| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā |
๑๐. ทสมสิกฺขาปทวณฺณนา
10. Dasamasikkhāpadavaṇṇanā
๘๓๓. สาธุกีฬิตคีตํ วาติ เอตฺถ ปาจิณฺณคีตมฺปิ โสตุํ น วฎฺฎติฯ ‘‘คีตุปสญฺหิตํ ปน ธมฺมํ โสตุํ วฎฺฎตีติ ทีฆนิกายฎฺฐกถายํ วุตฺต’’นฺติ วุตฺตํฯ โปราณคณฺฐิปเท ปน ‘‘ธมฺมคีตมฺปิ น วฎฺฎตี’’ติ วตฺวา ‘‘พุทฺธสฺส คายาม วาเทมาติ วุเตฺต สมฺปฎิจฺฉิตุํ น วฎฺฎติ, ทุกฺกฎํ โหตี’’ติ วุตฺตํ, ‘‘ปูชํ กโรม, ชาตกํ วา วตฺถุํ วา เทเสมาติ วุเตฺต ‘สาธู’ติ สมฺปฎิจฺฉิตุํ วฎฺฎตี’’ติ จ วุตฺตํฯ
833.Sādhukīḷitagītaṃ vāti ettha pāciṇṇagītampi sotuṃ na vaṭṭati. ‘‘Gītupasañhitaṃ pana dhammaṃ sotuṃ vaṭṭatīti dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ vutta’’nti vuttaṃ. Porāṇagaṇṭhipade pana ‘‘dhammagītampi na vaṭṭatī’’ti vatvā ‘‘buddhassa gāyāma vādemāti vutte sampaṭicchituṃ na vaṭṭati, dukkaṭaṃ hotī’’ti vuttaṃ, ‘‘pūjaṃ karoma, jātakaṃ vā vatthuṃ vā desemāti vutte ‘sādhū’ti sampaṭicchituṃ vaṭṭatī’’ti ca vuttaṃ.
๘๓๖. เอกปโยโค นาม เอกทิวสาวโลกนํฯ เตสํเยวาติ เยสํ นจฺจํ ปสฺสติฯ ‘‘ภิกฺขุนี สยมฺปิ นจฺจิตุํ วา คายิตุํ วา วาทิตุํ วา น ลภตี’’ติอาทิ อิธ สิกฺขาปเท นตฺถิฯ กสฺมา? เอฬกโลมสมุฎฺฐานตฺตาฯ ยทิ เอวํ กสฺมา วุตฺตนฺติ เจ? สุตฺตานุโลมมหาปเทสโตฯ ยทิ นจฺจาทีนิ ปสฺสิตุํ วา โสตุํ วา น ลภติ, ปเคว อตฺตนา กาตุนฺติ นยโต ลพฺภมานตฺตา วุตฺตํฯ อิตรถา มหาปเทสา นิรตฺถกา สิยุํฯ เอวมญฺญตฺถาปิ นโย เนตโพฺพฯ ‘‘สมุฎฺฐานมฺปิ อิธ วุตฺตเมว อคฺคเหตฺวา ฉสมุฎฺฐานวเสน คเหตพฺพ’’นฺติ ลิขิตํฯ ตํ ‘‘อเญฺญ นจฺจ, คาย, วาเทหี’’ติ วตฺตุํ น ลพฺภตีติอาทิวจีกมฺมํ สนฺธาย ลิขิตเญฺจ, ตํ สุลิขิตํ เอฬกโลมสมุฎฺฐาเน วาจาย อภาวโตฯ ‘‘สยมฺปิ นจฺจิตุ’’นฺติอาทิกายกมฺมเญฺจ สนฺธาย ลิขิตํ, ทุลฺลิขิตํฯ เอฬกโลมสมุฎฺฐานญฺหิ เอกนฺตโต กายกมฺมํ โหติ, ตสฺมา อุทฺธฎํ อคฺคเหตฺวา อาทิสเทฺทน สงฺคหิตเมว อิธ คเหตพฺพนฺติฯ เอตํ เอฬกโลมสมุฎฺฐานตฺตาติ เอตฺถ การณวจเน สุตฺตานุโลมมหาปเทสโตติ เอตฺถ ปน อุทฺธฎํ คเหตพฺพํ, เอวํ ยถาลาภวเสน ตํ ลิขิตนฺติ เวทิตพฺพํฯ ‘‘อาหจฺจภาสิตสิกฺขาปทวเสน เอฬกโลมสมุฎฺฐาน’’นฺติ วุตฺตนฺติ อุปติสฺสเตฺถโร ฯ ‘‘เอฬกโลมสมุฎฺฐานเญฺจ อิทํ สิกฺขาปทํ, อาณาปโก มุเจฺจยฺย, น จ มุจฺจตี’’ติ วุตฺตํฯ ตํ ‘‘กสฺมา’’ติ วุเตฺต ‘‘สพฺพอฎฺฐกถาสุ วุตฺต’’นฺติ อฎฺฐกถาจริโย อาหาติ ธมฺมสิริเตฺถโรฯ
836.Ekapayogo nāma ekadivasāvalokanaṃ. Tesaṃyevāti yesaṃ naccaṃ passati. ‘‘Bhikkhunī sayampi naccituṃ vā gāyituṃ vā vādituṃ vā na labhatī’’tiādi idha sikkhāpade natthi. Kasmā? Eḷakalomasamuṭṭhānattā. Yadi evaṃ kasmā vuttanti ce? Suttānulomamahāpadesato. Yadi naccādīni passituṃ vā sotuṃ vā na labhati, pageva attanā kātunti nayato labbhamānattā vuttaṃ. Itarathā mahāpadesā niratthakā siyuṃ. Evamaññatthāpi nayo netabbo. ‘‘Samuṭṭhānampi idha vuttameva aggahetvā chasamuṭṭhānavasena gahetabba’’nti likhitaṃ. Taṃ ‘‘aññe nacca, gāya, vādehī’’ti vattuṃ na labbhatītiādivacīkammaṃ sandhāya likhitañce, taṃ sulikhitaṃ eḷakalomasamuṭṭhāne vācāya abhāvato. ‘‘Sayampi naccitu’’ntiādikāyakammañce sandhāya likhitaṃ, dullikhitaṃ. Eḷakalomasamuṭṭhānañhi ekantato kāyakammaṃ hoti, tasmā uddhaṭaṃ aggahetvā ādisaddena saṅgahitameva idha gahetabbanti. Etaṃ eḷakalomasamuṭṭhānattāti ettha kāraṇavacane suttānulomamahāpadesatoti ettha pana uddhaṭaṃ gahetabbaṃ, evaṃ yathālābhavasena taṃ likhitanti veditabbaṃ. ‘‘Āhaccabhāsitasikkhāpadavasena eḷakalomasamuṭṭhāna’’nti vuttanti upatissatthero. ‘‘Eḷakalomasamuṭṭhānañce idaṃ sikkhāpadaṃ, āṇāpako mucceyya, na ca muccatī’’ti vuttaṃ. Taṃ ‘‘kasmā’’ti vutte ‘‘sabbaaṭṭhakathāsu vutta’’nti aṭṭhakathācariyo āhāti dhammasiritthero.
๘๓๗. อาราเม ฐตฺวาติ น เกวลํ ฐตฺวา, ตโต คนฺตฺวา ปน สพฺพิริยาปเถหิปิ ลภติฯ ‘‘อาราเม ฐิตาติ ปน อารามปริยาปนฺนาติ อโตฺถ, อิตรถา นิสินฺนาปิ น ลเภยฺยา’’ติ ลิขิตํ, ตํ สุลิขิตเมวฯ
837.Ārāme ṭhatvāti na kevalaṃ ṭhatvā, tato gantvā pana sabbiriyāpathehipi labhati. ‘‘Ārāme ṭhitāti pana ārāmapariyāpannāti attho, itarathā nisinnāpi na labheyyā’’ti likhitaṃ, taṃ sulikhitameva.
ทสมสิกฺขาปทวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Dasamasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
ลสุณวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Lasuṇavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ภิกฺขุนีวิภงฺค • Bhikkhunīvibhaṅga / ๑๐. ทสมสิกฺขาปทํ • 10. Dasamasikkhāpadaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ภิกฺขุนีวิภงฺค-อฎฺฐกถา • Bhikkhunīvibhaṅga-aṭṭhakathā / ๑๐. ทสมสิกฺขาปทวณฺณนา • 10. Dasamasikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ๑. ลสุณวคฺควณฺณนา • 1. Lasuṇavaggavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / ๑. ปฐมลสุณาทิสิกฺขาปทวณฺณนา • 1. Paṭhamalasuṇādisikkhāpadavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๑๐. ทสมสิกฺขาปทํ • 10. Dasamasikkhāpadaṃ
