| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
੨੬੩. ਦਸਮੇ ਘਨਬਦ੍ਧੋਤਿ ਘਨਮਂਸੇਨ ਸਮ੍ਬਦ੍ਧੋ, ਕਥਿਨਸਂਹਤਸਰੀਰੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
263. Dasame ghanabaddhoti ghanamaṃsena sambaddho, kathinasaṃhatasarīroti attho.
੨੬੪. ਮੁਖਦ੍વਾਰਨ੍ਤਿ ਮੁਖਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਦ੍વਾਰਂ ਮੁਖਦ੍વਾਰਂ, ਗਲਨਾਲ਼ਿਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏવਞ੍ਚ ਨਾਸਿਕਾਯ ਪવਿਟ੍ਠਮ੍ਪਿ ਮੁਖਦ੍વਾਰਂ ਪવਿਟ੍ਠਮੇવ ਹੋਤਿ, ਮੁਖੇ ਪਕ੍ਖਿਤ੍ਤਮਤ੍ਤਞ੍ਚ ਅਪ੍ਪવਿਟ੍ਠਂ। ਆਹਾਰਨ੍ਤਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬਂ ਕਾਲਿਕਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ, ਨ ਉਦਕਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਭੇਸਜ੍ਜਸਙ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਅਕਾਲਿਕਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਸ੍ਸੇવ ਕਾਲਿਕਤ੍ਤਾ। ਉਦਕੇ ਹਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ ਰੁਹਤਿ। ਤੇਨੇવ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਤਾਪਿਤੇਨ ਉਦਕੇਨ ਚਿਰਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ ਚ ਅਕਪ੍ਪਿਯਕੁਟਿਯਂ વੁਤ੍ਥੇਨ ਚ ਸਹ ਆਮਿਸਂ ਭੁਞ੍ਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਸਾਮਪਾਕਾਦਿਦੋਸੋ ਨ ਹੋਤਿ। વਕ੍ਖਤਿ ਹਿ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਯਾਗੁਅਤ੍ਥਾਯ…ਪੇ॰… ਉਦਕਂ ਤਾਪੇਤਿ, વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੬੫)। ਭਿਕ੍ਖੂ ਪਨ ਏਤਂ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯਂ ਤਦਾ ਨ ਜਾਨਿਂਸੁ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਸਮ੍ਮਾ ਅਤ੍ਥਂ ਅਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ।
264.Mukhadvāranti mukhato heṭṭhā dvāraṃ mukhadvāraṃ, galanāḷikanti attho. Evañca nāsikāya paviṭṭhampi mukhadvāraṃ paviṭṭhameva hoti, mukhe pakkhittamattañca appaviṭṭhaṃ. Āhāranti ajjhoharitabbaṃ kālikaṃ adhippetaṃ, na udakaṃ. Tañhi bhesajjasaṅgahitampi akālikameva paṭiggahitasseva kālikattā. Udake hi paṭiggahaṇaṃ na ruhati. Teneva bhikkhunā tāpitena udakena cirapaṭiggahitena ca akappiyakuṭiyaṃ vutthena ca saha āmisaṃ bhuñjantassāpi sāmapākādidoso na hoti. Vakkhati hi ‘‘bhikkhu yāguatthāya…pe… udakaṃ tāpeti, vaṭṭatī’’tiādi (pāci. aṭṭha. 265). Bhikkhū pana etaṃ adhippāyaṃ tadā na jāniṃsu. Tenāha ‘‘sammā atthaṃ asallakkhetvā’’tiādi.
੨੬੫. ਰਥਰੇਣੁਮ੍ਪੀਤਿ ਰਥੇ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇ ਉਟ੍ਠਹਨਰੇਣੁਸਦਿਸਰੇਣੁਂ। ਤੇਨ ਤਤੋ ਸੁਖੁਮਂ ਆਕਾਸੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨਕਂ ਦਿਸ੍ਸਮਾਨਮ੍ਪਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਕਲ੍ਲਕੋਤਿ ਗਿਲਾਨੋ।
265.Rathareṇumpīti rathe gacchante uṭṭhahanareṇusadisareṇuṃ. Tena tato sukhumaṃ ākāse paribbhamanakaṃ dissamānampi abbohārikanti dasseti. Akallakoti gilāno.
‘‘ਗਹੇਤੁਂ વਾ…ਪੇ॰… ਤਸ੍ਸ ਓਰਿਮਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਆਕਾਸੇ ਉਜੁਂ ਠਤ੍વਾ ਪਰੇਨ ਉਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਾਪਿ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਭੂਤਪਾਦਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਨ ਸੀਸਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਤ੍ਥ ‘‘ਓਰਿਮਨ੍ਤੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ।
‘‘Gahetuṃ vā…pe… tassa orimantenā’’ti iminā ākāse ujuṃ ṭhatvā parena ukkhittaṃ gaṇhantassāpi āsannaṅgabhūtapādatalato paṭṭhāya hatthapāso paricchinditabbo, na pana sīsantato paṭṭhāyāti dasseti. Tattha ‘‘orimantenā’’ti imassa heṭṭhimantenāti attho gahetabbo.
ਏਤ੍ਥ ਚ ਪવਾਰਣਾਸਿਕ੍ਖਾਪਦਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਸਚੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ, ਆਸਨਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਿਮਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਪਾਚਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨੩੮-੨੩੯) ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਾਨਂ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਇਧਾਪਿ ਆਕਾਸੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਕਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨਙ੍ਗਭੂਤਪਾਦਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਪਣ੍ਹਿਪਰਿਯਨ੍ਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ, ਦਾਯਕਸ੍ਸ ਪਨ ਓਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਪਾਦਙ੍ਗੁਲਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਿਮਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਇਮਿਨਾવ ਨਯੇਨ ਭੂਮਿਯਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਉਸ੍ਸੀਸੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥਤੋ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਨ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਆਸਨ੍ਨਸੀਸਙ੍ਗਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਭੂਤਤੋ ਗੀવਨ੍ਤਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯੇવ ਹਤ੍ਥਪਾਸੋ ਮਿਨਿਤਬ੍ਬੋ, ਨ ਪਾਦਤਲਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ। ਏવਂ ਨਿਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਾਨੇਪਿ ਯਥਾਨੁਰੂਪਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਯਂ ਆਸਨ੍ਨਤਰਂ ਅਙ੍ਗ’’ਨ੍ਤਿ ਹਿ વੁਤ੍ਤਂ।
Ettha ca pavāraṇāsikkhāpadaṭṭhakathāyaṃ ‘‘sace bhikkhu nisinno hoti, āsanassa pacchimantato paṭṭhāyā’’tiādinā (pāci. aṭṭha. 238-239) paṭiggāhakānaṃ āsannaṅgassa pārimantato paṭṭhāya paricchedassa dassitattā idhāpi ākāse ṭhitassa paṭiggāhakassa āsannaṅgabhūtapādaṅgulassa pārimantabhūtato paṇhipariyantassa heṭṭhimatalato paṭṭhāya, dāyakassa pana orimantabhūtato pādaṅgulassa heṭṭhimatalato paṭṭhāya hatthapāso paricchinditabboti daṭṭhabbaṃ. Imināva nayena bhūmiyaṃ nipajjitvā ussīse nisinnassa hatthato paṭiggaṇhantassapi āsannasīsaṅgassa pārimantabhūtato gīvantato paṭṭhāyeva hatthapāso minitabbo, na pādatalato paṭṭhāya. Evaṃ nipajjitvā dānepi yathānurūpaṃ veditabbaṃ. ‘‘Yaṃ āsannataraṃ aṅga’’nti hi vuttaṃ.
ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ‘‘ਮਞ੍ਚਾਦਿਨਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਿਤਸਞ੍ਞਾਯ। ਇਮਿਨਾ ‘‘ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਮੀ’’ਤਿ વਾਚਾਯ વਤ੍ਤਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਕਤ੍ਥਚਿ ਅਟ੍ਠਕਥਾਸੁ, ਪਦੇਸੇਸੁ વਾ। ਅਸਂਹਾਰਿਮੇ ਫਲਕੇਤਿ ਥਾਮਮਜ੍ਝਿਮੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਅਸਂਹਾਰਿਯੇ। ਪੁਞ੍ਛਿਤ੍વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਤਿ ਪੁਞ੍ਛਿਤੇਪਿ ਰਜਨਚੁਣ੍ਣਸਙ੍ਕਾਯ ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਨਾਸਤਿ। ਤਂ ਪਨਾਤਿ ਪਤਿਤਰਜਂ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਉਪਰਿ ਗਹਿਤਪਿਣ੍ਡਪਾਤਂ। ਅਨਾਪਤ੍ਤੀਤਿ ਦੁਰੁਪਚਿਣ੍ਣਾਦਿਦੋਸੋ ਨਤ੍ਥਿ। ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਆਦਿਪਿ વਿਨਯਦੁਕ੍ਕਟਪਰਿਹਾਰਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਥਾ ਅਕਤ੍વਾ ਗਹਿਤੇਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਤੋ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏવ। ‘‘ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਦਮ੍ਪਿ ਪੁਰਿਮਾਭੋਗਾਨੁਗੁਣਤਾਯ વੁਤ੍ਤਂ।
Paṭiggahaṇasaññāyāti ‘‘mañcādinā paṭiggahessāmī’’ti uppāditasaññāya. Iminā ‘‘paṭiggaṇhāmī’’ti vācāya vattabbakiccaṃ natthīti dasseti. Katthaci aṭṭhakathāsu, padesesu vā. Asaṃhārime phalaketi thāmamajjhimena purisena asaṃhāriye. Puñchitvā paṭiggahetvāti puñchitepi rajanacuṇṇasaṅkāya sati paṭiggahaṇatthāya vuttaṃ, nāsati. Taṃ panāti patitarajaṃ appaṭiggahetvā upari gahitapiṇḍapātaṃ. Anāpattīti durupaciṇṇādidoso natthi. ‘‘Anupasampannassa dassāmī’’tiādipi vinayadukkaṭaparihārāya vuttaṃ. Tathā akatvā gahitepi paṭiggahetvā paribhuñjato anāpatti eva. ‘‘Anupasampannassa datvā’’ti idampi purimābhogānuguṇatāya vuttaṃ.
ਚਰੁਕੇਨਾਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਭਾਜਨੇਨ। ਅਭਿਹਟਤ੍ਤਾਤਿ ਦਿਯ੍ਯਮਾਨਕ੍ਖਣਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਦਤ੍વਾ ਅਪਨਯਨਕਾਲੇ ਪਨ ਛਾਰਿਕਾ વਾ ਬਿਨ੍ਦੂਨਿ વਾ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ ਅਭਿਹਾਰਸ੍ਸ વਿਗਤਤ੍ਤਾਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਯਥਾ ਨ ਪਤਤਿ, ਤਥਾ ਅਪਨੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੇ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਪਕਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਅਪਨੇਨ੍ਤੇ ਅਭਿਹਾਰੋ ਨ ਛਿਜ੍ਜਤਿ, ਤਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮੇવ ਹੋਤਿ। ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾਪਿ ਗਹੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਭਿਹਰਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ ਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾ ਉਪਰਿਭਾਗੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਫੁਸਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Carukenāti khuddakabhājanena. Abhihaṭattāti diyyamānakkhaṇaṃ sandhāya vuttaṃ. Datvā apanayanakāle pana chārikā vā bindūni vā patanti, puna paṭiggahetabbaṃ abhihārassa vigatattāti vadanti. Taṃ yathā na patati, tathā apanessāmīti pariharante yujjati. Pakatisaññāya apanente abhihāro na chijjati, taṃ paṭiggahitameva hoti. Mukhavaṭṭiyāpi gahetuṃ vaṭṭatīti abhihariyamānassa pattassa mukhavaṭṭiyā uparibhāge hatthaṃ pasāretvā phusituṃ vaṭṭati.
ਪਾਦੇਨ ਪੇਲ੍ਲੇਤ੍વਾਤਿ ‘‘ਪਾਦੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿਸਞ੍ਞਾਯ ਅਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਕੇਚੀਤਿ ਅਭਯਗਿਰਿવਾਸਿਨੋ। વਚਨਮਤ੍ਤਮੇવਾਤਿ ਪਟਿਬਦ੍ਧਪ੍ਪਟਿਬਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਮਤ੍ਤਮੇવ ਨਾਨਂ, ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਮੇવ ਹੋਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਨ ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ।
Pādena pelletvāti ‘‘pādena paṭiggahessāmī’’tisaññāya akkamitvā. Kecīti abhayagirivāsino. Vacanamattamevāti paṭibaddhappaṭibaddhanti saddamattameva nānaṃ, kāyapaṭibaddhameva hoti. Tasmā tesaṃ vacanaṃ na gahetabbanti adhippāyo.
ਤੇਨ ਆਹਰਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਯਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਸਨ੍ਤਿਕਂ ਗਤਂ, ਤਂ ਇਧ ਆਨੇਹੀਤਿ ਆਣਾਪੇਤ੍વਾ ਤੇਨ ਆਹਰਾਪੇਤੁਂ ਇਤਰਸ੍ਸ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਤਤੋ ਪਰਨ੍ਤਿ ਤਦਹੇવ ਸਾਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਦਹੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਪਨ ਪੁਨਦਿવਸਾਦੀਸੁ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
Tena āharāpetunti yassa bhikkhuno santikaṃ gataṃ, taṃ idha ānehīti āṇāpetvā tena āharāpetuṃ itarassa vaṭṭatīti attho. Na tato paranti tadaheva sāmaṃ appaṭiggahitaṃ sandhāya vuttaṃ. Tadaheva paṭiggahitaṃ pana punadivasādīsu appaṭiggahetvāpi paribhuñjituṃ vaṭṭatīti vadanti.
ਖਿਯ੍ਯਨ੍ਤੀਤਿ ਖਯਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਚੁਣ੍ਣੇਹਿ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਪਤ੍ਤਿਯੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ‘‘ਨવਸਮੁਟ੍ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨੇવ ਉਚ੍ਛੁਆਦੀਸੁ ਅਭਿਨવਲਗ੍ਗਤ੍ਤਾ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਂ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋਤਿ ਸਨ੍ਨਿਧਿਦੋਸਾਦਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વਦਤਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਨ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੇਨ ਚ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਙ੍ਗੇਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁਪਿ ਸਮਿਦ੍ਧੇਸੁ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਗਹਿਤਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤਬ੍ਬੇਸੁ ਏવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਸ੍ਸ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਥਾ ਬਾਹਿਰਪਰਿਭੋਗਤ੍ਥਾਯ ਗਹੇਤ੍વਾ ਠਪਿਤਤੇਲਾਦਿਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਸਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Khiyyantīti khayaṃ gacchanti, tesaṃ cuṇṇehi thullaccayaappaṭiggahaṇāpattiyo na hontīti adhippāyo. ‘‘Navasamuṭṭhita’’nti eteneva ucchuādīsu abhinavalaggattā abbohārikaṃ na hotīti dasseti. Eseva nayoti sannidhidosādiṃ sandhāya vadati. Tenāha ‘‘na hī’’tiādi. Tena ca paṭiggahaṇaṅgesu pañcasupi samiddhesu ajjhoharitukāmatāya gahitameva paṭiggahitaṃ nāma hoti ajjhoharitabbesu eva paṭiggahaṇassa anuññātattāti dasseti. Tathā bāhiraparibhogatthāya gahetvā ṭhapitatelādiṃ ajjhoharitukāmatāya sati paṭiggahetvā paribhuñjituṃ vaṭṭati.
ਕੇਸਞ੍ਚੀਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੁਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਤ੍ਥਾਯ ਕਤ੍ਥਚਿ ਠਪਿਯਮਾਨਮ੍ਪਿ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮਤ੍ਤੇ ਏવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਭਾਜਨੇ ਪਤਿਤਮੇવ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ વਿਜਹਤਿ। ਭਾਜਨਞ੍ਚ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾ ਪੁਨਦਿવਸਤ੍ਥਾਯ ਅਪੇਕ੍ਖਿਤਮੇવਾਤਿ ਤਗ੍ਗਤਮ੍ਪਿ ਆਮਿਸਂ ਦੁਦ੍ਧੋਤਪਤ੍ਤਗਤਂ વਿਯ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਂ ਨ વਿਜਹਤੀਤਿ ਆਸਙ੍ਕਾਯ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਕ੍ਖਿਪਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਈਦਿਸੇਸੁ ਹਿ ਯੁਤ੍ਤਿ ਨ ਗવੇਸਿਤਬ੍ਬਾ, વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ ਪਟਿਪਜ੍ਜਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਪਤ੍ਤਗਤਾ ਯਾਗੂ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਤ੍ਤਮੁਖવਟ੍ਟਿਯਾ ਫੁਟ੍ਠੇਪਿ ਕੂਟੇ ਯਾਗੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾ, ਉਗ੍ਗਹਿਤਾ વਾ ਨ ਹੋਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਿਚ੍ਛਾਯ ਫੁਟ੍ਠਤ੍ਤਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਆਰੋਪੇਤੀਤਿ ਹਤ੍ਥਂ ਫੁਸਾਪੇਤਿ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣੂਪਗਂ ਭਾਰਂ ਨਾਮ ਮਜ੍ਝਿਮਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਉਕ੍ਖੇਪਾਰਹਂ। ਨ ਪਿਦਹਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ, ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਨ ਇਤਰੇਨ ਹਤ੍ਥੇਨ ਪਿਦਹਤੋ, ਹਤ੍ਥਤੋ ਮੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વਾ ਅਫੁਸਿਤ੍વਾ ਉਪਰਿਪਿਧਾਨਂ ਪਾਤੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਨ ਦੋਸੋ।
Kesañcītiādīsu anupasampannānaṃ atthāya katthaci ṭhapiyamānampi hatthato muttamatte eva paṭiggahaṇaṃ na vijahati, atha kho bhājane patitameva paṭiggahaṇaṃ vijahati. Bhājanañca bhikkhunā punadivasatthāya apekkhitamevāti taggatampi āmisaṃ duddhotapattagataṃ viya paṭiggahaṇaṃ na vijahatīti āsaṅkāya ‘‘sāmaṇerassa hatthe pakkhipitabba’’nti vuttanti veditabbaṃ. Īdisesu hi yutti na gavesitabbā, vuttanayeneva paṭipajjitabbaṃ. ‘‘Pattagatā yāgū’’ti iminā pattamukhavaṭṭiyā phuṭṭhepi kūṭe yāgu paṭiggahitā, uggahitā vā na hoti bhikkhuno anicchāya phuṭṭhattāti dasseti. Āropetīti hatthaṃ phusāpeti. Paṭiggahaṇūpagaṃ bhāraṃ nāma majjhimassa purisassa ukkhepārahaṃ. Na pidahitabbanti hatthato muttaṃ sandhāya vuttaṃ, hatthagataṃ pana itarena hatthena pidahato, hatthato muttampi vā aphusitvā uparipidhānaṃ pātentassa na doso.
ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਛਾਯਤ੍ਥਾਯ ਉਪਰਿ ਧਾਰਯਮਾਨਾ ਮਹਾਸਾਖਾ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਛਿਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਤ੍ਥ ਲਗ੍ਗਰਜਂ ਮੁਖੇ ਪਾਤੇਯ੍ਯ ਚਾਤਿ ਕਪ੍ਪਿਯਂ ਕਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਪਟਿਗ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਕੁਣ੍ਡਕੇਤਿ ਮਹਾਘਟੇ। ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪੀਤਿ ਚਾਟਿਘਟੇਪਿ। ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਂ ਕਾਲਿਕਂ ਗਾਹਾਪੇਤ੍વਾ।
Paṭiggaṇhātīti chāyatthāya upari dhārayamānā mahāsākhā yena kenaci chijjeyya, tattha laggarajaṃ mukhe pāteyya cāti kappiyaṃ kārāpetvā paṭiggaṇhāti. Kuṇḍaketi mahāghaṭe. Tasmimpīti cāṭighaṭepi. Gāhāpetvāti appaṭiggahitaṃ kālikaṃ gāhāpetvā.
ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸਾਤਿ ‘‘ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਤ੍ਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਦੇਥਾ’’ਤਿ ਤੇਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਰਿਚ੍ਚਜਾਪੇਤ੍વਾ ਦੁਤਿਯਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਦੇਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਪਤ੍ਤਪਰਿવਤ੍ਤਨੇ। ਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਥਾ ‘‘ਸਾਮਣੇਰਾ ਇਤੋ ਅਮ੍ਹਾਕਮ੍ਪਿ ਦੇਨ੍ਤੀ’’ਤਿ વਿਤਕ੍ਕੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਨ ਤਥਾਤਿ ਕਾਰਣਂ વਦਨ੍ਤਿ, ਤਞ੍ਚ ਯੁਤ੍ਤਂ। ਯਸ੍ਸ ਪਨ ਤਾਦਿਸੋ વਿਤਕ੍ਕੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤੇਨ ਅਪਰਿવਤ੍ਤੇਤ੍વਾਪਿ ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ।
Dutiyattherassāti ‘‘therassa pattaṃ mayhaṃ dethā’’ti tena attano pariccajāpetvā dutiyattherassa deti. Ettha panāti pattaparivattane. Kāraṇanti ettha yathā ‘‘sāmaṇerā ito amhākampi dentī’’ti vitakko uppajjati, na tathāti kāraṇaṃ vadanti, tañca yuttaṃ. Yassa pana tādiso vitakko natthi, tena aparivattetvāpi bhuñjituṃ vaṭṭati.
ਨਿਚ੍ਚਾਲੇਤੁਨ੍ਤਿ ਚਾਲੇਤ੍વਾ ਪਾਸਾਣਸਕ੍ਖਰਾਦਿਅਪਨਯਂ ਕਾਤੁਂ। ਉਦ੍ਧਨਂ ਆਰੋਪੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਨਗ੍ਗਿਕਂ ਉਦ੍ਧਨਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਉਦ੍ਧਨੇ ਪਚ੍ਚਮਾਨਸ੍ਸ ਆਲੁਲ਼ਨੇ ਉਪਰਿ ਅਪਕ੍ਕਤਣ੍ਡੁਲਾ ਹੇਟ੍ਠਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਾਮਂਪਾਕਞ੍ਚੇવ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
Niccāletunti cāletvā pāsāṇasakkharādiapanayaṃ kātuṃ. Uddhanaṃ āropetabbanti anaggikaṃ uddhanaṃ sandhāya vuttaṃ. Uddhane paccamānassa āluḷane upari apakkataṇḍulā heṭṭhā pavisitvā paccatīti āha ‘‘sāmaṃpākañceva hotī’’ti.
ਆਧਾਰਕੇ ਪਤ੍ਤੋ ਠਪਿਤੋਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਮਿਸੋ ਪਤ੍ਤੋ ਪੁਨ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਤ੍ਥਾਯ ਠਪਿਤੋ। ਏਕਗ੍ਗਹਣੇਨੇવਾਤਿ ਸਾਮਣੇਰਾਨਂ ਗਹਿਤਸ੍ਸ ਪੁਨ ਅਚ੍ਛਡ੍ਡਨવਸੇਨ ਗਹਣੇਨ। ਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਧੂਮવਟ੍ਟਿਯਾ ਤਦਹੁਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਭਤ੍ਤੁਗ੍ਗਾਰੋਤਿਆਦਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਪ੍ਪਸਙ੍ਗੇਨ વਿਕਾਲਭੋਜਨવਿਨਿਚ੍ਛਯਦਸ੍ਸਨਂ। ਸਮੁਦ੍ਦੋਦਕੇਨਾਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤੇਨ। ਹਿਮਕਰਕਾ ਨਾਮ ਕਦਾਚਿ વਸ੍ਸੋਦਕੇਨ ਸਹ ਪਤਨਕਾ ਪਾਸਾਣਲੇਖਾ વਿਯ ਘਨੀਭੂਤਉਦਕવਿਸੇਸਾ, ਤੇਸੁ ਪਟਿਗ੍ਗਹਣਕਿਚ੍ਚਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਉਦਕਗਤਿਕਾ ਏવਾ’’ਤਿ। ਪੁਰੇਭਤ੍ਤਮੇવ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਮ੍ਪਿ વਿਕਾਲਭੋਜਨਾਪਤ੍ਤੀਹਿ ਸਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਨ੍ਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Ādhārake patto ṭhapitoti appaṭiggahitāmiso patto puna paṭiggahaṇatthāya ṭhapito. Ekaggahaṇenevāti sāmaṇerānaṃ gahitassa puna acchaḍḍanavasena gahaṇena. Bhuñjituṃ vaṭṭatīti dhūmavaṭṭiyā tadahupaṭiggahitattā vuttaṃ. Bhattuggārotiādi abbohārikappasaṅgena vikālabhojanavinicchayadassanaṃ. Samuddodakenāti appaṭiggahitena. Himakarakā nāma kadāci vassodakena saha patanakā pāsāṇalekhā viya ghanībhūtaudakavisesā, tesu paṭiggahaṇakiccaṃ natthi. Tenāha ‘‘udakagatikā evā’’ti. Purebhattameva vaṭṭatīti appaṭiggahitāpattīhi abbohārikampi vikālabhojanāpattīhi sabbohārikanti dasseti.
ਲਗ੍ਗਤੀਤਿ ਮੁਖੇ ਚ ਹਤ੍ਥੇ ਚ ਮਤ੍ਤਿਕਾવਣ੍ਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਬਹਲਨ੍ਤਿ ਹਤ੍ਥਮੁਖੇਸੁ ਅਲਗ੍ਗਨਕਮ੍ਪਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। વਾਸਮਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਰੇਣੁਖੀਰਾਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਆਕਿਰਤਿ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਪੁਪ੍ਫਰਸਸ੍ਸ ਪਞ੍ਞਾਯਨਤੋ વੁਤ੍ਤਂ।
Laggatīti mukhe ca hatthe ca mattikāvaṇṇaṃ dasseti. Bahalanti hatthamukhesu alagganakampi paṭiggahetabbaṃ. Vāsamattanti reṇukhīrābhāvaṃ dasseti. Ākirati paṭiggahetabbanti puppharasassa paññāyanato vuttaṃ.
ਮਹਾਭੂਤੇਸੂਤਿ ਪਾਣਸਰੀਰਸਨ੍ਨਿਸ੍ਸਿਤੇਸੁ ਪਥવੀਆਦਿਮਹਾਭੂਤੇਸੁ। ਸਬ੍ਬਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ, ਪਰੇਸਞ੍ਚ ਸਰੀਰਨਿਸ੍ਸਿਤਂ ਸਬ੍ਬਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਅਕਪ੍ਪਿਯਮਂਸਾਨੁਲੋਮਤਾਯ ਥੁਲ੍ਲਚ੍ਚਯਾਦਿਂ ਨ ਜਨੇਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਪਤਤੀਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਰੀਰਤੋ વਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਪਤਤਿ। ‘‘ਰੁਕ੍ਖਤੋ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਮਤ੍ਤਿਕਤ੍ਥਾਯ ਪਥવਿਂ ਖਣਿਤੁਂ, ਅਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਮੂਲਪਣ੍ਣਾਦਿવਿਸਭੇਸਜ੍ਜਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਛਾਰਿਕਂ ਅਕਤ੍વਾਪਿ ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਮ੍ਪਿ ਪਰਿਭੁਞ੍ਜਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਗ੍ਗਹਿਤਤਾ, ਅਨਨੁਞ੍ਞਾਤਤਾ, ਧੂਮਾਦਿਅਬ੍ਬੋਹਾਰਿਕਤਾਭਾવੋ, ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨੇਤ੍ਥ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
Mahābhūtesūti pāṇasarīrasannissitesu pathavīādimahābhūtesu. Sabbaṃ vaṭṭatīti attano, paresañca sarīranissitaṃ sabbaṃ vaṭṭati. Akappiyamaṃsānulomatāya thullaccayādiṃ na janetīti adhippāyo. Patatīti attano sarīrato vicchinditvā patati. ‘‘Rukkhato chinditvā’’ti vuttattā mattikatthāya pathaviṃ khaṇituṃ, aññampi yaṃkiñci mūlapaṇṇādivisabhesajjaṃ chinditvā chārikaṃ akatvāpi appaṭiggahitampi paribhuñjituṃ vaṭṭatīti daṭṭhabbaṃ. Appaṭiggahitatā, ananuññātatā, dhūmādiabbohārikatābhāvo, ajjhoharaṇanti imānettha cattāri aṅgāni.
ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਨਿਟ੍ਠਿਤੋ ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ ਚਤੁਤ੍ਥੋ।
Niṭṭhito bhojanavaggo catuttho.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੪. ਭੋਜਨવਗ੍ਗੋ • 4. Bhojanavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 10. Dantaponasikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੧੦. ਦਨ੍ਤਪੋਨਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 10. Dantaponasikkhāpadaṃ
