Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Dīgha Nikāya, English translation |
ဒီဃ နိကာယ ၃၄
Long Discourses 34
ဒသုတ္တရသုတ္တ
Up to Ten
ဧဝံ မေ သုတံ—ဧကံ သမယံ ဘဂဝါ စမ္ပာယံ ဝိဟရတိ ဂဂ္ဂရာယ ပေါက္ခရဏိယာ တီရေ မဟတာ ဘိက္ခုသင်္ဃေန သဒ္ဓိံ ပဉ္စမတ္တေဟိ ဘိက္ခုသတေဟိ၊ တတြ ခေါ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ: “အာဝုသော ဘိက္ခဝေ”တိ၊
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Campā on the banks of the Gaggarā Lotus Pond together with a large Saṅgha of five hundred bhikkhus. There Sāriputta addressed the bhikkhus: “Friends, bhikkhus!”
“အာဝုသော”တိ ခေါ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ပစ္စဿောသုံ၊ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧတဒဝေါစ:
“Friend,” they replied. Sāriputta said this:
“ဒသုတ္တရံ ပဝက္ခာမိ, ဓမ္မံ နိဗ္ဗာနပတ္တိယာ; ဒုက္ခဿန္တကိရိယာယ, သဗ္ဗဂန္ထပ္ပမောစနံ၊
“I will relate the teachings up to ten for attaining Nibbana, for making an end of suffering, the release from all ties.
၁၊ ဧကော ဓမ္မော
1. Groups of One
ဧကော, အာဝုသော, ဓမ္မော ဗဟုကာရော, ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော, ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော, ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော, ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော, ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော, ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော, ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊
Friends, one thing is helpful, one thing should be developed, one thing should be completely understood, one thing should be given up, one thing makes things worse, one thing leads to distinction, one thing is hard to comprehend, one thing should be produced, one thing should be directly known, one thing should be realized.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော? အပ္ပမာဒေါ ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဗဟုကာရော၊
What one thing is helpful? Diligence in skillful qualities.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော? ကာယဂတာသတိ သာတသဟဂတာ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဘာဝေတဗ္ဗော၊
What one thing should be developed? Mindfulness of the body that is full of pleasure.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော? ဖဿော သာသဝေါ ဥပါဒါနိယော၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပရိညေယျော၊
What one thing should be completely understood? Contact, which is accompanied by defilements and is prone to being grasped.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော? အသ္မိမာနော၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ပဟာတဗ္ဗော၊
What one thing should be given up? The conceit ‘I am’.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော? အယောနိသော မနသိကာရော၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဟာနဘာဂိယော၊
What one thing makes things worse? Irrational application of mind.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော? ယောနိသော မနသိကာရော၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဝိသေသဘာဂိယော၊
What one thing leads to distinction? Rational application of mind.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော? အာနန္တရိကော စေတောသမာဓိ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈော၊
What one thing is hard to comprehend? The heart’s immersion of immediate result.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော? အကုပ္ပံ ဉာဏံ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗော၊
What one thing should be produced? Unshakable knowledge.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော? သဗ္ဗေ သတ္တာ အာဟာရဋ္ဌိတိကာ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော အဘိညေယျော၊
What one thing should be directly known? All sentient beings are sustained by food.
ကတမော ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော? အကုပ္ပါ စေတောဝိမုတ္တိ၊ အယံ ဧကော ဓမ္မော သစ္ဆိကာတဗ္ဗော၊
What one thing should be realized? The unshakable release of the heart.
ဣတိ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these ten things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၂၊ ဒွေ ဓမ္မာ
2. Groups of Two
ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ, ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ, ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ, ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ, ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Two things are helpful, two things should be developed, two things should be completely understood, two things should be given up, two things make things worse, two things lead to distinction, two things are hard to comprehend, two things should be produced, two things should be directly known, two things should be realized.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတိ စ သမ္ပဇညဉ္စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What two things are helpful? Mindfulness and situational awareness.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သမထော စ ဝိပဿနာ စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What two things should be developed? Serenity and discernment.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နာမဉ္စ ရူပဉ္စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What two things should be completely understood? Name and form.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဝိဇ္ဇာ စ ဘဝတဏှာ စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What two things should be given up? Ignorance and craving for continued existence.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒေါဝစဿတာ စ ပါပမိတ္တတာ စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What two things make things worse? Being hard to admonish and having bad friends.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သောဝစဿတာ စ ကလျာဏမိတ္တတာ စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What two things lead to distinction? Being easy to admonish and having good friends.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ သင်္ကိလေသာယ, ယော စ ဟေတု ယော စ ပစ္စယော သတ္တာနံ ဝိသုဒ္ဓိယာ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
What two things are hard to comprehend? What are the causes and reasons for the corruption of sentient beings, and what are the causes and reasons for the purification of sentient beings.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဒွေ ဉာဏာနိ—ခယေ ဉာဏံ, အနုပ္ပါဒေ ဉာဏံ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What two things should be produced? Two knowledges: knowledge of ending, and knowledge of non-arising.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒွေ ဓာတုယော—သင်္ခတာ စ ဓာတု အသင်္ခတာ စ ဓာတု၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What two things should be directly known? Two elements: the conditioned element and the unconditioned element.
ကတမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဝိဇ္ဇာ စ ဝိမုတ္တိ စ၊ ဣမေ ဒွေ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What two things should be realized? Knowledge and freedom.
ဣတိ ဣမေ ဝီသတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these twenty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၃၊ တယော ဓမ္မာ
3. Groups of Three
တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ …ပေ… တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Three things are helpful, etc.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သပ္ပုရိသသံသေဝေါ, သဒ္ဓမ္မဿဝနံ, ဓမ္မာနုဓမ္မပ္ပဋိပတ္တိ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What three things are helpful? Associating with good people, listening to the true teaching, and practicing in line with the teaching.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? တယော သမာဓီ—သဝိတက္ကော သဝိစာရော သမာဓိ, အဝိတက္ကော ဝိစာရမတ္တော သမာဓိ, အဝိတက္ကော အဝိစာရော သမာဓိ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What three things should be developed? Three kinds of immersion. Immersion with placing the mind and keeping it connected. Immersion without placing the mind, but just keeping it connected. Immersion without placing the mind or keeping it connected.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? တိဿော ဝေဒနာ—သုခါ ဝေဒနာ, ဒုက္ခာ ဝေဒနာ, အဒုက္ခမသုခါ ဝေဒနာ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What three things should be completely understood? Three feelings: pleasant, painful, and neutral.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? တိဿော တဏှာ—ကာမတဏှာ, ဘဝတဏှာ, ဝိဘဝတဏှာ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What three things should be given up? Three cravings: craving for sensual pleasures, craving for continued existence, and craving to end existence.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? တီဏိ အကုသလမူလာနိ—လောဘော အကုသလမူလံ, ဒေါသော အကုသလမူလံ, မောဟော အကုသလမူလံ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What three things make things worse? Three unskillful roots: greed, hate, and delusion.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? တီဏိ ကုသလမူလာနိ—အလောဘော ကုသလမူလံ, အဒေါသော ကုသလမူလံ, အမောဟော ကုသလမူလံ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What three things lead to distinction? Three skillful roots: non-greed, non-hate, and non-delusion.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? တိဿော နိဿရဏိယာ ဓာတုယော—ကာမာနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ နေက္ခမ္မံ, ရူပါနမေတံ နိဿရဏံ ယဒိဒံ အရူပံ, ယံ ခေါ ပန ကိဉ္စိ ဘူတံ သင်္ခတံ ပဋိစ္စသမုပ္ပန္နံ, နိရောဓော တဿ နိဿရဏံ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
What three things are hard to comprehend? Three elements of escape. Renunciation is the escape from sensual pleasures. The formless is the escape from form. Cessation is the escape from whatever is created, conditioned, and dependently originated.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? တီဏိ ဉာဏာနိ—အတီတံသေ ဉာဏံ, အနာဂတံသေ ဉာဏံ, ပစ္စုပ္ပန္နံသေ ဉာဏံ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What three things should be produced? Three knowledges: knowledge regarding the past portion, the future portion, and the present portion.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? တိဿော ဓာတုယော—ကာမဓာတု, ရူပဓာတု, အရူပဓာတု၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What three things should be directly known? Three elements: sensuality, form, and formlessness.
ကတမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? တိဿော ဝိဇ္ဇာ—ပုဗ္ဗေနိဝါသာနုဿတိဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, သတ္တာနံ စုတူပပါတေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ, အာသဝါနံ ခယေ ဉာဏံ ဝိဇ္ဇာ၊ ဣမေ တယော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What three things should be realized? Three knowledges: recollection of past lives, knowledge of the death and rebirth of sentient beings, and knowledge of the ending of defilements.
ဣတိ ဣမေ တိံသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these thirty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၄၊ စတ္တာရော ဓမ္မာ
4. Groups of Four
စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ, စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ …ပေ… စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Four things are helpful, etc.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? စတ္တာရိ စက္ကာနိ—ပတိရူပဒေသဝါသော, သပ္ပုရိသူပနိဿယော, အတ္တသမ္မာပဏိဓိ, ပုဗ္ဗေ စ ကတပုညတာ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What four things are helpful? Four situations: living in a suitable region, relying on good people, being rightly resolved in oneself, and past merit.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ကာယေ ကာယာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဝေဒနာသု …ပေ… စိတ္တေ … ဓမ္မေသု ဓမ္မာနုပဿီ ဝိဟရတိ အာတာပီ သမ္ပဇာနော သတိမာ ဝိနေယျ လောကေ အဘိဇ္ဈာဒေါမနဿံ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What four things should be developed? The four kinds of mindfulness meditation. A bhikkhu meditates by observing an aspect of the body—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world. They meditate observing an aspect of feelings … mind … principles—keen, aware, and mindful, rid of covetousness and displeasure for the world.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? စတ္တာရော အာဟာရာ—ကဗဠီကာရော အာဟာရော ဩဠာရိကော ဝါ သုခုမော ဝါ, ဖဿော ဒုတိယော, မနောသဉ္စေတနာ တတိယာ, ဝိညာဏံ စတုတ္ထံ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What four things should be completely understood? Four foods: solid food, whether coarse or fine; contact is the second, mental intention the third, and consciousness the fourth.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? စတ္တာရော ဩဃာ—ကာမောဃော, ဘဝေါဃော, ဒိဋ္ဌောဃော, အဝိဇ္ဇောဃော၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What four things should be given up? Four floods: sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? စတ္တာရော ယောဂါ—ကာမယောဂေါ, ဘဝယောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂေါ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What four things make things worse? Four yokes: the yokes of sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? စတ္တာရော ဝိသံယောဂါ—ကာမယောဂဝိသံယောဂေါ, ဘဝယောဂဝိသံယောဂေါ, ဒိဋ္ဌိယောဂဝိသံယောဂေါ, အဝိဇ္ဇာယောဂဝိသံယောဂေါ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What four things lead to distinction? Four kinds of unyoking: unyoking from the yokes of sensuality, desire for rebirth, views, and ignorance.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? စတ္တာရော သမာဓီ—ဟာနဘာဂိယော သမာဓိ, ဌိတိဘာဂိယော သမာဓိ, ဝိသေသဘာဂိယော သမာဓိ, နိဗ္ဗေဓဘာဂိယော သမာဓိ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
What four things are hard to comprehend? Four kinds of immersion: immersion liable to decline, stable immersion, immersion that leads to distinction, and immersion that leads to penetration.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ ဉာဏာနိ—ဓမ္မေ ဉာဏံ, အနွယေ ဉာဏံ, ပရိယေ ဉာဏံ, သမ္မုတိယာ ဉာဏံ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What four things should be produced? Four knowledges: knowledge of the present phenomena, inferential knowledge, knowledge of others’ minds, and conventional knowledge.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? စတ္တာရိ အရိယသစ္စာနိ—ဒုက္ခံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခသမုဒယံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓံ အရိယသစ္စံ, ဒုက္ခနိရောဓဂါမိနီ ပဋိပဒါ အရိယသစ္စံ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What four things should be directly known? The four noble truths: suffering, the origin of suffering, the cessation of suffering, and the practice that leads to the cessation of suffering.
ကတမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? စတ္တာရိ သာမညဖလာနိ—သောတာပတ္တိဖလံ, သကဒါဂါမိဖလံ, အနာဂါမိဖလံ, အရဟတ္တဖလံ၊ ဣမေ စတ္တာရော ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What four things should be realized? Four fruits of the ascetic life: stream-entry, once-return, non-return, and perfection.
ဣတိ ဣမေ စတ္တာရီသဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these forty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၅၊ ပဉ္စ ဓမ္မာ
5. Groups of Five
ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Five things are helpful, etc.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ပဉ္စ ပဓာနိယင်္ဂါနိ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, သဒ္ဒဟတိ တထာဂတဿ ဗောဓိံ: ‘ဣတိပိ သော ဘဂဝါ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ ဝိဇ္ဇာစရဏသမ္ပန္နော သုဂတော လောကဝိဒူ အနုတ္တရော ပုရိသဒမ္မသာရထိ သတ္ထာ ဒေဝမနုဿာနံ ဗုဒ္ဓေါ ဘဂဝါ'တိ၊ အပ္ပါဗာဓော ဟောတိ အပ္ပါတင်္ကော သမဝေပါကိနိယာ ဂဟဏိယာ သမန္နာဂတော နာတိသီတာယ နာစ္စုဏှာယ မဇ္ဈိမာယ ပဓာနက္ခမာယ၊ အသဌော ဟောတိ အမာယာဝီ ယထာဘူတမတ္တာနံ အာဝီကတ္တာ သတ္ထရိ ဝါ ဝိညူသု ဝါ သဗြဟ္မစာရီသု၊ အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What five things are helpful? Five factors that support meditation. A bhikkhu has faith in the Realized One’s awakening: ‘That Blessed One is perfected, a fully awakened Buddha, accomplished in knowledge and conduct, holy, knower of the world, supreme guide for those who wish to train, teacher of gods and humans, awakened, blessed.’ They are rarely ill or unwell. Their stomach digests well, being neither too hot nor too cold, but just right, and fit for meditation. They’re not devious or deceitful. They reveal themselves honestly to the Teacher or sensible spiritual companions. They live with energy roused up for giving up unskillful qualities and embracing skillful qualities. They’re strong, staunchly vigorous, not slacking off when it comes to developing skillful qualities. They’re wise. They have the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ပဉ္စင်္ဂိကော သမ္မာသမာဓိ—ပီတိဖရဏတာ, သုခဖရဏတာ, စေတောဖရဏတာ, အာလောကဖရဏတာ, ပစ္စဝေက္ခဏနိမိတ္တံ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What five things should be developed? Right immersion with five factors: pervasion with rapture, pervasion with pleasure, pervasion with mind, pervasion with light, and the foundation for reviewing.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ပဉ္စုပါဒါနက္ခန္ဓာ—ရူပုပါဒါနက္ခန္ဓော, ဝေဒနုပါဒါနက္ခန္ဓော, သညုပါဒါနက္ခန္ဓော, သင်္ခါရုပါဒါနက္ခန္ဓော ဝိညာဏုပါဒါနက္ခန္ဓော၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What five things should be completely understood? Five grasping aggregates: form, feeling, perception, choices, and consciousness.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ နီဝရဏာနိ—ကာမစ္ဆန္ဒနီဝရဏံ, ဗျာပါဒနီဝရဏံ, ထိနမိဒ္ဓနီဝရဏံ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စနီဝရဏံ, ဝိစိကိစ္ဆာနီဝရဏံ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What five things should be given up? Five hindrances: sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ပဉ္စ စေတောခိလာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ၊ ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ နာဓိမုစ္စတိ န သမ္ပသီဒတိ, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ၊ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ၊ အယံ ပဌမော စေတောခိလော၊ ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ …ပေ… သင်္ဃေ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ …ပေ… သိက္ခာယ ကင်္ခတိ ဝိစိကိစ္ဆတိ …ပေ… သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, ယော သော, အာဝုသော, ဘိက္ခု သဗြဟ္မစာရီသု ကုပိတော ဟောတိ အနတ္တမနော အာဟတစိတ္တော ခိလဇာတော, တဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ၊ ယဿ စိတ္တံ န နမတိ အာတပ္ပါယ အနုယောဂါယ သာတစ္စာယ ပဓာနာယ၊ အယံ ပဉ္စမော စေတောခိလော၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What five things make things worse? Five kinds of emotional barrenness. Firstly, a bhikkhu has doubts about the Teacher. They’re uncertain, undecided, and lacking confidence. This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the first kind of emotional barrenness. Furthermore, a bhikkhu has doubts about the teaching … the Saṅgha … the training … A bhikkhu is angry and upset with their spiritual companions, resentful and closed off. This being so, their mind doesn’t incline toward keenness, commitment, persistence, and striving. This is the fifth kind of emotional barrenness.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ—သဒ္ဓိန္ဒြိယံ, ဝီရိယိန္ဒြိယံ, သတိန္ဒြိယံ, သမာဓိန္ဒြိယံ, ပညိန္ဒြိယံ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What five things lead to distinction? Five faculties: faith, energy, mindfulness, immersion, and wisdom.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ပဉ္စ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေ မနသိကရောတော ကာမေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ နေက္ခမ္မံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော နေက္ခမ္မေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ကာမေဟိ၊ ယေ စ ကာမပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ၊ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဣဒမက္ခာတံ ကာမာနံ နိဿရဏံ၊
What five things are hard to comprehend? Five elements of escape. A bhikkhu focuses on sensual pleasures, but their mind isn’t eager, confident, settled, and decided about them. But when they focus on renunciation, their mind is eager, confident, settled, and decided about it. Their mind is in a good state, well developed, well risen, well freed, and well detached from sensual pleasures. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of sensual pleasures, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from sensual pleasures is explained.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဗျာပါဒံ မနသိကရောတော ဗျာပါဒေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ အဗျာပါဒံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဗျာပါဒေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဗျာပါဒေန၊ ယေ စ ဗျာပါဒပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ၊ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဣဒမက္ခာတံ ဗျာပါဒဿ နိဿရဏံ၊
Take another case where a bhikkhu focuses on ill will, but their mind isn’t eager … But when they focus on good will, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from ill will. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of ill will, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from ill will is explained.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဝိဟေသံ မနသိကရောတော ဝိဟေသာယ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ အဝိဟေသံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အဝိဟေသာယ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ဝိဟေသာယ၊ ယေ စ ဝိဟေသာပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ၊ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဣဒမက္ခာတံ ဝိဟေသာယ နိဿရဏံ၊
Take another case where a bhikkhu focuses on harming, but their mind isn’t eager … But when they focus on compassion, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from harming. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of harming, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from harming is explained.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရူပေ မနသိကရောတော ရူပေသု စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ အရူပံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော အရူပေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ ရူပေဟိ၊ ယေ စ ရူပပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ၊ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဣဒမက္ခာတံ ရူပါနံ နိဿရဏံ၊
Take another case where a bhikkhu focuses on form, but their mind isn’t eager … But when they focus on the formless, their mind is eager … Their mind is in a good state … well detached from forms. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of form, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from forms is explained.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သက္ကာယံ မနသိကရောတော သက္ကာယေ စိတ္တံ န ပက္ခန္ဒတိ န ပသီဒတိ န သန္တိဋ္ဌတိ န ဝိမုစ္စတိ၊ သက္ကာယနိရောဓံ ခေါ ပနဿ မနသိကရောတော သက္ကာယနိရောဓေ စိတ္တံ ပက္ခန္ဒတိ ပသီဒတိ သန္တိဋ္ဌတိ ဝိမုစ္စတိ၊ တဿ တံ စိတ္တံ သုဂတံ သုဘာဝိတံ သုဝုဋ္ဌိတံ သုဝိမုတ္တံ ဝိသံယုတ္တံ သက္ကာယေန၊ ယေ စ သက္ကာယပစ္စယာ ဥပ္ပဇ္ဇန္တိ အာသဝါ ဝိဃာတာ ပရိဠာဟာ, မုတ္တော သော တေဟိ၊ န သော တံ ဝေဒနံ ဝေဒေတိ၊ ဣဒမက္ခာတံ သက္ကာယဿ နိဿရဏံ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
Take a case where a bhikkhu focuses on identity, but their mind isn’t eager, confident, settled, and decided about it. But when they focus on the ending of identity, their mind is eager, confident, settled, and decided about it. Their mind is in a good state, well developed, well risen, well freed, and well detached from identity. They’re freed from the distressing and feverish defilements that arise because of identity, so they don’t experience that kind of feeling. This is how the escape from identity is explained.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဉာဏိကော သမ္မာသမာဓိ: ‘အယံ သမာဓိ ပစ္စုပ္ပန္နသုခေါ စေဝ အာယတိဉ္စ သုခဝိပါကော'တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ‘အယံ သမာဓိ အရိယော နိရာမိသော'တိ ပစ္စတ္တညေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ‘အယံ သမာဓိ အကာပုရိသသေဝိတော'တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ‘အယံ သမာဓိ သန္တော ပဏီတော ပဋိပ္ပဿဒ္ဓလဒ္ဓေါ ဧကောဒိဘာဝါဓိဂတော, န သသင်္ခါရနိဂ္ဂယှဝါရိတဂတော'တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ‘သော ခေါ ပနာဟံ ဣမံ သမာဓိံ သတောဝ သမာပဇ္ဇာမိ သတော ဝုဋ္ဌဟာမီ'တိ ပစ္စတ္တံယေဝ ဉာဏံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What five things should be produced? Right immersion with five knowledges. The following knowledges arise for you personally: ‘This immersion is blissful now, and results in bliss in the future.’ ‘This immersion is noble and not of the flesh.’ ‘This immersion is not cultivated by sinners.’ ‘This immersion is peaceful and sublime and tranquil and unified, not held in place by forceful suppression.’ ‘I mindfully enter into and emerge from this immersion.’
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ပဉ္စ ဝိမုတ္တာယတနာနိ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ၊ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ၊ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ ဣဒံ ပဌမံ ဝိမုတ္တာယတနံ၊
What five things should be directly known? Five opportunities for freedom. Firstly, the Teacher or a respected spiritual companion teaches Dhamma to a bhikkhu. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how the Teacher or a respected spiritual companion teaches it. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the first opportunity for freedom.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ၊ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ ဣဒံ ဒုတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ၊
Furthermore, it may be that neither the Teacher nor a respected spiritual companion teaches Dhamma to a bhikkhu. But the bhikkhu teaches Dhamma in detail to others as they learned and memorized it. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how they teach it in detail to others as they learned and memorized it. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the second opportunity for freedom.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ၊ အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ၊ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ၊ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ ဣဒံ တတိယံ ဝိမုတ္တာယတနံ၊
Furthermore, it may be that neither the Teacher nor … the bhikkhu teaches Dhamma. But the bhikkhu recites the teaching in detail as they learned and memorized it. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how they recite it in detail as they learned and memorized it. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the third opportunity for freedom.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ၊ အပိ စ ခေါ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ၊ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပဋိသံဝေဒီ စ၊ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ ဣဒံ စတုတ္ထံ ဝိမုတ္တာယတနံ၊
Furthermore, it may be that neither the Teacher nor … the bhikkhu teaches Dhamma … nor does the bhikkhu recite the teaching. But the bhikkhu thinks about and considers the teaching in their heart, examining it with the mind as they learned and memorized it. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how they think about and consider it in their heart, examining it with the mind as they learned and memorized it. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the fourth opportunity for freedom.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော န ဟေဝ ခေါ သတ္ထာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ, အညတရော ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယော သဗြဟ္မစာရီ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန ပရေသံ ဒေသေတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ ဝိတ္ထာရေန သဇ္ဈာယံ ကရောတိ, နာပိ ယထာသုတံ ယထာပရိယတ္တံ ဓမ္မံ စေတသာ အနုဝိတက္ကေတိ အနုဝိစာရေတိ မနသာနုပေက္ခတိ; အပိ စ ခွဿ အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ၊ ယထာ ယထာ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော အညတရံ သမာဓိနိမိတ္တံ သုဂ္ဂဟိတံ ဟောတိ သုမနသိကတံ သူပဓာရိတံ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓံ ပညာယ တထာ တထာ သော တသ္မိံ ဓမ္မေ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒီ စ ဟောတိ ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒီ စ၊ တဿ အတ္ထပ္ပဋိသံဝေဒိနော ဓမ္မပ္ပဋိသံဝေဒိနော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ၊ ဣဒံ ပဉ္စမံ ဝိမုတ္တာယတနံ၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
Furthermore, it may be that neither the Teacher nor … the bhikkhu teaches Dhamma … nor does the bhikkhu recite the teaching … or think about it. But a meditation subject as a foundation of immersion is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom. That bhikkhu feels inspired by the meaning and the teaching in that Dhamma, no matter how a meditation subject as a foundation of immersion is properly grasped, focused on, borne in mind, and comprehended with wisdom. Feeling inspired, joy springs up. Being joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, one feels bliss. And when blissful, the mind becomes immersed. This is the fifth opportunity for freedom.
ကတမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ပဉ္စ ဓမ္မက္ခန္ဓာ—သီလက္ခန္ဓော, သမာဓိက္ခန္ဓော, ပညာက္ခန္ဓော, ဝိမုတ္တိက္ခန္ဓော, ဝိမုတ္တိဉာဏဒဿနက္ခန္ဓော၊ ဣမေ ပဉ္စ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What five things should be realized? Five spectrums of the teaching: ethics, immersion, wisdom, freedom, and knowledge and vision of freedom.
ဣတိ ဣမေ ပညာသ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these fifty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၆၊ ဆ ဓမ္မာ
6. Groups of Six
ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Six things are helpful, etc.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဆ သာရဏီယာ ဓမ္မာ၊ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ကာယကမ္မံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ သဗြဟ္မစာရီသု အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊
What six things are helpful? Six warm-hearted qualities. Firstly, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with bodily kindness, both in public and in private. This warm-hearted quality makes for fondness and respect, conducing to inclusion, harmony, and unity, without quarreling.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ ဝစီကမ္မံ …ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with verbal kindness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော မေတ္တံ မနောကမ္မံ …ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu consistently treats their spiritual companions with mental kindness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယေ တေ လာဘာ ဓမ္မိကာ ဓမ္မလဒ္ဓါ အန္တမသော ပတ္တပရိယာပန္နမတ္တမ္ပိ, တထာရူပေဟိ လာဘေဟိ အပ္ပဋိဝိဘတ္တဘောဂီ ဟောတိ သီလဝန္တေဟိ သဗြဟ္မစာရီဟိ သာဓာရဏဘောဂီ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော …ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu shares without reservation any material possessions they have gained by legitimate means, even the food placed in the alms-bowl, using them in common with their ethical spiritual companions.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု, ယာနိ တာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒါနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိဿာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ, တထာရူပေသု သီလေသု သီလသာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော …ပေ… ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu lives according to the precepts shared with their spiritual companions, both in public and in private. Those precepts are unbroken, impeccable, spotless, and unmarred, liberating, praised by sensible people, not mistaken, and leading to immersion.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာယံ ဒိဋ္ဌိ အရိယာ နိယျာနိကာ နိယျာတိ တက္ကရဿ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယာယ, တထာရူပါယ ဒိဋ္ဌိယာ ဒိဋ္ဌိ သာမညဂတော ဝိဟရတိ သဗြဟ္မစာရီဟိ အာဝိ စေဝ ရဟော စ, အယမ္ပိ ဓမ္မော သာရဏီယော ပိယကရဏော ဂရုကရဏော, သင်္ဂဟာယ အဝိဝါဒါယ သာမဂ္ဂိယာ ဧကီဘာဝါယ သံဝတ္တတိ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
Furthermore, a bhikkhu lives according to the view shared with their spiritual companions, both in public and in private. That view is noble and emancipating, and leads one who practices it to the complete ending of suffering. This warm-hearted quality makes for fondness and respect, conducing to inclusion, harmony, and unity, without quarreling.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဆ အနုဿတိဋ္ဌာနာနိ—ဗုဒ္ဓါနုဿတိ, ဓမ္မာနုဿတိ, သင်္ဃာနုဿတိ, သီလာနုဿတိ, စာဂါနုဿတိ, ဒေဝတာနုဿတိ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What six things should be developed? Six topics for recollection: the recollection of the Buddha, the teaching, the Saṅgha, ethics, generosity, and the deities.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဆ အဇ္ဈတ္တိကာနိ အာယတနာနိ—စက္ခာယတနံ, သောတာယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ကာယာယတနံ, မနာယတနံ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What six things should be completely understood? Six interior sense fields: eye, ear, nose, tongue, body, and mind.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဆ တဏှာကာယာ—ရူပတဏှာ, သဒ္ဒတဏှာ, ဂန္ဓတဏှာ, ရသတဏှာ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗတဏှာ, ဓမ္မတဏှာ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What six things should be given up? Six classes of craving: craving for sights, sounds, smells, tastes, touches, and thoughts.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဆ အဂါရဝါ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ ဓမ္မေ …ပေ… သင်္ဃေ … သိက္ခာယ … အပ္ပမာဒေ … ပဋိသန္ထာရေ အဂါရဝေါ ဝိဟရတိ အပ္ပတိဿော၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What six things make things worse? Six kinds of disrespect. A bhikkhu lacks respect and reverence for the Teacher, the teaching, and the Saṅgha, the training, diligence, and hospitality.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဆ ဂါရဝါ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထရိ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ ဓမ္မေ …ပေ… သင်္ဃေ … သိက္ခာယ … အပ္ပမာဒေ … ပဋိသန္ထာရေ သဂါရဝေါ ဝိဟရတိ သပ္ပတိဿော၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What six things lead to distinction? Six kinds of respect. A bhikkhu has respect and reverence for the Teacher, the teaching, and the Saṅgha, the training, diligence, and hospitality.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဆ နိဿရဏိယာ ဓာတုယော—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘မေတ္တာ ဟိ ခေါ မေ, စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ, အထ စ ပန မေ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ'တိ၊ သော ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ၊ န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ၊ အဋ္ဌာနမေတံ အာဝုသော အနဝကာသော ယံ မေတ္တာယ စေတောဝိမုတ္တိယာ ဘာဝိတာယ ဗဟုလီကတာယ ယာနီကတာယ ဝတ္ထုကတာယ အနုဋ္ဌိတာယ ပရိစိတာယ သုသမာရဒ္ဓါယ၊ အထ စ ပနဿ ဗျာပါဒေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတီတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ၊ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဗျာပါဒဿ, ယဒိဒံ မေတ္တာစေတောဝိမုတ္တီ'တိ၊
What six things are hard to comprehend? Six elements of escape. Take a bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by love. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow ill will still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! Don’t say that. Don’t misrepresent the Buddha, for misrepresentation of the Buddha is not good. And the Buddha would not say that. It’s impossible, friend, it cannot happen that the heart’s release by love has been developed and properly implemented, yet somehow ill will still occupies the mind. For it is the heart’s release by love that is the escape from ill will.’
ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘ကရုဏာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ ဗဟုလီကတာ ယာနီကတာ ဝတ္ထုကတာ အနုဋ္ဌိတာ ပရိစိတာ သုသမာရဒ္ဓါ၊ အထ စ ပန မေ ဝိဟေသာ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ'တိ၊ သော: ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော, ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ …ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိဟေသာယ, ယဒိဒံ ကရုဏာစေတောဝိမုတ္တီ'တိ၊
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by compassion. I’ve cultivated it, made it my vehicle and my basis, kept it up, consolidated it, and properly implemented it. Yet somehow the thought of harming still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by compassion that is the escape from thoughts of harming.’
ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘မုဒိတာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ …ပေ… အထ စ ပန မေ အရတိ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ'တိ၊ သော: ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ …ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, အရတိယာ, ယဒိဒံ မုဒိတာစေတောဝိမုတ္တီ'တိ၊
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by rejoicing. … Yet somehow discontent still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by rejoicing that is the escape from discontent.’
ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘ဥပေက္ခာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ …ပေ… အထ စ ပန မေ ရာဂေါ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ'တိ၊ သော: ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ …ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ရာဂဿ ယဒိဒံ ဥပေက္ခာစေတောဝိမုတ္တီ'တိ၊
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the heart’s release by equanimity. … Yet somehow desire still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the heart’s release by equanimity that is the escape from desire.’
ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အနိမိတ္တာ ဟိ ခေါ မေ စေတောဝိမုတ္တိ ဘာဝိတာ …ပေ… အထ စ ပန မေ နိမိတ္တာနုသာရိ ဝိညာဏံ ဟောတီ'တိ၊ သော: ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ …ပေ… နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, သဗ္ဗနိမိတ္တာနံ ယဒိဒံ အနိမိတ္တာ စေတောဝိမုတ္တီ'တိ၊
Take another bhikkhu who says: ‘I’ve developed the signless release of the heart. … Yet somehow my consciousness still follows after signs.’ They should be told, ‘Not so, venerable! … For it is the signless release of the heart that is the escape from all signs.’
ဣဓ ပနာဝုသော, ဘိက္ခု ဧဝံ ဝဒေယျ: ‘အသ္မီတိ ခေါ မေ ဝိဂတံ, အယမဟမသ္မီတိ န သမနုပဿာမိ, အထ စ ပန မေ ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ တိဋ္ဌတီ'တိ၊ သော: ‘မာ ဟေဝန်'တိဿ ဝစနီယော ‘မာယသ္မာ ဧဝံ အဝစ, မာ ဘဂဝန္တံ အဗ္ဘာစိက္ခိ, န ဟိ သာဓု ဘဂဝတော အဗ္ဘက္ခာနံ, န ဟိ ဘဂဝါ ဧဝံ ဝဒေယျ၊ အဋ္ဌာနမေတံ, အာဝုသော, အနဝကာသော ယံ အသ္မီတိ ဝိဂတေ အယမဟမသ္မီတိ အသမနုပဿတော၊ အထ စ ပနဿ ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လံ စိတ္တံ ပရိယာဒါယ ဌဿတိ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတိ၊ နိဿရဏံ ဟေတံ, အာဝုသော, ဝိစိကိစ္ဆာကထင်္ကထာသလ္လဿ, ယဒိဒံ အသ္မိမာနသမုဂ္ဃါတော'တိ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
Take another bhikkhu who says: ‘I’m rid of the conceit “I am”. And I don’t regard anything as “I am this”. Yet somehow the dart of doubt and indecision still occupies my mind.’ They should be told, ‘Not so, venerable! Don’t say that. Don’t misrepresent the Buddha, for misrepresentation of the Buddha is not good. And the Buddha would not say that. It’s impossible, friend, it cannot happen that the conceit “I am” has been done away with, and nothing is regarded as “I am this”, yet somehow the dart of doubt and indecision still occupy the mind. For it is the uprooting of the conceit “I am” that is the escape from the dart of doubt and indecision.’
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဆ သတတဝိဟာရာ၊ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော၊ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ …ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ … ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ …
What six things should be produced? Six consistent responses. A bhikkhu, seeing a sight with their eyes, is neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. Hearing a sound with their ears … Smelling an odor with their nose … Tasting a flavor with their tongue …
ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ … မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
Feeling a touch with their body … Knowing a thought with their mind, they’re neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဆ အနုတ္တရိယာနိ—ဒဿနာနုတ္တရိယံ, သဝနာနုတ္တရိယံ, လာဘာနုတ္တရိယံ, သိက္ခာနုတ္တရိယံ, ပါရိစရိယာနုတ္တရိယံ, အနုဿတာနုတ္တရိယံ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What six things should be directly known? Six unsurpassable things: the unsurpassable seeing, listening, acquisition, training, service, and recollection.
ကတမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဆ အဘိညာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ—ဧကောပိ ဟုတွာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတွာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ; တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပါကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ အာကာသေ; ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ သေယျထာပိ ဥဒကေ; ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ သေယျထာပိ ပထဝိယံ; အာကာသေပိ ပလ္လင်္ကေန ကမတိ သေယျထာပိ ပက္ခီ သကုဏော; ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပါဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ; ယာဝ ဗြဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ၊
What six things should be realized? Six direct knowledges. A bhikkhu wields the many kinds of psychic power: multiplying themselves and becoming one again; appearing and disappearing; going unimpeded through a wall, a rampart, or a mountain as if through space; diving in and out of the earth as if it were water; walking on water as if it were earth; flying cross-legged through the sky like a bird; touching and stroking with the hand the sun and moon, so mighty and powerful; controlling the body as far as the Brahmā realm.
ဒိဗ္ဗာယ သောတဓာတုယာ ဝိသုဒ္ဓါယ အတိက္ကန္တမာနုသိကာယ ဥဘော သဒ္ဒေ သုဏာတိ ဒိဗ္ဗေ စ မာနုသေ စ, ယေ ဒူရေ သန္တိကေ စ၊
With clairaudience that is purified and superhuman, they hear both kinds of sounds, human and divine, whether near or far.
ပရသတ္တာနံ ပရပုဂ္ဂလာနံ စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ, သရာဂံ ဝါ စိတ္တံ သရာဂံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ …ပေ… အဝိမုတ္တံ ဝါ စိတ္တံ အဝိမုတ္တံ စိတ္တန္တိ ပဇာနာတိ၊
They understand the minds of other beings and individuals, having comprehended them with their own mind.
သော အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ, သေယျထိဒံ—ဧကမ္ပိ ဇာတိံ …ပေ… ဣတိ သာကာရံ သော်ဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝါသံ အနုဿရတိ၊
They recollect many kinds of past lives, with features and details.
ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပဿတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ …ပေ…
With clairvoyance that is purified and superhuman, they see sentient beings passing away and being reborn—inferior and superior, beautiful and ugly, in a good place or a bad place. They understand how sentient beings are reborn according to their deeds.
အာသဝါနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣမေ ဆ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
They realize the undefiled freedom of heart and freedom by wisdom in this very life. And they live having realized it with their own insight due to the ending of defilements.
ဣတိ ဣမေ သဋ္ဌိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these sixty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၇၊ သတ္တ ဓမ္မာ
7. Groups of Seven
သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Seven things are helpful, etc.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? သတ္တ အရိယဓနာနိ—သဒ္ဓါဓနံ, သီလဓနံ, ဟိရိဓနံ, ဩတ္တပ္ပဓနံ, သုတဓနံ, စာဂဓနံ, ပညာဓနံ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What seven things are helpful? Seven riches of the noble ones: the riches of faith, ethics, conscience, prudence, learning, generosity, and wisdom.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂါ—သတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ပဿဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ, ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင်္ဂေါ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What seven things should be developed? Seven awakening factors: mindfulness, investigation of principles, energy, rapture, tranquility, immersion, and equanimity.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? သတ္တ ဝိညာဏဋ္ဌိတိယော—သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ၊ အယံ ပဌမာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
What seven things should be completely understood? Seven planes of consciousness. There are sentient beings that are diverse in body and diverse in perception, such as human beings, some gods, and some beings in the underworld. This is the first plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ အယံ ဒုတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are diverse in body and unified in perception, such as the gods reborn in Brahmā’s Host through the first jhāna. This is the second plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ၊ အယံ တတိယာ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are unified in body and diverse in perception, such as the gods of streaming radiance. This is the third plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ၊ အယံ စတုတ္ထီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that are unified in body and unified in perception, such as the gods replete with glory. This is the fourth plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ …ပေ… ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ ပဉ္စမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite space. This is the fifth plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ ဆဋ္ဌီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite consciousness. This is the sixth plane of consciousness.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ၊ အယံ သတ္တမီ ဝိညာဏဋ္ဌိတိ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’, they have been reborn in the dimension of nothingness. This is the seventh plane of consciousness.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? သတ္တာနုသယာ—ကာမရာဂါနုသယော, ပဋိဃာနုသယော, ဒိဋ္ဌာနုသယော, ဝိစိကိစ္ဆာနုသယော, မာနာနုသယော, ဘဝရာဂါနုသယော, အဝိဇ္ဇာနုသယော၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What seven things should be given up? Seven underlying tendencies: sensual desire, repulsion, views, doubt, conceit, desire to be reborn, and ignorance.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? သတ္တ အသဒ္ဓမ္မာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု အဿဒ္ဓေါ ဟောတိ, အဟိရိကော ဟောတိ, အနောတ္တပ္ပီ ဟောတိ, အပ္ပဿုတော ဟောတိ, ကုသီတော ဟောတိ, မုဋ္ဌဿတိ ဟောတိ, ဒုပ္ပညော ဟောတိ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What seven things make things worse? Seven bad qualities: a bhikkhu is faithless, shameless, imprudent, unlearned, lazy, unmindful, and witless.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? သတ္တ သဒ္ဓမ္မာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သဒ္ဓေါ ဟောတိ, ဟိရိမာ ဟောတိ, ဩတ္တပ္ပီ ဟောတိ, ဗဟုဿုတော ဟောတိ, အာရဒ္ဓဝီရိယော ဟောတိ, ဥပဋ္ဌိတဿတိ ဟောတိ, ပညဝါ ဟောတိ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What seven things lead to distinction? Seven good qualities: a bhikkhu is faithful, conscientious, prudent, learned, energetic, mindful, and wise.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? သတ္တ သပ္ပုရိသဓမ္မာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မညူ စ ဟောတိ အတ္ထညူ စ အတ္တညူ စ မတ္တညူ စ ကာလညူ စ ပရိသညူ စ ပုဂ္ဂလညူ စ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
What seven things are hard to comprehend? Seven aspects of the teachings of the good persons: a bhikkhu knows the teachings, knows the meaning, knows themselves, knows moderation, knows the right time, knows assemblies, and knows people.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? သတ္တ သညာ—အနိစ္စသညာ, အနတ္တသညာ, အသုဘသညာ, အာဒီနဝသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What seven things should be produced? Seven perceptions: the perception of impermanence, the perception of not-self, the perception of ugliness, the perception of drawbacks, the perception of giving up, the perception of fading away, and the perception of cessation.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? သတ္တ နိဒ္ဒသဝတ္ထူနိ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သိက္ခာသမာဒါနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သိက္ခာသမာဒါနေ အဝိဂတပေမော၊ ဓမ္မနိသန္တိယာ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဓမ္မနိသန္တိယာ အဝိဂတပေမော၊ ဣစ္ဆာဝိနယေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဣစ္ဆာဝိနယေ အဝိဂတပေမော၊ ပဋိသလ္လာနေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ပဋိသလ္လာနေ အဝိဂတပေမော၊ ဝီရိယာရမ္ဘေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဝီရိယာရမ္ဘေ အဝိဂတပေမော၊ သတိနေပက္ကေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ သတိနေပက္ကေ အဝိဂတပေမော၊ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ တိဗ္ဗစ္ဆန္ဒော ဟောတိ, အာယတိဉ္စ ဒိဋ္ဌိပဋိဝေဓေ အဝိဂတပေမော၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What seven things should be directly known? Seven qualifications for graduation. A bhikkhu has a keen enthusiasm to undertake the training … to examine the teachings … to get rid of desires … for retreat … to rouse up energy … for mindfulness and alertness … to penetrate theoretically. And they don’t lose these desires in the future.
ကတမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? သတ္တ ခီဏာသဝဗလာနိ—ဣဓာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ၊ ယံပါဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အနိစ္စတော သဗ္ဗေ သင်္ခါရာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ, ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ: ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
What seven things should be realized? Seven powers of one who has ended the defilements. Firstly, a bhikkhu with defilements ended has clearly seen with right wisdom all conditions as truly impermanent. This is a power that a bhikkhu who has ended the defilements relies on to claim: ‘My defilements have ended.’
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အင်္ဂါရကာသူပမာ ကာမာ ယထာဘူတံ သမ္မပ္ပညာယ သုဒိဋ္ဌာ ဟောန္တိ၊ ယံပါဝုသော …ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
Furthermore, a bhikkhu with defilements ended has clearly seen with right wisdom that sensual pleasures are truly like a pit of glowing coals. …
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဝိဝေကနိန္နံ စိတ္တံ ဟောတိ ဝိဝေကပေါဏံ ဝိဝေကပဗ္ဘာရံ ဝိဝေကဋ္ဌံ နေက္ခမ္မာဘိရတံ ဗျန္တီဘူတံ သဗ္ဗသော အာသဝဋ္ဌာနိယေဟိ ဓမ္မေဟိ၊ ယံပါဝုသော …ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
Furthermore, the mind of a bhikkhu with defilements ended slants, slopes, and inclines to seclusion. They’re withdrawn, loving renunciation, and they’ve totally done with defiling influences. …
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ၊ ယံပါဝုသော …ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
Furthermore, a bhikkhu with defilements ended has well developed the four kinds of mindfulness meditation. …
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ပဉ္စိန္ဒြိယာနိ ဘာဝိတာနိ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာနိ၊ ယံပါဝုသော …ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
Furthermore, a bhikkhu with defilements ended has well developed the five faculties. …
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော သတ္တ ဗောဇ္ဈင်္ဂါ ဘာဝိတာ ဟောန္တိ သုဘာဝိတာ၊ ယံပါဝုသော …ပေ… ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊
Furthermore, a bhikkhu with defilements ended has well developed the seven awakening factors. …
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော၊ ယံပါဝုသော, ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ ဘာဝိတော ဟောတိ သုဘာဝိတော, ဣဒမ္ပိ ခီဏာသဝဿ ဘိက္ခုနော ဗလံ ဟောတိ, ယံ ဗလံ အာဂမ္မ ခီဏာသဝေါ ဘိက္ခု အာသဝါနံ ခယံ ပဋိဇာနာတိ: ‘ခီဏာ မေ အာသဝါ'တိ၊ ဣမေ သတ္တ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Furthermore, a bhikkhu with defilements ended has well developed the noble eightfold path. … This is a power that a bhikkhu who has ended the defilements relies on to claim: ‘My defilements have ended.’
ဣတိမေ သတ္တတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these seventy things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
ပဌမဘာဏဝါရော နိဋ္ဌိတော၊
The first recitation section is finished.
၈၊ အဋ္ဌ ဓမ္မာ
8. Groups of Eight
အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Eight things are helpful, etc.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? အဋ္ဌ ဟေတူ အဋ္ဌ ပစ္စယာ အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ၊ ကတမေ အဋ္ဌ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ, ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ၊ အယံ ပဌမော ဟေတု ပဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
What eight things are helpful? There are eight causes and reasons that lead to acquiring the wisdom fundamental to the spiritual life, and to its increase, growth, development, and fulfillment once it has been acquired. What eight? It’s when a bhikkhu lives relying on the Teacher or a spiritual companion in a teacher’s role. And they set up a keen sense of conscience and prudence for them, with warmth and respect. This is the first cause.
တံ ခေါ ပန သတ္ထာရံ ဥပနိဿာယ ဝိဟရတိ အညတရံ ဝါ ဂရုဋ္ဌာနိယံ သဗြဟ္မစာရိံ, ယတ္ထဿ တိဗ္ဗံ ဟိရောတ္တပ္ပံ ပစ္စုပဋ္ဌိတံ ဟောတိ ပေမဉ္စ ဂါရဝေါ စ၊ တေ ကာလေန ကာလံ ဥပသင်္ကမိတွာ ပရိပုစ္ဆတိ ပရိပဉှတိ: ‘ဣဒံ, ဘန္တေ, ကထံ? ဣမဿ ကော အတ္ထော'တိ? တဿ တေ အာယသ္မန္တော အဝိဝဋဉ္စေဝ ဝိဝရန္တိ, အနုတ္တာနီကတဉ္စ ဥတ္တာနီကရောန္တိ, အနေကဝိဟိတေသု စ ကင်္ခါဋ္ဌာနိယေသု ဓမ္မေသု ကင်္ခံ ပဋိဝိနောဒေန္တိ၊ အယံ ဒုတိယော ဟေတု ဒုတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ, ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
When a bhikkhu lives relying on the Teacher or a spiritual companion in a teacher’s role—with a keen sense of conscience and prudence for them, with warmth and respect—from time to time they go and ask them questions: ‘Why, sir, does it say this? What does that mean?’ Those venerables clarify what is unclear, reveal what is obscure, and dispel doubt regarding the many doubtful matters. This is the second cause.
တံ ခေါ ပန ဓမ္မံ သုတွာ ဒွယေန ဝူပကာသေန သမ္ပာဒေတိ—ကာယဝူပကာသေန စ စိတ္တဝူပကာသေန စ၊ အယံ တတိယော ဟေတု တတိယော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
After hearing that teaching they perfect withdrawal of both body and mind. This is the third cause.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊ အယံ စတုတ္ထော ဟေတု စတုတ္ထော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. This is the fourth cause.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော ဟောတိ သုတဓရော သုတသန္နိစယော၊ ယေ တေ ဓမ္မာ အာဒိကလျာဏာ မဇ္ဈေကလျာဏာ ပရိယောသာနကလျာဏာ သာတ္ထာ သဗျဉ္ဇနာ ကေဝလပရိပုဏ္ဏံ ပရိသုဒ္ဓံ ဗြဟ္မစရိယံ အဘိဝဒန္တိ, တထာရူပါဿ ဓမ္မာ ဗဟုဿုတာ ဟောန္တိ ဓာတာ ဝစသာ ပရိစိတာ မနသာနုပေက္ခိတာ ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ၊ အယံ ပဉ္စမော ဟေတု ပဉ္စမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu is very learned, remembering and keeping what they’ve learned. These teachings are good in the beginning, good in the middle, and good in the end, meaningful and well-phrased, describing a spiritual practice that’s entirely full and pure. They are very learned in such teachings, remembering them, reinforcing them by recitation, mentally scrutinizing them, and comprehending them theoretically. This is the fifth cause.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ အကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ပဟာနာယ, ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ ဥပသမ္ပဒါယ, ထာမဝါ ဒဠှပရက္ကမော အနိက္ခိတ္တဓုရော ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ အယံ ဆဋ္ဌော ဟေတု ဆဋ္ဌော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu lives with energy roused up for giving up unskillful qualities and embracing skillful qualities. They are strong, staunchly vigorous, not slacking off when it comes to developing skillful qualities. This is the sixth cause.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော၊ စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ၊ အယံ သတ္တမော ဟေတု သတ္တမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊
Furthermore, a bhikkhu is mindful. They have utmost mindfulness and alertness, and can remember and recall what was said and done long ago. This is the seventh cause.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စသု ဥပါဒါနက္ခန္ဓေသု, ဥဒယဗ္ဗယာနုပဿီ ဝိဟရတိ: ‘ဣတိ ရူပံ ဣတိ ရူပဿ သမုဒယော ဣတိ ရူပဿ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝေဒနာ ဣတိ ဝေဒနာယ သမုဒယော ဣတိ ဝေဒနာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သညာ ဣတိ သညာယ သမုဒယော ဣတိ သညာယ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ သင်္ခါရာ ဣတိ သင်္ခါရာနံ သမုဒယော ဣတိ သင်္ခါရာနံ အတ္ထင်္ဂမော; ဣတိ ဝိညာဏံ ဣတိ ဝိညာဏဿ သမုဒယော ဣတိ ဝိညာဏဿ အတ္ထင်္ဂမော'တိ၊ အယံ အဋ္ဌမော ဟေတု အဋ္ဌမော ပစ္စယော အာဒိဗြဟ္မစရိယိကာယ ပညာယ အပ္ပဋိလဒ္ဓါယ ပဋိလာဘာယ, ပဋိလဒ္ဓါယ ဘိယျောဘာဝါယ ဝေပုလ္လာယ ဘာဝနာယ ပါရိပူရိယာ သံဝတ္တတိ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
Furthermore, a bhikkhu meditates observing rise and fall in the five grasping aggregates. ‘Such is form, such is the origin of form, such is the ending of form. Such is feeling, such is the origin of feeling, such is the ending of feeling. Such is perception, such is the origin of perception, such is the ending of perception. Such are choices, such is the origin of choices, such is the ending of choices. Such is consciousness, such is the origin of consciousness, such is the ending of consciousness.’ This is the eighth cause.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? အရိယော အဋ္ဌင်္ဂိကော မဂ္ဂေါ သေယျထိဒံ—သမ္မာဒိဋ္ဌိ, သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, သမ္မာဝါစာ, သမ္မာကမ္မန္တော, သမ္မာအာဇီဝေါ, သမ္မာဝါယာမော, သမ္မာသတိ, သမ္မာသမာဓိ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What eight things should be developed? The noble eightfold path, that is: right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, and right immersion.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? အဋ္ဌ လောကဓမ္မာ—လာဘော စ, အလာဘော စ, ယသော စ, အယသော စ, နိန္ဒာ စ, ပသံသာ စ, သုခဉ္စ, ဒုက္ခဉ္စ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What eight things should be completely understood? Eight worldly conditions: gain and loss, fame and disgrace, blame and praise, pleasure and pain.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မိစ္ဆတ္တာ—မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What eight things should be given up? Eight wrong ways: wrong view, wrong thought, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, and wrong immersion.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? အဋ္ဌ ကုသီတဝတ္ထူနိ၊ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ၊ ဣဒံ ပဌမံ ကုသီတဝတ္ထု၊
What eight things make things worse? Eight grounds for laziness. Firstly, a bhikkhu has some work to do. They think: ‘I have some work to do. But while doing it my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ …ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has done some work. They think: ‘I’ve done some work. But while working my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the second ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလမိဿတိ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ …ပေ… ဣဒံ တတိယံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. But while walking my body will get tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the third ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တဿ ကာယော ကိလန္တော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ, န ဝီရိယံ အာရဘတိ …ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. But while walking my body got tired. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the fourth ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ကိလန္တော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ …ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is tired and unfit for work. I’d better have a lie down.’… This is the fifth ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော ဂရုကော အကမ္မညော, မာသာစိတံ မညေ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ …ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is heavy, unfit for work, like I’ve just eaten a load of beans. I’d better have a lie down.’… They lie down, and don’t rouse energy… This is the sixth ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော, တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော အတ္ထိ ကပ္ပေါ နိပဇ္ဇိတုံ, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ …ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ ကုသီတဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. Lying down would be good for me. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the seventh ground for laziness.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ၊ တဿ မေ ကာယော ဒုဗ္ဗလော အကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ နိပဇ္ဇာမီ'တိ၊ သော နိပဇ္ဇတိ …ပေ… ဣဒံ အဋ္ဌမံ ကုသီတဝတ္ထု၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
Furthermore, a bhikkhu has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. My body is weak and unfit for work. I’d better have a lie down.’ They lie down, and don’t rouse energy… This is the eighth ground for laziness.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? အဋ္ဌ အာရမ္ဘဝတ္ထူနိ၊ ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကာတဗ္ဗံ ဟောတိ, တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘ကမ္မံ ခေါ မေ ကာတဗ္ဗံ ဘဝိဿတိ, ကမ္မံ ခေါ ပန မေ ကရောန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ'တိ၊ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ၊ ဣဒံ ပဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
What eight things lead to distinction? Eight grounds for arousing energy. Firstly, a bhikkhu has some work to do. They think: ‘I have some work to do. While working it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the first ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ ကမ္မံ ကတံ ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ကမ္မံ အကာသိံ, ကမ္မံ ခေါ ပနာဟံ ကရောန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ ဒုတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has done some work. They think: ‘I’ve done some work. While I was working I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the second ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂန္တဗ္ဗော ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘မဂ္ဂေါ ခေါ မေ ဂန္တဗ္ဗော ဘဝိဿတိ, မဂ္ဂံ ခေါ ပန မေ ဂစ္ဆန္တေန န သုကရံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ တတိယံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has to go on a journey. They think: ‘I have to go on a journey. While walking it’s not easy to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the third ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနာ မဂ္ဂေါ ဂတော ဟောတိ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ မဂ္ဂံ အဂမာသိံ, မဂ္ဂံ ခေါ ပနာဟံ ဂစ္ဆန္တော နာသက္ခိံ ဗုဒ္ဓါနံ သာသနံ မနသိကာတုံ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ စတုတ္ထံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has gone on a journey. They think: ‘I’ve gone on a journey. While I was walking I wasn’t able to focus on the instructions of the Buddhas. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the fourth ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော န လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော နာလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ, တဿ မေ ကာယော လဟုကော ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ ပဉ္စမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, but they didn’t get to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, but I didn’t get to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is light and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the fifth ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော လဘတိ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂါမံ ဝါ နိဂမံ ဝါ ပိဏ္ဍာယ စရန္တော အလတ္ထံ လူခဿ ဝါ ပဏီတဿ ဝါ ဘောဇနဿ ယာဝဒတ္ထံ ပါရိပူရိံ၊ တဿ မေ ကာယော ဗလဝါ ကမ္မညော, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu has wandered for alms, and they got to fill up on as much food as they like, rough or fine. They think: ‘I’ve wandered for alms, and I got to fill up on as much food as I like, rough or fine. My body is strong and fit for work. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the sixth ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခုနော ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘ဥပ္ပန္နော ခေါ မေ အယံ အပ္ပမတ္တကော အာဗာဓော ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ မေ အာဗာဓော ပဝဍ္ဎေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ …ပေ… ဣဒံ သတ္တမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊
Furthermore, a bhikkhu feels a little sick. They think: ‘I feel a little sick. It’s possible this illness will worsen. I’d better preemptively rouse up energy.’… This is the seventh ground for arousing energy.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော ဟောတိ အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ၊ တဿ ဧဝံ ဟောတိ: ‘အဟံ ခေါ ဂိလာနာ ဝုဋ္ဌိတော အစိရဝုဋ္ဌိတော ဂေလညာ, ဌာနံ ခေါ ပနေတံ ဝိဇ္ဇတိ, ယံ မေ အာဗာဓော ပစ္စုဒါဝတ္တေယျ, ဟန္ဒာဟံ ဝီရိယံ အာရဘာမိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယာ'တိ၊ သော ဝီရိယံ အာရဘတိ အပ္ပတ္တဿ ပတ္တိယာ အနဓိဂတဿ အဓိဂမာယ အသစ္ဆိကတဿ သစ္ဆိကိရိယာယ၊ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အာရမ္ဘဝတ္ထု၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
Furthermore, a bhikkhu has recently recovered from illness. They think: ‘I’ve recently recovered from illness. It’s possible the illness will come back. I’d better preemptively rouse up energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized.’ They rouse energy for attaining the unattained, achieving the unachieved, and realizing the unrealized. This is the eighth ground for arousing energy.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? အဋ္ဌ အက္ခဏာ အသမယာ ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊ ဣဓာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော၊ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော နိရယံ ဥပပန္နော ဟောတိ၊ အယံ ပဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
What eight things are hard to comprehend? Eight lost opportunities for spiritual practice. Firstly, a Realized One has arisen in the world. He teaches the Dhamma leading to peace, Nibbana, awakening, as proclaimed by the Holy One. But a person has been reborn in hell. This is the first lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, တထာဂတော စ လောကေ ဥပ္ပန္နော ဟောတိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေါ, ဓမ္မော စ ဒေသိယတိ ဩပသမိကော ပရိနိဗ္ဗာနိကော သမ္ဗောဓဂါမီ သုဂတပ္ပဝေဒိတော၊ အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော တိရစ္ဆာနယောနိံ ဥပပန္နော ဟောတိ၊ အယံ ဒုတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the animal realm. This is the second lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… ပေတ္တိဝိသယံ ဥပပန္နော ဟောတိ၊ အယံ တတိယော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the ghost realm. This is the third lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… အညတရံ ဒီဃာယုကံ ဒေဝနိကာယံ ဥပပန္နော ဟောတိ၊ အယံ စတုတ္ထော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But person has been reborn in one of the long-lived orders of gods. This is the fourth lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… ပစ္စန္တိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ မိလက္ခေသု အဝိညာတာရေသု, ယတ္ထ နတ္ထိ ဂတိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပါသကာနံ ဥပါသိကာနံ၊ အယံ ပဉ္စမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But a person has been reborn in the borderlands, among strange barbarian tribes, where monks, nuns, laymen, and laywomen do not go. This is the fifth lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကော ဝိပရီတဒဿနော: ‘နတ္ထိ ဒိန္နံ, နတ္ထိ ယိဋ္ဌံ, နတ္ထိ ဟုတံ, နတ္ထိ သုကတဒုက္ကဋာနံ ကမ္မာနံ ဖလံ ဝိပါကော, နတ္ထိ အယံ လောကော, နတ္ထိ ပရော လောကော, နတ္ထိ မာတာ, နတ္ထိ ပိတာ, နတ္ထိ သတ္တာ ဩပပါတိကာ, နတ္ထိ လောကေ သမဏဗြာဟ္မဏာ သမ္မဂ္ဂတာ သမ္မာပဋိပန္နာ ယေ ဣမဉ္စ လောကံ ပရဉ္စ လောကံ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတွာ ပဝေဒေန္တီ'တိ၊ အယံ ဆဋ္ဌော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. And a person is reborn in a central country. But they have wrong view and distorted perspective: ‘There’s no meaning in giving, sacrifice, or offerings. There’s no fruit or result of good and bad deeds. There’s no afterlife. There’s no such thing as mother and father, or beings that are reborn spontaneously. And there’s no ascetic or brahmin who is well attained and practiced, and who describes the afterlife after realizing it with their own insight.’ This is the sixth lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ဒုပ္ပညော ဇဠော ဧဠမူဂေါ, နပ္ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ၊ အယံ သတ္တမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. And a person is reborn in a central country. But they’re witless, dull, stupid, and unable to distinguish what is well said from what is poorly said. This is the seventh lost opportunity for spiritual practice.
ပုန စပရံ …ပေ… အယဉ္စ ပုဂ္ဂလော မဇ္ဈိမေသု ဇနပဒေသု ပစ္စာဇာတော ဟောတိ, သော စ ဟောတိ ပညဝါ အဇဠော အနေဠမူဂေါ, ပဋိဗလော သုဘာသိတဒုဗ္ဘာသိတာနမတ္ထမညာတုံ၊ အယံ အဋ္ဌမော အက္ခဏော အသမယော ဗြဟ္မစရိယဝါသာယ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
Furthermore, a Realized One has arisen in the world. But he doesn’t teach the Dhamma leading to peace, Nibbana, awakening, as announced by the Holy One. And a person is reborn in a central country. And they’re wise, bright, clever, and able to distinguish what is well said from what is poorly said. This is the eighth lost opportunity for spiritual practice.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ မဟာပုရိသဝိတက္ကာ—အပ္ပိစ္ဆဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော မဟိစ္ဆဿ၊ သန္တုဋ္ဌဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော အသန္တုဋ္ဌဿ၊ ပဝိဝိတ္တဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော သင်္ဂဏိကာရာမဿ၊ အာရဒ္ဓဝီရိယဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ကုသီတဿ၊ ဥပဋ္ဌိတသတိဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော မုဋ္ဌဿတိဿ၊ သမာဟိတဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော အသမာဟိတဿ၊ ပညဝတော အယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ဒုပ္ပညဿ၊ နိပ္ပပဉ္စဿာယံ ဓမ္မော, နာယံ ဓမ္မော ပပဉ္စာရာမဿာတိ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What eight things should be produced? Eight thoughts of a great man. ‘This teaching is for those of few wishes, not those of many wishes. It’s for the contented, not those who lack contentment. It’s for the secluded, not those who enjoy company. It’s for the energetic, not the lazy. It’s for the mindful, not the unmindful. It’s for those with immersion, not those without immersion. It’s for the wise, not the witless. This teaching is for those who don’t enjoy proliferating, not for those who enjoy proliferating.’
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? အဋ္ဌ အဘိဘာယတနာနိ—အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ—ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ ပဌမံ အဘိဘာယတနံ၊
What eight things should be directly known? Eight dimensions of mastery. Perceiving form internally, someone sees visions externally, limited, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the first dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ ရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ—ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ ဒုတိယံ အဘိဘာယတနံ၊
Perceiving form internally, someone sees visions externally, limitless, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the second dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပရိတ္တာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ—ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ တတိယံ အဘိဘာယတနံ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally, limited, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the third dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ အပ္ပမာဏာနိ သုဝဏ္ဏဒုဗ္ဗဏ္ဏာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ—ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ စတုတ္ထံ အဘိဘာယတနံ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally, limitless, both pretty and ugly. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the fourth dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဥမာပုပ္ဖံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ နီလံ နီလဝဏ္ဏံ နီလနိဒဿနံ နီလနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ နီလာနိ နီလဝဏ္ဏာနိ နီလနိဒဿနာနိ နီလနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ ပဉ္စမံ အဘိဘာယတနံ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are blue, with blue color, blue hue, and blue tint. They’re like a flax flower that’s blue, with blue color, blue hue, and blue tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, blue, with blue color, blue hue, and blue tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the fifth dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ၊ သေယျထာပိ နာမ ကဏိကာရပုပ္ဖံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ပီတံ ပီတဝဏ္ဏံ ပီတနိဒဿနံ ပီတနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ပီတာနိ ပီတဝဏ္ဏာနိ ပီတနိဒဿနာနိ ပီတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ ဆဋ္ဌံ အဘိဘာယတနံ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. They’re like a champak flower that’s yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, yellow, with yellow color, yellow hue, and yellow tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the sixth dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဗန္ဓုဇီဝကပုပ္ဖံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ လောဟိတကံ လောဟိတကဝဏ္ဏံ လောဟိတကနိဒဿနံ လောဟိတကနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ လောဟိတကာနိ လောဟိတကဝဏ္ဏာနိ လောဟိတကနိဒဿနာနိ လောဟိတကနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ သတ္တမံ အဘိဘာယတနံ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are red, with red color, red hue, and red tint. They’re like a scarlet mallow flower that’s red, with red color, red hue, and red tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, red, with red color, red hue, and red tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the seventh dimension of mastery.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ၊ သေယျထာပိ နာမ ဩသဓိတာရကာ ဩဒါတာ ဩဒါတဝဏ္ဏာ ဩဒါတနိဒဿနာ ဩဒါတနိဘာသာ, သေယျထာ ဝါ ပန တံ ဝတ္ထံ ဗာရာဏသေယျကံ ဥဘတောဘာဂဝိမဋ္ဌံ ဩဒါတံ ဩဒါတဝဏ္ဏံ ဩဒါတနိဒဿနံ ဩဒါတနိဘာသံ; ဧဝမေဝ အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ ဩဒါတာနိ ဩဒါတဝဏ္ဏာနိ ဩဒါတနိဒဿနာနိ ဩဒါတနိဘာသာနိ, ‘တာနိ အဘိဘုယျ ဇာနာမိ ပဿာမီ'တိ ဧဝံသညီ ဟောတိ၊ ဣဒံ အဋ္ဌမံ အဘိဘာယတနံ၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
Not perceiving form internally, someone sees visions externally that are white, with white color, white hue, and white tint. They’re like the morning star that’s white, with white color, white hue, and white tint. Or a cloth from Varanasi that’s smoothed on both sides, white, with white color, white hue, and white tint. Mastering them, they perceive: ‘I know and see.’ This is the eighth dimension of mastery.
ကတမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? အဋ္ဌ ဝိမောက္ခာ—ရူပီ ရူပါနိ ပဿတိ၊ အယံ ပဌမော ဝိမောက္ခော၊
What eight things should be realized? Eight liberations. Having physical form, they see visions. This is the first liberation.
အဇ္ဈတ္တံ အရူပသညီ ဧကော ဗဟိဒ္ဓါ ရူပါနိ ပဿတိ၊ အယံ ဒုတိယော ဝိမောက္ခော၊
Not perceiving physical form internally, someone see visions externally. This is the second liberation.
သုဘန္တေဝ အဓိမုတ္တော ဟောတိ၊ အယံ တတိယော ဝိမောက္ခော၊
They’re focused only on beauty. This is the third liberation.
သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယံ စတုတ္ထော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite space. This is the fourth liberation.
သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယံ ပဉ္စမော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. This is the fifth liberation.
သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယံ ဆဋ္ဌော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. This is the sixth liberation.
သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယံ သတ္တမော ဝိမောက္ခော၊
Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception. This is the seventh liberation.
သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ အယံ အဋ္ဌမော ဝိမောက္ခော၊ ဣမေ အဋ္ဌ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, they enter and remain in the cessation of perception and feeling. This is the eighth liberation.
ဣတိ ဣမေ အသီတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these eighty things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၉၊ နဝ ဓမ္မာ
9. Groups of Nine
နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Nine things are helpful, etc.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? နဝ ယောနိသောမနသိကာရမူလကာ ဓမ္မာ, ယောနိသောမနသိကရောတော ပါမောဇ္ဇံ ဇာယတိ, ပမုဒိတဿ ပီတိ ဇာယတိ, ပီတိမနဿ ကာယော ပဿမ္ဘတိ, ပဿဒ္ဓကာယော သုခံ ဝေဒေတိ, သုခိနော စိတ္တံ သမာဓိယတိ, သမာဟိတေ စိတ္တေ ယထာဘူတံ ဇာနာတိ ပဿတိ, ယထာဘူတံ ဇာနံ ပဿံ နိဗ္ဗိန္ဒတိ, နိဗ္ဗိန္ဒံ ဝိရဇ္ဇတိ, ဝိရာဂါ ဝိမုစ္စတိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
What nine things are helpful? Nine things rooted in rational application of mind. When you apply the mind rationally, joy springs up. When you’re joyful, rapture springs up. When the mind is full of rapture, the body becomes tranquil. When the body is tranquil, you feel bliss. And when you’re blissful, the mind becomes immersed. When your mind is immersed, you truly know and see. When you truly know and see, you grow disillusioned. Being disillusioned, desire fades away. When desire fades away you’re freed.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? နဝ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂါနိ—သီလဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, စိတ္တဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဒိဋ္ဌိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ကင်္ခါဝိတရဏဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, မဂ္ဂါမဂ္ဂဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ပဋိပဒါဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဉာဏဒဿနဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ပညာဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ, ဝိမုတ္တိဝိသုဒ္ဓိ ပါရိသုဒ္ဓိပဓာနိယင်္ဂံ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What nine things should be developed? Nine factors of trying to be pure. The factors of trying to be pure in ethics, mind, view, overcoming doubt, knowledge and vision of the variety of paths, knowledge and vision of the practice, knowledge and vision, wisdom, and freedom.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? နဝ သတ္တာဝါသာ—သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ မနုဿာ ဧကစ္စေ စ ဒေဝါ ဧကစ္စေ စ ဝိနိပါတိကာ၊ အယံ ပဌမော သတ္တာဝါသော၊
What nine things should be completely understood? Nine abodes of sentient beings. There are sentient beings that are diverse in body and diverse in perception, such as human beings, some gods, and some beings in the underworld. This is the first abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ နာနတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ ဗြဟ္မကာယိကာ ပဌမာဘိနိဗ္ဗတ္တာ၊ အယံ ဒုတိယော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that are diverse in body and unified in perception, such as the gods reborn in Brahmā’s Host through the first jhāna. This is the second abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ နာနတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အာဘဿရာ၊ အယံ တတိယော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that are unified in body and diverse in perception, such as the gods of streaming radiance. This is the third abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ ဧကတ္တကာယာ ဧကတ္တသညိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ သုဘကိဏှာ၊ အယံ စတုတ္ထော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that are unified in body and unified in perception, such as the gods replete with glory. This is the fourth abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ အသညိနော အပ္ပဋိသံဝေဒိနော, သေယျထာပိ ဒေဝါ အသညသတ္တာ၊ အယံ ပဉ္စမော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that are non-percipient and do not experience anything, such as the gods who are non-percipient beings. This is the fifth abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ ပဋိဃသညာနံ အတ္ထင်္ဂမာ နာနတ္တသညာနံ အမနသိကာရာ ‘အနန္တော အာကာသော'တိ အာကာသာနဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ ဆဋ္ဌော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that have gone totally beyond perceptions of form. With the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite space. This is the sixth abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနူပဂါ၊ အယံ သတ္တမော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite space. Aware that ‘consciousness is infinite’, they have been reborn in the dimension of infinite consciousness. This is the seventh abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနူပဂါ၊ အယံ အဋ္ဌမော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of infinite consciousness. Aware that ‘there is nothing at all’, they have been reborn in the dimension of nothingness. This is the eighth abode of sentient beings.
သန္တာဝုသော, သတ္တာ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနူပဂါ၊ အယံ နဝမော သတ္တာဝါသော၊
There are sentient beings that have gone totally beyond the dimension of nothingness. They have been reborn in the dimension of neither perception nor non-perception. This is the ninth abode of sentient beings.
ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? နဝ တဏှာမူလကာ ဓမ္မာ—တဏှံ ပဋိစ္စ ပရိယေသနာ, ပရိယေသနံ ပဋိစ္စ လာဘော, လာဘံ ပဋိစ္စ ဝိနိစ္ဆယော, ဝိနိစ္ဆယံ ပဋိစ္စ ဆန္ဒရာဂေါ, ဆန္ဒရာဂံ ပဋိစ္စ အဇ္ဈောသာနံ, အဇ္ဈောသာနံ ပဋိစ္စ ပရိဂ္ဂဟော, ပရိဂ္ဂဟံ ပဋိစ္စ မစ္ဆရိယံ, မစ္ဆရိယံ ပဋိစ္စ အာရက္ခော, အာရက္ခာဓိကရဏံ ဒဏ္ဍာဒါနသတ္ထာဒါနကလဟဝိဂ္ဂဟဝိဝါဒတုဝံတုဝံပေသုညမုသာဝါဒါ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What nine things should be given up? Nine things rooted in craving. Craving is a cause of seeking. Seeking is a cause of gaining material possessions. Gaining material possessions is a cause of assessing. Assessing is a cause of desire and lust. Desire and lust is a cause of attachment. Attachment is a cause of ownership. Ownership is a cause of stinginess. Stinginess is a cause of safeguarding. Owing to safeguarding, many bad, unskillful things come to be: taking up the rod and the sword, quarrels, arguments, disputes, accusations, divisive speech, and lies.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတဝတ္ထူနိ: ‘အနတ္ထံ မေ အစရီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ, ‘အနတ္ထံ မေ စရတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ, ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ …ပေ… ‘အနတ္ထံ စရတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ …ပေ… ‘အနတ္ထံ စရိဿတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ; ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ …ပေ… ‘အတ္ထံ စရတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ …ပေ… ‘အတ္ထံ စရိဿတီ'တိ အာဃာတံ ဗန္ဓတိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What nine things make things worse? Nine grounds for resentment. Thinking: ‘They did wrong to me,’ you harbor resentment. Thinking: ‘They are doing wrong to me’ … ‘They will do wrong to me’ … ‘They did wrong by someone I love’ … ‘They are doing wrong by someone I love’ … ‘They will do wrong by someone I love’ … ‘They helped someone I dislike’ … ‘They are helping someone I dislike’ … Thinking: ‘They will help someone I dislike,’ you harbor resentment.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? နဝ အာဃာတပဋိဝိနယာ: ‘အနတ္ထံ မေ အစရိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ'တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ'တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘အနတ္ထံ မေ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ'တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘ပိယဿ မေ မနာပဿ အနတ္ထံ အစရိ …ပေ… အနတ္ထံ စရတိ …ပေ… အနတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ'တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ; ‘အပ္ပိယဿ မေ အမနာပဿ အတ္ထံ အစရိ …ပေ… အတ္ထံ စရတိ …ပေ… အတ္ထံ စရိဿတိ, တံ ကုတေတ္ထ လဗ္ဘာ'တိ အာဃာတံ ပဋိဝိနေတိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What nine things lead to distinction? Nine methods to get rid of resentment. Thinking: ‘They did wrong to me, but what can I possibly do?’ you get rid of resentment. Thinking: ‘They are doing wrong to me …’ … ‘They will do wrong to me …’ … ‘They did wrong by someone I love …’ … ‘They are doing wrong by someone I love …’ … ‘They will do wrong by someone I love …’ … ‘They helped someone I dislike …’ … ‘They are helping someone I dislike …’ … Thinking: ‘They will help someone I dislike, but what can I possibly do?’ you get rid of resentment.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? နဝ နာနတ္တာ—ဓာတုနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဖဿနာနတ္တံ, ဖဿနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဝေဒနာနာနတ္တံ, ဝေဒနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သညာနာနတ္တံ, သညာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ, သင်္ကပ္ပနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ဆန္ဒနာနတ္တံ, ဆန္ဒနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိဠာဟနာနတ္တံ, ပရိဠာဟနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ ပရိယေသနာနာနတ္တံ, ပရိယေသနာနာနတ္တံ ပဋိစ္စ ဥပ္ပဇ္ဇတိ လာဘနာနတ္တံ (…)၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
What nine things are hard to comprehend? Nine kinds of diversity. Diversity of elements gives rise to diversity of contacts. Diversity of contacts gives rise to diversity of feelings. Diversity of feelings gives rise to diversity of perceptions. Diversity of perceptions gives rise to diversity of thoughts. Diversity of thoughts gives rise to diversity of desires. Diversity of desires gives rise to diversity of passions. Diversity of passions gives rise to diversity of searches. Diversity of searches gives rise to diversity of gains.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? နဝ သညာ—အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာ, အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What nine things should be produced? Nine perceptions: the perceptions of ugliness, death, repulsiveness in food, dissatisfaction with the whole world, impermanence, suffering in impermanence, not-self in suffering, giving up, and fading away.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? နဝ အနုပုဗ္ဗဝိဟာရာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ဝိဝိစ္စေဝ ကာမေဟိ ဝိဝိစ္စ အကုသလေဟိ ဓမ္မေဟိ သဝိတက္ကံ သဝိစာရံ ဝိဝေကဇံ ပီတိသုခံ ပဌမံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဝိတက္ကဝိစာရာနံ ဝူပသမာ …ပေ… ဒုတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ပီတိယာ စ ဝိရာဂါ …ပေ… တတိယံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သုခဿ စ ပဟာနာ …ပေ… စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော ရူပသညာနံ သမတိက္ကမာ …ပေ… အာကာသာနဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘အနန္တံ ဝိညာဏန်'တိ ဝိညာဏဉ္စာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမတိက္ကမ္မ ‘နတ္ထိ ကိဉ္စီ'တိ အာကိဉ္စညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော အာကိဉ္စညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ နေဝသညာနာသညာယတနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ သဗ္ဗသော နေဝသညာနာသညာယတနံ သမတိက္ကမ္မ သညာဝေဒယိတနိရောဓံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What nine things should be directly known? Nine progressive meditations. A bhikkhu, quite secluded from sensual pleasures, secluded from unskillful qualities, enters and remains in the first jhāna … second jhāna … third jhāna … fourth jhāna. Going totally beyond perceptions of form, with the ending of perceptions of impingement, not focusing on perceptions of diversity, aware that ‘space is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite space. Going totally beyond the dimension of infinite space, aware that ‘consciousness is infinite’, they enter and remain in the dimension of infinite consciousness. Going totally beyond the dimension of infinite consciousness, aware that ‘there is nothing at all’, they enter and remain in the dimension of nothingness. Going totally beyond the dimension of nothingness, they enter and remain in the dimension of neither perception nor non-perception. Going totally beyond the dimension of neither perception nor non-perception, they enter and remain in the cessation of perception and feeling.
ကတမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? နဝ အနုပုဗ္ဗနိရောဓာ—ပဌမံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ကာမသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ဒုတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ဝိတက္ကဝိစာရာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ, တတိယံ ဈာနံ သမာပန္နဿ ပီတိ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, စတုတ္ထံ ဈာနံ သမာပန္နဿ အဿာသပဿာဿာ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ, အာကာသာနဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ ရူပသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, ဝိညာဏဉ္စာယတနံ သမာပန္နဿ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, အာကိဉ္စညာယတနံ သမာပန္နဿ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, နေဝသညာနာသညာယတနံ သမာပန္နဿ အာကိဉ္စညာယတနသညာ နိရုဒ္ဓါ ဟောတိ, သညာဝေဒယိတနိရောဓံ သမာပန္နဿ သညာ စ ဝေဒနာ စ နိရုဒ္ဓါ ဟောန္တိ၊ ဣမေ နဝ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What nine things should be realized? Nine progressive cessations. For someone who has attained the first jhāna, sensual perceptions have ceased. For someone who has attained the second jhāna, the placing of the mind and keeping it connected have ceased. For someone who has attained the third jhāna, rapture has ceased. For someone who has attained the fourth jhāna, breathing has ceased. For someone who has attained the dimension of infinite space, the perception of form has ceased. For someone who has attained the dimension of infinite consciousness, the perception of the dimension of infinite space has ceased. For someone who has attained the dimension of nothingness, the perception of the dimension of infinite consciousness has ceased. For someone who has attained the dimension of neither perception nor non-perception, the perception of the dimension of nothingness has ceased. For someone who has attained the cessation of perception and feeling, perception and feeling have ceased.
ဣတိ ဣမေ နဝုတိ ဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ၊
So these ninety things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.
၁၀၊ ဒသ ဓမ္မာ
10. Groups of Ten
ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ …ပေ… ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
Ten things are helpful, ten things should be developed, ten things should be completely understood, ten things should be given up, ten things make things worse, ten things lead to distinction, ten things are hard to comprehend, ten things should be produced, ten things should be directly known, ten things should be realized.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ? ဒသ နာထကရဏာ ဓမ္မာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ, ပါတိမောက္ခသံဝရသံဝုတော ဝိဟရတိ အာစာရဂေါစရသမ္ပန္နော, အဏုမတ္တေသု ဝဇ္ဇေသု ဘယဒဿာဝီ သမာဒါယ သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု သီလဝါ ဟောတိ …ပေ… သိက္ခတိ သိက္ခာပဒေသု၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
What ten things are helpful? Ten qualities that serve as protector. First, a bhikkhu is ethical, restrained in the monastic code, conducting themselves well and seeking alms in suitable places. Seeing danger in the slightest fault, they keep the rules they’ve undertaken. This is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော …ပေ… ဒိဋ္ဌိယာ သုပ္ပဋိဝိဒ္ဓါ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု ဗဟုဿုတော …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is learned. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ကလျာဏမိတ္တော ဟောတိ ကလျာဏသဟာယော ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… ကလျာဏသမ္ပဝင်္ကော၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu has good friends, companions, and associates. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝစော ဟောတိ သောဝစဿကရဏေဟိ ဓမ္မေဟိ သမန္နာဂတော, ခမော ပဒက္ခိဏဂ္ဂါဟီ အနုသာသနိံ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အနုသာသနိံ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is easy to admonish, having qualities that make them easy to admonish. They’re patient, and take instruction respectfully. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ယာနိ တာနိ သဗြဟ္မစာရီနံ ဥစ္စာဝစာနိ ကိင်္ကရဏီယာနိ တတ္ထ ဒက္ခော ဟောတိ အနလသော တတြုပါယာယ ဝီမံသာယ သမန္နာဂတော, အလံ ကာတုံ, အလံ သံဝိဓာတုံ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အလံ သံဝိဓာတုံ၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is deft and tireless in a diverse spectrum of duties for their spiritual companions, understanding how to go about things in order to complete and organize the work. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဓမ္မကာမော ဟောတိ ပိယသမုဒါဟာရော အဘိဓမ္မေ အဘိဝိနယေ ဥဠာရပါမောဇ္ဇော၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… ဥဠာရပါမောဇ္ဇော၊ အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu loves the teachings and is a delight to converse with, being full of joy in the teaching and training. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သန္တုဋ္ဌော ဟောတိ ဣတရီတရေဟိ စီဝရပိဏ္ဍပါတသေနာသနဂိလာနပ္ပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရေဟိ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is content with any kind of robes, almsfood, lodgings, and medicines and supplies for the sick. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အာရဒ္ဓဝီရိယော ဝိဟရတိ …ပေ… ကုသလေသု ဓမ္မေသု၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is energetic. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သတိမာ ဟောတိ, ပရမေန သတိနေပက္ကေန သမန္နာဂတော, စိရကတမ္ပိ စိရဘာသိတမ္ပိ သရိတာ အနုဿရိတာ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊
Furthermore, a bhikkhu is mindful. They have utmost mindfulness and alertness, and can remember and recall what was said and done long ago. This too is a quality that serves as protector.
ပုန စပရံ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပညဝါ ဟောတိ ဥဒယတ္ထဂါမိနိယာ ပညာယ သမန္နာဂတော, အရိယာယ နိဗ္ဗေဓိကာယ သမ္မာ ဒုက္ခက္ခယဂါမိနိယာ၊ ယံပါဝုသော, ဘိက္ခု …ပေ… အယမ္ပိ ဓမ္မော နာထကရဏော၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဗဟုကာရာ၊
Furthermore, a bhikkhu is wise. They have the wisdom of arising and passing away which is noble, penetrative, and leads to the complete ending of suffering. This too is a quality that serves as protector.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ? ဒသ ကသိဏာယတနာနိ—ပထဝီကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ၊ အာပေါကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ …ပေ… တေဇောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … ဝါယောကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … နီလကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … ပီတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … လောဟိတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … ဩဒါတကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … အာကာသကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ … ဝိညာဏကသိဏမေကော သဉ္ဇာနာတိ ဥဒ္ဓံ အဓော တိရိယံ အဒွယံ အပ္ပမာဏံ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဘာဝေတဗ္ဗာ၊
What ten things should be developed? Ten universal dimensions of meditation. Someone perceives the meditation on universal earth above, below, across, undivided and limitless. They perceive the meditation on universal water … the meditation on universal fire … the meditation on universal air … the meditation on universal blue … the meditation on universal yellow … the meditation on universal red … the meditation on universal white … the meditation on universal space … They perceive the meditation on universal consciousness above, below, across, undivided and limitless.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ? ဒသာယတနာနိ—စက္ခာယတနံ, ရူပါယတနံ, သောတာယတနံ, သဒ္ဒါယတနံ, ဃာနာယတနံ, ဂန္ဓာယတနံ, ဇိဝှါယတနံ, ရသာယတနံ, ကာယာယတနံ, ဖောဋ္ဌဗ္ဗာယတနံ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပရိညေယျာ၊
What ten things should be completely understood? Ten sense fields: eye and sights, ear and sounds, nose and smells, tongue and tastes, body and touches.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ? ဒသ မိစ္ဆတ္တာ—မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ, မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ, မိစ္ဆာဝါစာ, မိစ္ဆာကမ္မန္တော, မိစ္ဆာအာဇီဝေါ, မိစ္ဆာဝါယာမော, မိစ္ဆာသတိ, မိစ္ဆာသမာဓိ, မိစ္ဆာဉာဏံ, မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ပဟာတဗ္ဗာ၊
What ten things should be given up? Ten wrong ways: wrong view, wrong thought, wrong speech, wrong action, wrong livelihood, wrong effort, wrong mindfulness, wrong immersion, wrong knowledge, and wrong freedom.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ? ဒသ အကုသလကမ္မပထာ—ပါဏာတိပါတော, အဒိန္နာဒါနံ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရော, မုသာဝါဒေါ, ပိသုဏာ ဝါစာ, ဖရုသာ ဝါစာ, သမ္ဖပ္ပလာပေါ, အဘိဇ္ဈာ, ဗျာပါဒေါ, မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဟာနဘာဂိယာ၊
What ten things make things worse? Ten ways of doing unskillful deeds: killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; covetousness, ill will, and wrong view.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ? ဒသ ကုသလကမ္မပထာ—ပါဏာတိပါတာ ဝေရမဏီ, အဒိန္နာဒါနာ ဝေရမဏီ, ကာမေသုမိစ္ဆာစာရာ ဝေရမဏီ, မုသာဝါဒါ ဝေရမဏီ, ပိသုဏာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, ဖရုသာယ ဝါစာယ ဝေရမဏီ, သမ္ဖပ္ပလာပါ ဝေရမဏီ, အနဘိဇ္ဈာ, အဗျာပါဒေါ, သမ္မာဒိဋ္ဌိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဝိသေသဘာဂိယာ၊
What ten things lead to distinction? Ten ways of doing skillful deeds: refraining from killing living creatures, stealing, and sexual misconduct; avoiding speech that’s false, divisive, harsh, or nonsensical; contentment, good will, and right view.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ? ဒသ အရိယဝါသာ—ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ, ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော, ဧကာရက္ခော, စတုရာပဿေနော, ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော, သမဝယသဋ္ဌေသနော, အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ, ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော, သုဝိမုတ္တစိတ္တော, သုဝိမုတ္တပညော၊
What ten things are hard to comprehend? Ten abodes of the noble ones. A bhikkhu has given up five factors, possesses six factors, has a single guard, has four supports, has eliminated idiosyncratic interpretations of the truth, has totally given up searching, has unsullied intentions, has stilled the physical process, and is well freed in mind and well freed by wisdom.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမစ္ဆန္ဒော ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒေါ ပဟီနော ဟောတိ, ထိနမိဒ္ဓံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဥဒ္ဓစ္စကုက္ကုစ္စံ ပဟီနံ ဟောတိ, ဝိစိကိစ္ဆာ ပဟီနာ ဟောတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဉ္စင်္ဂဝိပ္ပဟီနော ဟောတိ၊
And how has a bhikkhu given up five factors? It’s when a bhikkhu has given up sensual desire, ill will, dullness and drowsiness, restlessness and remorse, and doubt. That’s how a bhikkhu has given up five factors.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသွာ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော၊ သောတေန သဒ္ဒံ သုတွာ …ပေ… ဃာနေန ဂန္ဓံ ဃာယိတွာ … ဇိဝှါယ ရသံ သာယိတွာ …
And how does a bhikkhu possess six factors? A bhikkhu, seeing a sight with their eyes, is neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. Hearing a sound with their ears … Smelling an odor with their nose … Tasting a flavor with their tongue …
ကာယေန ဖောဋ္ဌဗ္ဗံ ဖုသိတွာ … မနသာ ဓမ္မံ ဝိညာယ နေဝ သုမနော ဟောတိ န ဒုမ္မနော, ဥပေက္ခကော ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဆဠင်္ဂသမန္နာဂတော ဟောတိ၊
Feeling a touch with their body … Knowing a thought with their mind, they’re neither happy nor sad. They remain equanimous, mindful and aware. That’s how a bhikkhu possesses six factors.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သတာရက္ခေန စေတသာ သမန္နာဂတော ဟောတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ဧကာရက္ခော ဟောတိ၊
And how does a bhikkhu have a single guard? It’s when a bhikkhu’s heart is guarded by mindfulness. That’s how a bhikkhu has a single guard.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သင်္ခါယေကံ ပဋိသေဝတိ, သင်္ခါယေကံ အဓိဝါသေတိ, သင်္ခါယေကံ ပရိဝဇ္ဇေတိ, သင်္ခါယေကံ ဝိနောဒေတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု စတုရာပဿေနော ဟောတိ၊
And how does a bhikkhu have four supports? After appraisal, a bhikkhu uses some things, endures some things, avoids some things, and gets rid of some things. That’s how a bhikkhu has four supports.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ယာနိ တာနိ ပုထုသမဏဗြာဟ္မဏာနံ ပုထုပစ္စေကသစ္စာနိ, သဗ္ဗာနိ တာနိ နုန္နာနိ ဟောန္တိ ပဏုန္နာနိ စတ္တာနိ ဝန္တာနိ မုတ္တာနိ ပဟီနာနိ ပဋိနိဿဋ္ဌာနိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဏုန္နပစ္စေကသစ္စော ဟောတိ၊
And how has a bhikkhu eliminated idiosyncratic interpretations of the truth? Different ascetics and brahmins have different idiosyncratic interpretations of the truth. A bhikkhu has dispelled, eliminated, thrown out, rejected, let go of, given up, and relinquished all these. That’s how a bhikkhu has eliminated idiosyncratic interpretations of the truth.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဘဝေသနာ ပဟီနာ ဟောတိ, ဗြဟ္မစရိယေသနာ ပဋိပ္ပဿဒ္ဓါ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သမဝယသဋ္ဌေသနော ဟောတိ၊
And how has a bhikkhu totally given up searching? It’s when they’ve given up searching for sensual pleasures, for continued existence, and for a spiritual path. That’s how a bhikkhu has totally given up searching.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပါ ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ကာမသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဗျာပါဒသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ, ဝိဟိံသာသင်္ကပ္ပေါ ပဟီနော ဟောတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု အနာဝိလသင်္ကပ္ပေါ ဟောတိ၊
And how does a bhikkhu have unsullied intentions? It’s when they’ve given up sensual, malicious, and cruel intentions. That’s how a bhikkhu has unsullied intentions.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု သုခဿ စ ပဟာနာ ဒုက္ခဿ စ ပဟာနာ ပုဗ္ဗေဝ သောမနဿဒေါမနဿာနံ အတ္ထင်္ဂမာ အဒုက္ခမသုခံ ဥပေက္ခာသတိပါရိသုဒ္ဓိံ စတုတ္ထံ ဈာနံ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု ပဿဒ္ဓကာယသင်္ခါရော ဟောတိ၊
And how has a bhikkhu stilled the physical process? Giving up pleasure and pain, and ending former happiness and sadness, they enter and remain in the fourth jhāna, without pleasure or pain, with pure equanimity and mindfulness. That’s how a bhikkhu has stilled the physical process.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခုနော ရာဂါ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, ဒေါသာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ, မောဟာ စိတ္တံ ဝိမုတ္တံ ဟောတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တစိတ္တော ဟောတိ၊
And how is a bhikkhu well freed in mind? It’s when a bhikkhu’s mind is freed from greed, hate, and delusion. That’s how a bhikkhu is well freed in mind.
ကထဉ္စာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ? ဣဓာဝုသော, ဘိက္ခု ‘ရာဂေါ မေ ပဟီနော ဥစ္ဆိန္နမူလော တာလာဝတ္ထုကတော အနဘာဝင်္ကတော အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော'တိ ပဇာနာတိ၊ ‘ဒေါသော မေ ပဟီနော …ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော'တိ ပဇာနာတိ၊ ‘မောဟော မေ ပဟီနော …ပေ… အာယတိံ အနုပ္ပါဒဓမ္မော'တိ ပဇာနာတိ၊ ဧဝံ ခေါ, အာဝုသော, ဘိက္ခု သုဝိမုတ္တပညော ဟောတိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဒုပ္ပဋိဝိဇ္ဈာ၊
And how is a bhikkhu well freed by wisdom? It’s when a bhikkhu understands: ‘I’ve given up greed, hate, and delusion, cut them off at the root, made them like a palm stump, obliterated them, so they’re unable to arise in the future.’ That’s how a bhikkhu’s mind is well freed by wisdom.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ? ဒသ သညာ—အသုဘသညာ, မရဏသညာ, အာဟာရေ ပဋိကူလသညာ, သဗ္ဗလောကေ အနဘိရတိသညာ, အနိစ္စသညာ, အနိစ္စေ ဒုက္ခသညာ, ဒုက္ခေ အနတ္တသညာ, ပဟာနသညာ, ဝိရာဂသညာ, နိရောဓသညာ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ ဥပ္ပါဒေတဗ္ဗာ၊
What ten things should be produced? Ten perceptions: the perceptions of ugliness, death, repulsiveness in food, dissatisfaction with the whole world, impermanence, suffering in impermanence, not-self in suffering, giving up, fading away, and cessation.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ? ဒသ နိဇ္ဇရဝတ္ထူနိ—သမ္မာဒိဋ္ဌိဿ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ၊ ယေ စ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ၊ သမ္မာသင်္ကပ္ပဿ မိစ္ဆာသင်္ကပ္ပေါ …ပေ… သမ္မာဝါစဿ မိစ္ဆာဝါစာ … သမ္မာကမ္မန္တဿ မိစ္ဆာကမ္မန္တော … သမ္မာအာဇီဝဿ မိစ္ဆာအာဇီဝေါ … သမ္မာဝါယာမဿ မိစ္ဆာဝါယာမော … သမ္မာသတိဿ မိစ္ဆာသတိ … သမ္မာသမာဓိဿ မိစ္ဆာသမာဓိ … သမ္မာဉာဏဿ မိစ္ဆာဉာဏံ နိဇ္ဇိဏ္ဏံ ဟောတိ၊ သမ္မာဝိမုတ္တိဿ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောတိ၊ ယေ စ မိစ္ဆာဝိမုတ္တိပစ္စယာ အနေကေ ပါပကာ အကုသလာ ဓမ္မာ သမ္ဘဝန္တိ, တေ စဿ နိဇ္ဇိဏ္ဏာ ဟောန္တိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ အဘိညေယျာ၊
What ten things should be directly known? Ten grounds for wearing away. For one of right view, wrong view is worn away. And the many bad, unskillful qualities that arise because of wrong view are worn away. For one of right intention, wrong intention is worn away. … For one of right speech, wrong speech is worn away. … For one of right action, wrong action is worn away. … For one of right livelihood, wrong livelihood is worn away. … For one of right effort, wrong effort is worn away. … For one of right mindfulness, wrong mindfulness is worn away. … For one of right immersion, wrong immersion is worn away. … For one of right knowledge, wrong knowledge is worn away. … For one of right freedom, wrong freedom is worn away. And the many bad, unskillful qualities that arise because of wrong freedom are worn away.
ကတမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ? ဒသ အသေက္ခာ ဓမ္မာ—အသေက္ခာ သမ္မာဒိဋ္ဌိ, အသေက္ခော သမ္မာသင်္ကပ္ပေါ, အသေက္ခာ သမ္မာဝါစာ, အသေက္ခော သမ္မာကမ္မန္တော, အသေက္ခော သမ္မာအာဇီဝေါ, အသေက္ခော သမ္မာဝါယာမော, အသေက္ခာ သမ္မာသတိ, အသေက္ခော သမ္မာသမာဓိ, အသေက္ခံ သမ္မာဉာဏံ, အသေက္ခာ သမ္မာဝိမုတ္တိ၊ ဣမေ ဒသ ဓမ္မာ သစ္ဆိကာတဗ္ဗာ၊
What ten things should be realized? Ten qualities of an adept: an adept’s right view, right thought, right speech, right action, right livelihood, right effort, right mindfulness, right immersion, right knowledge, and right freedom.
ဣတိ ဣမေ သတဓမ္မာ ဘူတာ တစ္ဆာ တထာ အဝိတထာ အနညထာ သမ္မာ တထာဂတေန အဘိသမ္ဗုဒ္ဓါ”တိ၊ ဣဒမဝေါစာယသ္မာ သာရိပုတ္တော၊ အတ္တမနာ တေ ဘိက္ခူ အာယသ္မတော သာရိပုတ္တဿ ဘာသိတံ အဘိနန္ဒုန္တိ၊
So these hundred things that are true, real, and accurate, not unreal, not otherwise were rightly awakened to by the Realized One.” This is what Venerable Sāriputta said. Satisfied, the bhikkhus approved what Sāriputta said.
ဒသုတ္တရသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ဧကာဒသမံ၊
ပါထိကဝဂ္ဂေါ နိဋ္ဌိတော၊
တဿုဒ္ဒါနံ
ပါထိကော စ ဥဒုမ္ဗရံ, စက္ကဝတ္တိ အဂ္ဂညကံ; သမ္ပသာဒနပါသာဒံ, မဟာပုရိသလက္ခဏံ၊
သိင်္ဂါလာဋာနာဋိယကံ, သင်္ဂီတိ စ ဒသုတ္တရံ; ဧကာဒသဟိ သုတ္တေဟိ, ပါထိကဝဂ္ဂေါတိ ဝုစ္စတိ၊
ပါထိကဝဂ္ဂပါဠိ နိဋ္ဌိတာ၊
တီဟိ ဝဂ္ဂေဟိ ပဋိမဏ္ဍိတော သကလော
ဒီဃနိကာယော သမတ္တော၊
The Long Discourses are completed.
The authoritative text of the Dīgha Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]