| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / खुद्दसिक्खा-मूलसिक्खा • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
४२. देसनानिद्देसवण्णना
42. Desanāniddesavaṇṇanā
३८२. इदानि देसनानिदस्सनब्यासेन हेट्ठा अवुत्तानि कानिचि सिक्खापदानि उपदिसितुं ‘‘चागो’’तिआदिमाह। भिक्खुभावस्स यो चागो, सा पाराजिकदेसनाति सम्बन्धो। भवति अनेनाति भावो, सद्दप्पवत्तिनिमित्तं, भिक्खुनो भावो भिक्खु-सद्दस्स पवत्तिनिमित्तं भिक्खुकिच्चं भिक्खुभावो, तस्स। दिसी उच्चारणे, उच्चारणा पकासना देसना। ‘‘छन्नमतिवस्सति, विवट्टं नातिवस्सती’’ति (उदा॰ ४५) हि वुत्तं। इध पन भिक्खुभावपरिच्चागोयेव पाराजिकाय पकासना नाम पाराजिकाय देसना। ‘‘यो’’ति वुत्तत्ता ‘‘सो’’ति वत्तुं युत्तं, तथापि सब्बादीहि वुत्तस्स वा लिङ्गमादिय्यते वक्खमानस्स वाति वक्खमानदेसनापेक्खाय ‘‘सो’’ति वुत्तं। यथा येन पकारेन ‘‘छादेति जानमापन्न’’न्तिआदिना वुत्तं यथावुत्तं, तेन। वुत्तमनतिक्कम्माति अब्ययीभाववसेन वा अत्थो वेदितब्बो। इधापि गरुकापत्तिया वुट्ठानानतिक्कमेनेव पकासना देसना सियाति ‘‘वुट्ठानं गरुकापत्तिदेसना’’ति वुच्चति।
382. Idāni desanānidassanabyāsena heṭṭhā avuttāni kānici sikkhāpadāni upadisituṃ ‘‘cāgo’’tiādimāha. Bhikkhubhāvassa yo cāgo, sā pārājikadesanāti sambandho. Bhavati anenāti bhāvo, saddappavattinimittaṃ, bhikkhuno bhāvo bhikkhu-saddassa pavattinimittaṃ bhikkhukiccaṃ bhikkhubhāvo, tassa. Disī uccāraṇe, uccāraṇā pakāsanā desanā. ‘‘Channamativassati, vivaṭṭaṃ nātivassatī’’ti (udā. 45) hi vuttaṃ. Idha pana bhikkhubhāvapariccāgoyeva pārājikāya pakāsanā nāma pārājikāya desanā. ‘‘Yo’’ti vuttattā ‘‘so’’ti vattuṃ yuttaṃ, tathāpi sabbādīhi vuttassa vā liṅgamādiyyate vakkhamānassa vāti vakkhamānadesanāpekkhāya ‘‘so’’ti vuttaṃ. Yathā yena pakārena ‘‘chādeti jānamāpanna’’ntiādinā vuttaṃ yathāvuttaṃ, tena. Vuttamanatikkammāti abyayībhāvavasena vā attho veditabbo. Idhāpi garukāpattiyā vuṭṭhānānatikkameneva pakāsanā desanā siyāti ‘‘vuṭṭhānaṃ garukāpattidesanā’’ti vuccati.
३८३. इदानि वत्तब्बं सन्धाय ‘‘एव’’न्ति वुत्तं। एकस्साति एकस्स भिक्खुनो।
383. Idāni vattabbaṃ sandhāya ‘‘eva’’nti vuttaṃ. Ekassāti ekassa bhikkhuno.
३८४. तुम्हमूलेति तुम्हाकं मूले समीपे। पटिदेसेमीति पकासेमि। संवरेय्यासीति संयमेय्यासि, संवरे पतिट्ठेय्यासीति अत्थो।
384.Tumhamūleti tumhākaṃ mūle samīpe. Paṭidesemīti pakāsemi. Saṃvareyyāsīti saṃyameyyāsi, saṃvare patiṭṭheyyāsīti attho.
३८५. निस्सज्जित्वानाति एकबहुभावं सन्निहितासन्निहितभावं ञत्वा ‘‘इदं मे, भन्ते, चीवर’’न्तिआदिना निस्सज्जित्वा। तेनाति यस्स चीवरं निस्सट्ठं, तेन। ‘‘इमं…पे॰… दम्मी’’ति निस्सट्ठचीवरं देय्यन्ति सम्बन्धितब्बं। ‘‘इमं चीवरं दसाहातिक्कन्त’’न्तिआदिना योजेतब्बं।
385.Nissajjitvānāti ekabahubhāvaṃ sannihitāsannihitabhāvaṃ ñatvā ‘‘idaṃ me, bhante, cīvara’’ntiādinā nissajjitvā. Tenāti yassa cīvaraṃ nissaṭṭhaṃ, tena. ‘‘Imaṃ…pe… dammī’’ti nissaṭṭhacīvaraṃ deyyanti sambandhitabbaṃ. ‘‘Imaṃ cīvaraṃ dasāhātikkanta’’ntiādinā yojetabbaṃ.
३८६. (क) चीवरन्ति तिचीवराधिट्ठाननयेन अधिट्ठितेसु सङ्घाटिआदीसु यं किञ्चि चीवरं। विप्पवुत्थन्ति विप्पयुत्तेन वुत्थं।
386. (Ka) cīvaranti ticīvarādhiṭṭhānanayena adhiṭṭhitesu saṅghāṭiādīsu yaṃ kiñci cīvaraṃ. Vippavutthanti vippayuttena vutthaṃ.
(ख) अकालचीवरन्ति अनत्थते कथिने वस्सानस्स पच्छिममासं ठपेत्वा सेसे एकादसमासे, अत्थते कथिने तञ्च मासं हेमन्तिके चत्तारो मासे च ठपेत्वा सेसे सत्तमासे उप्पन्नं, कालेपि सङ्घस्स वा ‘‘इदं अकालचीवर’’न्ति एकपुग्गलस्स वा ‘‘इदं तुय्हं दम्मी’’ति उद्दिसित्वा दिन्नं। इतरं पन कालचीवरं। मासातिक्कन्तन्ति अकालचीवरे उप्पन्ने ऊनस्स पारिपूरिया सङ्घगणादितो सतिया पच्चासाय मासमेकं परिहारो लब्भति, तं मासं अतिक्कन्तं।
(Kha) akālacīvaranti anatthate kathine vassānassa pacchimamāsaṃ ṭhapetvā sese ekādasamāse, atthate kathine tañca māsaṃ hemantike cattāro māse ca ṭhapetvā sese sattamāse uppannaṃ, kālepi saṅghassa vā ‘‘idaṃ akālacīvara’’nti ekapuggalassa vā ‘‘idaṃ tuyhaṃ dammī’’ti uddisitvā dinnaṃ. Itaraṃ pana kālacīvaraṃ. Māsātikkantanti akālacīvare uppanne ūnassa pāripūriyā saṅghagaṇādito satiyā paccāsāya māsamekaṃ parihāro labbhati, taṃ māsaṃ atikkantaṃ.
(ग) पुराणचीवरन्ति यं अन्तमसो उस्सीसकं कत्वा निपन्नो। चीवरं नाम छन्नं अञ्ञतरं विकप्पनूपगं। एसेव नयो सब्बेसु वक्खमानचीवरप्पटिसंयुत्तसिक्खापदेसु।
(Ga) purāṇacīvaranti yaṃ antamaso ussīsakaṃ katvā nipanno. Cīvaraṃ nāma channaṃ aññataraṃ vikappanūpagaṃ. Eseva nayo sabbesu vakkhamānacīvarappaṭisaṃyuttasikkhāpadesu.
(घ) अञ्ञत्र पारिवत्तकाति अन्तमसो हरीतकीखण्डेनपि पारिवत्तकं विना।
(Gha) aññatra pārivattakāti antamaso harītakīkhaṇḍenapi pārivattakaṃ vinā.
(ङ) गहपतिकन्ति भिक्खूसु अपब्बजितकं। अञ्ञत्र समयाति अच्छिन्नचीवरनट्ठचीवरसमयं विना, अच्छिन्नचीवरेहि पन साखापलासं अत्तना भञ्जित्वापि वाकादीनि गण्हित्वापि निवासेतुं वट्टति, पगेव विञ्ञत्ति। चीवरं विञ्ञापितन्ति सम्बन्धो। कन्ति आह ‘‘अञ्ञातक’’न्तिआदि।
(Ṅa) gahapatikanti bhikkhūsu apabbajitakaṃ. Aññatra samayāti acchinnacīvaranaṭṭhacīvarasamayaṃ vinā, acchinnacīvarehi pana sākhāpalāsaṃ attanā bhañjitvāpi vākādīni gaṇhitvāpi nivāsetuṃ vaṭṭati, pageva viññatti. Cīvaraṃ viññāpitanti sambandho. Kanti āha ‘‘aññātaka’’ntiādi.
(च) तदुत्तरीति ततो वुत्तप्पमाणतो उत्तरि, अच्छिन्नचीवरेन भिक्खुना कायेन वा वाचाय वा अभिहरित्वा पवारितचीवरतो तीसु नट्ठेसु द्वे सादितब्बानि, द्वीसु नट्ठेसु एकं सादितब्बं। पकतिया सन्तरुत्तरेन चरन्तेन द्वीसु नट्ठेसु द्वेयेव सादितब्बानि, एकस्मिं नट्ठे एकंयेव सादितब्बं। यस्स एकंयेव होति, तस्मिं नट्ठे द्वे सादितब्बानि।
(Ca) taduttarīti tato vuttappamāṇato uttari, acchinnacīvarena bhikkhunā kāyena vā vācāya vā abhiharitvā pavāritacīvarato tīsu naṭṭhesu dve sāditabbāni, dvīsu naṭṭhesu ekaṃ sāditabbaṃ. Pakatiyā santaruttarena carantena dvīsu naṭṭhesu dveyeva sāditabbāni, ekasmiṃ naṭṭhe ekaṃyeva sāditabbaṃ. Yassa ekaṃyeva hoti, tasmiṃ naṭṭhe dve sāditabbāni.
(छ) अप्पवारितोति गहपतिना वा गहपतानिया वा। विकप्पन्ति पठमअधिप्पेततो मूलं वड्ढापेन्तो सुन्दरकामताय ‘‘आयतं वा’’तिआदिना विसिट्ठकप्पं अधिकविधानं।
(Cha) appavāritoti gahapatinā vā gahapatāniyā vā. Vikappanti paṭhamaadhippetato mūlaṃ vaḍḍhāpento sundarakāmatāya ‘‘āyataṃ vā’’tiādinā visiṭṭhakappaṃ adhikavidhānaṃ.
(ज) अञ्ञातके गहपतिकेति बहूनं वसेन वुत्तमत्तमेव पुरिमतो विसेसो।
(Ja) aññātake gahapatiketi bahūnaṃ vasena vuttamattameva purimato viseso.
(झ) चोदनायाति ‘‘अत्थो मे, आवुसो, चीवरेना’’ति चोदनाय। ठानेनाति कायचोदनमाह। राजादीहि पेसितेन हि दूतेन वेय्यावच्चकरस्स हत्थे चीवरचेतापन्ने निक्खित्ते तिस्सो चोदना अनुञ्ञाता, चोदनाय दिगुणं ठानं, तस्मा सचे चोदेतियेव, न तिट्ठति, छ चोदना लब्भन्ति। सचे तिट्ठतियेव, न चोदेति, द्वादस ठानानि लब्भन्ति। सचे उभयं करोति, एकाय चोदनाय द्वे ठानानि हापेतब्बानि।
(Jha) codanāyāti ‘‘attho me, āvuso, cīvarenā’’ti codanāya. Ṭhānenāti kāyacodanamāha. Rājādīhi pesitena hi dūtena veyyāvaccakarassa hatthe cīvaracetāpanne nikkhitte tisso codanā anuññātā, codanāya diguṇaṃ ṭhānaṃ, tasmā sace codetiyeva, na tiṭṭhati, cha codanā labbhanti. Sace tiṭṭhatiyeva, na codeti, dvādasa ṭhānāni labbhanti. Sace ubhayaṃ karoti, ekāya codanāya dve ṭhānāni hāpetabbāni.
(ट) सुद्धानि च तानि काळकानि च जातिया रजनेन वा।
(Ṭa) suddhāni ca tāni kāḷakāni ca jātiyā rajanena vā.
(ठ) तुलन्ति चतूहि तुलाहि कारेतुकामतं सन्धाय वुत्तं। अत्थतो पन यत्तकेहि एळकलोमेहि कातुकामो होति, तेसु द्वे कोट्ठासा काळकानं, एको ओदातानं, एको गोचरियानं गहेतब्बो। तुला नाम पलसतं। गोचरिया नाम कपिलवण्णा। इदं मे सन्थतं कारापितन्ति योजना।
(Ṭha) tulanti catūhi tulāhi kāretukāmataṃ sandhāya vuttaṃ. Atthato pana yattakehi eḷakalomehi kātukāmo hoti, tesu dve koṭṭhāsā kāḷakānaṃ, eko odātānaṃ, eko gocariyānaṃ gahetabbo. Tulā nāma palasataṃ. Gocariyā nāma kapilavaṇṇā. Idaṃ me santhataṃ kārāpitanti yojanā.
(ण) तियोजनपरमन्ति गहितट्ठानतो तीणि योजनानि परमो अस्स अतिक्कमनस्साति भावनपुंसकवसेन अत्थो वेदितब्बो। अतिक्कामितानीति अन्तमसो सुत्तकेनपि भण्डकतभण्डहरणं विना अन्तमसो वाताबाधप्पटिकारत्थं कण्णच्छिद्दे पक्खित्तानि अतिक्कामितानि।
(Ṇa) tiyojanaparamanti gahitaṭṭhānato tīṇi yojanāni paramo assa atikkamanassāti bhāvanapuṃsakavasena attho veditabbo. Atikkāmitānīti antamaso suttakenapi bhaṇḍakatabhaṇḍaharaṇaṃ vinā antamaso vātābādhappaṭikāratthaṃ kaṇṇacchidde pakkhittāni atikkāmitāni.
३८७-९. निस्सज्जित्वानाति वुत्तनयेन वत्थूनि निस्सज्जित्वा। अथाति देसितानन्तरं। ‘‘इमं जानाही’’ति गिहिं वदेति योजना। सोति आरामिकादिको गिही। ‘‘इमिना किं आहरामी’’ति वदेय्याति सम्बन्धो। वदेय्याति यदि वदति। इमन्ति अवत्वाति ‘‘इमं आहरा’’ति अवत्वा भिक्खूनं कप्पियं तेलादिन्ति वदेति सम्बन्धो। आदिन्ति सन्धिवसेन निग्गहितं। तेन परिवत्तेत्वान सो यं कप्पियं आहरतीति योजना। तेनाति निस्सग्गियवत्थुना । द्वेपेते ठपेत्वाति एते रूपियप्पटिग्गाहकरूपियसंवोहारके द्वे ठपेत्वा सेसेहि परिभुञ्जितुं लब्भन्ति सम्बन्धो। परिभुञ्जितुन्ति तं भुञ्जितुं। ततोति परिवत्तितकप्पियतो। अञ्ञेनाति अन्तमसो आरामिकेनापि। तेसन्ति वुत्तानं द्विन्नं।
387-9.Nissajjitvānāti vuttanayena vatthūni nissajjitvā. Athāti desitānantaraṃ. ‘‘Imaṃ jānāhī’’ti gihiṃ vadeti yojanā. Soti ārāmikādiko gihī. ‘‘Iminā kiṃ āharāmī’’ti vadeyyāti sambandho. Vadeyyāti yadi vadati. Imanti avatvāti ‘‘imaṃ āharā’’ti avatvā bhikkhūnaṃ kappiyaṃ telādinti vadeti sambandho. Ādinti sandhivasena niggahitaṃ. Tena parivattetvāna so yaṃ kappiyaṃ āharatīti yojanā. Tenāti nissaggiyavatthunā . Dvepete ṭhapetvāti ete rūpiyappaṭiggāhakarūpiyasaṃvohārake dve ṭhapetvā sesehi paribhuñjituṃ labbhanti sambandho. Paribhuñjitunti taṃ bhuñjituṃ. Tatoti parivattitakappiyato. Aññenāti antamaso ārāmikenāpi. Tesanti vuttānaṃ dvinnaṃ.
३९०. अन्तमसो तन्निब्बत्ता रुक्खच्छायापीति सम्बन्धो। तन्निब्बत्ताति निस्सट्ठवत्थुना किणित्वा गहितआरामे रुक्खच्छाया तन्निब्बत्ता होतीति ततो निब्बत्ताति समासो। आदितो सन्थतत्तयन्ति आदिम्हि कोसियसुद्धकाळकद्वेभागसन्थतत्तयं।
390. Antamaso tannibbattā rukkhacchāyāpīti sambandho. Tannibbattāti nissaṭṭhavatthunā kiṇitvā gahitaārāme rukkhacchāyā tannibbattā hotīti tato nibbattāti samāso. Ādito santhatattayanti ādimhi kosiyasuddhakāḷakadvebhāgasanthatattayaṃ.
३९१. एवं चे नो लभेथाति एवं परिवत्तेत्वा कप्पियकारको नो चे लभेय्य, सो गिही ‘‘इमं छड्डेही’’ति संसियो वत्तब्बो, एवं रूपियछड्डको गिही नो चे लभेय्य, सम्मतो भिक्खु छड्डेय्याति सम्बन्धो। सम्मतोति ‘‘यो छन्दागतिं न गच्छेय्या’’तिआदिना (पारा॰ ५८४) वुत्तपञ्चङ्गसमन्नागतो रूपियछड्डकसम्मुतिया सम्मतो भिक्खु।
391.Evaṃ ce no labhethāti evaṃ parivattetvā kappiyakārako no ce labheyya, so gihī ‘‘imaṃ chaḍḍehī’’ti saṃsiyo vattabbo, evaṃ rūpiyachaḍḍako gihī no ce labheyya, sammato bhikkhu chaḍḍeyyāti sambandho. Sammatoti ‘‘yo chandāgatiṃ na gaccheyyā’’tiādinā (pārā. 584) vuttapañcaṅgasamannāgato rūpiyachaḍḍakasammutiyā sammato bhikkhu.
३९२. एतानीति पटिग्गहितरूपियानि। दुतियं पत्तन्ति ऊनपञ्चबन्धने सति विञ्ञापितपत्तं सङ्घे वत्तुं लब्भरेति पदसम्बन्धो। वत्तुन्ति ‘‘अहं भन्ते रूपियं पटिग्गहेसि’’न्तिआदिना वत्तुं। सेसानि अवसेसनिस्सग्गियवत्थूनि सङ्घे एकस्मिं गणे च वत्तुं लब्भरेति योजना। भासन्तरेनपि वत्तुं लब्भन्ति न केवलं पाळिभासायमेव, सीहळादिभासायपि निस्सज्जितुं लब्भतीति अत्थो।
392.Etānīti paṭiggahitarūpiyāni. Dutiyaṃ pattanti ūnapañcabandhane sati viññāpitapattaṃ saṅghe vattuṃ labbhareti padasambandho. Vattunti ‘‘ahaṃ bhante rūpiyaṃ paṭiggahesi’’ntiādinā vattuṃ. Sesāni avasesanissaggiyavatthūni saṅghe ekasmiṃ gaṇe ca vattuṃ labbhareti yojanā. Bhāsantarenapi vattuṃ labbhanti na kevalaṃ pāḷibhāsāyameva, sīhaḷādibhāsāyapi nissajjituṃ labbhatīti attho.
३९३. (क) नानप्पकारन्ति चीवरादीनं कप्पियभण्डानं वसेन अनेकविधं। कयो गहणं, विक्कयो दानं। कयो च विक्कयो च कयविक्कयं।
393. (Ka) nānappakāranti cīvarādīnaṃ kappiyabhaṇḍānaṃ vasena anekavidhaṃ. Kayo gahaṇaṃ, vikkayo dānaṃ. Kayo ca vikkayo ca kayavikkayaṃ.
(ग) ऊनपञ्चबन्धनेनाति ऊनानि पञ्च बन्धनानि यस्स, तेन, इत्थम्भूतलक्खणे करणवचनं। यथाकथञ्चि पन पञ्चबन्धनो पत्तो, पञ्चबन्धनोकासो वा, सो अपत्तो, अञ्ञं विञ्ञापेतुं वट्टति।
(Ga) ūnapañcabandhanenāti ūnāni pañca bandhanāni yassa, tena, itthambhūtalakkhaṇe karaṇavacanaṃ. Yathākathañci pana pañcabandhano patto, pañcabandhanokāso vā, so apatto, aññaṃ viññāpetuṃ vaṭṭati.
३९४. सम्मन्नित्वानाति पदभाजनीये वुत्तञत्तिदुतियकम्मेन सम्मन्नित्वा। सङ्घस्स पत्तन्तन्ति अन्त-सद्देन पत्तानं अन्ते भवो लामको पत्तोयेव गहितो, निस्सट्ठपत्तस्स विज्जमानगुणं वत्वा थेरं, थेरस्स पत्तं दुतियत्थेरं गाहापेत्वा एतेनेव उपायेन यावसङ्घनवकं गाहापेत्वा यो तत्थ सन्निपतितसङ्घस्स पत्तेसु परियन्तो पत्तो, तं पत्तन्ति। तस्साति कतनिस्सज्जनस्स भिक्खुनो। दापयेति सम्मतेन पत्तगाहापकेन दापेय्य।
394.Sammannitvānāti padabhājanīye vuttañattidutiyakammena sammannitvā. Saṅghassa pattantanti anta-saddena pattānaṃ ante bhavo lāmako pattoyeva gahito, nissaṭṭhapattassa vijjamānaguṇaṃ vatvā theraṃ, therassa pattaṃ dutiyattheraṃ gāhāpetvā eteneva upāyena yāvasaṅghanavakaṃ gāhāpetvā yo tattha sannipatitasaṅghassa pattesu pariyanto patto, taṃ pattanti. Tassāti katanissajjanassa bhikkhuno. Dāpayeti sammatena pattagāhāpakena dāpeyya.
३९५. (क) भेसज्जन्ति भेसज्जकिच्चं करोतु वा, मा वा, एवं लद्धवोहारं सप्पिआदिकं सत्ताहकालिकं।
395. (Ka) bhesajjanti bhesajjakiccaṃ karotu vā, mā vā, evaṃ laddhavohāraṃ sappiādikaṃ sattāhakālikaṃ.
(ख) गिम्हानस्स पच्छिममासे पुरिमो अद्धमासो परियेसनकरणानं खेत्तं, पच्छिमद्धमासो परियेसनकरणनिवासनानं खेत्तं, वस्सिकमासा चत्तारोपि अधिट्ठानेन सह चतुन्नम्पि खेत्तं, इमेयेव पञ्चमासा कुच्छिसमयो, इतरसत्तमासा पिट्ठिसमयो। पिट्ठिसमये परियेसन्तस्स निस्सग्गियं पाचित्तियं, कुच्छिसमये च अतिरेकद्धमासे कत्वा परिदहतो निस्सग्गियं पाचित्तियं। तेन वुत्तं ‘‘अतिरेकमासे सेसे’’ति।
(Kha) gimhānassa pacchimamāse purimo addhamāso pariyesanakaraṇānaṃ khettaṃ, pacchimaddhamāso pariyesanakaraṇanivāsanānaṃ khettaṃ, vassikamāsā cattāropi adhiṭṭhānena saha catunnampi khettaṃ, imeyeva pañcamāsā kucchisamayo, itarasattamāsā piṭṭhisamayo. Piṭṭhisamaye pariyesantassa nissaggiyaṃ pācittiyaṃ, kucchisamaye ca atirekaddhamāse katvā paridahato nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘atirekamāse sese’’ti.
(ग) सामं दत्वाति वेय्यावच्चादीनि पच्चासीसमानो सयमेव दत्वा। अच्छिन्नन्ति तं अकरोन्तं दिस्वा सकसञ्ञाय अच्छिन्नं। भिक्खुनोपि चीवरं ठपेत्वा अञ्ञं परिक्खारं, अनुपसम्पन्नस्स च यं किञ्चि परिक्खारं अच्छिन्दतो दुक्कटं। परिच्चजित्वा दिन्नं सकसञ्ञं विना अच्छिन्दन्तो भण्डग्घेन कारेतब्बो।
(Ga) sāmaṃ datvāti veyyāvaccādīni paccāsīsamāno sayameva datvā. Acchinnanti taṃ akarontaṃ disvā sakasaññāya acchinnaṃ. Bhikkhunopi cīvaraṃ ṭhapetvā aññaṃ parikkhāraṃ, anupasampannassa ca yaṃ kiñci parikkhāraṃ acchindato dukkaṭaṃ. Pariccajitvā dinnaṃ sakasaññaṃ vinā acchindanto bhaṇḍagghena kāretabbo.
(ङ) विकप्पन्ति ‘‘आयतञ्च करोहि वित्थतञ्चा’’तिआदिकं अधिकविधानं।
(Ṅa) vikappanti ‘‘āyatañca karohi vitthatañcā’’tiādikaṃ adhikavidhānaṃ.
(च) अच्चेकचीवरन्ति गमिकगिलानगब्भिनिअभिनवुप्पन्नसद्धानं अञ्ञतरेन पवारणमासस्स जुण्हपक्खपञ्चमितो पट्ठाय ‘‘वस्सावासिकं दस्सामी’’ति दिन्नं अच्चायिकचीवरं। अच्चेकचीवरस्स अनत्थते कथिने एकादसदिवसाधिको मासो, अत्थते कथिने एकादसदिवसाधिका पञ्च मासा चीवरकालसमयो, तं अतिक्कामेन्तस्स निस्सग्गियं पाचित्तियं। तेन वुत्तं ‘‘चीवरकालसमयं अतिक्कामित’’न्ति। कालो च सो समयो च चीवरस्स कालसमयो, तं।
(Ca) accekacīvaranti gamikagilānagabbhiniabhinavuppannasaddhānaṃ aññatarena pavāraṇamāsassa juṇhapakkhapañcamito paṭṭhāya ‘‘vassāvāsikaṃ dassāmī’’ti dinnaṃ accāyikacīvaraṃ. Accekacīvarassa anatthate kathine ekādasadivasādhiko māso, atthate kathine ekādasadivasādhikā pañca māsā cīvarakālasamayo, taṃ atikkāmentassa nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘cīvarakālasamayaṃ atikkāmita’’nti. Kālo ca so samayo ca cīvarassa kālasamayo, taṃ.
(छ) सप्पटिभये आरञ्ञकसेनासने वस्सं उपगन्त्वा विहरन्तेन भिक्खुना तिण्णं चीवरानं अञ्ञतरं चीवरं पुरिमिकाय उपगन्त्वा महापवारणाय पवारितता, कत्तिकमासता, पञ्चधनुसतिकपच्छि मप्पमाणयुत्तसेनासनता, सासङ्कसप्पटिभयताति एवं वुत्तचतुरङ्गसम्पत्तियाअन्तरघरे निक्खिपित्वा सति पच्चये छारत्तपरमं तेन चीवरेन विप्पवसितब्बं। ततो चे उत्तरि विप्पवसेय्य, निस्सग्गियं पाचित्तियं। तेन वुत्तं ‘‘अतिरेकछारत्त’’न्तिआदि।
(Cha) sappaṭibhaye āraññakasenāsane vassaṃ upagantvā viharantena bhikkhunā tiṇṇaṃ cīvarānaṃ aññataraṃ cīvaraṃ purimikāya upagantvā mahāpavāraṇāya pavāritatā, kattikamāsatā, pañcadhanusatikapacchi mappamāṇayuttasenāsanatā, sāsaṅkasappaṭibhayatāti evaṃ vuttacaturaṅgasampattiyāantaraghare nikkhipitvā sati paccaye chārattaparamaṃ tena cīvarena vippavasitabbaṃ. Tato ce uttari vippavaseyya, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘atirekachāratta’’ntiādi.
(ज) जानन्ति जानन्तो।
(Ja) jānanti jānanto.
३९६. आदिम्हि वियाति पठमनिस्सग्गिये विय।
396.Ādimhi viyāti paṭhamanissaggiye viya.
३९७. (ख) अन्तरघरं पविट्ठाय भिक्खुनिया हत्थतो खादनीयादिप्पटिग्गहणे च भिक्खूसु कुलेसु भुञ्जन्तेसु ‘‘इध पूवं, सूपं देथा’’तिआदिना नयेन वोसासमानाय भिक्खुनिया अनपसादनेन च सेखसम्मतेसु कुलेसु पुब्बे अनिमन्तितस्स खादनीयादीनं पटिग्गहणे च सप्पटिभये आरञ्ञकसेनासने विहरन्तस्स पुब्बे अप्पटिसंविदितखादनीयादिप्पटिग्गहणे च पाटिदेसनीयं नाम आपत्तिनिकायो वुत्तो। तेन वुत्तं ‘‘गारय्ह’’न्तिआदि।
397. (Kha) antaragharaṃ paviṭṭhāya bhikkhuniyā hatthato khādanīyādippaṭiggahaṇe ca bhikkhūsu kulesu bhuñjantesu ‘‘idha pūvaṃ, sūpaṃ dethā’’tiādinā nayena vosāsamānāya bhikkhuniyā anapasādanena ca sekhasammatesu kulesu pubbe animantitassa khādanīyādīnaṃ paṭiggahaṇe ca sappaṭibhaye āraññakasenāsane viharantassa pubbe appaṭisaṃviditakhādanīyādippaṭiggahaṇe ca pāṭidesanīyaṃ nāma āpattinikāyo vutto. Tena vuttaṃ ‘‘gārayha’’ntiādi.
३९८. ‘‘अदेसनागामिनिय’’न्तिआदि ‘‘न देसये’’ति एत्थ कम्मं। पाराजिका सङ्घादिसेसा च अदेसनागामिनियो नाम। न आपत्ति अनापत्ति, तं। कतदेसनं देसितं। नानासंवासनिस्सीमट्ठितानं न देसयेति सम्बन्धो। एवं चतुपञ्चहि न देसये, मनसा न देसये, अपकतत्तानं न देसये, नाना ‘‘एका’’ति न देसयेति। मनसाति केवलं चित्तेनेव। नानाति सम्बहुला आपत्तियो ‘‘एका’’ति वत्वा। एकं पन आपत्तिं ‘‘सम्बहुला’’ति देसेतुं वट्टतीति।
398.‘‘Adesanāgāminiya’’ntiādi ‘‘na desaye’’ti ettha kammaṃ. Pārājikā saṅghādisesā ca adesanāgāminiyo nāma. Na āpatti anāpatti, taṃ. Katadesanaṃ desitaṃ. Nānāsaṃvāsanissīmaṭṭhitānaṃ na desayeti sambandho. Evaṃ catupañcahi na desaye, manasā na desaye, apakatattānaṃ na desaye, nānā ‘‘ekā’’ti na desayeti. Manasāti kevalaṃ citteneva. Nānāti sambahulā āpattiyo ‘‘ekā’’ti vatvā. Ekaṃ pana āpattiṃ ‘‘sambahulā’’ti desetuṃ vaṭṭatīti.
देसनानिद्देसवण्णना निट्ठिता।
Desanāniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
