| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / เนตฺติปฺปกรณ-ฎีกา • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
๑. เทสนาหารสมฺปาตวณฺณนา
1. Desanāhārasampātavaṇṇanā
‘‘เอว’’นฺติอาทิ หารสมฺปาตเทสนาย สมฺพนฺธทสฺสนํฯ ตตฺถ ปุริเมน อุปมาทฺวเยน สุปริกมฺมกตมณิโกฎฺฎิมสทิสี, สุวิรจิตชมฺพุนทาภรณสทิสี จ ปาฬิฯ ตตฺถ กตนานาวณฺณปุปฺผูปหารสทิสี, วิวิธรํสิชาลาสมุชฺชลพทฺธนานารตนาวลิสทิสี จ หารวิภงฺคเทสนาติ ทเสฺสติฯ ปจฺฉิเมน ตสฺส ปณีตมหารเห ชฎาหิ สทฺธิํ ทุกฺกรตรตํ ทีเปติฯ ยายํ คาถา วุตฺตาติ โยชนาฯ
‘‘Eva’’ntiādi hārasampātadesanāya sambandhadassanaṃ. Tattha purimena upamādvayena suparikammakatamaṇikoṭṭimasadisī, suviracitajambunadābharaṇasadisī ca pāḷi. Tattha katanānāvaṇṇapupphūpahārasadisī, vividharaṃsijālāsamujjalabaddhanānāratanāvalisadisī ca hāravibhaṅgadesanāti dasseti. Pacchimena tassa paṇītamahārahe jaṭāhi saddhiṃ dukkaratarataṃ dīpeti. Yāyaṃ gāthā vuttāti yojanā.
๕๒. ยสฺมายํ หารวิภงฺควาโร นปฺปโยเชติ ยถาวุเตฺตน การเณน, ตสฺมา สา หารวิภงฺควารสฺส อาทิมฺหิ น ปจฺจามฎฺฐาติ อธิปฺปาโย ฯ หารสมฺปาตวาโร ปน ตํ ปโยเชตีติ ยสฺมา ปน หารสมฺปาตวาโร ตํ คาถํ ปโยเชติ ยถาวุเตฺตเนว การเณน, ตสฺมา ‘‘โสฬส…เป.… อาหา’’ติ อาหฯ โยชนานยทสฺสนนฺติ โยชนาย นยทสฺสนํฯ
52. Yasmāyaṃ hāravibhaṅgavāro nappayojeti yathāvuttena kāraṇena, tasmā sā hāravibhaṅgavārassa ādimhi na paccāmaṭṭhāti adhippāyo . Hārasampātavāro pana taṃ payojetīti yasmā pana hārasampātavāro taṃ gāthaṃ payojeti yathāvutteneva kāraṇena, tasmā ‘‘soḷasa…pe… āhā’’ti āha. Yojanānayadassananti yojanāya nayadassanaṃ.
เตนาติ ‘‘ตํ มจฺจุโน ปท’’นฺติ วจเนนฯ สพฺพํ วิปลฺลาสนฺติ ทฺวาทสวิธมฺปิ วิปลฺลาสํฯ สามญฺญสฺส…เป.… โวหรียติ ยตฺถ ปติฎฺฐิตํ สามญฺญํ, โส วิเสโสฯ อตฺถโต ปน สญฺญาทโย เอว รูปาทิวิสยํ วิปรีตากาเรน คณฺหเนฺต วิปลฺลาโสติ ทเสฺสโนฺต ‘‘สญฺญาวิปลฺลาโส’’ติอาทิมาหฯ
Tenāti ‘‘taṃ maccuno pada’’nti vacanena. Sabbaṃ vipallāsanti dvādasavidhampi vipallāsaṃ. Sāmaññassa…pe… voharīyati yattha patiṭṭhitaṃ sāmaññaṃ, so viseso. Atthato pana saññādayo eva rūpādivisayaṃ viparītākārena gaṇhante vipallāsoti dassento ‘‘saññāvipallāso’’tiādimāha.
อินฺทชาลาทิวเสน มณิอาทิอากาเรน อุปฎฺฐหเนฺต อุปาทานกฺขนฺธปญฺจเก อหํมมาทิการณตาย นิรุตฺตินเยน ‘‘อตฺตา’’ติ วุจฺจมาโน ตํพุทฺธิโวหารปฺปวตฺตินิมิตฺตตาย อตฺตภาโว สุขาทีนํ วตฺถุตาย ‘‘อตฺตภาววตฺถู’’ติ ปวุจฺจตีติ อาห ‘‘เตหี’’ติอาทิฯ เตสนฺติ อุปาทานกฺขนฺธานํฯ วิปลฺลาสานํ ปวตฺติอากาโร ‘‘อสุเภ สุภ’’นฺติอาทิฯ วิสโย กายเวทนาจิตฺตธมฺมาฯ อวิชฺชา จ…เป.… เอว สโมฺมหปุพฺพกตฺตา สพฺพวิปลฺลาสานํฯ จ-สโทฺท สุภสุขสญฺญานนฺติ เอตฺถาปิ อาเนตฺวา โยเชตโพฺพฯ
Indajālādivasena maṇiādiākārena upaṭṭhahante upādānakkhandhapañcake ahaṃmamādikāraṇatāya niruttinayena ‘‘attā’’ti vuccamāno taṃbuddhivohārappavattinimittatāya attabhāvo sukhādīnaṃ vatthutāya ‘‘attabhāvavatthū’’ti pavuccatīti āha ‘‘tehī’’tiādi. Tesanti upādānakkhandhānaṃ. Vipallāsānaṃ pavattiākāro ‘‘asubhe subha’’ntiādi. Visayo kāyavedanācittadhammā. Avijjā ca…pe… eva sammohapubbakattā sabbavipallāsānaṃ. Ca-saddo subhasukhasaññānanti etthāpi ānetvā yojetabbo.
ตตฺถายํ โยชนา – ‘‘อวิชฺชา จ สุภสุขสญฺญานํ ปจฺจโย เอว, น ตณฺหา เอว, อวิชฺชา สุภสุขสญฺญานญฺจ ปจฺจโย, น นิจฺจอตฺตสญฺญานํ เอวา’’ติฯ เอวํ สเนฺตปิ ปุริมานํ ทฺวินฺนํ วิปรีตสญฺญานํ ตณฺหา, ปจฺฉิมานํ อวิชฺชา วิเสสปจฺจโยติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ตถาปี’’ติอาทิฯ อวิชฺชาสีเสน เจตฺถ ทิฎฺฐิยา คหณํ เวทิตพฺพํฯ เตนาห ‘‘ทิฎฺฐินิวุตํ จิตฺต’’นฺติ , ‘‘โย ทิฎฺฐิวิปลฺลาโส’’ติ จ อาทิ, ยถา จ อวิชฺชาสีเสน ทิฎฺฐิยา คหณํ, เอวํ ทิฎฺฐิสีเสน อวิชฺชายปิ คหณํ สิยาติ อาห ‘‘ทิฎฺฐิสีเสน อวิชฺชา วุตฺตา’’ติฯ ตณฺหาวิชฺชาสุ สุภสุขสญฺญานํ ยถา ตณฺหา วิเสสปจฺจโย, น เอวํ อวิชฺชาฯ นิจฺจอตฺตสญฺญานํ ปน ยถา อวิชฺชา วิเสสปจฺจโย, น ตถา ตณฺหาติ ทเสฺสโนฺต ‘‘โมโห วิเสสปจฺจโย’’ติ อาหฯ
Tatthāyaṃ yojanā – ‘‘avijjā ca subhasukhasaññānaṃ paccayo eva, na taṇhā eva, avijjā subhasukhasaññānañca paccayo, na niccaattasaññānaṃ evā’’ti. Evaṃ santepi purimānaṃ dvinnaṃ viparītasaññānaṃ taṇhā, pacchimānaṃ avijjā visesapaccayoti dassento āha ‘‘tathāpī’’tiādi. Avijjāsīsena cettha diṭṭhiyā gahaṇaṃ veditabbaṃ. Tenāha ‘‘diṭṭhinivutaṃ citta’’nti , ‘‘yo diṭṭhivipallāso’’ti ca ādi, yathā ca avijjāsīsena diṭṭhiyā gahaṇaṃ, evaṃ diṭṭhisīsena avijjāyapi gahaṇaṃ siyāti āha ‘‘diṭṭhisīsena avijjā vuttā’’ti. Taṇhāvijjāsu subhasukhasaññānaṃ yathā taṇhā visesapaccayo, na evaṃ avijjā. Niccaattasaññānaṃ pana yathā avijjā visesapaccayo, na tathā taṇhāti dassento ‘‘moho visesapaccayo’’ti āha.
ปจฺฉิมานํ ทฺวินฺนํ…เป.… โหตีติ อตีตํเส ตณฺหาภินิเวสสฺส พลวภาวาภาวโตฯ เตเนว หิ ‘‘โส อตีตํ รูปํ อตฺตโต สมนุปสฺสติ’’เจฺจว วุตฺตํ, น ‘‘อภินนฺทตี’’ติฯ ตณฺหาวิปลฺลาโสติ ตณฺหํ อุปนิสฺสาย ปวโตฺต วิปลฺลาโส, น หิ ตณฺหา สยํ วิปลฺลาโสฯ เตนาห ‘‘ตณฺหามูลโก วิปลฺลาโส’’ติฯ ทิฎฺฐาภินนฺทนวเสนาติ ตณฺหุปนิสฺสยทิฎฺฐาภินนฺทนวเสน, ยโต โส ‘‘ตณฺหาวิปลฺลาโส’’ติ วุโตฺตฯ เอเตนาติ ‘‘โย ตณฺหาวิปลฺลาโส’’ติอาทิปาเฐนฯ โสฬส สญฺญีวาทา, อฎฺฐ อสญฺญีวาทา, อฎฺฐ เนวสญฺญีนาสญฺญีวาทา, ปญฺจ ปรมทิฎฺฐธมฺมนิพฺพานวาทา จ, ยถา อตฺตโน คตาย, นิพฺพานปฺปตฺติยา จ ปริกปฺปวเสน สุภสุขาการคฺคาหิโน, น เอวํ สตฺต อุเจฺฉทวาทาติ อาห ‘‘เยภุเยฺยนา’’ติฯ ปฎิปกฺขวเสนปีติ วิสุทฺธิวเสนปิฯ ยาว หิ อุปกฺกิเลสา, ตาว จิตฺตํ น วิสุชฺฌเตวฯ ยทา จ เต ปหีนา, ตทา วิสุทฺธเมวฯ เตนาห ‘‘น หี’’ติอาทิฯ ‘‘อรกฺขิเตน จิเตฺตนา’’ติ ปาฬิํ นิกฺขิปิตฺวา วิปลฺลาสมุเขเนว เทสนาย นิทฺธาริยมานตฺตา วุตฺตํ ‘‘ยถานุสนฺธินาว คาถํ นิฎฺฐเปตุ’’นฺติฯ
Pacchimānaṃ dvinnaṃ…pe… hotīti atītaṃse taṇhābhinivesassa balavabhāvābhāvato. Teneva hi ‘‘so atītaṃ rūpaṃ attato samanupassati’’cceva vuttaṃ, na ‘‘abhinandatī’’ti. Taṇhāvipallāsoti taṇhaṃ upanissāya pavatto vipallāso, na hi taṇhā sayaṃ vipallāso. Tenāha ‘‘taṇhāmūlako vipallāso’’ti. Diṭṭhābhinandanavasenāti taṇhupanissayadiṭṭhābhinandanavasena, yato so ‘‘taṇhāvipallāso’’ti vutto. Etenāti ‘‘yo taṇhāvipallāso’’tiādipāṭhena. Soḷasa saññīvādā, aṭṭha asaññīvādā, aṭṭha nevasaññīnāsaññīvādā, pañca paramadiṭṭhadhammanibbānavādā ca, yathā attano gatāya, nibbānappattiyā ca parikappavasena subhasukhākāraggāhino, na evaṃ satta ucchedavādāti āha ‘‘yebhuyyenā’’ti. Paṭipakkhavasenapīti visuddhivasenapi. Yāva hi upakkilesā, tāva cittaṃ na visujjhateva. Yadā ca te pahīnā, tadā visuddhameva. Tenāha ‘‘na hī’’tiādi. ‘‘Arakkhitena cittenā’’ti pāḷiṃ nikkhipitvā vipallāsamukheneva desanāya niddhāriyamānattā vuttaṃ ‘‘yathānusandhināva gāthaṃ niṭṭhapetu’’nti.
มารสฺสาติ กิเลสมารสฺสฯ ตสฺส หิ วเส ฐิโต เสสมารานํ หตฺถคโต เอวาติฯ เตนาห ‘‘กิเลสมารคฺคหเณเนวา’’ติอาทิฯ
Mārassāti kilesamārassa. Tassa hi vase ṭhito sesamārānaṃ hatthagato evāti. Tenāha ‘‘kilesamāraggahaṇenevā’’tiādi.
มารพนฺธนนฺติ สตฺตมารปเกฺข มารสฺส พนฺธนนฺติ มารพนฺธนํฯ โส หิ กิเลสพนฺธนภูเต อตฺตโน สมารกปริเส มญฺญติฯ เตน วุตฺตํ ‘‘อนฺตลิ…เป.… โมกฺขสี’’ติ (มหาว. ๓๓)ฯ อิตรมารปเกฺข มาโรว พนฺธนนฺติ มารพนฺธนํฯ วิสงฺขาโร นิพฺพานํฯ
Mārabandhananti sattamārapakkhe mārassa bandhananti mārabandhanaṃ. So hi kilesabandhanabhūte attano samārakaparise maññati. Tena vuttaṃ ‘‘antali…pe… mokkhasī’’ti (mahāva. 33). Itaramārapakkhe mārova bandhananti mārabandhanaṃ. Visaṅkhāro nibbānaṃ.
โมหสมฺปโยคโต จิตฺตํ ‘‘มูฬฺห’’นฺติ วุตฺตนฺติ รตฺตทุฎฺฐานมฺปิ มูฬฺหตาย สพฺภาเว ‘‘มูฬฺห’’นฺติ วิสุํ วจนํ อาเวณิกโมหวเสน วุตฺตนฺติ ทเสฺสโนฺต ‘‘ทฺวินฺนํ โมมูหจิตฺตุปฺปาทานํ วเสนา’’ติ อาหฯ เอวนฺติ เอวํ ราคาทิอกุสลปฺปตฺติยา กุสลภณฺฑเจฺฉทนโต อรกฺขิตํ จิตฺตํ โหติ, สโพฺพปิ มิจฺฉาภินิเวโส เอเตฺถว สงฺคหํ สโมสรณํ คจฺฉตีติ อาห ‘‘มิจฺฉาทิฎฺฐิ …เป.… เวทิตพฺพ’’นฺติฯ สเพฺพปีติ ‘‘อรกฺขิตํ, มิจฺฉาทิฎฺฐิหตํ, ถินมิทฺธาภิภูต’’นฺติ ตีหิปิ ปเทหิ วุตฺตธมฺมาฯ
Mohasampayogato cittaṃ ‘‘mūḷha’’nti vuttanti rattaduṭṭhānampi mūḷhatāya sabbhāve ‘‘mūḷha’’nti visuṃ vacanaṃ āveṇikamohavasena vuttanti dassento ‘‘dvinnaṃ momūhacittuppādānaṃ vasenā’’ti āha. Evanti evaṃ rāgādiakusalappattiyā kusalabhaṇḍacchedanato arakkhitaṃ cittaṃ hoti, sabbopi micchābhiniveso ettheva saṅgahaṃ samosaraṇaṃ gacchatīti āha ‘‘micchādiṭṭhi…pe… veditabba’’nti. Sabbepīti ‘‘arakkhitaṃ, micchādiṭṭhihataṃ, thinamiddhābhibhūta’’nti tīhipi padehi vuttadhammā.
จกฺขุนาติ ทฺวาเรนฯ รูปนฺติ วิสภาควตฺถุสนฺนิสฺสิตํ รูปายตนํฯ นิมิตฺตคฺคาหีติ ‘‘อิตฺถี’’ติ วา ปุริโส’’ติ วา ‘‘สุภ’’นฺติ วา ‘‘อสุภ’’นฺติ วา ปริกปฺปิตนิมิตฺตํ คณฺหาติ, ตสฺส วา คหณสีโลฯ อนุพฺยญฺชนคฺคาหีติ หตฺถปาทหสิตกถิตาทิปฺปเภเท กิเลสานํ อนุ อนุ พฺยญฺชนโต อนุพฺยญฺชนสญฺญิเต อากาเร คณฺหาติ, เตสํ วา คหณสีโลฯ ยตฺวาธิกรณนฺติ ยํ นิมิตฺตํ, นิมิตฺตานุพฺยญฺชนคฺคหณนิมิตฺตนฺติ อโตฺถฯ เอวํ ‘‘จกฺขุนฺทฺริยํ อสํวุตํ วิหรนฺต’’นฺติ, โย ‘‘นิมิตฺตคฺคาหี, อนุพฺยญฺชนคฺคาหี’’ติ จ วุโตฺต ปุคฺคโล, ตเมนํ จกฺขุนฺทฺริยํ จกฺขุทฺวารํ อสํวุตํ สติกวาเฎน อปิหิตํ กตฺวา วตฺตนฺตํ, ตสฺส จ รูปสฺส อิฎฺฐาการคฺคหเณ อภิชฺฌา, อนิฎฺฐาการคฺคหเณ โทมนสฺสํ, อสมเปกฺขเน โมโห มิจฺฉาภินิเวเส มิจฺฉาทิฎฺฐีติ เอวํ อภิชฺฌาพฺยาปาทา, อเญฺญ จ ลามกเฎฺฐน ปาปกา อโกสลฺลสมฺภูตเฎฺฐน อกุสลา ธมฺมา อนฺวาสฺสเวยฺยุํ อนุ อนุ ปวเตฺตยฺยุํฯ
Cakkhunāti dvārena. Rūpanti visabhāgavatthusannissitaṃ rūpāyatanaṃ. Nimittaggāhīti ‘‘itthī’’ti vā puriso’’ti vā ‘‘subha’’nti vā ‘‘asubha’’nti vā parikappitanimittaṃ gaṇhāti, tassa vā gahaṇasīlo. Anubyañjanaggāhīti hatthapādahasitakathitādippabhede kilesānaṃ anu anu byañjanato anubyañjanasaññite ākāre gaṇhāti, tesaṃ vā gahaṇasīlo. Yatvādhikaraṇanti yaṃ nimittaṃ, nimittānubyañjanaggahaṇanimittanti attho. Evaṃ ‘‘cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharanta’’nti, yo ‘‘nimittaggāhī, anubyañjanaggāhī’’ti ca vutto puggalo, tamenaṃ cakkhundriyaṃ cakkhudvāraṃ asaṃvutaṃ satikavāṭena apihitaṃ katvā vattantaṃ, tassa ca rūpassa iṭṭhākāraggahaṇe abhijjhā, aniṭṭhākāraggahaṇe domanassaṃ, asamapekkhane moho micchābhinivese micchādiṭṭhīti evaṃ abhijjhābyāpādā, aññe ca lāmakaṭṭhena pāpakā akosallasambhūtaṭṭhena akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ anu anu pavatteyyuṃ.
ตสฺส สํวราย น ปฎิปชฺชตีติ ตสฺส จกฺขุทฺวารสฺส สํวราย สติกวาเฎน ปิทหนตฺถํ น ปฎิปชฺชติฯ สา ปน อปฺปฎิปตฺติ จกฺขุนฺทฺริยสฺส อนารกฺขาสํวรสฺส อนุปฺปาโทติ ทเสฺสโนฺต ‘‘น รกฺขติ…เป.… อาปชฺชตี’’ติ อาหฯ ชวเน อุปฺปชฺชมาโนปิ หิ อสํวโร เตน ทฺวาเรน ปวตฺตนโต ‘‘จกฺขุนฺทฺริยาสํวโร’’เตฺวว วุจฺจตีติฯ เสสทฺวาเรสุปิ วุตฺตนเยเนว อโตฺถ เวทิตโพฺพฯ ‘‘ปุพฺพนฺตกปฺปนวเสน จา’’ติอาทินา สเงฺขปโต วุตฺตมตฺถํ วิตฺถารโต ทเสฺสโนฺต ‘‘สเงฺขปโต จ วิตฺถาโร อโญฺญ’’ติ กตฺวา ตํ สมุจฺจินโนฺต ‘‘ยา จ โข อิมา’’ติอาทิมาหฯ
Tassa saṃvarāya na paṭipajjatīti tassa cakkhudvārassa saṃvarāya satikavāṭena pidahanatthaṃ na paṭipajjati. Sā pana appaṭipatti cakkhundriyassa anārakkhāsaṃvarassa anuppādoti dassento ‘‘na rakkhati…pe… āpajjatī’’ti āha. Javane uppajjamānopi hi asaṃvaro tena dvārena pavattanato ‘‘cakkhundriyāsaṃvaro’’tveva vuccatīti. Sesadvāresupi vuttanayeneva attho veditabbo. ‘‘Pubbantakappanavasena cā’’tiādinā saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassento ‘‘saṅkhepato ca vitthāro añño’’ti katvā taṃ samuccinanto ‘‘yā ca kho imā’’tiādimāha.
ยถาวุตฺตา อกุสลา ธมฺมาติ ทฺวาทส อกุสลจิตฺตุปฺปาทธมฺมา, เตสํ วตฺถูนิ วาฯ เต หิ สมุทยวชฺชา ปญฺจุปาทานกฺขนฺธาฯ ‘‘เอว’’นฺติ อิมินา เนตฺติปาฬิยํ, อฎฺฐกถายญฺจ นิทฺธาริตปฺปกาเรนฯ อิธาติ อิมิสฺสํ ‘‘อรกฺขิเตน จิเตฺตนา’’ติ คาถายํฯ
Yathāvuttā akusalā dhammāti dvādasa akusalacittuppādadhammā, tesaṃ vatthūni vā. Te hi samudayavajjā pañcupādānakkhandhā. ‘‘Eva’’nti iminā nettipāḷiyaṃ, aṭṭhakathāyañca niddhāritappakārena. Idhāti imissaṃ ‘‘arakkhitena cittenā’’ti gāthāyaṃ.
ยทิปิ เทสนาหารสมฺปาตปาฬิยํ ‘‘ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติ คาถา สรูปโต น คหิตา, อตฺถโต ปน ‘‘เตสํ ภควา ปริญฺญายา’’ติอาทินา คหิตา เอวาติ ตสฺสา คหิตภาวํ วิภาเวตุํ ‘‘กถํ เทเสตี’’ติ ปุจฺฉิตฺวา ‘‘ตสฺมา รกฺขิตจิตฺตสฺสา’’ติ คาถํ อุทฺธริฯ
Yadipi desanāhārasampātapāḷiyaṃ ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’ti gāthā sarūpato na gahitā, atthato pana ‘‘tesaṃ bhagavā pariññāyā’’tiādinā gahitā evāti tassā gahitabhāvaṃ vibhāvetuṃ ‘‘kathaṃ desetī’’ti pucchitvā ‘‘tasmā rakkhitacittassā’’ti gāthaṃ uddhari.
โยนิโสมนสิกาเรน กมฺมํ กโรโนฺตติ ‘‘โส ‘อิทํ ทุกฺข’นฺติ โยนิโส มนสิ กโรตี’’ติอาทินา นเยน วิปสฺสนาสงฺขาเตน โยนิโสมนสิกาเรน ภาวนากมฺมํ กโรโนฺต, ภาเวโนฺตติ อโตฺถ ฯ ยถาภูตญาณนฺติ ญาตปริญฺญาย ปุพฺพภาควิปสฺสนาย ‘‘อวิชฺชาสมุทยา รูปสมุทโย, อวิชฺชานิโรธา รูปนิโรโธ’’ติอาทินา (ปฎิ. ม. ๑.๕๐) สมปญฺญาสาย อากาเรหิฯ นิรยคติยํ ทุกฺขทุกฺขตา, สุคติวิเสเส พฺรหฺมโลเกกเทเส สงฺขารทุกฺขตา, อิตรตฺถ เทฺว ติโสฺสปีติ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ยถาสมฺภวํ ติวิธทุกฺขตาโยเคนา’’ติฯ
Yonisomanasikārena kammaṃ karontoti ‘‘so ‘idaṃ dukkha’nti yoniso manasi karotī’’tiādinā nayena vipassanāsaṅkhātena yonisomanasikārena bhāvanākammaṃ karonto, bhāventoti attho . Yathābhūtañāṇanti ñātapariññāya pubbabhāgavipassanāya ‘‘avijjāsamudayā rūpasamudayo, avijjānirodhā rūpanirodho’’tiādinā (paṭi. ma. 1.50) samapaññāsāya ākārehi. Nirayagatiyaṃ dukkhadukkhatā, sugativisese brahmalokekadese saṅkhāradukkhatā, itarattha dve tissopīti dassento āha ‘‘yathāsambhavaṃ tividhadukkhatāyogenā’’ti.
เทสนาหารสมฺปาตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Desanāhārasampātavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / เนตฺติปฺปกรณปาฬิ • Nettippakaraṇapāḷi / ๑. เทสนาหารสมฺปาโต • 1. Desanāhārasampāto
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ขุทฺทกนิกาย (อฎฺฐกถา) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / เนตฺติปฺปกรณ-อฎฺฐกถา • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ๑. เทสนาหารสมฺปาตวณฺณนา • 1. Desanāhārasampātavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ขุทฺทกนิกาย (ฎีกา) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / เนตฺติวิภาวินี • Nettivibhāvinī / ๑. เทสนาหารสมฺปาตวิภาวนา • 1. Desanāhārasampātavibhāvanā
