Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā |
[౩౭౮] ౩. దరీముఖజాతకవణ్ణనా
[378] 3. Darīmukhajātakavaṇṇanā
పఙ్కో చ కామాతి ఇదం సత్థా జేతవనే విహరన్తో మహాభినిక్ఖమనం ఆరబ్భ కథేసి. పచ్చుప్పన్నవత్థు హేట్ఠా కథితమేవ.
Paṅkoca kāmāti idaṃ satthā jetavane viharanto mahābhinikkhamanaṃ ārabbha kathesi. Paccuppannavatthu heṭṭhā kathitameva.
అతీతే రాజగహనగరే మగధరాజా నామ రజ్జం కారేసి. తదా బోధిసత్తో తస్స అగ్గమహేసియా కుచ్ఛిమ్హి నిబ్బత్తి, బ్రహ్మదత్తకుమారోతిస్స నామం అకంసు. తస్స జాతదివసేయేవ పురోహితస్సపి పుత్తో జాయి, తస్స ముఖం అతివియ సోభతి, తేనస్స దరీముఖోతి నామం అకంసు. తే ఉభోపి రాజకులేయేవ సంవడ్ఢా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియసహాయా హుత్వా సోళసవస్సకాలే తక్కసిలం గన్త్వా సబ్బసిప్పాని ఉగ్గణ్హిత్వా ‘‘సబ్బసమయసిప్పఞ్చ సిక్ఖిస్సామ, దేసచారిత్తఞ్చ జానిస్సామా’’తి గామనిగమాదీసు చరన్తా బారాణసిం పత్వా దేవకులే వసిత్వా పునదివసే బారాణసిం భిక్ఖాయ పవిసింసు. తత్థ ఏకస్మిం కులే ‘‘బ్రాహ్మణే భోజేత్వా వాచనకం దస్సామా’’తి పాయాసం పచిత్వా ఆసనాని పఞ్ఞత్తాని హోన్తి. మనుస్సా తే ఉభోపి భిక్ఖాయ చరన్తే దిస్వా ‘‘బ్రాహ్మణా ఆగతా’’తి గేహం పవేసేత్వా మహాసత్తస్స ఆసనే సుద్ధవత్థం పఞ్ఞాపేసుం, దరీముఖస్స ఆసనే రత్తకమ్బలం. దరీముఖో తం నిమిత్తం దిస్వా ‘‘అజ్జ మయ్హం సహాయో బారాణసిరాజా భవిస్సతి, అహం సేనాపతీ’’తి అఞ్ఞాసి. తే తత్థ భుఞ్జిత్వా వాచనకం గహేత్వా మఙ్గలం వత్వా నిక్ఖమ్మ తం రాజుయ్యానం అగమంసు. తత్థ మహాసత్తో మఙ్గలసిలాపట్టే నిపజ్జి, దరీముఖో పనస్స పాదే పరిమజ్జన్తో నిసీది.
Atīte rājagahanagare magadharājā nāma rajjaṃ kāresi. Tadā bodhisatto tassa aggamahesiyā kucchimhi nibbatti, brahmadattakumārotissa nāmaṃ akaṃsu. Tassa jātadivaseyeva purohitassapi putto jāyi, tassa mukhaṃ ativiya sobhati, tenassa darīmukhoti nāmaṃ akaṃsu. Te ubhopi rājakuleyeva saṃvaḍḍhā aññamaññaṃ piyasahāyā hutvā soḷasavassakāle takkasilaṃ gantvā sabbasippāni uggaṇhitvā ‘‘sabbasamayasippañca sikkhissāma, desacārittañca jānissāmā’’ti gāmanigamādīsu carantā bārāṇasiṃ patvā devakule vasitvā punadivase bārāṇasiṃ bhikkhāya pavisiṃsu. Tattha ekasmiṃ kule ‘‘brāhmaṇe bhojetvā vācanakaṃ dassāmā’’ti pāyāsaṃ pacitvā āsanāni paññattāni honti. Manussā te ubhopi bhikkhāya carante disvā ‘‘brāhmaṇā āgatā’’ti gehaṃ pavesetvā mahāsattassa āsane suddhavatthaṃ paññāpesuṃ, darīmukhassa āsane rattakambalaṃ. Darīmukho taṃ nimittaṃ disvā ‘‘ajja mayhaṃ sahāyo bārāṇasirājā bhavissati, ahaṃ senāpatī’’ti aññāsi. Te tattha bhuñjitvā vācanakaṃ gahetvā maṅgalaṃ vatvā nikkhamma taṃ rājuyyānaṃ agamaṃsu. Tattha mahāsatto maṅgalasilāpaṭṭe nipajji, darīmukho panassa pāde parimajjanto nisīdi.
తదా బారాణసిరఞ్ఞో మతస్స సత్తమో దివసో హోతి. పురోహితో రఞ్ఞో సరీరకిచ్చం కత్వా అపుత్తకే రజ్జే సత్తమే దివసే ఫుస్సరథం విస్సజ్జేసి. ఫుస్సరథవిస్సజ్జనకిచ్చం మహాజనకజాతకే (జా॰ ౨.౨౨.౧౨౩ ఆదయో) ఆవి భవిస్సతి. ఫుస్సరథో నగరా నిక్ఖమిత్వా చతురఙ్గినియా సేనాయ పరివుతో అనేకసతేహి తూరియేహి వజ్జమానేహి ఉయ్యానద్వారం పాపుణి. దరీముఖో తూరియసద్దం సుత్వా ‘‘సహాయస్స మే ఫుస్సరథో ఆగచ్ఛతి, అజ్జేవేస రాజా హుత్వా మయ్హం సేనాపతిట్ఠానం దస్సతి, కో మే ఘరావాసేనత్థో, నిక్ఖమిత్వా పబ్బజిస్సామీ’’తి బోధిసత్తం అనామన్తేత్వావ ఏకమన్తం గన్త్వా పటిచ్ఛన్నే అట్ఠాసి. పురోహితో ఉయ్యానద్వారే రథం ఠపేత్వా ఉయ్యానం పవిట్ఠో బోధిసత్తం మఙ్గలసిలాపట్టే నిపన్నం దిస్వా పాదేసు లక్ఖణాని ఓలోకేత్వా ‘‘అయం పుఞ్ఞవా సత్తో ద్విసహస్సదీపపరివారానం చతున్నమ్పి మహాదీపానం రజ్జం కారేతుం సమత్థో, ధితి పనస్స కీదిసా’’తి సబ్బతూరియాని పగ్గణ్హాపేసి. బోధిసత్తో పబుజ్ఝిత్వా ముఖతో సాటకం అపనేత్వా మహాజనం ఓలోకేత్వా పున సాటకేన ముఖం పటిచ్ఛాదేత్వా థోకం నిపజ్జిత్వా పస్సద్ధదరథో ఉట్ఠాయ సిలాపట్టే పల్లఙ్కేన నిసీది. పురోహితో జాణుకేన పతిట్ఠాయ ‘‘దేవ, రజ్జం తుమ్హాకం పాపుణాతీ’’తి ఆహ. ‘‘అపుత్తకం భణే రజ్జ’’న్తి. ‘‘ఆమ, దేవా’’తి. ‘‘తేన హి సాధూ’’తి సమ్పటిచ్ఛి. తే తస్స ఉయ్యానేయేవ అభిసేకం అకంసు. సో యసమహన్తతాయ దరీముఖం అసరిత్వావ రథం అభిరుయ్హ మహాజనపరివుతో నగరం పవిసిత్వా పదక్ఖిణం కత్వా రాజద్వారే ఠితోవ అమచ్చానం ఠానన్తరాని విచారేత్వా పాసాదం అభిరుహి.
Tadā bārāṇasirañño matassa sattamo divaso hoti. Purohito rañño sarīrakiccaṃ katvā aputtake rajje sattame divase phussarathaṃ vissajjesi. Phussarathavissajjanakiccaṃ mahājanakajātake (jā. 2.22.123 ādayo) āvi bhavissati. Phussaratho nagarā nikkhamitvā caturaṅginiyā senāya parivuto anekasatehi tūriyehi vajjamānehi uyyānadvāraṃ pāpuṇi. Darīmukho tūriyasaddaṃ sutvā ‘‘sahāyassa me phussaratho āgacchati, ajjevesa rājā hutvā mayhaṃ senāpatiṭṭhānaṃ dassati, ko me gharāvāsenattho, nikkhamitvā pabbajissāmī’’ti bodhisattaṃ anāmantetvāva ekamantaṃ gantvā paṭicchanne aṭṭhāsi. Purohito uyyānadvāre rathaṃ ṭhapetvā uyyānaṃ paviṭṭho bodhisattaṃ maṅgalasilāpaṭṭe nipannaṃ disvā pādesu lakkhaṇāni oloketvā ‘‘ayaṃ puññavā satto dvisahassadīpaparivārānaṃ catunnampi mahādīpānaṃ rajjaṃ kāretuṃ samattho, dhiti panassa kīdisā’’ti sabbatūriyāni paggaṇhāpesi. Bodhisatto pabujjhitvā mukhato sāṭakaṃ apanetvā mahājanaṃ oloketvā puna sāṭakena mukhaṃ paṭicchādetvā thokaṃ nipajjitvā passaddhadaratho uṭṭhāya silāpaṭṭe pallaṅkena nisīdi. Purohito jāṇukena patiṭṭhāya ‘‘deva, rajjaṃ tumhākaṃ pāpuṇātī’’ti āha. ‘‘Aputtakaṃ bhaṇe rajja’’nti. ‘‘Āma, devā’’ti. ‘‘Tena hi sādhū’’ti sampaṭicchi. Te tassa uyyāneyeva abhisekaṃ akaṃsu. So yasamahantatāya darīmukhaṃ asaritvāva rathaṃ abhiruyha mahājanaparivuto nagaraṃ pavisitvā padakkhiṇaṃ katvā rājadvāre ṭhitova amaccānaṃ ṭhānantarāni vicāretvā pāsādaṃ abhiruhi.
తస్మిం ఖణే దరీముఖో ‘‘సుఞ్ఞం దాని ఉయ్యాన’’న్తి ఆగన్త్వా మఙ్గలసిలాయ నిసీది, అథస్స పురతో పణ్డుపలాసం పతి. సో తస్మింయేవ పణ్డుపలాసే ఖయవయం పట్ఠపేత్వా తిలక్ఖణం సమ్మసిత్వా పథవిం ఉన్నాదేన్తో పచ్చేకబోధిం నిబ్బత్తేసి. తస్స తఙ్ఖణఞ్ఞేవ గిహిలిఙ్గం అన్తరధాయి, ఇద్ధిమయపత్తచీవరం ఆకాసతో ఓతరిత్వా సరీరే పటిముఞ్చి. తావదేవ అట్ఠపరిక్ఖారధరో ఇరియాపథసమ్పన్నో వస్ససట్ఠికత్థేరో వియ హుత్వా ఇద్ధియా ఆకాసే ఉప్పతిత్వా హిమవన్తపదేసే నన్దమూలకపబ్భారం అగమాసి. బోధిసత్తోపి ధమ్మేన రజ్జం కారేసి, యసమహన్తతాయ పన యసేన పమత్తో హుత్వా చత్తాలీస వస్సాని దరీముఖం న సరి, చత్తాలీసే పన సంవచ్ఛరే అతీతే తం సరిత్వా ‘‘మయ్హం సహాయో దరీముఖో నామ అత్థి, కహం ను ఖో సో’’తి తం దట్ఠుకామో అహోసి. సో తతో పట్ఠాయ అన్తేపురేపి పరిసమజ్ఝేపి ‘‘కహం ను ఖో మయ్హం సహాయో దరీముఖో , యో మే తస్స వసనట్ఠానం కథేతి, మహన్తమస్స యసం దస్సామీ’’తి వదతి. ఏవం తస్స పునప్పునం తం సరన్తస్సేవ అఞ్ఞాని దస సంవచ్ఛరాని అతిక్కన్తాని.
Tasmiṃ khaṇe darīmukho ‘‘suññaṃ dāni uyyāna’’nti āgantvā maṅgalasilāya nisīdi, athassa purato paṇḍupalāsaṃ pati. So tasmiṃyeva paṇḍupalāse khayavayaṃ paṭṭhapetvā tilakkhaṇaṃ sammasitvā pathaviṃ unnādento paccekabodhiṃ nibbattesi. Tassa taṅkhaṇaññeva gihiliṅgaṃ antaradhāyi, iddhimayapattacīvaraṃ ākāsato otaritvā sarīre paṭimuñci. Tāvadeva aṭṭhaparikkhāradharo iriyāpathasampanno vassasaṭṭhikatthero viya hutvā iddhiyā ākāse uppatitvā himavantapadese nandamūlakapabbhāraṃ agamāsi. Bodhisattopi dhammena rajjaṃ kāresi, yasamahantatāya pana yasena pamatto hutvā cattālīsa vassāni darīmukhaṃ na sari, cattālīse pana saṃvacchare atīte taṃ saritvā ‘‘mayhaṃ sahāyo darīmukho nāma atthi, kahaṃ nu kho so’’ti taṃ daṭṭhukāmo ahosi. So tato paṭṭhāya antepurepi parisamajjhepi ‘‘kahaṃ nu kho mayhaṃ sahāyo darīmukho , yo me tassa vasanaṭṭhānaṃ katheti, mahantamassa yasaṃ dassāmī’’ti vadati. Evaṃ tassa punappunaṃ taṃ sarantasseva aññāni dasa saṃvaccharāni atikkantāni.
దరీముఖపచ్చేకబుద్ధోపి పఞ్ఞాసవస్సచ్చయేన ఆవజ్జేన్తో ‘‘మం ఖో సహాయో సరతీ’’తి ఞత్వా ‘‘ఇదాని సో మహల్లకో పుత్తధీతాదీహి వుద్ధిప్పత్తో, గన్త్వా ధమ్మం కథేత్వా పబ్బాజేస్సామి న’’న్తి ఇద్ధియా ఆకాసేన ఆగన్త్వా ఉయ్యానే ఓతరిత్వా సువణ్ణపటిమా వియ సిలాపట్టే నిసీది. ఉయ్యానపాలో తం దిస్వా ఉపసఙ్కమిత్వా ‘‘భన్తే, కుతో తుమ్హే ఏథా’’తి పుచ్ఛి. ‘‘నన్దమూలకపబ్భారతో’’తి. ‘‘కే నామ తుమ్హే’’తి? ‘‘దరీముఖపచ్చేకబుద్ధో నామాహం, ఆవుసో’’తి. ‘‘భన్తే, అమ్హాకం రాజానం జానాథా’’తి? ‘‘ఆమ జానామి, గిహికాలే నో సహాయో’’తి. ‘‘భన్తే, రాజా తుమ్హే దట్ఠుకామో, కథేస్సామి తస్స తుమ్హాకం ఆగతభావ’’న్తి. ‘‘గచ్ఛ కథేహీ’’తి. సో ‘‘సాధూ’’తి వత్వా తురితతురితోవ గన్త్వా తస్స సిలాపట్టే నిసిన్నభావం రఞ్ఞో కథేసి. రాజా ‘‘ఆగతో కిర మే సహాయో, పస్సిస్సామి న’’న్తి రథం ఆరుయ్హ మహన్తేన పరివారేన ఉయ్యానం గన్త్వా పచ్చేకబుద్ధం వన్దిత్వా పటిసన్థారం కత్వా ఏకమన్తం నిసీది. అథ నం పచ్చేకబుద్ధో ‘‘కిం, బ్రహ్మదత్త, ధమ్మేన రజ్జం కారేసి, అగతిగమనం న గచ్ఛసి, ధనత్థాయ లోకం న పీళేసి, దానాదీని పుఞ్ఞాని కరోసీ’’తిఆదీని వదన్తో పటిసన్థారం కత్వా ‘‘బ్రహ్మదత్త, మహల్లకోసి, ఏతరహి కామే పహాయ పబ్బజితుం తే సమయో’’తి వత్వా తస్స ధమ్మం దేసేన్తో పఠమం గాథమాహ –
Darīmukhapaccekabuddhopi paññāsavassaccayena āvajjento ‘‘maṃ kho sahāyo saratī’’ti ñatvā ‘‘idāni so mahallako puttadhītādīhi vuddhippatto, gantvā dhammaṃ kathetvā pabbājessāmi na’’nti iddhiyā ākāsena āgantvā uyyāne otaritvā suvaṇṇapaṭimā viya silāpaṭṭe nisīdi. Uyyānapālo taṃ disvā upasaṅkamitvā ‘‘bhante, kuto tumhe ethā’’ti pucchi. ‘‘Nandamūlakapabbhārato’’ti. ‘‘Ke nāma tumhe’’ti? ‘‘Darīmukhapaccekabuddho nāmāhaṃ, āvuso’’ti. ‘‘Bhante, amhākaṃ rājānaṃ jānāthā’’ti? ‘‘Āma jānāmi, gihikāle no sahāyo’’ti. ‘‘Bhante, rājā tumhe daṭṭhukāmo, kathessāmi tassa tumhākaṃ āgatabhāva’’nti. ‘‘Gaccha kathehī’’ti. So ‘‘sādhū’’ti vatvā turitaturitova gantvā tassa silāpaṭṭe nisinnabhāvaṃ rañño kathesi. Rājā ‘‘āgato kira me sahāyo, passissāmi na’’nti rathaṃ āruyha mahantena parivārena uyyānaṃ gantvā paccekabuddhaṃ vanditvā paṭisanthāraṃ katvā ekamantaṃ nisīdi. Atha naṃ paccekabuddho ‘‘kiṃ, brahmadatta, dhammena rajjaṃ kāresi, agatigamanaṃ na gacchasi, dhanatthāya lokaṃ na pīḷesi, dānādīni puññāni karosī’’tiādīni vadanto paṭisanthāraṃ katvā ‘‘brahmadatta, mahallakosi, etarahi kāme pahāya pabbajituṃ te samayo’’ti vatvā tassa dhammaṃ desento paṭhamaṃ gāthamāha –
౧౪.
14.
‘‘పఙ్కో చ కామా పలిపో చ కామా, భయఞ్చ మేతం తిమూలం పవుత్తం;
‘‘Paṅko ca kāmā palipo ca kāmā, bhayañca metaṃ timūlaṃ pavuttaṃ;
రజో చ ధూమో చ మయా పకాసితా, హిత్వా తువం పబ్బజ బ్రహ్మదత్తా’’తి.
Rajo ca dhūmo ca mayā pakāsitā, hitvā tuvaṃ pabbaja brahmadattā’’ti.
తత్థ పఙ్కోతి ఉదకే జాతాని తిణసేవాలకుముదగచ్ఛాదీని అధిప్పేతాని. యథా హి ఉదకం తరన్తం తాని లగ్గాపేన్తి సజ్జాపేన్తి, తథా సంసారసాగరం తరన్తస్స యోగావచరస్స పఞ్చ కామగుణా సబ్బే వా పన వత్థుకామకిలేసకామా లగ్గాపనవసేన పఙ్కో నామ. ఇమస్మిఞ్హి పఙ్కే ఆసత్తా విసత్తా దేవాపి మనుస్సాపి తిరచ్ఛానాపి కిలమన్తి రోదన్తి పరిదేవన్తి. పలిపో చ కామాతి పలిపో వుచ్చతి మహాకద్దమో, యమ్హి లగ్గా సూకరమిగాదయోపి సీహాపి వారణాపి అత్తానం ఉద్ధరిత్వా గన్తుం న సక్కోన్తి, వత్థుకామకిలేసకామాపి తంసరిక్ఖతాయ ‘‘పలిపా’’తి వుత్తా. పఞ్ఞవన్తోపి హి సత్తా తేసు కామేసు సకిం లగ్గకాలతో పట్ఠాయ తే కామే పదాలేత్వా సీఘం ఉట్ఠాయ అకిఞ్చనం అపలిబోధం రమణీయం పబ్బజ్జం ఉపగన్తుం న సక్కోన్తి. భయఞ్చ మేతన్తి భయఞ్చ ఏతం, మ-కారో బ్యఞ్జనసన్ధివసేన వుత్తో. తిమూలన్తి తీహి మూలేహి పతిట్ఠితం వియ అచలం. బలవభయస్సేతం నామం. పవుత్తన్తి మహారాజ, ఏతే కామా నామ దిట్ఠధమ్మికసమ్పరాయికస్స అత్తానువాదభయాదికస్స చేవ ద్వత్తింసకమ్మకరణఛనవుతిరోగవసప్పవత్తస్స చ భయస్స పచ్చయట్ఠేన బలవభయన్తి బుద్ధపచ్చేకబుద్ధబుద్ధసావకేహి చేవ సబ్బఞ్ఞుబోధిసత్తేహి చ పవుత్తం కథితం, దీపితన్తి అత్థో. అథ వా భయఞ్చ మేతన్తి భయఞ్చ మయా ఏతం తిమూలం పవుత్తన్తి ఏవఞ్చేత్థ అత్థో దట్ఠబ్బోయేవ.
Tattha paṅkoti udake jātāni tiṇasevālakumudagacchādīni adhippetāni. Yathā hi udakaṃ tarantaṃ tāni laggāpenti sajjāpenti, tathā saṃsārasāgaraṃ tarantassa yogāvacarassa pañca kāmaguṇā sabbe vā pana vatthukāmakilesakāmā laggāpanavasena paṅko nāma. Imasmiñhi paṅke āsattā visattā devāpi manussāpi tiracchānāpi kilamanti rodanti paridevanti. Palipo ca kāmāti palipo vuccati mahākaddamo, yamhi laggā sūkaramigādayopi sīhāpi vāraṇāpi attānaṃ uddharitvā gantuṃ na sakkonti, vatthukāmakilesakāmāpi taṃsarikkhatāya ‘‘palipā’’ti vuttā. Paññavantopi hi sattā tesu kāmesu sakiṃ laggakālato paṭṭhāya te kāme padāletvā sīghaṃ uṭṭhāya akiñcanaṃ apalibodhaṃ ramaṇīyaṃ pabbajjaṃ upagantuṃ na sakkonti. Bhayañca metanti bhayañca etaṃ, ma-kāro byañjanasandhivasena vutto. Timūlanti tīhi mūlehi patiṭṭhitaṃ viya acalaṃ. Balavabhayassetaṃ nāmaṃ. Pavuttanti mahārāja, ete kāmā nāma diṭṭhadhammikasamparāyikassa attānuvādabhayādikassa ceva dvattiṃsakammakaraṇachanavutirogavasappavattassa ca bhayassa paccayaṭṭhena balavabhayanti buddhapaccekabuddhabuddhasāvakehi ceva sabbaññubodhisattehi ca pavuttaṃ kathitaṃ, dīpitanti attho. Atha vā bhayañca metanti bhayañca mayā etaṃ timūlaṃ pavuttanti evañcettha attho daṭṭhabboyeva.
రజో చ ధూమో చాతి రజధూమసదిసత్తా ‘‘రజో’’తి చ ‘‘ధూమో’’తి చ మయా పకాసితా. యథా హి సున్హాతస్స సువిలిత్తాలఙ్కతస్స పురిసస్స సరీరే సుఖుమరజం పతితం, తం సరీరం దుబ్బణ్ణం సోభారహితం కిలిట్ఠం కరోతి, ఏవమేవ ఇద్ధిబలేన ఆకాసేన ఆగన్త్వా చన్దో వియ చ సూరియో వియ చ లోకే పఞ్ఞాతాపి సకిం కామరజస్స అన్తో పతితకాలతో పట్ఠాయ గుణవణ్ణగుణసోభాగుణసుద్ధీనం ఉపహతత్తా దుబ్బణ్ణా సోభారహితా కిలిట్ఠాయేవ హోన్తి. యథా చ ధూమేన పహటకాలతో పట్ఠాయ సుపరిసుద్ధాపి భిత్తి కాళవణ్ణా హోతి, ఏవం అతిపరిసుద్ధఞ్ఞాణాపి కామధూమేన పహటకాలతో పట్ఠాయ గుణవినాసప్పత్తియా మహాజనమజ్ఝే కాళకావ హుత్వా పఞ్ఞాయన్తి. ఇతి రజధూమసరిక్ఖతాయ ఏతే కామా ‘‘రజో చ ధూమో చా’’తి మయా తుయ్హం పకాసితా, తస్మా ఇమే కామే హిత్వా తువం పబ్బజ బ్రహ్మదత్తాతి రాజానం పబ్బజ్జాయ ఉస్సాహం జనేతి.
Rajo ca dhūmo cāti rajadhūmasadisattā ‘‘rajo’’ti ca ‘‘dhūmo’’ti ca mayā pakāsitā. Yathā hi sunhātassa suvilittālaṅkatassa purisassa sarīre sukhumarajaṃ patitaṃ, taṃ sarīraṃ dubbaṇṇaṃ sobhārahitaṃ kiliṭṭhaṃ karoti, evameva iddhibalena ākāsena āgantvā cando viya ca sūriyo viya ca loke paññātāpi sakiṃ kāmarajassa anto patitakālato paṭṭhāya guṇavaṇṇaguṇasobhāguṇasuddhīnaṃ upahatattā dubbaṇṇā sobhārahitā kiliṭṭhāyeva honti. Yathā ca dhūmena pahaṭakālato paṭṭhāya suparisuddhāpi bhitti kāḷavaṇṇā hoti, evaṃ atiparisuddhaññāṇāpi kāmadhūmena pahaṭakālato paṭṭhāya guṇavināsappattiyā mahājanamajjhe kāḷakāva hutvā paññāyanti. Iti rajadhūmasarikkhatāya ete kāmā ‘‘rajo ca dhūmo cā’’ti mayā tuyhaṃ pakāsitā, tasmā ime kāme hitvā tuvaṃ pabbaja brahmadattāti rājānaṃ pabbajjāya ussāhaṃ janeti.
తం సుత్వా రాజా కిలేసేహి అత్తనో బద్ధభావం కథేన్తో దుతియం గాథమాహ –
Taṃ sutvā rājā kilesehi attano baddhabhāvaṃ kathento dutiyaṃ gāthamāha –
౧౫.
15.
‘‘గధితో చ రత్తో చ అధిముచ్ఛితో చ, కామేస్వహం బ్రాహ్మణ భింసరూపం;
‘‘Gadhito ca ratto ca adhimucchito ca, kāmesvahaṃ brāhmaṇa bhiṃsarūpaṃ;
తం నుస్సహే జీవికత్థో పహాతుం, కాహామి పుఞ్ఞాని అనప్పకానీ’’తి.
Taṃ nussahe jīvikattho pahātuṃ, kāhāmi puññāni anappakānī’’ti.
తత్థ గధితోతి అభిజ్ఝాకాయగన్థేన బద్ధో. రత్తోతి పకతిజహాపనేన రాగేన రత్తో. అధిముచ్ఛితోతి అతివియ ముచ్ఛితో. కామేస్వహన్తి దువిధేసుపి కామేసు అహం. బ్రాహ్మణాతి దరీముఖపచ్చేకబుద్ధం ఆలపతి. భింసరూపన్తి బలవరూపం. తం నుస్సహేతి తం దువిధమ్పి కామం న ఉస్సహామి న సక్కోమి. జీవికత్థో పహాతున్తి ఇమాయ జీవికాయ అత్థికో అహం తం కామం పహాతుం న సక్కోమీతి వదతి. కాహామి పుఞ్ఞానీతి ఇదాని దానసీలఉపోసథకమ్మసఙ్ఖాతాని పుఞ్ఞాని అనప్పకాని బహూని కరిస్సామీతి.
Tattha gadhitoti abhijjhākāyaganthena baddho. Rattoti pakatijahāpanena rāgena ratto. Adhimucchitoti ativiya mucchito. Kāmesvahanti duvidhesupi kāmesu ahaṃ. Brāhmaṇāti darīmukhapaccekabuddhaṃ ālapati. Bhiṃsarūpanti balavarūpaṃ. Taṃ nussaheti taṃ duvidhampi kāmaṃ na ussahāmi na sakkomi. Jīvikattho pahātunti imāya jīvikāya atthiko ahaṃ taṃ kāmaṃ pahātuṃ na sakkomīti vadati. Kāhāmi puññānīti idāni dānasīlauposathakammasaṅkhātāni puññāni anappakāni bahūni karissāmīti.
ఏవం కిలేసకామో నామేస సకిం అల్లీనకాలతో పట్ఠాయ అపనేతుం న సక్కోతి, యేన సంకిలిట్ఠచిత్తో మహాపురిసో పచ్చేకబుద్ధేన పబ్బజ్జాయ గుణే కథితేపి ‘‘పబ్బజితుం న సక్కోమీ’’తి ఆహ. యోయం దీపఙ్కరపాదమూలే అత్తని సమ్భవేన ఞాణేన బుద్ధకరధమ్మే విచినన్తో తతియం నేక్ఖమ్మపారమిం దిస్వా –
Evaṃ kilesakāmo nāmesa sakiṃ allīnakālato paṭṭhāya apanetuṃ na sakkoti, yena saṃkiliṭṭhacitto mahāpuriso paccekabuddhena pabbajjāya guṇe kathitepi ‘‘pabbajituṃ na sakkomī’’ti āha. Yoyaṃ dīpaṅkarapādamūle attani sambhavena ñāṇena buddhakaradhamme vicinanto tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ disvā –
‘‘ఇమం త్వం తతియం తావ, దళ్హం కత్వా సమాదియ;
‘‘Imaṃ tvaṃ tatiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
నేక్ఖమ్మపారమితం గచ్ఛ, యది బోధిం పత్తుమిచ్ఛసి.
Nekkhammapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
‘‘యథా అన్దుఘరే పురిసో, చిరవుత్థో దుఖట్టితో;
‘‘Yathā andughare puriso, ciravuttho dukhaṭṭito;
న తత్థ రాగం జనేతి, ముత్తింయేవ గవేసతి.
Na tattha rāgaṃ janeti, muttiṃyeva gavesati.
‘‘తథేవ త్వం సబ్బభవే, పస్స అన్దుఘరే వియ;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, passa andughare viya;
నేక్ఖమ్మాభిముఖో హుత్వా, సమ్బోధిం పాపుణిస్ససీ’’తి. –
Nekkhammābhimukho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti. –
ఏవం నేక్ఖమ్మే గుణం పరికిత్తేసి, సో పచ్చేకబుద్ధేన పబ్బజ్జాయ వణ్ణం వత్వా ‘‘కిలేసే ఛడ్డేత్వా సమణో హోహీ’’తి వుచ్చమానోపి ‘‘నాహం కిలేసే ఛడ్డేత్వా సమణో భవితుం సక్కోమీ’’తి వదతి.
Evaṃ nekkhamme guṇaṃ parikittesi, so paccekabuddhena pabbajjāya vaṇṇaṃ vatvā ‘‘kilese chaḍḍetvā samaṇo hohī’’ti vuccamānopi ‘‘nāhaṃ kilese chaḍḍetvā samaṇo bhavituṃ sakkomī’’ti vadati.
ఇమస్మిం కిర లోకే అట్ఠ ఉమ్మత్తకా నామ. తేనాహు పోరాణా ‘‘అట్ఠ పుగ్గలా ఉమ్మత్తకసఞ్ఞం పటిలభన్తి, కాముమ్మత్తకో లోభవసం గతో , కోధుమ్మత్తకో దోసవసం గతో, దిట్ఠుమ్మత్తకో విపల్లాసవసం గతో, మోహుమ్మత్తకో అఞ్ఞాణవసం గతో, యక్ఖుమ్మత్తకో యక్ఖవసం గతో, పిత్తుమ్మత్తకో పిత్తవసం గతో, సురుమ్మత్తకో పానవసం గతో, బ్యసనుమ్మత్తకో సోకవసం గతో’’తి. ఇమేసు అట్ఠసు ఉమ్మత్తకేసు మహాసత్తో ఇమస్మిం జాతకే కాముమ్మత్తకో హుత్వా లోభవసం గతో పబ్బజ్జాయ గుణం న అఞ్ఞాసి.
Imasmiṃ kira loke aṭṭha ummattakā nāma. Tenāhu porāṇā ‘‘aṭṭha puggalā ummattakasaññaṃ paṭilabhanti, kāmummattako lobhavasaṃ gato , kodhummattako dosavasaṃ gato, diṭṭhummattako vipallāsavasaṃ gato, mohummattako aññāṇavasaṃ gato, yakkhummattako yakkhavasaṃ gato, pittummattako pittavasaṃ gato, surummattako pānavasaṃ gato, byasanummattako sokavasaṃ gato’’ti. Imesu aṭṭhasu ummattakesu mahāsatto imasmiṃ jātake kāmummattako hutvā lobhavasaṃ gato pabbajjāya guṇaṃ na aññāsi.
ఏవం అనత్థకారకం పన ఇమం గుణపరిధంసకం లోభజాతం కస్మా సత్తా పరిముఞ్చితుం న సక్కోన్తీతి? అనమతగ్గే సంసారే అనేకాని కప్పకోటిసతసహస్సాని ఏకతో బన్ధితభావేన. ఏవం సన్తేపి తం పణ్డితా ‘‘అప్పస్సాదా కామా’’తిఆదీనం అనేకేసం పచ్చవేక్ఖణానం వసేన పజహన్తి. తేనేవ దరీముఖపచ్చేకబుద్ధో మహాసత్తేన ‘‘పబ్బజితుం న సక్కోమీ’’తి వుత్తేపి ధురనిక్ఖేపం అకత్వా ఉత్తరిమ్పి ఓవదన్తో ద్వే గాథా ఆహ.
Evaṃ anatthakārakaṃ pana imaṃ guṇaparidhaṃsakaṃ lobhajātaṃ kasmā sattā parimuñcituṃ na sakkontīti? Anamatagge saṃsāre anekāni kappakoṭisatasahassāni ekato bandhitabhāvena. Evaṃ santepi taṃ paṇḍitā ‘‘appassādā kāmā’’tiādīnaṃ anekesaṃ paccavekkhaṇānaṃ vasena pajahanti. Teneva darīmukhapaccekabuddho mahāsattena ‘‘pabbajituṃ na sakkomī’’ti vuttepi dhuranikkhepaṃ akatvā uttarimpi ovadanto dve gāthā āha.
౧౬.
16.
‘‘యో అత్థకామస్స హితానుకమ్పినో, ఓవజ్జమానో న కరోతి సాసనం;
‘‘Yo atthakāmassa hitānukampino, ovajjamāno na karoti sāsanaṃ;
ఇదమేవ సేయ్యో ఇతి మఞ్ఞమానో, పునప్పునం గబ్భముపేతి మన్దో.
Idameva seyyo iti maññamāno, punappunaṃ gabbhamupeti mando.
౧౭.
17.
‘‘సో ఘోరరూపం నిరయం ఉపేతి, సుభాసుభం ముత్తకరీసపూరం;
‘‘So ghorarūpaṃ nirayaṃ upeti, subhāsubhaṃ muttakarīsapūraṃ;
సత్తా సకాయే న జహన్తి గిద్ధా, యే హోన్తి కామేసు అవీతరాగా’’తి.
Sattā sakāye na jahanti giddhā, ye honti kāmesu avītarāgā’’ti.
తత్థ అత్థకామస్సాతి వుడ్ఢికామస్స. హితానుకమ్పినోతి హితేన ముదుచిత్తేన అనుకమ్పన్తస్స. ఓవజ్జమానోతి ఓవదియమానో. ఇదమేవ సేయ్యోతి యం అత్తనా గహితం అసేయ్యం అనుత్తమమ్పి సమానం, తం ఇదమేవ సేయ్యో ఇతి మఞ్ఞమానో. మన్దోతి సో అఞ్ఞాణపుగ్గలో మాతుకుచ్ఛియం వాసం నాతిక్కమతి, పునప్పునం గబ్భం ఉపేతియేవాతి అత్థో.
Tattha atthakāmassāti vuḍḍhikāmassa. Hitānukampinoti hitena muducittena anukampantassa. Ovajjamānoti ovadiyamāno. Idameva seyyoti yaṃ attanā gahitaṃ aseyyaṃ anuttamampi samānaṃ, taṃ idameva seyyo iti maññamāno. Mandoti so aññāṇapuggalo mātukucchiyaṃ vāsaṃ nātikkamati, punappunaṃ gabbhaṃ upetiyevāti attho.
సో ఘోరరూపన్తి మహారాజ, సో మన్దో తం మాతుకుచ్ఛిం ఉపేన్తో ఘోరరూపం దారుణజాతికం నిరయం ఉపేతి నామ. మాతుకుచ్ఛి హి నిరస్సాదట్ఠేన ఇధ ‘‘నిరయో’’తి వుత్తో, ‘‘చతుకుట్టికనిరయో’’తి వుచ్చతి. ‘‘చతుకుట్టికనిరయో నామ కతరో’’తి వుత్తే మాతుకుచ్ఛిమేవ వత్తుం వట్టతి. అవీచిమహానిరయే నిబ్బత్తసత్తస్స హి అపరాపరం ఆధావనపరిధావనం హోతియేవ, తస్మా తం ‘‘చతుకుట్టికనిరయో’’తి వత్తుం న లబ్భతి, మాతుకుచ్ఛియం పన నవ వా దస వా మాసే చతూహిపి పస్సేహి ఇతో చితో చ ధావితుం నామ న సక్కా, అతిసమ్బాధే ఓకాసే చతుకోటేన చతుసఙ్కుటితేనేవ హుత్వా అచ్ఛితబ్బం, తస్మా ఏస ‘‘చతుకుట్టికనిరయో’’తి వుచ్చతి.
So ghorarūpanti mahārāja, so mando taṃ mātukucchiṃ upento ghorarūpaṃ dāruṇajātikaṃ nirayaṃ upeti nāma. Mātukucchi hi nirassādaṭṭhena idha ‘‘nirayo’’ti vutto, ‘‘catukuṭṭikanirayo’’ti vuccati. ‘‘Catukuṭṭikanirayo nāma kataro’’ti vutte mātukucchimeva vattuṃ vaṭṭati. Avīcimahāniraye nibbattasattassa hi aparāparaṃ ādhāvanaparidhāvanaṃ hotiyeva, tasmā taṃ ‘‘catukuṭṭikanirayo’’ti vattuṃ na labbhati, mātukucchiyaṃ pana nava vā dasa vā māse catūhipi passehi ito cito ca dhāvituṃ nāma na sakkā, atisambādhe okāse catukoṭena catusaṅkuṭiteneva hutvā acchitabbaṃ, tasmā esa ‘‘catukuṭṭikanirayo’’ti vuccati.
సుభాసుభన్తి సుభానం అసుభం. సుభానఞ్హి సంసారభీరుకానం యోగావచరకులపుత్తానం మాతుకుచ్ఛి ఏకన్తం అసుభసమ్మతో. తేన వుత్తం –
Subhāsubhanti subhānaṃ asubhaṃ. Subhānañhi saṃsārabhīrukānaṃ yogāvacarakulaputtānaṃ mātukucchi ekantaṃ asubhasammato. Tena vuttaṃ –
‘‘అజఞ్ఞం జఞ్ఞసఙ్ఖాతం, అసుచిం సుచిసమ్మతం;
‘‘Ajaññaṃ jaññasaṅkhātaṃ, asuciṃ sucisammataṃ;
నానాకుణపపరిపూరం, జఞ్ఞరూపం అపస్సతో.
Nānākuṇapaparipūraṃ, jaññarūpaṃ apassato.
‘‘ధిరత్థుమం ఆతురం పూతికాయం, జేగుచ్ఛియం అస్సుచిం బ్యాధిధమ్మం;
‘‘Dhiratthumaṃ āturaṃ pūtikāyaṃ, jegucchiyaṃ assuciṃ byādhidhammaṃ;
యత్థప్పమత్తా అధిముచ్ఛితా పజా, హాపేన్తి మగ్గం సుగతూపపత్తియా’’తి. (జా॰ ౧.౩.౧౨౮-౧౨౯);
Yatthappamattā adhimucchitā pajā, hāpenti maggaṃ sugatūpapattiyā’’ti. (jā. 1.3.128-129);
సత్తాతి ఆసత్తా విసత్తా లగ్గా లగ్గితా సకాయే న జహన్తీతి తం మాతుకుచ్ఛిం న పరిచ్చజన్తి . గిద్ధాతి గధితా. యే హోన్తీతి యే కామేసు అవీతరాగా హోన్తి, తే ఏతం గబ్భవాసం న జహన్తీతి.
Sattāti āsattā visattā laggā laggitā sakāye na jahantīti taṃ mātukucchiṃ na pariccajanti . Giddhāti gadhitā. Ye hontīti ye kāmesu avītarāgā honti, te etaṃ gabbhavāsaṃ na jahantīti.
ఏవం దరీముఖపచ్చేకబుద్ధో గబ్భఓక్కన్తిమూలకఞ్చ, పరిహారమూలకఞ్చ దుక్ఖం దస్సేత్వా ఇదాని గబ్భవుట్ఠానమూలకం దస్సేతుం దియడ్ఢగాథమాహ.
Evaṃ darīmukhapaccekabuddho gabbhaokkantimūlakañca, parihāramūlakañca dukkhaṃ dassetvā idāni gabbhavuṭṭhānamūlakaṃ dassetuṃ diyaḍḍhagāthamāha.
౧౮.
18.
‘‘మీళ్హేన లిత్తా రుహిరేన మక్ఖితా, సేమ్హేన లిత్తా ఉపనిక్ఖమన్తి;
‘‘Mīḷhena littā ruhirena makkhitā, semhena littā upanikkhamanti;
యం యఞ్హి కాయేన ఫుసన్తి తావదే, సబ్బం అసాతం దుఖమేవ కేవలం.
Yaṃ yañhi kāyena phusanti tāvade, sabbaṃ asātaṃ dukhameva kevalaṃ.
౧౯.
19.
‘‘దిస్వా వదామి న హి అఞ్ఞతో సవం, పుబ్బేనివాసం బహుకం సరామీ’’తి.
‘‘Disvā vadāmi na hi aññato savaṃ, pubbenivāsaṃ bahukaṃ sarāmī’’ti.
తత్థ మీళ్హేన లిత్తాతి మహారాజ, ఇమే సత్తా మాతుకుచ్ఛితో నిక్ఖమన్తా న చతుజ్జాతిగన్ధేహి విలిమ్పిత్వా సురభిమాలం పిళన్ధిత్వా నిక్ఖమన్తి, పురాణగూథేన పన మక్ఖితా పలిబుద్ధా హుత్వా నిక్ఖమన్తి. రుహిరేన మక్ఖితాతి రత్తలోహితచన్దనానులిత్తాపి చ హుత్వా న నిక్ఖమన్తి, రత్తలోహితమక్ఖితా పన హుత్వా నిక్ఖమన్తి. సేమ్హేన లిత్తాతి న చాపి సేతచన్దనవిలిత్తా నిక్ఖమన్తి, బహలపిచ్ఛిలసేమ్హలిత్తా పన హుత్వా నిక్ఖమన్తి. ఇత్థీనఞ్హి గబ్భవుట్ఠానకాలే ఏతా అసుచియో నిక్ఖమన్తి. తావదేతి తస్మిం సమయే. ఇదం వుత్తం హోతి – మహారాజ, ఇమే సత్తా తస్మిం మాతుకుచ్ఛితో నిక్ఖమనసమయే ఏవం మీళ్హాదిలిత్తా నిక్ఖమన్తా యం యం నిక్ఖమనమగ్గపదేసం వా హత్థం వా పాదం వా ఫుసన్తి, తం సబ్బం అసాతం అమధురం కేవలం అసమ్మిస్సం దుక్ఖమేవ ఫుసన్తి, సుఖం నామ తేసం తస్మిం సమయే నత్థీతి.
Tattha mīḷhena littāti mahārāja, ime sattā mātukucchito nikkhamantā na catujjātigandhehi vilimpitvā surabhimālaṃ piḷandhitvā nikkhamanti, purāṇagūthena pana makkhitā palibuddhā hutvā nikkhamanti. Ruhirena makkhitāti rattalohitacandanānulittāpi ca hutvā na nikkhamanti, rattalohitamakkhitā pana hutvā nikkhamanti. Semhena littāti na cāpi setacandanavilittā nikkhamanti, bahalapicchilasemhalittā pana hutvā nikkhamanti. Itthīnañhi gabbhavuṭṭhānakāle etā asuciyo nikkhamanti. Tāvadeti tasmiṃ samaye. Idaṃ vuttaṃ hoti – mahārāja, ime sattā tasmiṃ mātukucchito nikkhamanasamaye evaṃ mīḷhādilittā nikkhamantā yaṃ yaṃ nikkhamanamaggapadesaṃ vā hatthaṃ vā pādaṃ vā phusanti, taṃ sabbaṃ asātaṃ amadhuraṃ kevalaṃ asammissaṃ dukkhameva phusanti, sukhaṃ nāma tesaṃ tasmiṃ samaye natthīti.
దిస్వా వదామి న హి అఞ్ఞతో సవన్తి మహారాజ, అహం ఇమం ఏత్తకం వదన్తో న అఞ్ఞతో సవం, అఞ్ఞస్స సమణస్స వా బ్రాహ్మణస్స వా తం సుత్వా న వదామి, అత్తనో పన పచ్చేకబోధిఞాణేన దిస్వా పటివిజ్ఝిత్వా పచ్చక్ఖం కత్వా వదామీతి అత్థో. పుబ్బేనివాసం బహుకన్తి ఇదం అత్తనో ఆనుభావం దస్సేన్తో ఆహ. ఇదం వుత్తం హోతి – మహారాజ, అహఞ్హి పుబ్బే నివుత్థక్ఖన్ధపటిపాటిసఙ్ఖాతం పుబ్బేనివాసం బహుకం సరామి, సతసహస్సకప్పాధికాని ద్వే అసఙ్ఖ్యేయ్యాని సరామీతి.
Disvā vadāmi na hi aññato savanti mahārāja, ahaṃ imaṃ ettakaṃ vadanto na aññato savaṃ, aññassa samaṇassa vā brāhmaṇassa vā taṃ sutvā na vadāmi, attano pana paccekabodhiñāṇena disvā paṭivijjhitvā paccakkhaṃ katvā vadāmīti attho. Pubbenivāsaṃ bahukanti idaṃ attano ānubhāvaṃ dassento āha. Idaṃ vuttaṃ hoti – mahārāja, ahañhi pubbe nivutthakkhandhapaṭipāṭisaṅkhātaṃ pubbenivāsaṃ bahukaṃ sarāmi, satasahassakappādhikāni dve asaṅkhyeyyāni sarāmīti.
ఇదాని సత్థా అభిసమ్బుద్ధో హుత్వా ‘‘ఏవం సో పచ్చేకబుద్ధో రాజానం సుభాసితకథాయ సఙ్గణ్హీ’’తి వత్వా ఓసానే ఉపడ్ఢగాథమాహ –
Idāni satthā abhisambuddho hutvā ‘‘evaṃ so paccekabuddho rājānaṃ subhāsitakathāya saṅgaṇhī’’ti vatvā osāne upaḍḍhagāthamāha –
‘‘చిత్రాహి గాథాహి సుభాసితాహి, దరీముఖో నిజ్ఝాపయి సుమేధ’’న్తి.
‘‘Citrāhi gāthāhi subhāsitāhi, darīmukho nijjhāpayi sumedha’’nti.
తత్థ చిత్రాహీతి అనేకత్థసన్నిస్సితాహి. సుభాసితాహీతి సుకథితాహి. దరీముఖో నిజ్ఝాపయి సుమేధన్తి భిక్ఖవే, సో దరీముఖపచ్చేకబుద్ధో తం సుమేధం సున్దరపఞ్ఞం కారణాకారణజాననసమత్థం రాజానం నిజ్ఝాపేసి సఞ్ఞాపేసి, అత్తనో వచనం గణ్హాపేసీతి అత్థో.
Tattha citrāhīti anekatthasannissitāhi. Subhāsitāhīti sukathitāhi. Darīmukho nijjhāpayi sumedhanti bhikkhave, so darīmukhapaccekabuddho taṃ sumedhaṃ sundarapaññaṃ kāraṇākāraṇajānanasamatthaṃ rājānaṃ nijjhāpesi saññāpesi, attano vacanaṃ gaṇhāpesīti attho.
ఏవం పచ్చేకబుద్ధో కామేసు దోసం దస్సేత్వా అత్తనో వచనం గాహాపేత్వా ‘‘మహారాజ, ఇదాని పబ్బజ వా మా వా, మయా పన తుయ్హం కామేసు ఆదీనవో పబ్బజ్జాయ చ ఆనిసంసో కథితో, త్వం అప్పమత్తో హోహీ’’తి వత్వా సువణ్ణరాజహంసో వియ ఆకాసే ఉప్పతిత్వా వలాహకగబ్భం మద్దన్తో నన్దమూలకపబ్భారమేవ గతో. మహాసత్తో దసనఖసమోధానసముజ్జలం అఞ్జలిం సిరస్మిం ఠపేత్వా నమస్సమానో తస్మిం దస్సనవిసయే అతీతే జేట్ఠపుత్తం పక్కోసాపేత్వా రజ్జం పటిచ్ఛాపేత్వా మహాజనస్స రోదన్తస్స పరిదేవన్తస్స కామే పహాయ హిమవన్తం పవిసిత్వా పణ్ణసాలం మాపేత్వా ఇసిపబ్బజ్జం పబ్బజిత్వా న చిరస్సేవ అభిఞ్ఞా చ సమాపత్తియో చ నిబ్బత్తేత్వా ఆయుపరియోసానే బ్రహ్మలోకూపగో అహోసి.
Evaṃ paccekabuddho kāmesu dosaṃ dassetvā attano vacanaṃ gāhāpetvā ‘‘mahārāja, idāni pabbaja vā mā vā, mayā pana tuyhaṃ kāmesu ādīnavo pabbajjāya ca ānisaṃso kathito, tvaṃ appamatto hohī’’ti vatvā suvaṇṇarājahaṃso viya ākāse uppatitvā valāhakagabbhaṃ maddanto nandamūlakapabbhārameva gato. Mahāsatto dasanakhasamodhānasamujjalaṃ añjaliṃ sirasmiṃ ṭhapetvā namassamāno tasmiṃ dassanavisaye atīte jeṭṭhaputtaṃ pakkosāpetvā rajjaṃ paṭicchāpetvā mahājanassa rodantassa paridevantassa kāme pahāya himavantaṃ pavisitvā paṇṇasālaṃ māpetvā isipabbajjaṃ pabbajitvā na cirasseva abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā āyupariyosāne brahmalokūpago ahosi.
సత్థా ఇమం ధమ్మదేసనం ఆహరిత్వా సచ్చాని పకాసేత్వా జాతకం సమోధానేసి, సచ్చపరియోసానే బహూ సోతాపన్నాదయో అహేసుం. తదా రాజా అహమేవ అహోసిన్తి.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne bahū sotāpannādayo ahesuṃ. Tadā rājā ahameva ahosinti.
దరీముఖజాతకవణ్ణనా తతియా.
Darīmukhajātakavaṇṇanā tatiyā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / జాతకపాళి • Jātakapāḷi / ౩౭౮. దరీముఖజాతకం • 378. Darīmukhajātakaṃ