| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
දාසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා
Dāsavatthukathāvaṇṇanā
97. ‘‘දාසචාරිත්‌තං ආරොපෙත්‌වා කීතො’’ති ඉමිනා දාසභාවපරිමොචනත්‌ථාය කීතකං නිවත්‌තෙති. තාදිසො හි ධනක්‌කීතොපි අදාසො එව. තත්‌ථ තත්‌ථ චාරිත්‌තවසෙනාති තස්‌මිං තස්‌මිං ජනපදෙ දාසපණ්‌ණජ්‌ඣාපනාදිනා අදාසකරණනියාමෙන. අභිසෙකාදීසු සබ්‌බබන්‌ධනානි මොචාපෙන්‌ති, තං සන්‌ධාය ‘‘සබ්‌බසාධාරණෙනා’’ති වුත්‌තං.
97.‘‘Dāsacārittaṃāropetvā kīto’’ti iminā dāsabhāvaparimocanatthāya kītakaṃ nivatteti. Tādiso hi dhanakkītopi adāso eva. Tattha tattha cārittavasenāti tasmiṃ tasmiṃ janapade dāsapaṇṇajjhāpanādinā adāsakaraṇaniyāmena. Abhisekādīsu sabbabandhanāni mocāpenti, taṃ sandhāya ‘‘sabbasādhāraṇenā’’ti vuttaṃ.
සයමෙව පණ්‌ණං ආරොපෙන්‌ති, න වට්‌ටතීති තා භුජිස්‌සිත්‌ථියො ‘‘මයම්‌පි වණ්‌ණදාසියො හොමා’’ති අත්‌තනො රක්‌ඛණත්‌ථාය සයමෙව රාජූනං දාසිපණ්‌ණෙ අත්‌තනො නාමං ලිඛාපෙන්‌ති, තාසං පුත්‌තාපි රාජදාසාව හොන්‌ති, තස්‌මා තෙ පබ්‌බාජෙතුං න වට්‌ටති. තෙහි අදින්‌නා න පබ්‌බාජෙතබ්‌බාති යත්‌තකා තෙසං සාමිනො, තෙසු එකෙන අදින්‌නෙපි න පබ්‌බාජෙතබ්‌බා.
Sayameva paṇṇaṃ āropenti, na vaṭṭatīti tā bhujissitthiyo ‘‘mayampi vaṇṇadāsiyo homā’’ti attano rakkhaṇatthāya sayameva rājūnaṃ dāsipaṇṇe attano nāmaṃ likhāpenti, tāsaṃ puttāpi rājadāsāva honti, tasmā te pabbājetuṃ na vaṭṭati. Tehi adinnā na pabbājetabbāti yattakā tesaṃ sāmino, tesu ekena adinnepi na pabbājetabbā.
භුජිස්‌සෙ පන කත්‌වා පබ්‌බාජෙතුං වට්‌ටතීති යස්‌ස විහාරස්‌ස තෙ ආරාමිකා දින්‌නා, තස්‌මිං විහාරෙ සඞ්‌ඝං ඤාපෙත්‌වා ඵාතිකම්‌මෙන ධනානි දත්‌වා භුජිස්‌සෙ කත්‌වා පබ්‌බාජෙතුං වට්‌ටති. තක්‌කං සීසෙ ආසිත්‌තකසදිසාව හොන්‌තීති කෙසුචි ජනපදෙසු අදාසෙ කරොන්‌තා තක්‌කං සීසෙ ආසිඤ්‌චන්‌ති, තෙන කිර තෙ අදාසා හොන්‌ති, එවමිදම්‌පි ආරාමිකවචනෙන දානම්‌පීති අධිප්‌පායො. තථා දින්‌නෙපි සඞ්‌ඝස්‌ස ආරාමිකදාසො එවාති ‘‘නෙව පබ්‌බාජෙතබ්‌බො’’ති වුත්‌තං. ‘‘තාවකාලිකො නාමා’’ති වුත්‌තත්‌තා කාලපරිච්‌ඡෙදං කත්‌වා වා පච්‌ඡාපි ගහෙතුකාමතාය වා දින්‌නං සබ්‌බං තාවකාලිකමෙවාති ගහෙතබ්‌බං. නිස්‌සාමිකදාසො නාම යස්‌ස සාමිකුලං අඤ්‌ඤාතිකං මරණෙන පරික්‌ඛීණං, න කොචි තස්‌ස දායාදො, සො පන සමානජාතිකෙහි වා නිවාසගාමවාසීහි වා ඉස්‌සරෙහි වා භුජිස්‌සො කතොව පබ්‌බාජෙතබ්‌බො. දෙවදාසාපි දාසා එව. තෙ හි කත්‌ථචි දෙසෙ රාජදාසා හොන්‌ති, කත්‌ථචි විහාරදාසා, තස්‌මා පබ්‌බාජෙතුං න වට්‌ටති. දාසම්‌පි පබ්‌බාජෙත්‌වා සාමිකෙ දිස්‌වා පටිච්‌ඡාදනත්‌ථං අපනෙන්‌තො පදවාරෙන අදින්‌නාදානාපත්‌තියා කාරෙතබ්‌බො, දාසස්‌ස පන පලායතො අනාපත්‌ති.
Bhujisse pana katvā pabbājetuṃ vaṭṭatīti yassa vihārassa te ārāmikā dinnā, tasmiṃ vihāre saṅghaṃ ñāpetvā phātikammena dhanāni datvā bhujisse katvā pabbājetuṃ vaṭṭati. Takkaṃ sīse āsittakasadisāva hontīti kesuci janapadesu adāse karontā takkaṃ sīse āsiñcanti, tena kira te adāsā honti, evamidampi ārāmikavacanena dānampīti adhippāyo. Tathā dinnepi saṅghassa ārāmikadāso evāti ‘‘neva pabbājetabbo’’ti vuttaṃ. ‘‘Tāvakāliko nāmā’’ti vuttattā kālaparicchedaṃ katvā vā pacchāpi gahetukāmatāya vā dinnaṃ sabbaṃ tāvakālikamevāti gahetabbaṃ. Nissāmikadāso nāma yassa sāmikulaṃ aññātikaṃ maraṇena parikkhīṇaṃ, na koci tassa dāyādo, so pana samānajātikehi vā nivāsagāmavāsīhi vā issarehi vā bhujisso katova pabbājetabbo. Devadāsāpi dāsā eva. Te hi katthaci dese rājadāsā honti, katthaci vihāradāsā, tasmā pabbājetuṃ na vaṭṭati. Dāsampi pabbājetvā sāmike disvā paṭicchādanatthaṃ apanento padavārena adinnādānāpattiyā kāretabbo, dāsassa pana palāyato anāpatti.
දාසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Dāsavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවග්‌ගපාළි • Mahāvaggapāḷi / 34. දාසවත්‌ථු • 34. Dāsavatthu
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Mahāvagga-aṭṭhakathā / දාසවත්‌ථුකථා • Dāsavatthukathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / රාජභටාදිවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Rājabhaṭādivatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / ඉණායිකදාසවත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Iṇāyikadāsavatthukathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi / 34. දාසවත්‌ථුකථා • 34. Dāsavatthukathā
