| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
೧೦. ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದಂ
10. Dantaponasikkhāpadaṃ
೨೬೩. ದಸಮೇ ದನ್ತಕಟ್ಠನ್ತಿ ದನ್ತಪೋನಂ। ತಞ್ಹಿ ದನ್ತೋ ಕಸೀಯತಿ ವಿಲೇಖೀಯತಿ ಅನೇನಾತಿ ‘‘ದನ್ತಕಟ್ಠ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ‘‘ಸಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಆದಿನಾ ಸಬ್ಬಮೇವ ಪಂಸುಕೂಲಂ ಸಬ್ಬಪಂಸುಕೂಲಂ, ತಮಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ‘‘ಸಬ್ಬಪಂಸುಕೂಲಿಕೋ’’ತಿ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸೋತಿ ಭಿಕ್ಖು ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ಕಿರಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಸುಸಾನೇತಿ ಆಳಹನೇ। ತಞ್ಹಿ ಛವಾನಂ ಸಯನಟ್ಠಾನತ್ತಾ ‘‘ಸುಸಾನ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ ನಿರುತ್ತಿನಯೇನ। ತತ್ಥಾತಿ ಸುಸಾನೇ। ಪುನ ತತ್ಥಾತಿ ಏವಮೇವ। ಅಯ್ಯಸರೂಪಞ್ಚ ವೋಸಾಟಿತಕಸರೂಪಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ಅಯ್ಯವೋಸಾಟಿತಕಾನೀತಿ ಏತ್ಥಾ’’ತಿ। ತತ್ಥ ‘‘ಅಯ್ಯಾ…ಪೇ॰… ಪಿತಾಮಹಾ’’ತಿಇಮಿನಾ ಅಯ್ಯಸರೂಪಂ ದಸ್ಸೇತಿ। ‘‘ವೋ…ಪೇ॰… ಭೋಜನೀಯಾನೀ’’ತಿಇಮಿನಾ ವೋಸಾಟಿತಕಸರೂಪಂ। ಅಯ್ಯಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಪಿತಿಪಿತಾಮಹಾನಂ ಅತ್ಥಾಯ, ತೇ ವಾ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಛಡ್ಡಿತಾನಿ ವೋಸಾಟಿತಕಸಙ್ಖತಾನಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾನಿ ಅಯ್ಯವೋಸಾಟಿತಕಾನೀತಿ ವಿಗ್ಗಹೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ಮನುಸ್ಸಾ ಠಪೇನ್ತಿ ಕಿರಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯನ್ತಿ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಂ। ತೇಸನ್ತಿ ಞಾತಕಾನಂ। ಪಿಣ್ಡಂ ಪಿಣ್ಡಂ ಕತ್ವಾತಿ ಸಙ್ಘಾಟಂ ಸಙ್ಘಾಟಂ ಕತ್ವಾ। ಅಞ್ಞನ್ತಿ ವುತ್ತಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯತೋ ಅಞ್ಞಂ। ಉಮ್ಮಾರೇಪೀತಿ ಸುಸಾನಸ್ಸ ಇನ್ದಖೀಲೇಪಿ। ಸೋ ಹಿ ಉದ್ಧಟೋ ಕಿಲೇಸಮಾರೋ ಏತ್ಥಾತಿ ‘‘ಉಮ್ಮಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಬೋಧಿಸತ್ತೋ ಹಿ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನಕಾಲೇ ಪುತ್ತಂ ಚುಮ್ಬಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಓವರಕಸ್ಸ ಇನ್ದಖೀಲೇ ಠತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಮಾತರಂ ಪುತ್ತಸ್ಸ ನಲಾಟೇ ಹತ್ಥಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಸಯನ್ತಿಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಸಚೇ ಮೇ ಪುತ್ತಂ ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ, ಮಾತಾ ತಸ್ಸ ಪಬುಜ್ಝೇಯ್ಯ, ಪಬುಜ್ಝಮಾನಾಯ ಅನ್ತರಾಯೋ ಭವೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನನ್ತರಾಯಭಯೇನ ಪುತ್ತದಾರೇ ಪರಿಚ್ಚಜಿತ್ವಾ ಇನ್ದಖೀಲತೋ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಮಹಾಭಿನಿಕ್ಖಮನಂ ನಿಕ್ಖಮಿ। ತಸ್ಮಾ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸ ಠತ್ವಾ ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಅಪೇಕ್ಖಾಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಮಾರಸ್ಸ ಉದ್ಧಟಟ್ಠಾನತ್ತಾ ಸೋ ಇನ್ದಖೀಲೋ ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ‘‘ಉಮ್ಮಾರೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಅಞ್ಞೇ ಪನ ರೂಳ್ಹೀವಸೇನ। ಥಿರೋತಿ ಥದ್ಧೋ। ಘನಬದ್ಧೋತಿ ಘನೇನ ಬದ್ಧೋ। ಕಥಿನೇನ ಮಂಸೇನ ಆಬದ್ಧೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಠತಿ ಥೂಲೋ ಭವತೀತಿ ವಠೋ, ಮುದ್ಧಜದುತಿಯೋಯಂ, ಸೋ ಅಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ವಠರೋತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ವಠರೋತಿ ಥೂಲೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಲ್ಲಕ್ಖೇಮಾ’’ತಿಇಮಿನಾ ‘‘ಮಞ್ಞೇ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಮನಧಾತು ಸಲ್ಲಕ್ಖಣತ್ಥೋ, ಮಕಾರಸ್ಸೇಕಾರೋತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ತೇಸನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸಾನಂ।
263. Dasame dantakaṭṭhanti dantaponaṃ. Tañhi danto kasīyati vilekhīyati anenāti ‘‘dantakaṭṭha’’nti vuccati. ‘‘Sabba’’nti ādinā sabbameva paṃsukūlaṃ sabbapaṃsukūlaṃ, tamassatthīti ‘‘sabbapaṃsukūliko’’ti atthaṃ dasseti. Soti bhikkhu paribhuñjati kirāti sambandho. Susāneti āḷahane. Tañhi chavānaṃ sayanaṭṭhānattā ‘‘susāna’’nti vuccati niruttinayena. Tatthāti susāne. Puna tatthāti evameva. Ayyasarūpañca vosāṭitakasarūpañca dassetuṃ vuttaṃ ‘‘ayyavosāṭitakānīti etthā’’ti. Tattha ‘‘ayyā…pe… pitāmahā’’tiiminā ayyasarūpaṃ dasseti. ‘‘Vo…pe… bhojanīyānī’’tiiminā vosāṭitakasarūpaṃ. Ayyasaṅkhātānaṃ pitipitāmahānaṃ atthāya, te vā uddissa chaḍḍitāni vosāṭitakasaṅkhatāni khādanīyabhojanīyāni ayyavosāṭitakānīti viggaho kātabbo. Manussā ṭhapenti kirāti sambandho. Yanti khādanīyabhojanīyaṃ. Tesanti ñātakānaṃ. Piṇḍaṃ piṇḍaṃ katvāti saṅghāṭaṃ saṅghāṭaṃ katvā. Aññanti vuttakhādanīyabhojanīyato aññaṃ. Ummārepīti susānassa indakhīlepi. So hi uddhaṭo kilesamāro etthāti ‘‘ummāro’’ti vuccati. Bodhisatto hi abhinikkhamanakāle puttaṃ cumbissāmīti ovarakassa indakhīle ṭhatvā passanto mātaraṃ puttassa nalāṭe hatthaṃ ṭhapetvā sayantiṃ disvā ‘‘sace me puttaṃ gaṇheyyaṃ, mātā tassa pabujjheyya, pabujjhamānāya antarāyo bhaveyyā’’ti abhinikkhamanantarāyabhayena puttadāre pariccajitvā indakhīlato nivattitvā mahābhinikkhamanaṃ nikkhami. Tasmā bodhisattassa ṭhatvā puttadāresu apekkhāsaṅkhātassa mārassa uddhaṭaṭṭhānattā so indakhīlo nippariyāyena ‘‘ummāro’’ti vuccati, aññe pana rūḷhīvasena. Thiroti thaddho. Ghanabaddhoti ghanena baddho. Kathinena maṃsena ābaddhoti attho. Vaṭhati thūlo bhavatīti vaṭho, muddhajadutiyoyaṃ, so assatthīti vaṭharoti dassento āha ‘‘vaṭharoti thūlo’’ti. ‘‘Sallakkhemā’’tiiminā ‘‘maññe’’ti ettha manadhātu sallakkhaṇattho, makārassekāroti dasseti. Hīti saccaṃ. Tesanti manussānaṃ.
೨೬೪. ಸಮ್ಮಾತಿ ಅವಿಪರೀತಂ। ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾತಿ ಆಹಾರಸದ್ದಸ್ಸ ಖಾದನೀಯಭೋಜನೀಯಾದೀಸು ನಿರೂಳ್ಹಭಾವಂ ಅಮಞ್ಞಿತ್ವಾ। ಭಗವಾ ಪನ ಠಪೇಸೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಥಾಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸಾತಿ ಯೇನಾಕಾರೇನ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ । ಪಿತಾ ಪುತ್ತಸಙ್ಖಾತೇ ದಾರಕೇ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋ ವಿಯ ಭಗವಾ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಞ್ಞಾಪೇನ್ತೋತಿ ಯೋಜನಾ।
264.Sammāti aviparītaṃ. Asallakkhetvāti āhārasaddassa khādanīyabhojanīyādīsu nirūḷhabhāvaṃ amaññitvā. Bhagavā pana ṭhapesīti sambandho. Yathāuppannassāti yenākārena uppannassa . Pitā puttasaṅkhāte dārake saññāpento viya bhagavā te bhikkhū saññāpentoti yojanā.
೨೬೫. ಏತದೇವಾತಿ ತಿಣ್ಣಮಾಕಾರಾನಮಞ್ಞತರವಸೇನ ಅದಿನ್ನಮೇವ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಮಾತಿಕಾಯಂ ‘‘ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ನತ್ಥಿ, ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಪದಭಾಜನೇಯೇವ ವುತ್ತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ದಿನ್ನನ್ತಿ ಇದ’’ನ್ತಿಆದಿ। ‘‘ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಇದಂ ಉದ್ಧಟನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಸ್ಸಾತಿ ‘‘ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿ ಪದಸ್ಸ। ನಿದ್ದೇಸೇ ಚ ‘‘ಕಾಯೇನ…ಪೇ॰… ದೇನ್ತೇ’’ತಿ ಉದ್ಧಟನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಏವನ್ತಿ ಇಮೇಹಿ ತೀಹಾಕಾರೇಹಿ ದದಮಾನೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏವನ್ತಿ ಇಮೇಹಿ ದ್ವೀಹಾಕಾರೇಹಿ । ಆದೀಯಮಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ರಥರೇಣುಮ್ಪೀತಿ ರಥಿಕವೀಥಿಯಂ ಉಟ್ಠಿತಪಂಸುಮ್ಪಿ। ಪುಬ್ಬೇತಿ ಪಠಮಪವಾರಣಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ಏವಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಂ ಏತಂ ಆಹಾರಂ ದಿನ್ನಂ ನಾಮ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ‘‘ಏತಮೇವಾ’’ತಿ ಏವಸ್ಸ ಸಮ್ಭವತೋ ತಸ್ಸ ಫಲಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ನ ಇದ’’ನ್ತಿಆದಿ। ನಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ನ ವುಚ್ಚತೀತಿ ಯೋಜನಾ।
265.Etadevāti tiṇṇamākārānamaññataravasena adinnameva sandhāyāti sambandho. Hīti saccaṃ. Mātikāyaṃ ‘‘dinna’’nti vuttaṭṭhānaṃ natthi, atha kasmā padabhājaneyeva vuttanti āha ‘‘dinnanti ida’’ntiādi. ‘‘Dinna’’nti idaṃ uddhaṭanti sambandho. Assāti ‘‘dinna’’nti padassa. Niddese ca ‘‘kāyena…pe… dente’’ti uddhaṭanti yojanā. Evanti imehi tīhākārehi dadamāneti sambandho. Evanti imehi dvīhākārehi . Ādīyamānanti sambandho. Rathareṇumpīti rathikavīthiyaṃ uṭṭhitapaṃsumpi. Pubbeti paṭhamapavāraṇasikkhāpade. Evaṃ paṭiggahitaṃ etaṃ āhāraṃ dinnaṃ nāma vuccatīti yojanā. ‘‘Etamevā’’ti evassa sambhavato tassa phalaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘na ida’’ntiādi. Nissaṭṭhaṃ na vuccatīti yojanā.
ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ಕಾಯೇನಾ’’ತಿಆದಿವಚನೇ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ನತ್ಥು ಕರೀಯತಿ ಇಮಾಯಾತಿ ನತ್ಥುಕರಣೀ, ತಾಯ। ನಾಸಾಪುಟೇನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಕಲ್ಲಕೋತಿ ಗಿಲಾನೋ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಕಾಯೇನ ಪಟಿಬದ್ಧೋ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೋ ಕಟಚ್ಛುಆದೀತಿ ಆಹ ‘‘ಕಟಚ್ಛುಆದೀಸೂ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ। ಪಾತಿಯಮಾನನ್ತಿ ಪಾತಾಪಿಯಮಾನಂ।
Tatthāti ‘‘kāyenā’’tiādivacane. Hīti saccaṃ. Natthu karīyati imāyāti natthukaraṇī, tāya. Nāsāpuṭena paṭiggaṇhātīti sambandho. Akallakoti gilāno. Hīti saccaṃ. Kāyena paṭibaddho kāyapaṭibaddho kaṭacchuādīti āha ‘‘kaṭacchuādīsū’’tiādi. Hīti saccaṃ. Pātiyamānanti pātāpiyamānaṃ.
ಏತ್ಥಾತಿ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದೇ। ‘‘ಪಞ್ಚಹಙ್ಗೇಹೀ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ವಿತ್ಥಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮಸ್ಸಾ’’ತಿಆದಿ। ತನ್ತಿ ದಾತಬ್ಬವತ್ಥುಂ।
Etthāti imasmiṃ sikkhāpade. ‘‘Pañcahaṅgehī’’ti padassa vitthāraṃ dassento āha ‘‘thāmamajjhimassā’’tiādi. Tanti dātabbavatthuṃ.
ತತ್ಥಾತಿ ‘‘ಹತ್ಥಪಾಸೋ ಪಞ್ಞಾಯತೀ’’ತಿವಚನೇ। ಗಚ್ಛನ್ತೋಪಿ ಠಿತೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತೋ। ಭೂಮಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಭೂಮಿಯಂ ಠಿತಸ್ಸ। ಆಕಾಸಟ್ಠಸ್ಸಾತಿ ಆಕಾಸೇ ಠಿತಸ್ಸ। ‘‘ಹತ್ಥಂ ಅಙ್ಗ’’ನ್ತಿ ಪದೇಹಿ ಅವಯವಿಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಕಾತಬ್ಬೋ। ವುತ್ತನಯೇನೇವಾತಿ ‘‘ಭೂಮಟ್ಠಸ್ಸ ಚ ಸೀಸೇನಾ’’ತಿಆದಿನಾ ವುತ್ತನಯೇನೇವ। ಪಕ್ಖೀತಿ ಸಕುಣೋ। ಸೋ ಹಿ ಪಕ್ಖಯುತ್ತತ್ತಾ ಪಕ್ಖೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಹತ್ಥೀತಿ ಕುಞ್ಜರೋ। ಸೋ ಹಿ ಸೋಣ್ಡಸಙ್ಖಾತಹತ್ಥಯುತ್ತತ್ತಾ ಹತ್ಥೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅದ್ಧೇನ ಅಟ್ಠಮಂ ರತನಮಸ್ಸಾತಿ ಅದ್ಧಟ್ಠಮರತನೋ, ಹತ್ಥೀ, ತಸ್ಸ। ತೇನಾತಿ ಹತ್ಥಿನಾ।
Tatthāti ‘‘hatthapāso paññāyatī’’tivacane. Gacchantopi ṭhiteneva saṅgahito. Bhūmaṭṭhassāti bhūmiyaṃ ṭhitassa. Ākāsaṭṭhassāti ākāse ṭhitassa. ‘‘Hatthaṃ aṅga’’nti padehi avayavisambandho kātabbo. Vuttanayenevāti ‘‘bhūmaṭṭhassa ca sīsenā’’tiādinā vuttanayeneva. Pakkhīti sakuṇo. So hi pakkhayuttattā pakkhīti vuccati. Hatthīti kuñjaro. So hi soṇḍasaṅkhātahatthayuttattā hatthīti vuccati. Addhena aṭṭhamaṃ ratanamassāti addhaṭṭhamaratano, hatthī, tassa. Tenāti hatthinā.
ಏಕೋ ದಾಯಕೋ ವದತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಓಣಮತೀತಿ ಹೇಟ್ಠಾ ನಮತಿ। ಏತ್ತಾವತಾತಿ ಏಕದೇಸಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನಮತ್ತೇನ। ತತೋತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛನತೋ। ಉಗ್ಘಾಟೇತ್ವಾತಿ ವಿವರಿತ್ವಾ। ಕಾಜೇನಾತಿ ಬ್ಯಾಭಙ್ಗಿಯಾ। ಸಾ ಹಿ ಕಚತಿ ಬನ್ಧತಿ ವಿವಿಧಂ ಭಾರಂ ಅಸ್ಮಿನ್ತಿ ಕಾಚೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಚಕಾರಸ್ಸ ಜಕಾರೇ ಕತೇ ಕಾಜೋಪಿ ಯುತ್ತೋಯೇವ। ತಿಂಸ ಹತ್ಥಾ ರತನಾನಿ ಇಮಸ್ಸಾತಿ ತಿಂಸಹತ್ಥೋ, ವೇಣು। ಗುಳಕುಮ್ಭೋತಿ ಫಾಣಿತೇನ ಪೂರಿತೋ ಘಟೋ। ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವಾತಿ ಕುಮ್ಭೇಸು ಹತ್ಥಪಾಸತೋ ಬಹಿ ಠಿತೇಸುಪಿ ಅಭಿಹಾರಕಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ಠಿತತ್ತಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಉಚ್ಛುಯನ್ತದೋಣಿತೋತಿ ಉಚ್ಛುಂ ಪೀಳನಯನ್ತಸ್ಸ ಅಮ್ಬಣತೋ।
Eko dāyako vadatīti sambandho. Oṇamatīti heṭṭhā namati. Ettāvatāti ekadesasampaṭicchanamattena. Tatoti sampaṭicchanato. Ugghāṭetvāti vivaritvā. Kājenāti byābhaṅgiyā. Sā hi kacati bandhati vividhaṃ bhāraṃ asminti kācoti vuccati, cakārassa jakāre kate kājopi yuttoyeva. Tiṃsa hatthā ratanāni imassāti tiṃsahattho, veṇu. Guḷakumbhoti phāṇitena pūrito ghaṭo. Paṭiggahitamevāti kumbhesu hatthapāsato bahi ṭhitesupi abhihārakassa hatthapāse ṭhitattā paṭiggahitamevāti vuttaṃ hoti. Ucchuyantadoṇitoti ucchuṃ pīḷanayantassa ambaṇato.
ಬಹೂ ಪತ್ತಾ ಠಪಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ। ಠಿತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಹತ್ಥಪಾಸೇತಿ ಯೋಜನಾ। ಠತ್ವಾ ಫುಸಿತ್ವಾ ‘‘ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ’’ತಿ ಪಾಠಸೇಸೇನ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಠಿತೇನ ವಾ ನಿಸಿನ್ನೇನ ವಾ ನಿಪನ್ನೇನ ವಾ ದಾಯಕೇನ ದಿಯ್ಯತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Bahū pattā ṭhapitā hontīti sambandho. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne. Ṭhitassa bhikkhuno hatthapāseti yojanā. Ṭhatvā phusitvā ‘‘nisinnassa bhikkhuno’’ti pāṭhasesena yojetabbaṃ. Ṭhitena vā nisinnena vā nipannena vā dāyakena diyyatīti sambandho.
ಪಥವಿಯಂ ಠಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯಂ ಯನ್ತಿ ಯಂ ಯಂ ಪತ್ತಂ। ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚೀತಿ ಯೇಸು ಕೇಸುಚೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತನ್ತಿ ತಂ ವಚನಂ।
Pathaviyaṃ ṭhitā hontīti sambandho. Yaṃ yanti yaṃ yaṃ pattaṃ. Yattha katthacīti yesu kesucīti sambandho. Tanti taṃ vacanaṃ.
ತತ್ಥ ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಜಾತೋ ತತ್ಥಜಾತೋ, ಅಲುತ್ತಸಮಾಸೋಯಂ, ಸೋಯೇವ ತತ್ಥಜಾತಕೋ, ತಸ್ಮಿಂ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ತತ್ಥಜಾತಕೇ ನ ರುಹತಿ ಯಥಾ, ಏವಂ ನ ರುಹತಿಯೇವಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಸುಟ್ಠು ಹರಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಂಹಾರಿಯಂ, ತಂಯೇವ ಸಂಹಾರಿಮಂ ಯಕಾರಸ್ಸ ಮಕಾರಂ ಕತ್ವಾ, ನ ಸಂಹಾರಿಮಂ ಅಸಂಹಾರಿಮಂ, ತಸ್ಮಿಂ। ತೇಪೀತಿ ತೇ ಅಸಂಹಾರಿಮಾಪಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ತತ್ಥಜಾತಕಸಙ್ಖೇಪೂಪಗಾತಿ ತತ್ಥಜಾತಕೇ ಸಮೋಧಾನೇತ್ವಾ ಖೇಪಂ ಪಕ್ಖೇಪಂ ಉಪಗತಾ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ಇದಞ್ಹಿ ವಾಕ್ಯನ್ತರತ್ತಾ ಪುನಪ್ಪುನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ತಾನೀತಿ ತಿನ್ತಿಣಿಕಾದಿಪಣ್ಣಾನಿ। ಸನ್ಧಾರೇತುನ್ತಿ ಸಮ್ಮಾ ಧಾರೇತುಂ। ಠಿತೋ ದಾಯಕೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Tattha tasmiṃ ṭhāne jāto tatthajāto, aluttasamāsoyaṃ, soyeva tatthajātako, tasmiṃ. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tatthajātake na ruhati yathā, evaṃ na ruhatiyevāti yojanā. Thāmamajjhimena purisena suṭṭhu haritabbanti saṃhāriyaṃ, taṃyeva saṃhārimaṃ yakārassa makāraṃ katvā, na saṃhārimaṃ asaṃhārimaṃ, tasmiṃ. Tepīti te asaṃhārimāpi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Tatthajātakasaṅkhepūpagāti tatthajātake samodhānetvā khepaṃ pakkhepaṃ upagatā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Idañhi vākyantarattā punappunaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tānīti tintiṇikādipaṇṇāni. Sandhāretunti sammā dhāretuṃ. Ṭhito dāyakoti sambandho.
ಲದ್ಧಸ್ಸ ಲದ್ಧಸ್ಸ ವತ್ಥುಸ್ಸ ಸನ್ನಿಧಿಟ್ಠಾನತ್ತಾ, ಪಕ್ಖಿತ್ತಟ್ಠಾನತ್ತಾ ವಾ ಥವೀಯತಿ ಪಸಂಸೀಯತೀತಿ ಥವಿಕಾ, ತತೋ। ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾತಿ ‘‘ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಾ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವಾ’’ತಿ ಅನಿಯಮವಿಕಪ್ಪತ್ಥೋ ವಾಸದ್ದೋ ಅಜ್ಝಾಹರಿತಬ್ಬೋ। ತೇಸು ತೇಸು ವತ್ಥೂಸು ರಞ್ಜತಿ ಲಗ್ಗತೀತಿ ರಜೋ, ತಂ। ವಿನಯೇ ಪಞ್ಞತ್ತಂ ದುಕ್ಕಟಂ ವಿನಯದುಕ್ಕಟಂ। ತಂ ಪನಾತಿ ಭಿಕ್ಖಂ ಪನ। ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ದೇಥಾತಿ ಮಂ ಪಟಿಗ್ಗಹಾಪೇತ್ವಾ ಮಮ ದೇಥಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Laddhassa laddhassa vatthussa sannidhiṭṭhānattā, pakkhittaṭṭhānattā vā thavīyati pasaṃsīyatīti thavikā, tato. Puñchitvā paṭiggahetvāti ‘‘puñchitvā vā paṭiggahetvā vā’’ti aniyamavikappattho vāsaddo ajjhāharitabbo. Tesu tesu vatthūsu rañjati laggatīti rajo, taṃ. Vinaye paññattaṃ dukkaṭaṃ vinayadukkaṭaṃ. Taṃ panāti bhikkhaṃ pana. Paṭiggahetvā dethāti maṃ paṭiggahāpetvā mama dethāti adhippāyo.
ತತೋ ತತೋತಿ ತಸ್ಮಾ ತಸ್ಮಾ ಠಾನಾ ಉಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತನ್ತಿ ಭಿಕ್ಖಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಸ್ಸ।
Tato tatoti tasmā tasmā ṭhānā uṭṭhāpetvāti sambandho. Tanti bhikkhaṃ. Tassāti anupasampannassa.
ಸೋ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಸೋ ದಿಯ್ಯಮಾನೋ ಭಿಕ್ಖು ದಾಯಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವತ್ತಬ್ಬೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಇಮನ್ತಿ ಸರಜಪತ್ತಂ। ತೇನಾತಿ ದಿಯ್ಯಮಾನಭಿಕ್ಖುನಾ। ತಥಾ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಥಾ ದಾಯಕೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ ವುತ್ತಂ, ತಥಾ ಕಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪ್ಲವತೀತಿ ಉಪರಿ ಗಚ್ಛತಿ, ಪ್ಲು ಗತಿಯನ್ತಿ ಹಿ ಧಾತುಪಾಠೇಸು (ಸದ್ದನೀತಿಧಾತುಮಾಲಾಯಂ ೧೬ ಳಕಾರನ್ತಧಾತು) ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥ ಉಇತಿ ಉಪಸಗ್ಗಸ್ಸ ಅತ್ಥದಸ್ಸನತ್ಥಂ ‘‘ಉಪರೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಪಕಾರಲಕಾರಸಂಯೋಗೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಪೋತ್ಥಕೇಸು ಪನ ‘‘ಉಪ್ಪಿಲವತೀ’’ತಿ ಲಿಖನ್ತಿ, ಸೋ ಅಪಾಠೋ। ಕಞ್ಜಿಕನ್ತಿ ಬಿಲಙ್ಗಂ। ತಞ್ಹಿ ಕೇನ ಜಲೇನ ಅಞ್ಜಿಯಂ ಅಭಿಬ್ಯತ್ತಂ ಅಸ್ಸಾತಿ ‘‘ಕಞ್ಜಿಯ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಮೇವ ಕಞ್ಜಿಕಂ ಯಕಾರಸ್ಸ ಕಕಾರಂ ಕತ್ವಾ। ತಂ ಪವಾಹೇತ್ವಾ, ಅಪನೇತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯತ್ಥಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ। ಸುಕ್ಖಮೇವ ಭತ್ತಂ ಭಜಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಸೇವಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನಾತಿ ಸುಕ್ಖಭತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ। ಪುರತೋತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಪುರತೋ, ಪುಬ್ಬೇ ವಾ। ಫುಸಿತಾನೀತಿ ಬಿನ್ದೂನಿ। ತಾನಿ ಹಿ ಸಮ್ಬಾಧಟ್ಠಾನೇಸುಪಿ ಫುಸನ್ತೀತಿ ಫುಸಿತಾನೀತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ।
So vattabboti so diyyamāno bhikkhu dāyakena bhikkhunā vattabboti yojanā. Imanti sarajapattaṃ. Tenāti diyyamānabhikkhunā. Tathākātabbanti yathā dāyakena bhikkhunā vuttaṃ, tathā kātabbanti attho. Uplavatīti upari gacchati, plu gatiyanti hi dhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 16 ḷakārantadhātu) vuttaṃ. Ettha uiti upasaggassa atthadassanatthaṃ ‘‘uparī’’ti vuttaṃ, pakāralakārasaṃyogo daṭṭhabbo. Potthakesu pana ‘‘uppilavatī’’ti likhanti, so apāṭho. Kañjikanti bilaṅgaṃ. Tañhi kena jalena añjiyaṃ abhibyattaṃ assāti ‘‘kañjiya’’nti vuccati, tameva kañjikaṃ yakārassa kakāraṃ katvā. Taṃ pavāhetvā, apanetvāti attho. Yatthāti yasmiṃ ṭhāne. Sukkhameva bhattaṃ bhajitabbaṭṭhena sevitabbaṭṭhenāti sukkhabhattaṃ, tasmiṃ. Puratoti bhikkhussa purato, pubbe vā. Phusitānīti bindūni. Tāni hi sambādhaṭṭhānesupi phusantīti phusitānīti vuccanti.
ಉಳುಙ್ಕೋತಿ ಕೋಸಿಯಸಕುಣನಾಮೋ ದೀಘದಣ್ಡಕೋ ಏಕೋ ಭಾಜನವಿಸೇಸೋ, ತೇನ। ಥೇವಾತಿ ಫುಸಿತಾನಿ। ತಾನಿ ಹಿ ಸಮ್ಬಾಧಟ್ಠಾನೇಸುಪಿ ಫುಸಿತತ್ತಾ ಥವೀಯನ್ತಿ ಪಸಂಸೀಯನ್ತೀತಿ ‘‘ಥೇವಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಚರುಕೇನಾತಿ ಚರೀಯತಿ ಭಕ್ಖೀಯತೀತಿ ಚರು, ಹಬ್ಯಪಾಕೋ, ತಂ ಕರೋತಿ ಅನೇನಾತಿ ಚರುಕಂ, ಥಾಲ್ಯಾದಿಕಂ ಖುದ್ದಕಭಾಜನಂ, ತೇನ ಆಕಿರಿಯಮಾನೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಾಳವಣ್ಣಕಾಮೇಹಿ ಮಾನೀಯತೀತಿ ಮಸಿ। ಖಾದತೀತಿ ಛಾರೋ ಖಕಾರಸ್ಸ ಛಕಾರಂ, ದಕಾರಸ್ಸ ಚ ರಕಾರಂ ಕತ್ವಾ, ಖಾರರಸೋ, ಸೋ ಇಮಿಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಛಾರಿಕಾ। ಉಪ್ಪತಿತ್ವಾತಿ ಉದ್ಧಂ ಗನ್ತ್ವಾ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ।
Uḷuṅkoti kosiyasakuṇanāmo dīghadaṇḍako eko bhājanaviseso, tena. Thevāti phusitāni. Tāni hi sambādhaṭṭhānesupi phusitattā thavīyanti pasaṃsīyantīti ‘‘thevā’’ti vuccanti. Carukenāti carīyati bhakkhīyatīti caru, habyapāko, taṃ karoti anenāti carukaṃ, thālyādikaṃ khuddakabhājanaṃ, tena ākiriyamāneti sambandho. Kāḷavaṇṇakāmehi mānīyatīti masi. Khādatīti chāro khakārassa chakāraṃ, dakārassa ca rakāraṃ katvā, khāraraso, so imissatthīti chārikā. Uppatitvāti uddhaṃ gantvā. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ಫಾಲೇತ್ವಾತಿ ಛಿನ್ದಿತ್ವಾ। ದೇನ್ತಾನಂ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಾನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪಾಯಾಸಸ್ಸಾತಿ ಪಾಯಾಸೇನ। ತಥಾಪೀತಿ ತೇನ ಮುಖವಟ್ಟಿಯಾ ಗಹಣಾಕಾರೇನಪಿ।
Phāletvāti chinditvā. Dentānaṃ anupasampannānanti sambandho. Pāyāsassāti pāyāsena. Tathāpīti tena mukhavaṭṭiyā gahaṇākārenapi.
ಆಭೋಗಂ ಕತ್ವಾತಿ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಮನಸಿಕಾರಂ ಕತ್ವಾ। ಸೋತಿ ನಿದ್ದಂ ಓಕ್ಕನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖು। ವಟ್ಟತಿಯೇವಾತಿ ಆಭೋಗಸ್ಸ ಕತತ್ತಾ ವಟ್ಟತಿಯೇವ। ಅನಾದರನ್ತಿ ಅನಾದರೇನ, ಕರಣತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಉಪಯೋಗವಚನಂ, ಅನಾದರಂ ಹುತ್ವಾತಿ ವಾ ಯೋಜೇತಬ್ಬಂ। ಕೇಚೀತಿ ಅಭಯಗಿರಿವಾಸಿನೋ। ಕಾಯೇನ ಪಟಿಬದ್ಧೋ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧೋ, ತೇನ ಪಟಿಬದ್ಧೋ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಪಟಿಬದ್ಧೋ , ತೇನ। ವಚನಮತ್ತಮೇವಾತಿ ‘‘ಪಟಿಬದ್ಧಪಟಿಬದ್ಧ’’ನ್ತಿ ಏಕಂ ಅತಿರೇಕಂ ಪಟಿಬದ್ಧವಚನಮತ್ತಮೇವ ನಾನಂ, ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಕಾಯಪಟಿಬದ್ಧಮೇವಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯಮ್ಪೀತಿ ಯಮ್ಪಿ ವತ್ಥು। ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ವಟ್ಟನೇ। ತನ್ತಿ ಅನುಜಾನನಂ।
Ābhogaṃ katvāti ‘‘paṭiggahessāmī’’ti manasikāraṃ katvā. Soti niddaṃ okkanto bhikkhu. Vaṭṭatiyevāti ābhogassa katattā vaṭṭatiyeva. Anādaranti anādarena, karaṇatthe cetaṃ upayogavacanaṃ, anādaraṃ hutvāti vā yojetabbaṃ. Kecīti abhayagirivāsino. Kāyena paṭibaddho kāyapaṭibaddho, tena paṭibaddho kāyapaṭibaddhapaṭibaddho, tena. Vacanamattamevāti ‘‘paṭibaddhapaṭibaddha’’nti ekaṃ atirekaṃ paṭibaddhavacanamattameva nānaṃ, atthato pana kāyapaṭibaddhamevāti adhippāyo. Yampīti yampi vatthu. Tatrāti tasmiṃ vaṭṭane. Tanti anujānanaṃ.
ನೇಯ್ಯೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ನೇತ್ವಾ ಞಾತೋ ಅತ್ಥೋ ಇಮಸ್ಸಾತಿ ನೇಯ್ಯತ್ಥಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ಸುತ್ತೇ, ಸುತ್ತಸ್ಸ ವಾ। ಯನ್ತಿ ವತ್ಥು ಪತತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪರಿಗಳಿತ್ವಾತಿ ಭಸ್ಸಿತ್ವಾ। ಸುದ್ಧಾಯಾತಿ ನಿರಜಾಯ। ಸಾಮನ್ತಿ ಸಯಂ। ಪುಞ್ಛಿತ್ವಾ ವಾತಿಆದೀಸು ತಯೋ ವಾಸದ್ದಾ ಅನಿಯಮವಿಕಪ್ಪತ್ಥಾ। ಪುಞ್ಛಿತಾದೀಸು ಹಿ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಿಚ್ಚೇ ಕತೇ ಇತರಕಿಚ್ಚಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತೇನಾತಿ ತೇನ ಭಿಕ್ಖುನಾ, ‘‘ಆಹರಾಪೇತುಮ್ಪೀ’’ತಿಪದೇ ಕಾರಿತಕಮ್ಮಂ। ‘‘ಕಸ್ಮಾ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಾ। ಹೀತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ। ವದನ್ತೇನ ಭಗವತಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಸುತ್ತವಚನೇಸು। ‘‘ಪರಿಚ್ಚತ್ತಂ ತಂ ಭಿಕ್ಖವೇ ದಾಯಕೇಹೀ’’ತಿ ವಚನೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ನೀತತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ, ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಇತತ್ಥೋ ಞಾತತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Neyyo adhippāyaṃ netvā ñāto attho imassāti neyyatthaṃ. Etthāti sutte, suttassa vā. Yanti vatthu patatīti sambandho. Parigaḷitvāti bhassitvā. Suddhāyāti nirajāya. Sāmanti sayaṃ. Puñchitvā vātiādīsu tayo vāsaddā aniyamavikappatthā. Puñchitādīsu hi ekasmiṃ kicce kate itarakiccaṃ kātabbaṃ natthīti adhippāyo. Tenāti tena bhikkhunā, ‘‘āharāpetumpī’’tipade kāritakammaṃ. ‘‘Kasmā na vaṭṭatī’’ti pucchā. Hīti vitthāro. Vadantena bhagavatāti sambandho. Etthāti suttavacanesu. ‘‘Pariccattaṃ taṃ bhikkhave dāyakehī’’ti vacanenāti yojanā. Adhippāyoti nītattho adhippāyo, nippariyāyena itattho ñātattho adhippāyoti vuttaṃ hoti.
ಏವಂ ನೀತತ್ಥಮಧಿಪ್ಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ನೇಯ್ಯತ್ಥ, ಮಧಿಪ್ಪಾಯಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಯಸ್ಮಾ ಚಾ’’ತಿ ಆದಿ। ತನ್ತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನಂ ಅನುಞ್ಞಾತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ದುತಿಯದಿವಸೇಪೀತಿ ಪಿಸದ್ದೋ ಸಮ್ಪಿಣ್ಡನತ್ಥೋ, ಅಪರದಿವಸೇಪೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ನೇಯ್ಯತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ ನೇತ್ವಾ ಇಯ್ಯತ್ಥೋ ಞಾತತ್ಥೋ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Evaṃ nītatthamadhippāyaṃ dassetvā neyyattha, madhippāyaṃ dassento āha ‘‘yasmā cā’’ti ādi. Tanti paribhuñjanaṃ anuññātanti sambandho. Dutiyadivasepīti pisaddo sampiṇḍanattho, aparadivasepīti attho. Adhippāyoti neyyattho adhippāyo netvā iyyattho ñātattho adhippāyoti vuttaṃ hoti.
ಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ಭಿಕ್ಖೂನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಹೀತಿ ವಿತ್ಥಾರೋ। ದನ್ತಾತಿ ದಸನಾ। ತೇ ಹಿ ದಂಸೀಯನ್ತಿ ಭಕ್ಖೀಯನ್ತಿ ಏತೇಹೀತಿ ‘‘ದನ್ತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸತ್ಥಂಯೇವ ಸತ್ಥಕಂ ಖುದ್ದಕಟ್ಠೇನ, ತೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನ ಸತ್ಥಕೇನ। ಏತನ್ತಿ ಮಲಂ। ತನ್ತಿ ಲೋಹಗನ್ಧಮತ್ತಂ। ಪರಿಹರನ್ತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಹರನ್ತಿ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ। ತಂ ಸತ್ಥಕಂ ಪರಿಭೋಗತ್ಥಾಯ ಯಸ್ಮಾ ನ ಪರಿಹರನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏಸೇವ ನಯೋತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಗ್ಗಹಿತಪಚ್ಚಯಾ, ಸನ್ನಿಧಿಪಚ್ಚಯಾ ವಾ ದೋಸೋ ನತ್ಥೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥಾತಿ ತೇಸು ತಕ್ಕಖೀರೇಸು। ನೀಲಿಕಾತಿ ನೀಲವಣ್ಣಾ ಸ್ನೇಹಾ। ಆಮಕತಕ್ಕಾದೀಸೂತಿ ಅಪಕ್ಕೇಸು ತಕ್ಕಖೀರೇಸು।
Bhuñjantānaṃ bhikkhūnanti sambandho. Hīti vitthāro. Dantāti dasanā. Te hi daṃsīyanti bhakkhīyanti etehīti ‘‘dantā’’ti vuccanti. Satthaṃyeva satthakaṃ khuddakaṭṭhena, tena paṭiggahitena satthakena. Etanti malaṃ. Tanti lohagandhamattaṃ. Pariharantīti paṭiggahetvā haranti. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Taṃ satthakaṃ paribhogatthāya yasmā na pariharanti, tasmā eseva nayoti attho. Uggahitapaccayā, sannidhipaccayā vā doso natthīti vuttaṃ hoti. Tatthāti tesu takkakhīresu. Nīlikāti nīlavaṇṇā snehā. Āmakatakkādīsūti apakkesu takkakhīresu.
ಕಿಲಿಟ್ಠಉದಕನ್ತಿ ಸಮಲಂ ಉದಕಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ। ಪತ್ತಗತಂ ಓದನನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ। ಉಗ್ಗಹಿತಕೋತಿ ಅವಗಹಿತಕೋ। ‘‘ಉಞ್ಞಾತೋ’’ತಿಆದೀಸು (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೧.೧೧೨) ವಿಯ ಉಕಾರೋ ಓಕಾರವಿಪರೀತೋ ಹೋತಿ, ಅಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಗಹಿತತ್ತಾ ದುಗ್ಗಹಿತಕೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Kiliṭṭhaudakanti samalaṃ udakaṃ. Tassāti sāmaṇerassa. Pattagataṃ odananti sambandho. Assāti sāmaṇerassa. Uggahitakoti avagahitako. ‘‘Uññāto’’tiādīsu (saṃ. ni. 1.112) viya ukāro okāraviparīto hoti, apaṭiggahetvā gahitattā duggahitakoti vuttaṃ hoti.
ಏತೇನಾತಿ ಓದನೇನ। ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮೇವ ಹೋತಿ ಹತ್ಥತೋ ಅಮುತ್ತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Etenāti odanena. Paṭiggahitameva hoti hatthato amuttattāti adhippāyo.
ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬಂ ಸಾಪೇಕ್ಖೇ ಸತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಏತ್ತೋತಿ ಇತೋ ಪತ್ತತೋ। ಸಾಮಣೇರೋ ಪಕ್ಖಿಪತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತತೋತಿ ಪತ್ತತೋ। ಕೇಚೀತಿ ಅಭಯಗಿರಿವಾಸಿನೋ। ತನ್ತಿ ‘‘ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ವದನ್ತಾನಂ ಕೇಸಞ್ಚಿ ಆಚರಿಯಾನಂ ವಚನಂ ವೇದಿತಬ್ಬನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಯನ್ತಿ ಪೂವಭತ್ತಾದಿ।
Puna paṭiggahetabbaṃ sāpekkhe satīti adhippāyo. Ettoti ito pattato. Sāmaṇero pakkhipatīti sambandho. Tatoti pattato. Kecīti abhayagirivāsino. Tanti ‘‘puna paṭiggahetabba’’nti vadantānaṃ kesañci ācariyānaṃ vacanaṃ veditabbanti sambandho. Yanti pūvabhattādi.
ಅತ್ತನೋ ವಾತಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ವಾ। ಸಾಮಣೇರಾತಿ ಆಮನ್ತನಂ। ತಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ। ಭಾಜನೇತಿ ಯಾಗುಪಚನಕಭಾಜನೇ। ಯಾಗುಕುಟನ್ತಿ ಯಾಗುಯಾ ಪೂರಿತಂ ಕುಟಂ। ತನ್ತಿ ಯಾಗುಕುಟಂ। ‘‘ಭಿಕ್ಖುನಾ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾಪೇತು’’ನ್ತಿ ಕಾರಿತಕಮ್ಮಂ ಉಪನೇತಬ್ಬಂ। ಗೀವಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಆವಜ್ಜೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಆವಜ್ಜೇತೀತಿ ಪರಿಣಾಮೇತಿ।
Attanovāti sāmaṇerassa vā. Sāmaṇerāti āmantanaṃ. Tassāti sāmaṇerassa. Bhājaneti yāgupacanakabhājane. Yāgukuṭanti yāguyā pūritaṃ kuṭaṃ. Tanti yāgukuṭaṃ. ‘‘Bhikkhunā paṭiggaṇhāpetu’’nti kāritakammaṃ upanetabbaṃ. Gīvaṃ ṭhapetvā āvajjetīti sambandho. Āvajjetīti pariṇāmeti.
ಪಟಿಗ್ಗಹಣೂಪಗಂ ಭಾರನ್ತಿ ಥಾಮಮಜ್ಝಿಮೇನ ಪುರಿಸೇನ ಸಂಹಾರಿಮಂ ಭಾರಂ। ಬಲವತಾ ಸಾಮಣೇರೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತೇಲಘಟಂ ವಾತಿ ತೇಲೇನ ಪಕ್ಖಿತ್ತಂ ಘಟಂ ವಾ। ಲಗ್ಗೇನ್ತೀತಿ ಲಮ್ಬೇನ್ತಿ। ಅಯಮೇವ ವಾ ಪಾಠೋ।
Paṭiggahaṇūpagaṃ bhāranti thāmamajjhimena purisena saṃhārimaṃ bhāraṃ. Balavatā sāmaṇerenāti sambandho. Telaghaṭaṃ vāti telena pakkhittaṃ ghaṭaṃ vā. Laggentīti lambenti. Ayameva vā pāṭho.
ನಾಗಸ್ಸ ದನ್ತೋ ವಿಯಾತಿ ನಾಗದನ್ತಕೋ, ಸದಿಸತ್ಥೇ ಕೋ। ಅಙ್ಕೀಯತೇ ಲಕ್ಖೀಯತೇ ಅನೇನಾತಿ ಅಙ್ಕುಸೋ, ಗಜಮತ್ಥಕಮ್ಹಿ ವಿಜ್ಝನಕಣ್ಡಕೋ। ಅಙ್ಕುಸೋ ವಿಯಾತಿ ಅಙ್ಕುಸಕೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಅಙ್ಕುಸಕೇ ವಾ ಲಗ್ಗಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಗಣ್ಹತೋತಿ ಗಣ್ಹನ್ತಸ್ಸ। ಮಞ್ಚಸ್ಸ ಹೇಟ್ಠಾ ಹೇಟ್ಠಾಮಞ್ಚೋ, ತಸ್ಮಿಂ। ತನ್ತಿ ತೇಲಥಾಲಕಂ।
Nāgassa danto viyāti nāgadantako, sadisatthe ko. Aṅkīyate lakkhīyate anenāti aṅkuso, gajamatthakamhi vijjhanakaṇḍako. Aṅkuso viyāti aṅkusako, tasmiṃ aṅkusake vā laggitā hontīti sambandho. Gaṇhatoti gaṇhantassa. Mañcassa heṭṭhā heṭṭhāmañco, tasmiṃ. Tanti telathālakaṃ.
ಆರೋಹನ್ತೇಹಿ ಚ ಓರೋಹನ್ತೇಹಿ ಚ ನಿಚ್ಚಂ ಸೇವೀಯತೀತಿ ನಿಸ್ಸೇಣೀ, ತಸ್ಸಾ ಮಜ್ಝಂ ನಿಸ್ಸೇಣಿಮಜ್ಝಂ, ತಸ್ಮಿಂ। ಕಣ್ಣೇ ಉಟ್ಠಿತಂ ಕಣ್ಣಿಕಂ, ಕಣ್ಣಮಲಂ, ಕಣ್ಣಿಕಂ ವಿಯ ಕಣ್ಣಿಕಂ, ಯಥಾ ಹಿ ಕಣ್ಣಮಲಂ ಕಣ್ಣತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಪವತ್ತತಿ, ಏವಂ ತೇಲಾದಿತೋ ಉಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ಸಯಂ ಪವತ್ತತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಘನಚುಣ್ಣನ್ತಿ ಕಥಿನಚುಣ್ಣಂ। ತಂಸಮುಟ್ಠಾನಮೇವ ನಾಮಾತಿ ತತೋ ತೇಲಾದಿತೋ ಸಮುಟ್ಠಾನಮೇವ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತನ್ತಿ ಕಣ್ಣಿಕಾದಿ। ಇದಂ ಪದಂ ಪುಬ್ಬಾಪರಾಪೇಕ್ಖಂ।
Ārohantehi ca orohantehi ca niccaṃ sevīyatīti nisseṇī, tassā majjhaṃ nisseṇimajjhaṃ, tasmiṃ. Kaṇṇe uṭṭhitaṃ kaṇṇikaṃ, kaṇṇamalaṃ, kaṇṇikaṃ viya kaṇṇikaṃ, yathā hi kaṇṇamalaṃ kaṇṇato uṭṭhahitvā sayaṃ pavattati, evaṃ telādito uṭṭhahitvā sayaṃ pavattatīti vuttaṃ hoti. Ghanacuṇṇanti kathinacuṇṇaṃ. Taṃsamuṭṭhānameva nāmāti tato telādito samuṭṭhānameva nāma hotīti attho. Etanti kaṇṇikādi. Idaṃ padaṃ pubbāparāpekkhaṃ.
ಯೋತ್ತೇನಾತಿ ರಜ್ಜುನಾ। ಅಞ್ಞೋ ದೇತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Yottenāti rajjunā. Añño detīti sambandho.
ಪವಿಸನ್ತೇ ಚ ನಿಕ್ಖಮನ್ತೇ ಚ ವರತಿ ಆವರತಿ ಇಮಾಯಾತಿ ವತಿ, ತಂ। ಉಚ್ಛೂತಿ ರಸಾಲೋ। ಸೋ ಹಿ ಉಸತಿ ವಿಸಂ ದಾಹೇತೀತಿ ಉಚ್ಛೂತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ। ತಿಮ್ಬರುಸಕನ್ತಿ ತಿನ್ದುಕಂ। ತಞ್ಹಿ ತೇಮೇತಿ ಭುಞ್ಜನ್ತಂ ಪುಗ್ಗಲಂ ಅದ್ದೇತಿ ರಸೇನಾತಿ ತಿಮ್ಬೋ, ರುಸತಿ ಖುದ್ದಿತಂ ನಾಸೇತೀತಿ ರುಸಕೋ, ತಿಮ್ಬೋ ಚ ಸೋ ರುಸಕೋ ಚಾತಿ ‘‘ತಿಮ್ಬರುಸಕೋ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಂ। ವತಿದಣ್ಡಕೇಸೂತಿ ವತಿಯಾ ಅತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖಣಿತೇಸು ದಣ್ಡಕೇಸು। ಮಯಂ ಪನಾತಿ ಸಙ್ಗಹಕಾರಾಚರಿಯಭೂತಾ ಬುದ್ಧಘೋಸನಾಮಕಾ ಮಯಂ ಪನ, ಅತ್ತಾನಂ ಸನ್ಧಾಯ ಬಹುವಚನವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ನ ಪುಥುಲೋ ಪಾಕಾರೋತಿ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯಹತ್ಥಪಾಸಾನತಿಕ್ಕಮಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ಹತ್ಥಸತಮ್ಪೀತಿ ರತನಸತಮ್ಪಿ।
Pavisante ca nikkhamante ca varati āvarati imāyāti vati, taṃ. Ucchūti rasālo. So hi usati visaṃ dāhetīti ucchūti vuccati, taṃ. Timbarusakanti tindukaṃ. Tañhi temeti bhuñjantaṃ puggalaṃ addeti rasenāti timbo, rusati khudditaṃ nāsetīti rusako, timbo ca so rusako cāti ‘‘timbarusako’’ti vuccati, taṃ. Vatidaṇḍakesūti vatiyā atthāya nikkhaṇitesu daṇḍakesu. Mayaṃ panāti saṅgahakārācariyabhūtā buddhaghosanāmakā mayaṃ pana, attānaṃ sandhāya bahuvacanavasena vuttaṃ. Na puthulo pākāroti aḍḍhateyyahatthapāsānatikkamaṃ sandhāya vuttaṃ. Hatthasatampīti ratanasatampi.
ಸೋತಿ ಸಾಮಣೇರೋ। ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ದೇತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಪರೋತಿ ಸಾಮಣೇರೋ।
Soti sāmaṇero. Bhikkhussa detīti yojanā. Aparoti sāmaṇero.
ಫಲಂ ಇಮಿಸ್ಸತ್ಥೀತಿ ಫಲಿನೀ, ಇನಪಚ್ಚಯೋ ಇತ್ಥಿಲಿಙ್ಗಜೋತಕೋ ಈ, ತಂ ಸಾಖನ್ತಿ ಯೋಜನಾ। ಫಲಿನಿಸಾಖನ್ತಿ ಸಮಾಸತೋಪಿ ಪಾಠೋ ಅತ್ಥಿ। ಮಚ್ಛಿಕವಾರಣತ್ಥನ್ತಿ ಮಧುಫಾಣಿತಾದೀಹಿ ಮಕ್ಖನಟ್ಠಾನೇ ನಿಲೀಯನ್ತೀತಿ ಮಕ್ಖಿಕಾ, ತಾಯೇವ ಮಚ್ಛಿಕಾ ಖಕಾರಸ್ಸ ಛಕಾರಂ ಕತ್ವಾ, ತಾಸಂ ನಿವಾರಣಾಯ। ಮೂಲಪಟಿಗ್ಗಹಮೇವಾತಿ ಮೂಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಮೇವ, ಪಠಮಪಟಿಗ್ಗಹಮೇವಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Phalaṃ imissatthīti phalinī, inapaccayo itthiliṅgajotako ī, taṃ sākhanti yojanā. Phalinisākhanti samāsatopi pāṭho atthi. Macchikavāraṇatthanti madhuphāṇitādīhi makkhanaṭṭhāne nilīyantīti makkhikā, tāyeva macchikā khakārassa chakāraṃ katvā, tāsaṃ nivāraṇāya. Mūlapaṭiggahamevāti mūle paṭiggahaṇameva, paṭhamapaṭiggahamevāti vuttaṃ hoti.
ಭಿಕ್ಖು ಗಚ್ಛತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅರಿತ್ತೇನಾತಿ ಕೇನಿಪಾತೇನ। ತಞ್ಹಿ ಅರತಿ ನಾವಾ ಗಚ್ಛತಿ ಅನೇನಾತಿ ಅರಿತ್ತಂ, ತೇನ। ತನ್ತಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಾರಹಂ ಭಣ್ಡಂ । ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನೇನಾತಿ ಕಾರಿತಕಮ್ಮಂ। ತಸ್ಮಿಮ್ಪೀತಿ ಚಾಟಿಕುಣ್ಡಕೇಪಿ। ತನ್ತಿ ಅನುಪಸಮ್ಪನ್ನಂ।
Bhikkhu gacchatīti sambandho. Arittenāti kenipātena. Tañhi arati nāvā gacchati anenāti arittaṃ, tena. Tanti paṭiggahaṇārahaṃ bhaṇḍaṃ . Anupasampannenāti kāritakammaṃ. Tasmimpīti cāṭikuṇḍakepi. Tanti anupasampannaṃ.
ಪಾಥೇಯ್ಯತಣ್ಡುಲೇತಿ ಪಥಸ್ಸ ಹಿತೇ ತಣ್ಡುಲೇ। ತೇಸನ್ತಿ ಸಾಮಣೇರಾನಂ। ಇತರೇಹೀತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಗಹಿತತಣ್ಡುಲೇಹಿ। ಸಬ್ಬೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಭುತ್ತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಗಹಿತೇಹಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಯಾಗುಪಚನೇ ನ ದಿಸ್ಸತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಕಾರಣನ್ತಿ ಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಅಪರಿವತ್ತೇತ್ವಾ ಭುತ್ತಸ್ಸ ಚ ಕಾರಣಂ।
Pātheyyataṇḍuleti pathassa hite taṇḍule. Tesanti sāmaṇerānaṃ. Itarehīti bhikkhūhi gahitataṇḍulehi. Sabbehi bhikkhūhi bhuttanti sambandho. Etthāti bhikkhūhi gahitehi sāmaṇerassa taṇḍulehi yāgupacane na dissatīti sambandho. Kāraṇanti parivattetvā bhuttassa ca aparivattetvā bhuttassa ca kāraṇaṃ.
ಭತ್ತಂ ಪಚಿತುಕಾಮೋ ಸಾಮಣೇರೋತಿ ಯೋಜನಾ। ಭಿಕ್ಖುನಾ ಆರೋಪೇತಬ್ಬಂ, ಅಗ್ಗಿ ನ ಕಾತಬ್ಬೋತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಪುನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥಿ ಮೂಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Bhattaṃ pacitukāmo sāmaṇeroti yojanā. Bhikkhunā āropetabbaṃ, aggi na kātabboti sambandho. Puna paṭiggahaṇakiccaṃ natthi mūle paṭiggahitattāti adhippāyo.
ಅಸ್ಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರಸ್ಸ। ತತೋತಿ ಅಗ್ಗಿಜಾಲನತೋ।
Assāti sāmaṇerassa. Tatoti aggijālanato.
ತತ್ತೇ ಉದಕೇತಿ ಉದಕೇ ತಾಪೇ। ತತೋತಿ ತಣ್ಡುಲಪಕ್ಖಿಪನತೋ।
Tatte udaketi udake tāpe. Tatoti taṇḍulapakkhipanato.
ಪಿಧಾನನ್ತಿ ಉಕ್ಖಲಿಪಿಧಾನಂ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಹತ್ಥಕುಕ್ಕುಚ್ಚಕಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಏವ। ದಬ್ಬಿಂ ವಾತಿ ಕಟಚ್ಛುಂ ವಾ। ಸೋ ಹಿ ದರೀಯತಿ ವಿಲೋಳೀಯತಿ ಇಮಾಯಾತಿ ದಬ್ಬೀತಿ ವುಚ್ಚತಿ।
Pidhānanti ukkhalipidhānaṃ. Tassevāti hatthakukkuccakassa bhikkhuno eva. Dabbiṃ vāti kaṭacchuṃ vā. So hi darīyati viloḷīyati imāyāti dabbīti vuccati.
ತತ್ರಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಠಪನೇ। ತಸ್ಸೇವಾತಿ ಲೋಲಭಿಕ್ಖುಸ್ಸೇವ। ತತೋತಿ ಪತ್ತತೋ। ಪುನ ತತೋತಿ ಸಾಖಾದಿತೋ। ತತ್ಥಾತಿ ಫಲರುಕ್ಖೇ।
Tatrāti tasmiṃ ṭhapane. Tassevāti lolabhikkhusseva. Tatoti pattato. Puna tatoti sākhādito. Tatthāti phalarukkhe.
ವಿತಕ್ಕಂ ಸೋಧೇತುನ್ತಿ ‘‘ಮಯ್ಹಮ್ಪಿ ದಸ್ಸತೀ’’ತಿ ವಿತಕ್ಕಂ ಸೋಧೇತುಂ। ತತೋತಿ ಅಮ್ಬಫಲಾದಿತೋ।
Vitakkaṃ sodhetunti ‘‘mayhampi dassatī’’ti vitakkaṃ sodhetuṃ. Tatoti ambaphalādito.
ಪುನ ತತೋತಿ ಮಾತಾಪಿತೂನಮತ್ಥಾಯ ಗಹಿತತೇಲಾದಿತೋ। ತೇತಿ ಮಾತಾಪಿತರೋ। ತತೋಯೇವಾತಿ ತೇಹಿಯೇವ ತಣ್ಡುಲೇಹಿ ಸಮ್ಪಾದೇತ್ವಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Puna tatoti mātāpitūnamatthāya gahitatelādito. Teti mātāpitaro. Tatoyevāti tehiyeva taṇḍulehi sampādetvāti sambandho.
ಏತ್ಥಾತಿ ತಾಪಿತಉದಕೇ। ಅಮುಞ್ಚನ್ತೇನೇವ ಹತ್ಥೇನಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅಙ್ಗನ್ತಿ ವಿನಾಸಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀತಿ ಅಙ್ಗಾರಾ। ದರೀಯನ್ತಿ ಫಲೀಯನ್ತೀತಿ ದಾರೂನಿ।
Etthāti tāpitaudake. Amuñcanteneva hatthenāti yojanā. Aṅganti vināsaṃ gacchantīti aṅgārā. Darīyanti phalīyantīti dārūni.
ವುತ್ತೋ ಸಾಮಣೇರೋತಿ ಯೋಜನಾ।
Vutto sāmaṇeroti yojanā.
ಗವತಿ ಪರಿಭುಞ್ಜನ್ತಾನಂ ವಿಸ್ಸಟ್ಠಂ ಸದ್ದಂ ಕರೋತೀತಿ ಗುಳೋ, ಗುಳತಿ ವಿಸತೋ ಜೀವಿತಂ ರಕ್ಖತೀತಿ ವಾ ಗುಳೋ, ತಂ ಭಾಜೇನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖೂತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತಸ್ಸಾತಿ ಲೋಲಸಾಮಣೇರಸ್ಸ।
Gavati paribhuñjantānaṃ vissaṭṭhaṃ saddaṃ karotīti guḷo, guḷati visato jīvitaṃ rakkhatīti vā guḷo, taṃ bhājento bhikkhūti sambandho. Tassāti lolasāmaṇerassa.
ಧೂಮಸ್ಸತ್ಥಾಯ ವಟ್ಟೀಯತಿ ವಟ್ಟಿತ್ವಾ ಕರೀಯತೀತಿ ಧೂಮವಟ್ಟಿ, ತಂ। ಮುಖೀಯತಿ ವಿಪರೀಯತೀತಿ ಮುಖಂ। ಕಂ ವುಚ್ಚತಿ ಸೀಸಂ, ತಂ ತಿಟ್ಠತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಕಣ್ಠೋ।
Dhūmassatthāya vaṭṭīyati vaṭṭitvā karīyatīti dhūmavaṭṭi, taṃ. Mukhīyati viparīyatīti mukhaṃ. Kaṃ vuccati sīsaṃ, taṃ tiṭṭhati etthāti kaṇṭho.
ಭತ್ತುಗ್ಗಾರೋತಿ ಉದ್ಧಂ ಗಿರತಿ ನಿಗ್ಗಿರತೀತಿ ಉಗ್ಗಾರೋ, ಭತ್ತಮೇವ ಉಗ್ಗಾರೋ ಭತ್ತುಗ್ಗಾರೋ, ಉಗ್ಗಾರಭತ್ತನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದನ್ತನ್ತರೇತಿ ದನ್ತವಿವರೇ।
Bhattuggāroti uddhaṃ girati niggiratīti uggāro, bhattameva uggāro bhattuggāro, uggārabhattanti attho. Dantantareti dantavivare.
ಉಪಕಟ್ಠೇ ಕಾಲೇತಿ ಆಸನ್ನೇ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಕಾಲೇ। ಕಕ್ಖಾರೇತ್ವಾತಿ ಸಞ್ಚಿತ್ವಾ। ತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ದ್ವೇ ತಯೋ ಖೇಳಪಿಣ್ಡೇ ಪಾತೇತ್ವಾ’’ತಿ। ಫಳುಸಙ್ಖಾತಂ ಸಿಙ್ಗಂ ವಿಸಾಣಂ ಅಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೀತಿ ಸಿಙ್ಗೀ, ಸೋಯೇವ ಕಟುಕಭಯೇಹಿ ವಿರಮಿತಬ್ಬತ್ತಾ ಸಿಙ್ಗೀವೇರೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಙ್ಕೀಯತಿ ರುಕ್ಖೋ ನವಂ ಉಗ್ಗತೋತಿ ಲಕ್ಖೀಯತಿ ಏತೇಹೀತಿ ಅಙ್ಕುರಾ, ಸಮಂ ಲೋಣೇನ ಉದಕಂ, ಸಮಂ ವಾ ಉದಕೇನ ಲೋಣಂ ಅಸ್ಮಿನ್ತಿ ಸಮುದ್ದೋ, ತಸ್ಸ ಉದಕಂ ಅವಯವೀಅವಯವಭಾವೇನಾತಿ ಸಮುದ್ದೋದಕಂ, ತೇನ ಅಪಟಿಗ್ಗಹಿತೇನಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಫಾಣತಿ ಗುಳತೋ ಥದ್ಧಭಾವಂ ಗಚ್ಛತೀತಿ ಫಾಣಿತಂ। ಕರೇನ ಹತ್ಥೇನ ಗಹಿತಬ್ಬಾತಿ ಕರಕಾ, ವಸ್ಸೋಪಲಂ, ಕರೇನ ಗಣ್ಹಿತುಮರಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕತಕಟ್ಠಿನಾತಿ ಕತಕನಾಮಕಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ರುಕ್ಖವಿಸೇಸಸ್ಸ ಅಟ್ಠಿನಾ। ತನ್ತಿ ಉದಕಂ। ಕಪಿತ್ಥೋತಿ ಏಕಸ್ಸ ಅಮ್ಬಿಲಫಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖವಿಸೇಸಸ್ಸ ನಾಮಂ।
Upakaṭṭhe kāleti āsanne majjhanhike kāle. Kakkhāretvāti sañcitvā. Tassa atthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘dve tayo kheḷapiṇḍe pātetvā’’ti. Phaḷusaṅkhātaṃ siṅgaṃ visāṇaṃ asmiṃ atthīti siṅgī, soyeva kaṭukabhayehi viramitabbattā siṅgīveroti vuccati. Aṅkīyati rukkho navaṃ uggatoti lakkhīyati etehīti aṅkurā, samaṃ loṇena udakaṃ, samaṃ vā udakena loṇaṃ asminti samuddo, tassa udakaṃ avayavīavayavabhāvenāti samuddodakaṃ, tena apaṭiggahitenāti sambandho. Phāṇati guḷato thaddhabhāvaṃ gacchatīti phāṇitaṃ. Karena hatthena gahitabbāti karakā, vassopalaṃ, karena gaṇhitumarahāti attho. Katakaṭṭhināti katakanāmakassa ekassa rukkhavisesassa aṭṭhinā. Tanti udakaṃ. Kapitthoti ekassa ambilaphalassa rukkhavisesassa nāmaṃ.
ಬಹಲನ್ತಿ ಆವಿಲಂ। ಸನ್ದಿತ್ವಾತಿ ವಿಸನ್ದಿತ್ವಾ। ಕಕುಧಸೋಬ್ಭಾದಯೋತಿ ಕಕುಧರುಕ್ಖಸಮೀಪೇ ಠಿತಾ ಸೋಬ್ಭಾದಯೋ। ರುಕ್ಖತೋತಿ ಕಕುಧರುಕ್ಖತೋ। ಪರಿತ್ತನ್ತಿ ಅಪ್ಪಕಂ।
Bahalanti āvilaṃ. Sanditvāti visanditvā. Kakudhasobbhādayoti kakudharukkhasamīpe ṭhitā sobbhādayo. Rukkhatoti kakudharukkhato. Parittanti appakaṃ.
ಪಾನೀಯಘಟೇ ಪಕ್ಖಿತ್ತಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ತನ್ತಿ ವಾಸಮತ್ತಂ ಉದಕಂ। ತತ್ಥೇವಾತಿ ಠಪಿತಪುಪ್ಫವಾಸಿತಪಾನೀಯೇಯೇವ । ಠಪಿತಂ ದನ್ತಕಟ್ಠನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾತಿ ಯೋಜನಾ। ಅನಾದರೇ ಚೇತಂ ಸಾಮಿವಚನಂ। ಹೀತಿ ಸಚ್ಚಂ, ಯಸ್ಮಾ ವಾ।
Pānīyaghaṭe pakkhittāni hontīti sambandho. Tanti vāsamattaṃ udakaṃ. Tatthevāti ṭhapitapupphavāsitapānīyeyeva . Ṭhapitaṃ dantakaṭṭhanti sambandho. Ajānantassa bhikkhussāti yojanā. Anādare cetaṃ sāmivacanaṃ. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ಕಿಂ ಮಹಾಭೂತಂ ವಟ್ಟತಿ, ಕಿಂ ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯೋಜನಾ। ಯಂ ಪನಾತಿ ಮಹಾಭೂತಂ ಪನ। ಅಙ್ಗಲಗ್ಗನ್ತಿ ಅಙ್ಗೇಸು ಲಗ್ಗಂ, ಮಹಾಭೂತನ್ತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ಏತ್ಥಾತಿ ಸೇದೇ। ಸುಝಾಪಿತನ್ತಿ ಅಙ್ಗಾರಸದಿಸಂ ಕತ್ವಾ ಸುಟ್ಠು ಝಾಪಿತಂ।
Kiṃ mahābhūtaṃ vaṭṭati, kiṃ na vaṭṭatīti yojanā. Yaṃ panāti mahābhūtaṃ pana. Aṅgalagganti aṅgesu laggaṃ, mahābhūtanti sambandho. Etthāti sede. Sujhāpitanti aṅgārasadisaṃ katvā suṭṭhu jhāpitaṃ.
ಚತ್ತಾರೀತಿ ಪಥವೀ ಛಾರಿಕಾ ಗೂಥಂ ಮುತ್ತನ್ತಿ ಚತ್ತಾರಿ। ಮಹಾವಿಕಟಾನೀತಿ ಮಹನ್ತಾನಿ ಸಪ್ಪದಟ್ಠಕ್ಖಣಸಙ್ಖಾತೇ ವಿಕಾರಕಾಲೇ ಕತ್ತಬ್ಬಾನಿ ಓಸಧಾನಿ। ಏತ್ಥಾತಿ ‘‘ಅಸತಿ ಕಪ್ಪಿಯಕಾರಕೇ’’ತಿ ವಚನೇ। ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮಾತಿ ಬ್ಯಾಧೋದಿಸ್ಸ, ಪುಗ್ಗಲೋದಿಸ್ಸ, ಕಾಲೋದಿಸ್ಸ, ಸಮಯೋದಿಸ್ಸ, ದೇಸೋದಿಸ್ಸ, ವಸೋದಿಸ್ಸ, ಭೇಸಜ್ಜೋದಿಸ್ಸಸಙ್ಖಾತೇಸು ಸತ್ತಸು ಓದಿಸ್ಸೇಸು ಕಾಲೋದಿಸ್ಸಂ ನಾಮಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ದಸಮಂ।
Cattārīti pathavī chārikā gūthaṃ muttanti cattāri. Mahāvikaṭānīti mahantāni sappadaṭṭhakkhaṇasaṅkhāte vikārakāle kattabbāni osadhāni. Etthāti ‘‘asati kappiyakārake’’ti vacane. Kālodissaṃ nāmāti byādhodissa, puggalodissa, kālodissa, samayodissa, desodissa, vasodissa, bhesajjodissasaṅkhātesu sattasu odissesu kālodissaṃ nāmāti attho. Dasamaṃ.
ಭೋಜನವಗ್ಗೋ ಚತುತ್ಥೋ।
Bhojanavaggo catuttho.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೪. ಭೋಜನವಗ್ಗೋ • 4. Bhojanavaggo
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ೧೦. ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೧೦. ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ೧೦. ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೧೦. ದನ್ತಪೋನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
