Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā

    ౧౦. దన్తపోనసిక్ఖాపదవణ్ణనా

    10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā

    ౨౬౪-౫. ముఖద్వారన్తి కణ్ఠనాళి. ఉచ్చారణమత్తన్తి ఉక్ఖిపితబ్బమత్తకం. కసటం ఛడ్డేత్వాతి సముదాచారవసేన, అఛడ్డితేపి ‘‘వట్టతీ’’తి వుత్తం. హత్థపాసాతిక్కమన్తి దాయకస్స. భిక్ఖుస్స దేతీతి అఞ్ఞస్స భిక్ఖుస్స. కఞ్జికన్తి యం కిఞ్చి ద్రవం. పత్తో పటిగ్గహేతబ్బోతి భూమియం ఠపితే అభిహారాభావతో. ‘‘యథా పఠమతరం పతితథేవే దోసో నత్థి, తథా ఆకిరిత్వా అపనేన్తానం పతితథేవేపి అభిహటత్తా నేవత్థి దోసో’’తి లిఖితం. చరుకేనాతి ఖుద్దకపిణ్డేన. జాగరన్తస్సపీతి ‘‘అపి-సద్దేన సుత్తస్సపీ’’తి లిఖితం. కేచీతి అభయగిరివాసినో. తేహి కాయసంసగ్గే కాయపటిబద్ధేనాపి తప్పటిబద్ధేనాపి థుల్లచ్చయాపత్తి దస్సితా ఏవాతి అత్థో. కాయపటిబద్ధపటిబద్ధేనాతి వచనమత్తమేవేతం. ‘‘సత్థకేనాతి పటిగ్గహితకేనా’’తి లిఖితం, తం దుల్లిఖితం సతిపి మలే పున పటిగ్గహేతబ్బకిచ్చాభావతో. కేసఞ్చి అత్థాయాతి అనుపసమ్పన్నానం అత్థాయ. ‘‘సామణేరస్స హత్థం ఫుట్ఠమత్తమేవ తం పరిచ్చత్త’’న్తి లిఖితం.

    264-5.Mukhadvāranti kaṇṭhanāḷi. Uccāraṇamattanti ukkhipitabbamattakaṃ. Kasaṭaṃ chaḍḍetvāti samudācāravasena, achaḍḍitepi ‘‘vaṭṭatī’’ti vuttaṃ. Hatthapāsātikkamanti dāyakassa. Bhikkhussa detīti aññassa bhikkhussa. Kañjikanti yaṃ kiñci dravaṃ. Patto paṭiggahetabboti bhūmiyaṃ ṭhapite abhihārābhāvato. ‘‘Yathā paṭhamataraṃ patitatheve doso natthi, tathā ākiritvā apanentānaṃ patitathevepi abhihaṭattā nevatthi doso’’ti likhitaṃ. Carukenāti khuddakapiṇḍena. Jāgarantassapīti ‘‘api-saddena suttassapī’’ti likhitaṃ. Kecīti abhayagirivāsino. Tehi kāyasaṃsagge kāyapaṭibaddhenāpi tappaṭibaddhenāpi thullaccayāpatti dassitā evāti attho. Kāyapaṭibaddhapaṭibaddhenāti vacanamattamevetaṃ. ‘‘Satthakenāti paṭiggahitakenā’’ti likhitaṃ, taṃ dullikhitaṃ satipi male puna paṭiggahetabbakiccābhāvato. Kesañci atthāyāti anupasampannānaṃ atthāya. ‘‘Sāmaṇerassa hatthaṃ phuṭṭhamattameva taṃ pariccatta’’nti likhitaṃ.

    పటిగ్గహణుపగభారం నామ మజ్ఝిమపురిసేన ఉక్ఖిపితబ్బకం. మూలపటిగ్గహణమేవ వట్టతీతి ఏత్థ ‘‘మచ్ఛికవారణత్థన్తి వుత్తత్తా ‘అభుఞ్జనత్థాయాపి పటిగ్గహేత్వా గహితే వట్టతీ’’’తి యే వదన్తి, తే వత్తబ్బా ‘‘సీసమక్ఖనతేలం పటిగ్గహేత్వా ‘ఇదం సీసమక్ఖన’న్తి అనాభోగేనేవ సత్తాహం అతిక్కామేన్తస్స కిం నిస్సగ్గియం భవేయ్యా’’తిఆది, సుత్తాధిప్పాయో పన ఏవం గహేతబ్బో ‘‘మచ్ఛికవారణత్థం బీజన్తస్స తస్మిం లగ్గరజాదిమ్హి పత్తే పతితే సుఖం పరిభుఞ్జితుం సక్కా’తి సఞ్ఞాయ పుబ్బే పటిగ్గహితబ్బ’’న్తి వుత్తం. పరివత్తనకథాయం ‘‘అమ్హాకం తణ్డులేసు ఖీణేసు ఏతేహి అమ్హాకం హత్థగతేహి సామణేరసన్తకేహిపి సక్కా పతిట్ఠపేతు’న్తి భిక్ఖూనం చిత్తుప్పాదో చే సమ్భవతి, ‘పరివత్తనం సాత్థక’న్తి ఉపతిస్సత్థేరో’’తి వుత్తం. యది ఏవం సుద్ధచిత్తానం నిరత్థకన్తి ఆపన్నమేవ, తథా ‘‘పణ్డితో ఏస సామణేరో పత్తపరివత్తనం కత్వా దస్సతి, మయమేవ చ ఇమస్స విస్సాసేన వా యాచిత్వా వా భుఞ్జిస్సామా’’తి చిత్తే సతి భుఞ్జితుం న వట్టతి కతేపి పరివత్తనేతి చ ఆపన్నం, కిం బహునా. నిరపేక్ఖేహేవ గణ్హితబ్బం, న సాపేక్ఖేహీతి దస్సనత్థం వుత్తన్తి ఆచరియో. అయమేవత్థో ‘‘సచే పన సక్కోతి వితక్కం సోధేతుం, తతో లద్ధం ఖాదితుమ్పి వట్టతీ’’తి వచనేన సిద్ధోవ. ఆధారకే పత్తో ఠపితో హోతి యథాపటిగ్గహితభావే నిరాలయో. సముద్దోదకేన అప్పటిగ్గహితకేన. మేణ్డకస్స ఖీరం ఖీరత్తావ వట్టతి. ‘‘అత్తనో పన ఖీరం ముఖేనేవ పివన్తస్స అనాపత్తీతి దస్సేతుం వుత్త’’న్తి వుత్తం. ‘‘సరీరనిస్సితమహాభూతాని హి ఇధాధిప్పేతానీ’’తి లిఖితం, తదుభయమ్పి ‘‘కప్పియమంసఖీరం వా’’తిఆదినా నయేన విరుజ్ఝతి.

    Paṭiggahaṇupagabhāraṃ nāma majjhimapurisena ukkhipitabbakaṃ. Mūlapaṭiggahaṇameva vaṭṭatīti ettha ‘‘macchikavāraṇatthanti vuttattā ‘abhuñjanatthāyāpi paṭiggahetvā gahite vaṭṭatī’’’ti ye vadanti, te vattabbā ‘‘sīsamakkhanatelaṃ paṭiggahetvā ‘idaṃ sīsamakkhana’nti anābhogeneva sattāhaṃ atikkāmentassa kiṃ nissaggiyaṃ bhaveyyā’’tiādi, suttādhippāyo pana evaṃ gahetabbo ‘‘macchikavāraṇatthaṃ bījantassa tasmiṃ laggarajādimhi patte patite sukhaṃ paribhuñjituṃ sakkā’ti saññāya pubbe paṭiggahitabba’’nti vuttaṃ. Parivattanakathāyaṃ ‘‘amhākaṃ taṇḍulesu khīṇesu etehi amhākaṃ hatthagatehi sāmaṇerasantakehipi sakkā patiṭṭhapetu’nti bhikkhūnaṃ cittuppādo ce sambhavati, ‘parivattanaṃ sātthaka’nti upatissatthero’’ti vuttaṃ. Yadi evaṃ suddhacittānaṃ niratthakanti āpannameva, tathā ‘‘paṇḍito esa sāmaṇero pattaparivattanaṃ katvā dassati, mayameva ca imassa vissāsena vā yācitvā vā bhuñjissāmā’’ti citte sati bhuñjituṃ na vaṭṭati katepi parivattaneti ca āpannaṃ, kiṃ bahunā. Nirapekkheheva gaṇhitabbaṃ, na sāpekkhehīti dassanatthaṃ vuttanti ācariyo. Ayamevattho ‘‘sace pana sakkoti vitakkaṃ sodhetuṃ, tato laddhaṃ khāditumpi vaṭṭatī’’ti vacanena siddhova. Ādhārake patto ṭhapito hoti yathāpaṭiggahitabhāve nirālayo. Samuddodakena appaṭiggahitakena. Meṇḍakassa khīraṃ khīrattāva vaṭṭati. ‘‘Attano pana khīraṃ mukheneva pivantassa anāpattīti dassetuṃ vutta’’nti vuttaṃ. ‘‘Sarīranissitamahābhūtāni hi idhādhippetānī’’ti likhitaṃ, tadubhayampi ‘‘kappiyamaṃsakhīraṃ vā’’tiādinā nayena virujjhati.

    అపిచ ‘‘అప్పటిగ్గహితభాజనే అఞ్ఞభిక్ఖుసన్తకే అత్తనో పిణ్డపాతం పక్ఖిపతి, ‘తం థోక’న్తి వా అఞ్ఞేన వా కారణేన వదతి, తం సబ్బేసం న కప్పతి. కస్మా? వినయదుక్కటత్తా . అత్తనా పటిగ్గహేత్వా పక్ఖిపితబ్బం వినయవిధిం అకత్వా దుక్కటన్తి అధిప్పాయో. ఏవం తాదిసం కిమత్థం న భుఞ్జతీతి? అట్ఠకథాయం ‘ఉగ్గహితకో హోతీ’తి వుత్తత్తా. ఏవఞ్హి తత్థ వుత్తం భూమియం వా భాజనే వా ఫలం వా యం కిఞ్చి ఆమిసం వా యావజీవికమ్పి అప్పటిగ్గహితకం అజానన్తో ఆమసతి, న వట్టతి, ఉగ్గహితకం హోతీ’’తి అనుగణ్ఠిపదే వుత్తం, తస్మా ఇమస్స మతేన భిక్ఖు భిక్ఖుస్స సచే పత్తే అప్పటిగ్గహితే పిణ్డం ఠపేతి, తం అకప్పియం ఉగ్గహితకన్తి సిద్ధం. అయమేవత్థో ‘‘సచే అత్తనో వా భిక్ఖూనం వా యాగుపచనకభాజనే…పే॰… నిరామిసం కత్వా పరిభుఞ్జితబ్బ’’న్తి వచనేన సంసన్దిత్వా కథేతబ్బో. ‘‘కప్పియమంసఖీరం వా’’తి పసఙ్గవసేన వుత్తం. దధి చే పటిలద్ధం, తఞ్చ అధిప్పేతన్తి కేచి.

    Apica ‘‘appaṭiggahitabhājane aññabhikkhusantake attano piṇḍapātaṃ pakkhipati, ‘taṃ thoka’nti vā aññena vā kāraṇena vadati, taṃ sabbesaṃ na kappati. Kasmā? Vinayadukkaṭattā . Attanā paṭiggahetvā pakkhipitabbaṃ vinayavidhiṃ akatvā dukkaṭanti adhippāyo. Evaṃ tādisaṃ kimatthaṃ na bhuñjatīti? Aṭṭhakathāyaṃ ‘uggahitako hotī’ti vuttattā. Evañhi tattha vuttaṃ bhūmiyaṃ vā bhājane vā phalaṃ vā yaṃ kiñci āmisaṃ vā yāvajīvikampi appaṭiggahitakaṃ ajānanto āmasati, na vaṭṭati, uggahitakaṃ hotī’’ti anugaṇṭhipade vuttaṃ, tasmā imassa matena bhikkhu bhikkhussa sace patte appaṭiggahite piṇḍaṃ ṭhapeti, taṃ akappiyaṃ uggahitakanti siddhaṃ. Ayamevattho ‘‘sace attano vā bhikkhūnaṃ vā yāgupacanakabhājane…pe… nirāmisaṃ katvā paribhuñjitabba’’nti vacanena saṃsanditvā kathetabbo. ‘‘Kappiyamaṃsakhīraṃ vā’’ti pasaṅgavasena vuttaṃ. Dadhi ce paṭiladdhaṃ, tañca adhippetanti keci.

    దన్తపోనసిక్ఖాపదవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    సమత్తో వణ్ణనాక్కమేన భోజనవగ్గో చతుత్థో.

    Samatto vaṇṇanākkamena bhojanavaggo catuttho.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౪. భోజనవగ్గో • 4. Bhojanavaggo

    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౧౦. దన్తపోనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౧౦. దన్తపోనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౧౦. దన్తపోనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౧౦. దన్తపోనసిక్ఖాపదం • 10. Dantaponasikkhāpadaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact