| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
5. දන්‌තභූමිසුත්‌තවණ්‌ණනා
5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā
213. එවං මෙ සුතන්‌ති දන්‌තභූමිසුත්‌තං. තත්‌ථ අරඤ්‌ඤකුටිකායන්‌ති තස්‌සෙව වෙළුවනස්‌ස එකස්‌මිං විවිත්‌තට්‌ඨානෙ පධානකම්‌මිකානං භික්‌ඛූනං අත්‌ථාය කතසෙනාසනෙ. රාජකුමාරොති බිම්‌බිසාරස්‌ස පුත්‌තො ඔරසකො.
213.Evaṃme sutanti dantabhūmisuttaṃ. Tattha araññakuṭikāyanti tasseva veḷuvanassa ekasmiṃ vivittaṭṭhāne padhānakammikānaṃ bhikkhūnaṃ atthāya katasenāsane. Rājakumāroti bimbisārassa putto orasako.
ඵුසෙය්‍යාති ලභෙය්‍ය. එකග්‌ගතන්‌ති එවං පටිපන්‌නො සමාපත්‌තිං නාම ලභති, ඣානං නාම ලභතීති ඉදං මයා සුතන්‌ති වදති. කිලමථොති කායකිලමථො. විහෙසාති ස්‌වෙව කිලමථො වුත්‌තො. යථාසකෙ තිට්‌ඨෙය්‍යාසීති අත්‌තනො අජානනකොට්‌ඨාසෙයෙව තිට්‌ඨෙය්‍යාසීති.
Phuseyyāti labheyya. Ekaggatanti evaṃ paṭipanno samāpattiṃ nāma labhati, jhānaṃ nāma labhatīti idaṃ mayā sutanti vadati. Kilamathoti kāyakilamatho. Vihesāti sveva kilamatho vutto. Yathāsake tiṭṭheyyāsīti attano ajānanakoṭṭhāseyeva tiṭṭheyyāsīti.
214. දෙසෙසීති චිත්‌තෙකග්‌ගතං නාම එවං ලභති, සමාපත්‌තිං එවං නිබ්‌බත්‌තෙතීති අප්‌පනාඋපචාරං පාපෙත්‌වා එකකසිණපරිකම්‌මං කථෙසි. පවෙදෙත්‌වාති පකාසෙත්‌වා.
214.Desesīti cittekaggataṃ nāma evaṃ labhati, samāpattiṃ evaṃ nibbattetīti appanāupacāraṃ pāpetvā ekakasiṇaparikammaṃ kathesi. Pavedetvāti pakāsetvā.
නෙක්‌ඛම්‌මෙන ඤාතබ්‌බන්‌ති කාමතො නිස්‌සටගුණෙන ඤාතබ්‌බං. කාමතො නිස්‌සටගුණෙ ඨිතෙන පුග්‌ගලෙන එකග්‌ගං නාම ජානිතබ්‌බන්‌ති අධිප්‌පායෙනෙතං වුත්‌තං . සෙසානි තස්‌සෙව වෙවචනානි. කාමෙ පරිභුඤ්‌ජන්‌තොති දුවිධෙපි කාමෙ භුඤ්‌ජමානො.
Nekkhammena ñātabbanti kāmato nissaṭaguṇena ñātabbaṃ. Kāmato nissaṭaguṇe ṭhitena puggalena ekaggaṃ nāma jānitabbanti adhippāyenetaṃ vuttaṃ . Sesāni tasseva vevacanāni. Kāmeparibhuñjantoti duvidhepi kāme bhuñjamāno.
215. හත්‌ථිදම්‌මා වා අස්‌සදම්‌මා වා ගොදම්‌මා වාති එත්‌ථ අදන්‌තහත්‌ථිදම්‌මාදයො විය චිත්‌තෙකග්‌ගරහිතා පුග්‌ගලා දට්‌ඨබ්‌බා. දන්‌තහත්‌ථිආදයො විය චිත්‌තෙකග්‌ගසම්‌පන්‌නා. යථා අදන්‌තහත්‌ථිදම්‌මාදයො කූටාකාරං අකත්‌වා ධුරං අඡඩ්‌ඩෙත්‌වා දන්‌තගමනං වා ගන්‌තුං, දන්‌තෙහි වා පත්‌තබ්‌බං භූමිං පාපුණිතුං න සක්‌කොන්‌ති, එවමෙව චිත්‌තෙකග්‌ගරහිතා සම්‌පන්‌නචිත්‌තෙකග්‌ගෙහි නිබ්‌බත්‌තිතගුණං වා නිබ්‌බත්‌තෙතුං පත්‌තභූමිං වා පාපුණිතුං න සක්‌කොන්‌ති.
215.Hatthidammā vā assadammā vā godammā vāti ettha adantahatthidammādayo viya cittekaggarahitā puggalā daṭṭhabbā. Dantahatthiādayo viya cittekaggasampannā. Yathā adantahatthidammādayo kūṭākāraṃ akatvā dhuraṃ achaḍḍetvā dantagamanaṃ vā gantuṃ, dantehi vā pattabbaṃ bhūmiṃ pāpuṇituṃ na sakkonti, evameva cittekaggarahitā sampannacittekaggehi nibbattitaguṇaṃ vā nibbattetuṃ pattabhūmiṃ vā pāpuṇituṃ na sakkonti.
216. හත්‌ථවිලඞ්‌ඝකෙනාති හත්‌ථෙන හත්‌ථං ගහෙත්‌වා.
216.Hatthavilaṅghakenāti hatthena hatthaṃ gahetvā.
දට්‌ඨෙය්‍යන්‌ති පස්‌සිතබ්‌බයුත්‌තකං. ආවුතොති ආවරිතො. නිවුතොති නිවාරිතො. ඔඵුටොති ඔනද්‌ධො.
Daṭṭheyyanti passitabbayuttakaṃ. Āvutoti āvarito. Nivutoti nivārito. Ophuṭoti onaddho.
217. නාගවනිකන්‌ති හත්‌ථිපදොපමෙ (ම. නි. 1.288 ආදයො) නාගවනචරකො පුරිසො ‘‘නාගවනිකො’’ති වුත්‌තො, ඉධ හත්‌ථිසික්‌ඛාය කුසලො හත්‌ථිං ගහෙතුං සමත්‌ථො. අතිපස්‌සිත්‌වාති දිස්‌වා. එත්‌ථගෙධාති එතස්‌මිං පවත්‌තගෙධා. සරසඞ්‌කප්‌පානන්‌ති ධාවනසඞ්‌කප්‌පානං. මනුස්‌සකන්‌තෙසු සීලෙසු සමාදපනායාති එත්‌ථ යදා නාගො ඉත්‌ථිපුරිසෙහි කුමාරකුමාරිකාහි සොණ්‌ඩාදීසු ගහෙත්‌වා උපකෙළයමානො විකාරං න කරොති සුඛායති, තදානෙන මනුස්‌සකන්‌තානි සීලානි සමාදින්‌නානි නාම හොන්‌ති.
217.Nāgavanikanti hatthipadopame (ma. ni. 1.288 ādayo) nāgavanacarako puriso ‘‘nāgavaniko’’ti vutto, idha hatthisikkhāya kusalo hatthiṃ gahetuṃ samattho. Atipassitvāti disvā. Etthagedhāti etasmiṃ pavattagedhā. Sarasaṅkappānanti dhāvanasaṅkappānaṃ. Manussakantesu sīlesu samādapanāyāti ettha yadā nāgo itthipurisehi kumārakumārikāhi soṇḍādīsu gahetvā upakeḷayamāno vikāraṃ na karoti sukhāyati, tadānena manussakantāni sīlāni samādinnāni nāma honti.
පෙමනීයාති තාත රාජා තෙ පසන්‌නො මඞ්‌ගලහත්‌ථිට්‌ඨානෙව ඨපෙස්‌සති, රාජාරහානි භොජනාදීනි ලභිස්‌සසීති එවරූපී නාගෙහි පියාපිතබ්‌බා කථා. සුස්‌සූසතීති තං පෙමනීයකථං සොතුකාමො හොති. තිණඝාසොදකන්‌ති තිණඝාසඤ්‌චෙව උදකඤ්‌ච, තිණඝාසන්‌ති ඝාසිතබ්‌බං තිණං, ඛාදිතබ්‌බන්‌ති අත්‌ථො.
Pemanīyāti tāta rājā te pasanno maṅgalahatthiṭṭhāneva ṭhapessati, rājārahāni bhojanādīni labhissasīti evarūpī nāgehi piyāpitabbā kathā. Sussūsatīti taṃ pemanīyakathaṃ sotukāmo hoti. Tiṇaghāsodakanti tiṇaghāsañceva udakañca, tiṇaghāsanti ghāsitabbaṃ tiṇaṃ, khāditabbanti attho.
පණවොති ඩිණ්‌ඩිමො. සබ්‌බවඞ්‌කදොසනිහිතනින්‌නීතකසාවොති නිහිතසබ්‌බවඞ්‌කදොසො චෙව අපනීතකසාවො ච. අඞ්‌ගන්‌තෙව සඞ්‌ඛං ගච්‌ඡතීති අඞ්‌ගසමො හොති.
Paṇavoti ḍiṇḍimo. Sabbavaṅkadosanihitaninnītakasāvoti nihitasabbavaṅkadoso ceva apanītakasāvo ca. Aṅganteva saṅkhaṃ gacchatīti aṅgasamo hoti.
219. ගෙහසිතසීලානන්‌ති පඤ්‌චකාමගුණනිස්‌සිතසීලානං. ඤායස්‌සාති අට්‌ඨඞ්‌ගිකමග්‌ගස්‌ස.
219.Gehasitasīlānanti pañcakāmaguṇanissitasīlānaṃ. Ñāyassāti aṭṭhaṅgikamaggassa.
222. අදන්‌තමරණං මහල්‌ලකො රඤ්‌ඤො නාගො කාලඞ්‌කතොති රඤ්‌ඤො මහල්‌ලකො නාගො අදන්‌තමරණං මතො කාලං කතො හොති, අදන්‌තමරණං කාලංකිරියං නාම කරියතීති අයමෙත්‌ථ අත්‌ථො. එස නයො සබ්‌බත්‌ථ. සෙසං උත්‌තානමෙවාති.
222.Adantamaraṇaṃ mahallako rañño nāgo kālaṅkatoti rañño mahallako nāgo adantamaraṇaṃ mato kālaṃ kato hoti, adantamaraṇaṃ kālaṃkiriyaṃ nāma kariyatīti ayamettha attho. Esa nayo sabbattha. Sesaṃ uttānamevāti.
පපඤ්‌චසූදනියා මජ්‌ඣිමනිකායට්‌ඨකථාය
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
දන්‌තභූමිසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dantabhūmisuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya / 5. දන්‌තභූමිසුත්‌තං • 5. Dantabhūmisuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 5. දන්‌තභූමිසුත්‌තවණ්‌ණනා • 5. Dantabhūmisuttavaṇṇanā
