Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၅. ဒဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Daṭṭhabbasuttavaṇṇanā
၁၅. ပဉ္စမေ သဝိသယသ္မိံယေဝ လောကိယလောကုတ္တရဓမ္မေ ကထေတုံ ကတ္ထ စ, ဘိက္ခဝေ, သဒ္ဓာဗလံ ဒဋ္ဌဗ္ဗန္တိအာဒိမာဟ။ ယထာ ဟိ စတ္တာရော သေဋ္ဌိပုတ္တာ, ရာဇာတိ ရာဇပဉ္စမေသု သဟာယေသု ‘‘နက္ခတ္တံ ကီဠိသ္သာမာ’’တိ ဝီထိံ ဩတိဏ္ဏေသု ဧကသ္သ သေဋ္ဌိပုတ္တသ္သ ဂေဟံ ဂတကာလေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ‘‘ဣမေသံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ, ဂန္ဓမာလာလင္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ။ ဒုတိယတတိယစတုတ္ထသ္သ ဂေဟံ ဂတကာလေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ‘‘ဣမေသံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ, ဂန္ဓမာလာလင္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ။ အထ သဗ္ဗပစ္ဆာ ရညော ဂေဟံ ဂတကာလေ ကိဉ္စာပိ ရာဇာ သဗ္ဗတ္ထ ဣသ္သရော, ဣမသ္မိံ ပန ကာလေ အတ္တနော ဂေဟေယေဝ ‘‘ဣမေသံ ခာဒနီယံ ဘောဇနီယံ ဒေထ, ဂန္ဓမာလာလင္ကာရာဒီနိ ဒေထာ’’တိ ဝိစာရေတိ, ဧဝမေဝံ သဒ္ဓာပဉ္စမေသု ဗလေသု တေသု သဟာယေသု ဧကတော ဝီထိံ ဩတရန္တေသု ဝိယ ဧကာရမ္မဏေ ဥပ္ပဇ္ဇမာနေသုပိ ယထာ ပဌမသ္သ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ, ဧဝံ သောတာပတ္တိယင္ဂာနိ ပတ္ဝာ အဓိမောက္ခလက္ခဏံ သဒ္ဓာဗလမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင္ဂမံ, သေသာနိ တဒန္ဝယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ ဒုတိယသ္သ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ, ဧဝံ သမ္မပ္ပဓာနာနိ ပတ္ဝာ ပဂ္ဂဟလက္ခဏံ ဝီရိယဗလမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင္ဂမံ , သေသာနိ တဒန္ဝယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ တတိယသ္သ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ, ဧဝံ သတိပဋ္ဌာနာနိ ပတ္ဝာ ဥပဋ္ဌာနလက္ခဏံ သတိဗလမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင္ဂမံ, သေသာနိ တဒန္ဝယာနိ ဟောန္တိ။ ယထာ စတုတ္ထသ္သ ဂေဟေ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ဂေဟသာမိကောဝ ဝိစာရေတိ, ဧဝံ ဈာနဝိမောက္ခေ ပတ္ဝာ အဝိက္ခေပလက္ခဏံ သမာဓိဗလမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင္ဂမံ, သေသာနိ တဒန္ဝယာနိ ဟောန္တိ။ သဗ္ဗပစ္ဆာ ရညော ဂေဟံ ဂတကာလေ ပန ယထာ ဣတရေ စတ္တာရော တုဏ္ဟီ နိသီဒန္တိ, ရာဇာဝ ဂေဟေ ဝိစာရေတိ, ဧဝမေဝ အရိယသစ္စာနိ ပတ္ဝာ ပဇာနနလက္ခဏံ ပညာဗလမေဝ ဇေဋ္ဌကံ ဟောတိ ပုဗ္ဗင္ဂမံ, သေသာနိ တဒန္ဝယာနိ ဟောန္တီတိ ဧဝမိဓ ပဉ္စ ဗလာနိ မိသ္သကာနိ ကထိတာနိ။ ဆဋ္ဌံ ဥတ္တာနတ္ထမေဝ။ ဧဝံ ပုရိမဝဂ္ဂေ စ ဣဓ စ အဋ္ဌသု သုတ္တေသု သေခဗလာနေဝ ကထိတာနိ။ ကရဏ္ဍကောလဝာသီ မဟာဒတ္တတ္ထေရော ပနာဟ – ‘‘ဟေဋ္ဌာ စတူသု သုတ္တေသု သေခဗလာနိ ကထိတာနိ, ဥပရိ စတူသု အသေခဗလာနီ’’တိ။
15. Pañcame savisayasmiṃyeva lokiyalokuttaradhamme kathetuṃ kattha ca, bhikkhave, saddhābalaṃ daṭṭhabbantiādimāha. Yathā hi cattāro seṭṭhiputtā, rājāti rājapañcamesu sahāyesu ‘‘nakkhattaṃ kīḷissāmā’’ti vīthiṃ otiṇṇesu ekassa seṭṭhiputtassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti. Dutiyatatiyacatutthassa gehaṃ gatakāle itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti gehe vicāreti. Atha sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle kiñcāpi rājā sabbattha issaro, imasmiṃ pana kāle attano geheyeva ‘‘imesaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ detha, gandhamālālaṅkārādīni dethā’’ti vicāreti, evamevaṃ saddhāpañcamesu balesu tesu sahāyesu ekato vīthiṃ otarantesu viya ekārammaṇe uppajjamānesupi yathā paṭhamassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ sotāpattiyaṅgāni patvā adhimokkhalakkhaṇaṃ saddhābalameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā dutiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ sammappadhānāni patvā paggahalakkhaṇaṃ vīriyabalameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ , sesāni tadanvayāni honti. Yathā tatiyassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ satipaṭṭhānāni patvā upaṭṭhānalakkhaṇaṃ satibalameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Yathā catutthassa gehe itare cattāro tuṇhī nisīdanti, gehasāmikova vicāreti, evaṃ jhānavimokkhe patvā avikkhepalakkhaṇaṃ samādhibalameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni honti. Sabbapacchā rañño gehaṃ gatakāle pana yathā itare cattāro tuṇhī nisīdanti, rājāva gehe vicāreti, evameva ariyasaccāni patvā pajānanalakkhaṇaṃ paññābalameva jeṭṭhakaṃ hoti pubbaṅgamaṃ, sesāni tadanvayāni hontīti evamidha pañca balāni missakāni kathitāni. Chaṭṭhaṃ uttānatthameva. Evaṃ purimavagge ca idha ca aṭṭhasu suttesu sekhabalāneva kathitāni. Karaṇḍakolavāsī mahādattatthero panāha – ‘‘heṭṭhā catūsu suttesu sekhabalāni kathitāni, upari catūsu asekhabalānī’’ti.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၅. ဒဋ္ဌဗ္ဗသုတ္တံ • 5. Daṭṭhabbasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၆. မဟာသုပိနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 6. Mahāsupinasuttavaṇṇanā