| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๕-๑๐. ทฎฺฐพฺพสุตฺตาทิวณฺณนา
5-10. Daṭṭhabbasuttādivaṇṇanā
๑๕-๒๐. ปญฺจเม สวิสยสฺมิํเยวาติ อตฺตโน อตฺตโน วิสเย เอวฯ โลกิยโลกุตฺตรธเมฺม กเถตุนฺติ โลกิยธเมฺม โลกุตฺตรธเมฺม จ เตน เตน ปวตฺติวิเสเสน กเถตุํฯ จตูสุ โสตาปตฺติยเงฺคสูติ สปฺปุริสสํเสโว สทฺธมฺมสฺสวนํ โยนิโสมนสิกาโร ธมฺมานุธมฺมปฺปฎิปตฺตีติ อิเมสุ จตูสุ โสตาปตฺติมคฺคการเณสุฯ กามญฺจ เตสุ สติอาทโยปิ ธมฺมา อิจฺฉิตพฺพาว เตหิ วินา เตสํ อสมฺภวโต , ตถาปิ เจตฺถ สทฺธา วิเสสโต กิจฺจการีติ เวทิตพฺพาฯ สโทฺธ เอว หิ สปฺปุริเส ปยิรุปาสติ, สทฺธมฺมํ สุณาติ, โยนิโส จ อนิจฺจาทิโต มนสิ กโรติ, อริยมคฺคสฺส จ อนุธมฺมํ ปฎิปชฺชติ, ตสฺมา วุตฺตํ ‘‘เอตฺถ สทฺธาพลํ ทฎฺฐพฺพ’’นฺติฯ อิมินา นเยน เสสพเลสุปิ อโตฺถ ทฎฺฐโพฺพฯ
15-20. Pañcame savisayasmiṃyevāti attano attano visaye eva. Lokiyalokuttaradhamme kathetunti lokiyadhamme lokuttaradhamme ca tena tena pavattivisesena kathetuṃ. Catūsu sotāpattiyaṅgesūti sappurisasaṃsevo saddhammassavanaṃ yonisomanasikāro dhammānudhammappaṭipattīti imesu catūsu sotāpattimaggakāraṇesu. Kāmañca tesu satiādayopi dhammā icchitabbāva tehi vinā tesaṃ asambhavato , tathāpi cettha saddhā visesato kiccakārīti veditabbā. Saddho eva hi sappurise payirupāsati, saddhammaṃ suṇāti, yoniso ca aniccādito manasi karoti, ariyamaggassa ca anudhammaṃ paṭipajjati, tasmā vuttaṃ ‘‘ettha saddhābalaṃ daṭṭhabba’’nti. Iminā nayena sesabalesupi attho daṭṭhabbo.
จตูสุ สมฺมปฺปธาเนสูติ จตุพฺพิธสมฺมปฺปธานภาวนายฯ จตูสุ สติปฎฺฐาเนสูติอาทีสุปิ เอเสว นโยฯ เอตฺถ จ โสตาปตฺติอเงฺคสุ สทฺธา วิย, สมฺมปฺปธานภาวนาย วีริยํ วิย จ สติปฎฺฐานภาวนาย ยสฺมา ‘‘วิเนยฺย โลเก อภิชฺฌาโทมนสฺส’’นฺติ (ที. นิ. ๒.๓๗๓; ม. นิ. ๑.๑๐๖) วจนโต ปุพฺพภาเค กิจฺจโต สติ อธิกา อิจฺฉิตพฺพา, เอวํ สมาธิกมฺมิกสฺส สมาธิ, ‘‘อริยสจฺจภาวนา ปญฺญาภาวนา’’ติ กตฺวา ตตฺถ ปญฺญา ปุพฺพภาเค อธิกา อิจฺฉิตพฺพาติ ปากโฎยมโตฺถฯ อธิคมกฺขเณ ปน สมาธิปญฺญานํ วิย สเพฺพสมฺปิ พลานํ สทฺธาทีนํ สมตาว อิจฺฉิตพฺพาฯ ตถา หิ ‘‘เอตฺถ สทฺธาพล’’นฺติอาทินา ตตฺถ ตตฺถ เอตฺถคฺคหณํ กตํฯ
Catūsu sammappadhānesūti catubbidhasammappadhānabhāvanāya. Catūsu satipaṭṭhānesūtiādīsupi eseva nayo. Ettha ca sotāpattiaṅgesu saddhā viya, sammappadhānabhāvanāya vīriyaṃ viya ca satipaṭṭhānabhāvanāya yasmā ‘‘vineyya loke abhijjhādomanassa’’nti (dī. ni. 2.373; ma. ni. 1.106) vacanato pubbabhāge kiccato sati adhikā icchitabbā, evaṃ samādhikammikassa samādhi, ‘‘ariyasaccabhāvanā paññābhāvanā’’ti katvā tattha paññā pubbabhāge adhikā icchitabbāti pākaṭoyamattho. Adhigamakkhaṇe pana samādhipaññānaṃ viya sabbesampi balānaṃ saddhādīnaṃ samatāva icchitabbā. Tathā hi ‘‘ettha saddhābala’’ntiādinā tattha tattha etthaggahaṇaṃ kataṃ.
อิทานิ สทฺธาทีนํ ตตฺถ ตตฺถ อติเรกกิจฺจตํ อุปมาย วิภาเวตุํ ‘‘ยถา หี’’ติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺริทํ อุปมา สํสนฺทนํ – ราชปญฺจมสหายา วิย วิมุตฺติปริปาจกานิ ปญฺจ พลานิฯ เนสํ กีฬนตฺถํ เอกชฺฌํ วีถิโอตรณํ วิย พลานํ เอกชฺฌํ วิปสฺสนาวีถิโอตรณํ, สหาเยสุ ปฐมาทีนํ ยถาสกํ เคเหว วิจารณา วิย สทฺธาทีนํ โสตาปตฺติองฺคาทีนิ ปตฺวา ปุพฺพงฺคมตาฯ สหาเยสุ อิตเรสํ ตตฺถ ตตฺถ ตุณฺหีภาโว วิย เสสพลานํ ตตฺถ ตตฺถ ตทนฺวยตา, ตสฺส ปุพฺพงฺคมสฺส พลสฺส กิจฺจานุคตาฯ น หิ ตทา เตสํ สสมฺภารปถวีอาทีสุ อาปาทีนํ วิย กิจฺจํ ปากฎํ โหติ, สทฺธาทีนํเยว ปน กิจฺจํ วิภูตํ หุตฺวา ติฎฺฐติ ปุเรตรํ ตถาปจฺจเยหิ จิตฺตสนฺตานสฺส อภิสงฺขตตฺตาฯ เอตฺถ จ วิปสฺสนากมฺมิกสฺส ภาวนา วิเสสโต ปญฺญุตฺตราติ ทสฺสนตฺถํ ราชานํ นิทสฺสนํ กตฺวา ปญฺญินฺทฺริยํ วุตฺตํฯ ฉฎฺฐาทีนิ สุวิเญฺญยฺยานิฯ
Idāni saddhādīnaṃ tattha tattha atirekakiccataṃ upamāya vibhāvetuṃ ‘‘yathā hī’’tiādi vuttaṃ. Tatridaṃ upamā saṃsandanaṃ – rājapañcamasahāyā viya vimuttiparipācakāni pañca balāni. Nesaṃ kīḷanatthaṃ ekajjhaṃ vīthiotaraṇaṃ viya balānaṃ ekajjhaṃ vipassanāvīthiotaraṇaṃ, sahāyesu paṭhamādīnaṃ yathāsakaṃ geheva vicāraṇā viya saddhādīnaṃ sotāpattiaṅgādīni patvā pubbaṅgamatā. Sahāyesu itaresaṃ tattha tattha tuṇhībhāvo viya sesabalānaṃ tattha tattha tadanvayatā, tassa pubbaṅgamassa balassa kiccānugatā. Na hi tadā tesaṃ sasambhārapathavīādīsu āpādīnaṃ viya kiccaṃ pākaṭaṃ hoti, saddhādīnaṃyeva pana kiccaṃ vibhūtaṃ hutvā tiṭṭhati puretaraṃ tathāpaccayehi cittasantānassa abhisaṅkhatattā. Ettha ca vipassanākammikassa bhāvanā visesato paññuttarāti dassanatthaṃ rājānaṃ nidassanaṃ katvā paññindriyaṃ vuttaṃ. Chaṭṭhādīni suviññeyyāni.
ทฎฺฐพฺพสุตฺตาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Daṭṭhabbasuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
พลวคฺควณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Balavaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya
๕. ทฎฺฐพฺพสุตฺตํ • 5. Daṭṭhabbasuttaṃ
๖. ปุนกูฎสุตฺตํ • 6. Punakūṭasuttaṃ
๗. ปฐมหิตสุตฺตํ • 7. Paṭhamahitasuttaṃ
๘. ทุติยหิตสุตฺตํ • 8. Dutiyahitasuttaṃ
๙. ตติยหิตสุตฺตํ • 9. Tatiyahitasuttaṃ
๑๐. จตุตฺถหิตสุตฺตํ • 10. Catutthahitasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
๕. ทฎฺฐพฺพสุตฺตวณฺณนา • 5. Daṭṭhabbasuttavaṇṇanā
๗. ปฐมหิตสุตฺตวณฺณนา • 7. Paṭhamahitasuttavaṇṇanā
๘-๑๐. ทุติยหิตสุตฺตาทิวณฺณนา • 8-10. Dutiyahitasuttādivaṇṇanā
