| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ದಾಸವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Dāsavatthukathāvaṇṇanā
೯೭. ‘‘ದಾಸಚಾರಿತ್ತಂ ಆರೋಪೇತ್ವಾ ಕೀತೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ದಾಸಭಾವಪರಿಮೋಚನತ್ಥಾಯ ಕೀತಕಂ ನಿವತ್ತೇತಿ। ತಾದಿಸೋ ಹಿ ಧನಕ್ಕೀತೋಪಿ ಅದಾಸೋ ಏವ। ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಚಾರಿತ್ತವಸೇನಾತಿ ತಸ್ಮಿಂ ತಸ್ಮಿಂ ಜನಪದೇ ದಾಸಪಣ್ಣಜ್ಝಾಪನಾದಿನಾ ಅದಾಸಕರಣನಿಯಾಮೇನ। ಅಭಿಸೇಕಾದೀಸು ಸಬ್ಬಬನ್ಧನಾನಿ ಮೋಚಾಪೇನ್ತಿ, ತಂ ಸನ್ಧಾಯ ‘‘ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।
97.‘‘Dāsacārittaṃāropetvā kīto’’ti iminā dāsabhāvaparimocanatthāya kītakaṃ nivatteti. Tādiso hi dhanakkītopi adāso eva. Tattha tattha cārittavasenāti tasmiṃ tasmiṃ janapade dāsapaṇṇajjhāpanādinā adāsakaraṇaniyāmena. Abhisekādīsu sabbabandhanāni mocāpenti, taṃ sandhāya ‘‘sabbasādhāraṇenā’’ti vuttaṃ.
ಸಯಮೇವ ಪಣ್ಣಂ ಆರೋಪೇನ್ತಿ, ನ ವಟ್ಟತೀತಿ ತಾ ಭುಜಿಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ ‘‘ಮಯಮ್ಪಿ ವಣ್ಣದಾಸಿಯೋ ಹೋಮಾ’’ತಿ ಅತ್ತನೋ ರಕ್ಖಣತ್ಥಾಯ ಸಯಮೇವ ರಾಜೂನಂ ದಾಸಿಪಣ್ಣೇ ಅತ್ತನೋ ನಾಮಂ ಲಿಖಾಪೇನ್ತಿ, ತಾಸಂ ಪುತ್ತಾಪಿ ರಾಜದಾಸಾವ ಹೋನ್ತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ತೇಹಿ ಅದಿನ್ನಾ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾತಿ ಯತ್ತಕಾ ತೇಸಂ ಸಾಮಿನೋ, ತೇಸು ಏಕೇನ ಅದಿನ್ನೇಪಿ ನ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬಾ।
Sayameva paṇṇaṃ āropenti, na vaṭṭatīti tā bhujissitthiyo ‘‘mayampi vaṇṇadāsiyo homā’’ti attano rakkhaṇatthāya sayameva rājūnaṃ dāsipaṇṇe attano nāmaṃ likhāpenti, tāsaṃ puttāpi rājadāsāva honti, tasmā te pabbājetuṃ na vaṭṭati. Tehi adinnā na pabbājetabbāti yattakā tesaṃ sāmino, tesu ekena adinnepi na pabbājetabbā.
ಭುಜಿಸ್ಸೇ ಪನ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತೀತಿ ಯಸ್ಸ ವಿಹಾರಸ್ಸ ತೇ ಆರಾಮಿಕಾ ದಿನ್ನಾ, ತಸ್ಮಿಂ ವಿಹಾರೇ ಸಙ್ಘಂ ಞಾಪೇತ್ವಾ ಫಾತಿಕಮ್ಮೇನ ಧನಾನಿ ದತ್ವಾ ಭುಜಿಸ್ಸೇ ಕತ್ವಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಕ್ಕಂ ಸೀಸೇ ಆಸಿತ್ತಕಸದಿಸಾವ ಹೋನ್ತೀತಿ ಕೇಸುಚಿ ಜನಪದೇಸು ಅದಾಸೇ ಕರೋನ್ತಾ ತಕ್ಕಂ ಸೀಸೇ ಆಸಿಞ್ಚನ್ತಿ, ತೇನ ಕಿರ ತೇ ಅದಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಏವಮಿದಮ್ಪಿ ಆರಾಮಿಕವಚನೇನ ದಾನಮ್ಪೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ತಥಾ ದಿನ್ನೇಪಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಆರಾಮಿಕದಾಸೋ ಏವಾತಿ ‘‘ನೇವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ‘‘ತಾವಕಾಲಿಕೋ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ಕಾಲಪರಿಚ್ಛೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಪಚ್ಛಾಪಿ ಗಹೇತುಕಾಮತಾಯ ವಾ ದಿನ್ನಂ ಸಬ್ಬಂ ತಾವಕಾಲಿಕಮೇವಾತಿ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ನಿಸ್ಸಾಮಿಕದಾಸೋ ನಾಮ ಯಸ್ಸ ಸಾಮಿಕುಲಂ ಅಞ್ಞಾತಿಕಂ ಮರಣೇನ ಪರಿಕ್ಖೀಣಂ, ನ ಕೋಚಿ ತಸ್ಸ ದಾಯಾದೋ, ಸೋ ಪನ ಸಮಾನಜಾತಿಕೇಹಿ ವಾ ನಿವಾಸಗಾಮವಾಸೀಹಿ ವಾ ಇಸ್ಸರೇಹಿ ವಾ ಭುಜಿಸ್ಸೋ ಕತೋವ ಪಬ್ಬಾಜೇತಬ್ಬೋ। ದೇವದಾಸಾಪಿ ದಾಸಾ ಏವ। ತೇ ಹಿ ಕತ್ಥಚಿ ದೇಸೇ ರಾಜದಾಸಾ ಹೋನ್ತಿ, ಕತ್ಥಚಿ ವಿಹಾರದಾಸಾ, ತಸ್ಮಾ ಪಬ್ಬಾಜೇತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ದಾಸಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಾಜೇತ್ವಾ ಸಾಮಿಕೇ ದಿಸ್ವಾ ಪಟಿಚ್ಛಾದನತ್ಥಂ ಅಪನೇನ್ತೋ ಪದವಾರೇನ ಅದಿನ್ನಾದಾನಾಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರೇತಬ್ಬೋ, ದಾಸಸ್ಸ ಪನ ಪಲಾಯತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ।
Bhujisse pana katvā pabbājetuṃ vaṭṭatīti yassa vihārassa te ārāmikā dinnā, tasmiṃ vihāre saṅghaṃ ñāpetvā phātikammena dhanāni datvā bhujisse katvā pabbājetuṃ vaṭṭati. Takkaṃ sīse āsittakasadisāva hontīti kesuci janapadesu adāse karontā takkaṃ sīse āsiñcanti, tena kira te adāsā honti, evamidampi ārāmikavacanena dānampīti adhippāyo. Tathā dinnepi saṅghassa ārāmikadāso evāti ‘‘neva pabbājetabbo’’ti vuttaṃ. ‘‘Tāvakāliko nāmā’’ti vuttattā kālaparicchedaṃ katvā vā pacchāpi gahetukāmatāya vā dinnaṃ sabbaṃ tāvakālikamevāti gahetabbaṃ. Nissāmikadāso nāma yassa sāmikulaṃ aññātikaṃ maraṇena parikkhīṇaṃ, na koci tassa dāyādo, so pana samānajātikehi vā nivāsagāmavāsīhi vā issarehi vā bhujisso katova pabbājetabbo. Devadāsāpi dāsā eva. Te hi katthaci dese rājadāsā honti, katthaci vihāradāsā, tasmā pabbājetuṃ na vaṭṭati. Dāsampi pabbājetvā sāmike disvā paṭicchādanatthaṃ apanento padavārena adinnādānāpattiyā kāretabbo, dāsassa pana palāyato anāpatti.
ದಾಸವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Dāsavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi / ೩೪. ದಾಸವತ್ಥು • 34. Dāsavatthu
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ದಾಸವತ್ಥುಕಥಾ • Dāsavatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ರಾಜಭಟಾದಿವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Rājabhaṭādivatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಇಣಾಯಿಕದಾಸವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Iṇāyikadāsavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೩೪. ದಾಸವತ್ಥುಕಥಾ • 34. Dāsavatthukathā
