāmūpasaṃhitaṃ vitakkaṃ vitakkesī’’’ti.
‘‘ಸೋ ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ…ಪೇ॰… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರತಿ। ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರತಿ।
‘‘So vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati.
೨೨೧. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸತಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ, ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ…ಪೇ॰… ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾತಿ।
221. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe, sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti.
‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇತಿ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ; ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ। ತಸ್ಸ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚತಿ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಹೋತಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಪಜಾನಾತಿ।
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti.
‘‘ಸೋ ಹೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ಖಮೋ ಸೀತಸ್ಸ ಉಣ್ಹಸ್ಸ ಜಿಘಚ್ಛಾಯ ಪಿಪಾಸಾಯ ಡಂಸಮಕಸವಾತಾತಪಸರೀಸಪಸಮ್ಫಸ್ಸಾನಂ ದುರುತ್ತಾನಂ ದುರಾಗತಾನಂ ವಚನಪಥಾನಂ, ಉಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಸಾರೀರಿಕಾನಂ ವೇದನಾನಂ ದುಕ್ಖಾನಂ ತಿಬ್ಬಾನಂ ಖರಾನಂ ಕಟುಕಾನಂ ಅಸಾತಾನಂ ಅಮನಾಪಾನಂ ಪಾಣಹರಾನಂ ಅಧಿವಾಸಕಜಾತಿಕೋ ಹೋತಿ ಸಬ್ಬರಾಗದೋಸಮೋಹನಿಹಿತನಿನ್ನೀತಕಸಾವೋ ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಪಾಹುನೇಯ್ಯೋ ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋ ಅಞ್ಜಲಿಕರಣೀಯೋ ಅನುತ್ತರಂ ಪುಞ್ಞಕ್ಖೇತ್ತಂ ಲೋಕಸ್ಸ।
‘‘So hoti bhikkhu khamo sītassa uṇhassa jighacchāya pipāsāya ḍaṃsamakasavātātapasarīsapasamphassānaṃ duruttānaṃ durāgatānaṃ vacanapathānaṃ, uppannānaṃ sārīrikānaṃ vedanānaṃ dukkhānaṃ tibbānaṃ kharānaṃ kaṭukānaṃ asātānaṃ amanāpānaṃ pāṇaharānaṃ adhivāsakajātiko hoti sabbarāgadosamohanihitaninnītakasāvo āhuneyyo pāhuneyyo dakkhiṇeyyo añjalikaraṇīyo anuttaraṃ puññakkhettaṃ lokassa.
೨೨೨. ‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅದನ್ತೋ ಅವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ 31 ಮಹಲ್ಲಕೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ। ದಹರೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಅದನ್ತೋ ಅವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ , ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ದಹರೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೇರೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಅಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು। ನವೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ಅಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ಅದನ್ತಮರಣಂ ನವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ।
222. ‘‘Mahallako cepi, aggivessana, rañño nāgo adanto avinīto kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ 32 mahallako rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, rañño nāgo. Daharo cepi, aggivessana, rañño nāgo adanto avinīto kālaṅkaroti , ‘adantamaraṇaṃ daharo rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; evameva kho, aggivessana, thero cepi bhikkhu akhīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ thero bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, bhikkhu. Navo cepi, aggivessana, bhikkhu akhīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘adantamaraṇaṃ navo bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati.
‘‘ಮಹಲ್ಲಕೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಸುದನ್ತೋ ಸುವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ಮಹಲ್ಲಕೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ… ದಹರೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಸುದನ್ತೋ ಸುವಿನೀತೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ದಹರೋ ರಞ್ಞೋ ನಾಗೋ ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಥೇರೋ ಚೇಪಿ ಭಿಕ್ಖು ಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ಥೇರೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತಿ; ಮಜ್ಝಿಮೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು। ನವೋ ಚೇಪಿ, ಅಗ್ಗಿವೇಸ್ಸನ, ಭಿಕ್ಖು ಖೀಣಾಸವೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ, ‘ದನ್ತಮರಣಂ ನವೋ ಭಿಕ್ಖು ಕಾಲಙ್ಕತೋ’ತ್ವೇವ ಸಙ್ಖಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
‘‘Mahallako cepi, aggivessana, rañño nāgo sudanto suvinīto kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ mahallako rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, rañño nāgo… daharo cepi, aggivessana, rañño nāgo sudanto suvinīto kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ daharo rañño nāgo kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; evameva kho, aggivessana, thero cepi bhikkhu khīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ thero bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchati; majjhimo cepi, aggivessana, bhikkhu. Navo cepi, aggivessana, bhikkhu khīṇāsavo kālaṅkaroti, ‘dantamaraṇaṃ navo bhikkhu kālaṅkato’tveva saṅkhaṃ gacchatī’’ti.
ಇದಮವೋಚ ಭಗವಾ। ಅತ್ತಮನೋ ಅಚಿರವತೋ ಸಮಣುದ್ದೇಸೋ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದೀತಿ।
Idamavoca bhagavā. Attamano aciravato samaṇuddeso bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಪಞ್ಚಮಂ।
Dantabhūmisuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೫. ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೫. ದನ್ತಭೂಮಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā
