Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / ཀངྑཱཝིཏརཎཱི-ཨབྷིནཝ-ཊཱིཀཱ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā

    ༡༠. དནྟཔོནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ

    10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā

    ཀཱཡེནཱཏི ཧཏྠཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརཱཝཡཝེན, ཨནྟམསོ པཱདངྒུལིཡཱཔི གཎྷནྟོ ཀཱཡེན གཎྷཱཏི ནཱམཱཏི ཝེདིཏབྦོ། དཱནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེནཱཏི པཏྟཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི སརཱིརསམྦདྡྷེན ཨུཔཀརཎེན། དཱནེཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཀཊཙྪུཨཱདཱིསུ ཡེན ཀེནཙི ཨུཔཀརཎེན དིནྣཾ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེན དིནྣཾཡེཝ ཧོཏི། ཨཉྙཏརེནཱཏི ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེན ཝཱ ནིསྶགྒིཡེན ཝཱཏི ཨཏྠོ། ཏཏྠ ནིསྶགྒིཡེནཱཏི (པཱཙི॰ ཨཊྛ॰ ༢༦༥) ཀཱཡཏོ ཙ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷཏོ ཙ མོཙེཏྭཱ ཧཏྠཔཱསེ ཋིཏསྶ ཀཱཡེ ཝཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེ ཝཱ པཱཏིཡམཱནཉྷི ནིསྶགྒིཡེན པཡོགེན དིནྣཾ ནཱམ ཧོཏི། ཏསྶཱཏི པཊིགྒཧིཏཀསྶ། ཝུཏྟཝིཔལླཱསཝསེནཱཏི ཝུཏྟསྶ པཊིཔཀྑཝསེན། ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཡཾ ཀཱཡཀཱཡཔྤཊིབདྡྷནིསྶགྒིཡཱནཾ ཨཉྙཏརེན དིཡྻམཱནེ ཀཱཡེན ཝཱ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེན ཝཱ གཎྷཱཏི, ཨེཏཾ པཊིགྒཧིཏཾ ནཱམཱཏི།

    Kāyenāti hatthādīsu yena kenaci sarīrāvayavena, antamaso pādaṅguliyāpi gaṇhanto kāyena gaṇhāti nāmāti veditabbo. Dānepi eseva nayo. Kāyappaṭibaddhenāti pattādīsu yena kenaci sarīrasambaddhena upakaraṇena. Dānepi eseva nayo. Kaṭacchuādīsu yena kenaci upakaraṇena dinnaṃ kāyappaṭibaddhena dinnaṃyeva hoti. Aññatarenāti kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā nissaggiyena vāti attho. Tattha nissaggiyenāti (pāci. aṭṭha. 265) kāyato ca kāyappaṭibaddhato ca mocetvā hatthapāse ṭhitassa kāye vā kāyappaṭibaddhe vā pātiyamānañhi nissaggiyena payogena dinnaṃ nāma hoti. Tassāti paṭiggahitakassa. Vuttavipallāsavasenāti vuttassa paṭipakkhavasena. Idaṃ vuttaṃ hoti – yaṃ kāyakāyappaṭibaddhanissaggiyānaṃ aññatarena diyyamāne kāyena vā kāyappaṭibaddhena vā gaṇhāti, etaṃ paṭiggahitaṃ nāmāti.

    སཾཧཱརིམེནཱཏི ཐཱམམཛ྄ཛྷིམེན པུརིསེན སཾཧཱརིམེན, ཨིམིནཱ ཨསཾཧཱརིམེ ཕལཀེ ཝཱ པཱསཱཎེ ཝཱ པཊིགྒཧཎཾ ན རུཧཏཱིཏི དསྶེཏི། དྷཱརེཏུཾ སམཏྠེནཱཏི སནྡྷཱརེཏུཾ ཡོགྒེན, ཨིམིནཱ སུཁུམེསུ ཏིནྟིཎིཀཱདིཔཎྞེསུ པཊིགྒཧཎཾ ན རུཧཏཱིཏི དསྶེཏི། ཨཏཏྠཛཱཏཀརུཀྑཔཎྞེནཱཏི ཛཱཏཊྛཱནཏོ ཙུཏེན པདུམིནིཔཎྞཱདིནཱ, ཨིམིནཱ པན མཧནྟེཔི ཏཏྠཛཱཏཀེ པདུམིནིཔཎྞེ ཝཱ ཀིཾསུཀཔཎྞཱདིམྷི ཝཱ པཊིགྒཧེཏུཾ ན ཝཊྚཏི། ན ཧི ཏཾ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷསངྑཾ གཙྪཏཱིཏི དསྶེཏི། ཡཐཱ ཙ ཏཏྠཛཱཏཀེ, ཨེཝཾ ཁཱཎུཀེ བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏམཉྩཱདིམྷིཔི། ནནུ པཊིབདྡྷཔྤཊིབདྡྷེནཱཔི པཏྟཱདྷཱརཱདིནཱ པཊིགྒཎྷནྟསྶ པཊིགྒཧཎཾ རུཧཏི, ཨཐ ཀསྨཱ ཀཱཡཀཱཡཔྤཊིབདྡྷེཧིཡེཝ པཊིགྒཧཎཾ ཨིདྷ ཝུཏྟཾ, ན པཊིབདྡྷཔྤཊིབདྡྷེནཱཔཱིཏི ཨཱཧ ‘‘པཊིབདྡྷཔྤཊིབདྡྷཾ ནཱམ ཨིདྷ ནཏྠཱི’’ཏི། ཀེཙི པན ‘‘ཨཱདྷཱརཀེན པཊིགྒཧཎཾ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷཔྤཊིབདྡྷེན པཊིགྒཧཎཾ ནཱམ ཧོཏི, ཏསྨཱ ན ཝཊྚཏཱི’’ཏི ཝདནྟི, ཏཾ ཝཙནམཏྟམེཝ། ཨཏྠཏོ པན སབྦམྤི ཏཾ ཀཱཡཔྤཊིབདྡྷམེཝ ཧོཏཱིཏི དསྶེཏི།

    Saṃhārimenāti thāmamajjhimena purisena saṃhārimena, iminā asaṃhārime phalake vā pāsāṇe vā paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dasseti. Dhāretuṃ samatthenāti sandhāretuṃ yoggena, iminā sukhumesu tintiṇikādipaṇṇesu paṭiggahaṇaṃ na ruhatīti dasseti. Atatthajātakarukkhapaṇṇenāti jātaṭṭhānato cutena paduminipaṇṇādinā, iminā pana mahantepi tatthajātake paduminipaṇṇe vā kiṃsukapaṇṇādimhi vā paṭiggahetuṃ na vaṭṭati. Na hi taṃ kāyappaṭibaddhasaṅkhaṃ gacchatīti dasseti. Yathā ca tatthajātake, evaṃ khāṇuke bandhitvā ṭhapitamañcādimhipi. Nanu paṭibaddhappaṭibaddhenāpi pattādhārādinā paṭiggaṇhantassa paṭiggahaṇaṃ ruhati, atha kasmā kāyakāyappaṭibaddhehiyeva paṭiggahaṇaṃ idha vuttaṃ, na paṭibaddhappaṭibaddhenāpīti āha ‘‘paṭibaddhappaṭibaddhaṃ nāma idha natthī’’ti. Keci pana ‘‘ādhārakena paṭiggahaṇaṃ kāyappaṭibaddhappaṭibaddhena paṭiggahaṇaṃ nāma hoti, tasmā na vaṭṭatī’’ti vadanti, taṃ vacanamattameva. Atthato pana sabbampi taṃ kāyappaṭibaddhameva hotīti dasseti.

    ཨཀལླཀོཏི གིལཱནོ། མུཁེན པཊིགྒཎྷཱཏཱིཏི སཧཏྠེན གཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཨསཀྐོནྟོ མུཁེན པཊིགྒཎྷཱཏི། ཨབྷིཧཊབྷཱཛནཏོ པཏིཏརཛམྤི ཝཊྚཏི ཨབྷིཧཊཏྟཱཏི ཨདྷིཔྤཱཧོ།

    Akallakoti gilāno. Mukhena paṭiggaṇhātīti sahatthena gahetvā paribhuñjituṃ asakkonto mukhena paṭiggaṇhāti. Abhihaṭabhājanato patitarajampi vaṭṭati abhihaṭattāti adhippāho.

    ཏསྨིཾ ཋཏྭཱཏི ཏཱདིསེ ཧཏྠཔཱསེ ཋཏྭཱ། ནྟི ཡཾ བྷཱརཾ། མཛ྄ཛྷིམོ པུརིསོཏི ཐཱམམཛ྄ཛྷིམཔུརིསོ། ཝིནཡེ པཉྙཏྟཾ དུཀྐཊཾ ཝིནཡདུཀྐཊཾ། ཏཾ ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཏྭཱཏི པིཎྜཱཡ ཙརིཏྭཱ ཝིཧཱརཾ ཝཱ ཨཱསནསཱལཾ ཝཱ གནྟྭཱ ཏཾ བྷིཀྑཾ ཨནུཔསམྤནྣསྶ དཏྭཱ, ཨིདཉྩ པུབྦཱབྷོགསྶ ཨནུརཱུཔཝསེན ཝུཏྟཾ། ཡསྨཱ པན ཏཾ ‘‘ཨནུཔསམྤནྣསྶ དསྶཱམཱི’’ཏི ཙིཏྟུཔྤཱདམཏྟེན ཏཾསནྟཀཾ ནཱམ ན ཧོཏི, ཏསྨཱ ཝིནཱཔི ཏསྶ དཱནཱདིཾ པཊིགྒཧེཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏུཾ ཝཊྚཏི།

    Tasmiṃ ṭhatvāti tādise hatthapāse ṭhatvā. Yanti yaṃ bhāraṃ. Majjhimo purisoti thāmamajjhimapuriso. Vinaye paññattaṃ dukkaṭaṃ vinayadukkaṭaṃ. Taṃ anupasampannassa datvāti piṇḍāya caritvā vihāraṃ vā āsanasālaṃ vā gantvā taṃ bhikkhaṃ anupasampannassa datvā, idañca pubbābhogassa anurūpavasena vuttaṃ. Yasmā pana taṃ ‘‘anupasampannassa dassāmī’’ti cittuppādamattena taṃsantakaṃ nāma na hoti, tasmā vināpi tassa dānādiṃ paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.

    ཨསྶུཁེལ༹སིངྒྷཱཎིཀཱདཱིསཱུཏི ཨེཏྠ ཨསྶུ ནཱམ ཨཀྑིཛལཾ། ཁེལོ༹ ནཱམ ལཱལཱ། སིངྒྷཱཎིཀཱཏི ཨནྟོསཱིསཏོ པཱུཏིསེམྷབྷཱཝཾ ཨཱཔནྣཾ མཏྠལུངྒཾ གལིཏྭཱ ཏཱལུམཏྠཀཝིཝརེན ཨོཏརིཏྭཱ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཋིཏཾ ཝུཙྩཏི, ཨཱདིསདྡེན མུཏྟཀརཱིསསེམྷདནྟམལཨཀྑིགཱུཐཀཎྞགཱུཐཀཱནཾ, སརཱིརེ ཨུཊྛིཏལོཎསྶ ཙ གཧཎཾ། ཋཱནཏོཏི ཨཀྑིཀཱུཔཱདིཏོ། ཨནྟརཱ ཙེ གཎྷཱཏི, ཀིཾ ཧོཏཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཨུགྒཧིཏཀཾ ནཱམ ཧོཏཱི’’ཏི, དུཊྛུ གཧིཏཀཾ ནཱམ ཧོཏཱིཏི ཨཏྠོ། ཕལིནིནྟི ཕལཝནྟཾ། ཏཏྠཛཱཏཀཕལིནིསཱཁཱཡ ཝཱཏི ཏསྨིཾ རུཀྑེ ཛཱཏཱཡ ཕལིནིསཱཁཱཡ ཝཱ། དུརུཔཙིཎྞདུཀྐཊནྟི ‘‘ན ཀཏྟབྦ’’ནྟི ཝཱརིཏསྶ ཀཏཏྟཱ དུཊྛུ ཨཱཙིཎྞཾ ཙརིཏནྟི དུརུཔཙིཎྞཾ, ཏསྨིཾ དུཀྐཊཾ དུརུཔཙིཎྞདུཀྐཊཉྩ ཨཱཔཛྫཏཱིཏི ཨཏྠོ།

    Assukheḷasiṅghāṇikādīsūti ettha assu nāma akkhijalaṃ. Kheḷo nāma lālā. Siṅghāṇikāti antosīsato pūtisemhabhāvaṃ āpannaṃ matthaluṅgaṃ galitvā tālumatthakavivarena otaritvā nāsāpuṭe pūretvā ṭhitaṃ vuccati, ādisaddena muttakarīsasemhadantamalaakkhigūthakaṇṇagūthakānaṃ, sarīre uṭṭhitaloṇassa ca gahaṇaṃ. Ṭhānatoti akkhikūpādito. Antarā ce gaṇhāti, kiṃ hotīti āha ‘‘uggahitakaṃ nāma hotī’’ti, duṭṭhu gahitakaṃ nāma hotīti attho. Phalininti phalavantaṃ. Tatthajātakaphalinisākhāya vāti tasmiṃ rukkhe jātāya phalinisākhāya vā. Durupaciṇṇadukkaṭanti ‘‘na kattabba’’nti vāritassa katattā duṭṭhu āciṇṇaṃ caritanti durupaciṇṇaṃ, tasmiṃ dukkaṭaṃ durupaciṇṇadukkaṭañca āpajjatīti attho.

    ཨཱཧརཱིཡཏཱིཏི ཨཱཧཱརོ, ཨཛ྄ཛྷོཧརིཏབྦཾ ཡཾ ཀིཉྩི, ཨིདྷ པན ཙཏྟཱརི ཀཱལིཀཱནི ཨདྷིཔྤེཏཱནཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཡཾ ཀིཉྩཱི’’ཏིཨཱདི། ཏཏྠ ཨརུཎུགྒམནཏོ ཡཱཝ ཋིཏམཛ྄ཛྷནྷིཀཱ བྷུཉྫིཏབྦཏོ ཡཱཝ ཀཱལོ ཨསྶཱཏི ཡཱཝཀཱལིཀཾ། ཨརུཎུགྒམནཏོ ཡཱཝ ཡཱམཱཝསཱནཱ པིཔཱསཱཡ སཏི པིཔཱསཙྪེདནཏྠཾ པཱཏབྦཏོ ཡཱམོ ཀཱལོ ཨསྶཱཏི ཡཱམཀཱལིཀཾ། ཡཱཝ སཏྟཱཧཾ ནིདཧིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོ སཏྟཱཧཾ ཀཱལོ ཨསྶཱཏི སཏྟཱཧཀཱལིཀཾ། ཡཱཝཛཱིཝམྤི པརིཧརིཏྭཱ པརིབྷུཉྫིཏབྦཏོ ཡཱཝ ཛཱིཝཾ ཨེཏསྶཱཏི ཡཱཝཛཱིཝིཀཾ། ཏེནཱཧ ‘‘ཏཏྠཱ’’ཏིཨཱདི།

    Āharīyatīti āhāro, ajjhoharitabbaṃ yaṃ kiñci, idha pana cattāri kālikāni adhippetānīti āha ‘‘yaṃ kiñcī’’tiādi. Tattha aruṇuggamanato yāva ṭhitamajjhanhikā bhuñjitabbato yāva kālo assāti yāvakālikaṃ. Aruṇuggamanato yāva yāmāvasānā pipāsāya sati pipāsacchedanatthaṃ pātabbato yāmo kālo assāti yāmakālikaṃ. Yāva sattāhaṃ nidahitvā paribhuñjitabbato sattāhaṃ kālo assāti sattāhakālikaṃ. Yāvajīvampi pariharitvā paribhuñjitabbato yāva jīvaṃ etassāti yāvajīvikaṃ. Tenāha ‘‘tatthā’’tiādi.

    ཝནམཱུལཔཏྟཔུཔྥཕལཱདཱིཏི ཨེཏྠ ཏཱཝ མཱུལཾ ནཱམ མཱུལཀཁཱརཀཙཙྩུཏམྦཀཱདཱིནཾ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཉྩེཝ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཾ སཱུཔེཡྻཔཎྞམཱུལཾ། པཏྟཾ ནཱམ མཱུལཀཁཱརཀཙཙྩུཏམྦཀཱདཱིནཾ ཏཱདིསཾཡེཝ པཏྟཾ། པུཔྥཾ ནཱམ མཱུལཀཁཱརཀཱདཱིནཾ ཏཱདིསཾཡེཝ པུཔྥཾ། ཕལཾ ནཱམ པནསལབུཛཱདཱིནཾ ཏེསུ ཏེསུ ཛནཔདེསུ པཀཏིཨཱཧཱརཝསེན མནུསྶཱནཾ ཁཱདནཱིཡཏྠཉྩེཝ བྷོཛནཱིཡཏྠཉྩ ཕརཎཀཾ ཕལཾ། ཨཱདིསདྡེན ཀནྡམཱུལཱདཱིནཾ གཧཎཾ།

    Vanamūlapattapupphaphalādīti ettha tāva mūlaṃ nāma mūlakakhārakacaccutambakādīnaṃ tesu tesu janapadesu pakatiāhāravasena manussānaṃ khādanīyatthañceva bhojanīyatthañca pharaṇakaṃ sūpeyyapaṇṇamūlaṃ. Pattaṃ nāma mūlakakhārakacaccutambakādīnaṃ tādisaṃyeva pattaṃ. Pupphaṃ nāma mūlakakhārakādīnaṃ tādisaṃyeva pupphaṃ. Phalaṃ nāma panasalabujādīnaṃ tesu tesu janapadesu pakatiāhāravasena manussānaṃ khādanīyatthañceva bhojanīyatthañca pharaṇakaṃ phalaṃ. Ādisaddena kandamūlādīnaṃ gahaṇaṃ.

    ཨམྦཔཱནནྟི (མཧཱཝ॰ ཨཊྛ॰ ༣༠༠) ཨཱམེཧི ཝཱ པཀྐེཧི ཝཱ ཨམྦེཧི ཀཏཔཱནཾ། ཏཏྠ ཨཱམེཧི ཀརོནྟེན ཨམྦཏརུཎཱདཱིནི བྷིནྡིཏྭཱ ཨུདཀེ པཀྑིཔིཏྭཱ ཨཱཏཔེ ཨཱདིཙྩཔཱཀེན པཙིཏྭཱ པརིསྶཱཝེཏྭཱ ཏདཧུཔཊིགྒཧིཏེཧི མདྷུསཀྐརཀཔྤཱུརཱདཱིཧི ཡོཛེཏྭཱ ཀཱཏབྦཾ། ཨེཝཾ ཀཏཾ པུརེབྷཏྟམེཝ ཀཔྤཏི། ཨནུཔསམྤནྣེན ཀཏཾ ལབྷིཏྭཱ པན པུརེབྷཏྟཾ པཊིགྒཧིཏཾ པུརེབྷཏྟཾ སཱམིསཔརིབྷོགེནཱཔི ཝཊྚཏི, པཙྪཱབྷཏྟཾ ནིརཱམིསཔརིབྷོགེན ཡཱཝ ཨརུཎུགྒམནཱ ཝཊྚཏི། ཨེས ནཡོ སབྦཔཱནེསུ།

    Ambapānanti (mahāva. aṭṭha. 300) āmehi vā pakkehi vā ambehi katapānaṃ. Tattha āmehi karontena ambataruṇādīni bhinditvā udake pakkhipitvā ātape ādiccapākena pacitvā parissāvetvā tadahupaṭiggahitehi madhusakkarakappūrādīhi yojetvā kātabbaṃ. Evaṃ kataṃ purebhattameva kappati. Anupasampannena kataṃ labhitvā pana purebhattaṃ paṭiggahitaṃ purebhattaṃ sāmisaparibhogenāpi vaṭṭati, pacchābhattaṃ nirāmisaparibhogena yāva aruṇuggamanā vaṭṭati. Esa nayo sabbapānesu.

    ཏེསུ པན ཛམྦུཔཱནནྟི ཛམྦུཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ། ཙོཙཔཱནནྟི ཨཊྛིཀེཧི ཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ། མོཙཔཱནནྟི ཨནཊྛིཀེཧི ཀདལིཕལེཧི ཀཏཔཱནཾ། མདྷུཀཔཱནནྟི མདྷུཀཱནཾ ཛཱཏིརསེན ཀཏཔཱནཾ། ཏཾ པན ཨུདཀསམྦྷིནྣཾ ཝཊྚཏི, སུདྡྷཾ ན ཝཊྚཏི། མུདྡིཀཱཔཱནནྟི མུདྡིཀཱ ཨུདཀེ མདྡིཏྭཱ ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ ། སཱལཱུཀཔཱནནྟི རཏྟུཔྤལནཱིལུཔྤལཱདཱིནཾ སཱལཱུཀེ མདྡིཏྭཱ ཀཏཔཱནཾ། ཕཱརུསཀཔཱནནྟི ཕཱརུསཀེཧི ཨམྦཔཱནཾ ཝིཡ ཀཏཔཱནཾ། ཨིམིནཱཝ ནཡེན ཝེཏྟཔཱནཱདཱིནི ཝེདིཏབྦཱནི། ཨེཏཱནི ཙ པན སབྦཱནི པཱནཱནི ཨགྒིཔཱཀཱནི ན ཝཊྚནྟི། ཏེནཱཧ ‘‘སཱིཏོདཀེནཱ’’ཏིཨཱདི། ཨཝསེསེསུཔི ཨནུཉྙཱཏཕལཔཏྟཔུཔྥརསེསཱུཏི དྷཉྙཕལཔཀྐསཱཀམདྷུཀཔུཔྥརསཏོ ཨཝསེསེསུ ‘‘ཨནུཛཱནཱམི, བྷིཀྑཝེ, སབྦཾ ཕལརསཾ ཋཔེཏྭཱ དྷཉྙཕལརས’’ནྟིཨཱདིནཱ (མཧཱཝ॰ ༣༠༠) ཨནུཉྙཱཏཀེསུ ཕལཔཏྟཔུཔྥརསེསུཔི།

    Tesu pana jambupānanti jambuphalehi katapānaṃ. Cocapānanti aṭṭhikehi kadaliphalehi katapānaṃ. Mocapānanti anaṭṭhikehi kadaliphalehi katapānaṃ. Madhukapānanti madhukānaṃ jātirasena katapānaṃ. Taṃ pana udakasambhinnaṃ vaṭṭati, suddhaṃ na vaṭṭati. Muddikāpānanti muddikā udake madditvā ambapānaṃ viya katapānaṃ . Sālūkapānanti rattuppalanīluppalādīnaṃ sālūke madditvā katapānaṃ. Phārusakapānanti phārusakehi ambapānaṃ viya katapānaṃ. Imināva nayena vettapānādīni veditabbāni. Etāni ca pana sabbāni pānāni aggipākāni na vaṭṭanti. Tenāha ‘‘sītodakenā’’tiādi. Avasesesupianuññātaphalapattapuppharasesūti dhaññaphalapakkasākamadhukapuppharasato avasesesu ‘‘anujānāmi, bhikkhave, sabbaṃ phalarasaṃ ṭhapetvā dhaññaphalarasa’’ntiādinā (mahāva. 300) anuññātakesu phalapattapuppharasesupi.

    ཁཱདནཱིཡཏྠནྟི ཁཱདནཱིཡེན ཀཏྟབྦཀིཙྩཾ། ནེཝ ཕརཏཱིཏི ན ནིཔྥཱདེཏི། ཨནཱཧཱརེཔི ཨུདཀེ ཨཱཧཱརསཉྙཱཡཱཏི ‘‘ཨཱཧཱརཾ ཨཱཧརེཡྻཱ’’ཏི པདསྶ པདབྷཱཛནེ (པཱཙི॰ ༢༦༥) ཝུཏྟམཏྠཾ སམྨཱ ཨསལླཀྑེཏྭཱ ‘‘ཨཱཧརཱིཡཏཱིཏི ཨཱཧཱརོ’’ཏི ཨནཱཧཱརེཔི ཨུདཀེ ཨཱཧཱརསཉྙཱཡ ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟཱནཾདནྟཔོནེ ཙ ‘‘མུཁདྭཱརཾ ཨཱཧཊཾ ཨིད’’ནྟི སཉྙཱཡཱཏི མུཁདྭཱརཾ ཨནཱཧཊམྤི དནྟཔོནཾ ‘‘མུཁདྭཱརཾ ཨཱཧཊཾ ཨིདཾ དནྟཔོན’’ནྟི ཝིཔལླཏྠསཉྙཱཡ ཀུཀྐུཙྩཱཡནྟཱནཾ། ཡཐཱསུཁཾ པཱཏུནྟི པཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཨཔྤཊིགྒཧེཏྭཱ ཝཱ ཡཐཱཀཱམཾ པཱཏུཾ། དནྟཔོནཔརིབྷོགེནཱཏི དནྟཀཊྛཔརིབྷོགེན, དནྟདྷོཝནཱདིནཱཏི ཨཏྠོ, ཨིམིནཱ ཏསྶ པན རསཾ གིལིཏུཾ ན ཝཊྚཏཱིཏི དསྶེཏི།

    Khādanīyatthanti khādanīyena kattabbakiccaṃ. Neva pharatīti na nipphādeti. Anāhārepi udake āhārasaññāyāti ‘‘āhāraṃ āhareyyā’’ti padassa padabhājane (pāci. 265) vuttamatthaṃ sammā asallakkhetvā ‘‘āharīyatīti āhāro’’ti anāhārepi udake āhārasaññāya kukkuccāyantānaṃ. Dantapone ca ‘‘mukhadvāraṃ āhaṭaṃ ida’’nti saññāyāti mukhadvāraṃ anāhaṭampi dantaponaṃ ‘‘mukhadvāraṃ āhaṭaṃ idaṃ dantapona’’nti vipallatthasaññāya kukkuccāyantānaṃ. Yathāsukhaṃ pātunti paṭiggahetvā vā appaṭiggahetvā vā yathākāmaṃ pātuṃ. Dantaponaparibhogenāti dantakaṭṭhaparibhogena, dantadhovanādināti attho, iminā tassa pana rasaṃ gilituṃ na vaṭṭatīti dasseti.

    ཙཏྟཱརི མཧཱཝིཀཊཱནཱིཏི གཱུཐཾ, མུཏྟཾ, ཚཱརིཀཱ, མཏྟིཀཱ (མཧཱཝ॰ ༢༦༨) ཙ ‘‘ཨཱསཡཱདིཝསེན ཝིརཱུཔཱནི ཛཱཏཱནཱི’’ཏི ཀཏྭཱ ཝིཀཊཱནཱིཏི ཝཱ ཨཔཀཏིབྷོཛནཏྟཱ ཝིཀཊཱནི ‘‘ཝིརཱུཔཱནི ཛཱཏཱནཱི’’ཏི ཝཱ ཨཏྠོ། སཏི པཙྩཡེཏི ཀཱརཎེ སཏི, སཔྤདཊྛེཏི ཨཏྠོ། དྷཱུམཱདིཨབྦོཧཱརིཀཱབྷཱཝོཏི དྷཱུམཔུཔྥགནྡྷདནྟཁཡཱདིཨབྦོཧཱརིཀཱབྷཱཝོ།

    Cattāri mahāvikaṭānīti gūthaṃ, muttaṃ, chārikā, mattikā (mahāva. 268) ca ‘‘āsayādivasena virūpāni jātānī’’ti katvā vikaṭānīti vā apakatibhojanattā vikaṭāni ‘‘virūpāni jātānī’’ti vā attho. Sati paccayeti kāraṇe sati, sappadaṭṭheti attho. Dhūmādiabbohārikābhāvoti dhūmapupphagandhadantakhayādiabbohārikābhāvo.

    དནྟཔོནསིཀྑཱཔདཝཎྞནཱ ནིཊྛིཏཱ།

    Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.

    བྷོཛནཝགྒོ ཙཏུཏྠོ།

    Bhojanavaggo catuttho.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact